Ikarus Kimdir

Başlığın diğer anlamları için İkarus (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Atinalı mimar ve mucit Daidalus (Daedalus) ve oğlu İkarus, Kral Minos'un emriyle bir kuleye kapatılır. Daidalus ve oğlu İkarus, Theseus'un Labyrinthos'da (labirent) yolunu nasıl bulabileceğini Ariadne'ye anlatarak Minotaurus'un öldürülmesine yardım ettikleri için kral tarafından cezalandırılmak istenmiştir. Daidalus kendisi ve oğlu için bu kulenin penceresinden kaçmaya yarayacak balmumu ve kuleye ziyaretlerine gelen kuşların tüyleriyle bir çift kanat yapar. Babası; Ikarus'a uçarken zevkten kaçınması gerektiği ve uçmanın coşkusuyla güneşe yaklaşmamasını aynı zamanda da denize yakın uçup kanatların nemlenmesini engellemesi gerektiğini söyler. İkarus uçabilme özgürlüğü ile babasını dinlemez ve güneşe fazla yaklaşınca balmumu erir ve Ege Denizi'ne düşerek hayatını kaybeder. Düştüğü söylenen deniz, İkaria Denizi ve oraya yakın olan adanın adı da İkaria Adası olarak kalmıştır

Atinalı mimar Daedalus[i], işlediği bir suç nedeniyle sürgün edildiği Girit&#;te Kral Minos tarafından, insan yiyerek beslenen yarı boğa yarı insan biçimindeki, Minotaurus adlı oğlunu hapsetmek için bir labirent inşasıyla görevlendirilir.   

Daedalus içinden çıkılması mümkün olmayan bir labirent inşa eder ve Minotaurus yakalanarak oraya hapsedilir. Canavar için sürekli 7 kadın 7 erkek kurban olarak labirente atılmaktadır. İnsanlar buna başkaldırsa da krala bir şey yapamazlar. Günün birinde Thesseus, kurban adayı olarak canavarla savaşıp onu öldürmek amacıyla Girit&#;e gider. İşi bitince içeriden çıkabilmek için Daedalus&#;a bunu nasıl yapacağını sorar. Daedalus, ona bir ip yumağının ucunu labirentin girişinde bir yere bağlayarak ilerlemesini ve dönüşte de ipi izlemesini söyler. Thesseus labirente girer, canavarı bulur, onu öldürür, sonra da ipi izleyerek labirentten çıkar. Thesseus, kral Minos&#;un kızı Ariadne&#;ye aşıktır. Babası izin vermediği için onu Girit&#;ten kaçırır. Buna çok kızan Minos, labirentin sırrını Thesseus&#;a veren Daedalus&#;u cezalandırmak için onu yapımda kendisine yardım eden oğlu İkarus ile birlikte labirente hapseder. Daedalus&#;un yaptığı labirent öyle karmaşıktır ki kendisi bile çıkış yolunu bulamaz. Üstü açık olan labirentin üzerinden uçan kuşların dökülen tüylerini toplar, sonra bu tüyleri balmumuyla yapıştırarak kanatlar yapar. İkarus&#;la birlikte bu kanatları kollarına bağlarlar ve uçmak için hazırlanırlar.

Daedalus, İkarus&#;a, çok alçaktan uçmamasını çünkü öyle yaparsa denizin neminin kanatları ağırlaştıracağını ve dolayısıyla uçmayı engelleyeceğini, çok yüksekten de uçmamasını çünkü o zaman da güneş ışınlarının tüyleri tutan balmumunu eriteceğini anlatır. Birlikte uçarak labirentten çıkarlar ve yükselmeye başlarlar. Girit halkı şaşkınlık ve sevinçle onları izler. İkarus, uçmanın verdiği keyifle babasının sözlerini unutur ve yükselmeye devam eder. Yükseldikçe, her şeye tepeden bakmaya ve kendisini üstün görmeye başlar, güneşe yaklaştıkça, balmumunun eridiğini, kanatların kopmaya başladığını fark edemez. Sonunda kanatlar kopar ve İkarus Ege Denizi&#;ne düşerek boğulur.

Amerikalı yazar Peter Beinart, Yunan mitolojisinin hazin öykülerinden birisi olan bu öyküden hareketle İkarus Sendromu adını taşıyan kitabında[ii] aynı adla anılan bir yönetim ilkesi geliştirmiştir.

İşlerin iyi gittiğine aldanıp &#;bize bir şey olmaz&#; düşüncesine kapılarak denetimi gevşetmek akıllıca bir yaklaşım değildir. Yönetim her zaman dengeli olmalıdır. İnsan, bazen kendisini her şeyden üstün, her şeye hâkim gibi görebilir. İşte o zaman denetim mekanizmaları devreye girmeli ve onu uyarmalıdır. Aksi takdirde işler iyi giderken pek sorun yaratmazmış gibi görünen bu kendini üstün görmeye dayalı &#;bize bir şey olmaz&#; yaklaşımı, işler kötüye gitmeye yönelince sorunlar yaratmaya başlar.

Kibir, kendini beğenmişlik, yıkılmazlık sanısına kapılmak bir yönetimin içine düşebileceği en büyük hatadır. Beinart, kitabında Amerikan yönetiminin tarihsel olarak bu zaafların içinde olduğunu anlatıyor. İkarus Sendromu, yalnızca devlet yönetimleri için değil şirket yönetimleri için de tedavi edilmesi gereken önemli bir hastalığı ortaya koyuyor.  

Bir İtalyan Atasözü der ki: &#;Ata kibirli binen, eve yürüyerek döner.&#;

/ Deneme / Tarih

Hırsla arzulayan kaybetmeye mahkum, şükrederek arzulayan da kazanmaya yazgılıdır.

Önüne geçilemeyen hırslarımız ve her zaman iyi bitmeyen hüsranlı sonlar Daha fazlası olmazsa mutluluğu yakalayamayacakmışız gibi bir güdüyle hareket etme… Her efsanenin verdiği bir mesaj vardır. Yunan Mitolojisi’ndeki Ikarus’un hikayesi gibi. Balmumu kanatları ile özgürlüğe uçarken daha güzele ulaşma çabası ve kötü biten hikayesi…

Ikarus’un babası Daedolos çok zeki, yetenekli bir mimardır. Çevresindeki insanların yeteneğini kıskanması ve kralı kışkırtmaları sonucu kovulur ve Girit’e gönderilir. Girit Kralı Minos, Daedolos’un adaya geldiğini duyar ve huzuruna çağırır.

Kral’ın yarı boğa yarı insan şeklinde olan ve insanları yiyerek dehşet saçan bir çocuğu vardır. Adı Minator’dur.  Kral, Daedolos’tan oğlunu tutsak edebileceği bir yer yapmasını ister. Minator çok güçlü bir yaratıktır. Savaşarak zapt edilmesi çok zordur. Deadolos üstün yeteneği ile labirent olarak tasarlanmış bir kale yapar. Ancak Minator’u yakalamak kolay değildir. Labirente yedi kadın ve yedi erkek atılır. Bir süre yaratığa insan kurban edilir. Bu durum halkı rahatsız eder ve savaşmak için gönüllü olanlar Minator’un karşısına çıkmaya başlarlar ama onu öldürmeyi bir türlü başaramazlar.

Daha sonra labirente gelen Atinalı savaşçı Theseus, Daedolos’tan tüm bilgileri öğrenip Minator’u bulup öldürür. Sonrasında kahraman olarak görülür ve kralın kızı, Theseus’a aşık olur. Fakat kral oğlunu öldürdüğü için kızını Theseus’a vermez. Bunun üzerine Theseus, kralın kızını alarak Girit’ten kaçar.

Yaşanan bu hadiseye fazlasıyla sinirlenen kral, Deadolos’un labirentle ilgili bilgileri Theseus’a verdiğini düşünür ve oğlu Ikarus’la labirente kapatır. Deadolos kendisinin hazırladığı bu labirent yapıdan çıkmayı başaramaz. Sonrasında ise uçarak kaçmaya karar verirler. Kuşların kanatlarından düşen tüyleri biriktirir, balmumu ile yapıştırır ve kanatları kollarına bağlarlar. 

Deadolos uçmadan önce oğlu Ikarus’u uyarır. Kanatlar balmumu ile oluştuğundan çok yüksek ya da çok alçaktan uçmaması gerektiğini söyler. Alçaktan uçması sonucunda balmumu kanatlar deniz suyunun nemi ile ağırlaşabilir, yüksekten uçması sonucunda ise güneş ışığı kanatları eritebilir. Bu uyarılardan sonra Ikarus babası ile uçmaya başlar.

Fakat Ikarus, babasının tüm uyarılarına rağmen önce hevesle denizi koklamak için alçalır, sonra da güneşi hissetmek için yükselir. Sıcaklığa dayanamayan balmumu kanatlar erir ve Ikarus denize düşer. Bu denizin adı da Ege olur.

Ikarus efsanesi, hırslı insanlar için bir sembol olmuştur. Hedeflerimiz bizi tutarlı davranmaktan uzaklaştırıp fazla risk almaya itebilir. Bu sebeple de ulaşabildiğimiz kadar başarı ile yetinip, elimizdekileri yanlış bir yol çizip büyük riskler alarak tamamen kaybetmemek mantıklı olacaktır.