Vejetatif Üremeye Örnek

Biyolojinin en önemli konularından biri olan eşeysiz üreme, ilgililerinin ve öğrencilerin en çok araştırdığı konulardan biridir. Eşeyli ve eşeysiz üreme olarak ikiye ayrılan bu üreme başlıklarında eşeysiz üreme nedir sorusu sıklıkla sorulmaktadır. Bitkilerde meydana gelen eşeysiz üreme çeşitleri, örnekleri ve özelliklerinin ne olduğu soruları da aynı şekilde merak edilen başlıklardandır. Bu yazımızda sizlerle eşeysiz üremenin tüm ayrıntılarını paylaşıyoruz. Buyurun keyifle okumaya.

Eşeysiz Üreme Nedir?

En genel tanımıyla çoğalma olarak bilinen üreme, bir canlının neslini devam ettirmesi olayıdır. Büyüme ve gelişmesini tamamlayan her canlı üreme yeteneğine sahip olur. Eşeyli ve eşeysiz üreme olarak ikiye ayrılan üreme, cinsiyetli ve cinsiyetsiz olarak isimlendirilir. Bir canlıdan ayrılan hücre veya hücre grubundan yeni bireylerin oluşturulmasına eşeysiz üreme yani cinsiyetsiz üreme denir. Eşeysiz üremede döllenme olayı olmadığından cinsiyetsiz üreyen canlı oluştuğu canlıya genetik olarak tıpa tıp benzer. Çünkü eşeysiz üreme mitoz bölünme ile gerçekleşir. Ancak mitoz bölünmede olabilecek bir ayrılmama ve mutasyon çeşitlilik sebebidir. Eşeysiz üremeye canlıların büyüme bölgelerinden ayrılan hücre veya hücre grupları neden olduğu için aynı zamanda vejetatif üreme de denmektedir. Vejetatif üreme, yüksek yapılı bitkilerin vejetatif organlarından belli kısımlarının, ana bitkiyle aynı genetik yapıya sahip yeni bireylerin oluşturulmasıdır.

Eşeysiz üreme çeşitleri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Tek hücrelilerde bölünerek üreme

Rejenerasyonla üreme

Tomurcuklanarak üreme

Vejetatif üreme

Sporla üreme

Çelikle üreme

Daldırma ile üreme

Sürünücü gövde ile üreme

Yumru gövde ile üreme

Soğanla üreme

Doku kültürü ile üreme

Eşeysiz üreme olarak çoğalan canlılar; bakteriler, veprotistler ve arkealar tek hücreli olan organizmalardır. Ayrıca; bitkiler ve mantarlar da eşeysiz üreme ile çoğalırlar. Bizler bu yazımızda bitkilerde meydana gelen eşeysiz üreme çeşitlerini ele alacağız.

Bitkilerde Meydana Gelen Eşeysiz Üreme Çeşitleri, Örnekleri ve Özellikleri

Yüksek yapılı bitkilerde eşeysiz üreme olmaktadır ve bu eşeysiz üremeye örnek olarak yüksek yapılı bitkiler muz, çekirdeksiz üzüm ve kavak verilebilir. Tohumsuz bitkiler de eşeysiz üremeye bir örnektir. Bitkilerde eşeysiz üreme Tomurcuklanma ile üreme ve vejetatif üreme olarak iki şekilde görülür.

Tomurcuklanma ile üreme: Canlının üzerinde bir çıkıntı oluşmasıyla ortaya çıkan ana canlının benzeri bir döl oluşturması ile oluşan üreme şeklidir. Hidralar, bira mayaları, mercanlar ve medüzler bitkilerde bu üreme yöntemiyle çoğalmaya örnek verilebilmektedir. Oluşan bu canlı tomurcuklanma ayrılarak tek başına yaşayabilmekte ya da üzerinde bulunduğu canlı ile de yaşamını sürdürmektedir. Gözyaşı bitkisi ile ciğer otları da yapraklarıyla üreyerek tomurcukla üreme yapabilmektedirler. Tomurcuklanmanın olmasında aynı canlı üzerinde yaşam sürdürmesine koloni halinde yaşama adı verilmektedir.

Vejetatif üreme: Yüksek yapılı olan bitkilerde görülen ve hücre bölünmesiyle ya da ana gövdenden ayrılan parçaların bağımsız büyümesiyle olan bir üreme şeklidir. Bu üreme şekliyle kalıtsal özelliklere sahip canlılar ile ata canlı üreme elde edilmektedir. Tohumsuz olan bitkilerde genel olarak bu üreme gelişir; muz, kavak, çekirdeksiz üzüm bu şekilde üreme yaparak çoğalırlar. Vejetatif üreme de kendi içinde farklı şekillerle gerçekleşmektedir.

Yumruyla üreme: Birçok bitkinin oluşmasında yumru ile üreme mevcuttur. Yumru şeklinde olan bitkilere en önemli ve iyi örnek patateslerdir. Bu tarz bitkilerde göz bulunan kısımlarından dikilmesi ile çoğaltılırlar.

Çelikle üreme: Özellikle ağaçlarda gerçekleştirilen çelikle üreme alınan çubukların kök salması için su içerisinde ya da nemli topraklarda çoğaltılarak üremesi sağlanmaktadır.

Soğanla üreme: Lale ve zambak gibi bitkilerde oluşan soğan ile gövdenin alt kısmından ribozomlar ile yer altında uzayarak ve uygun ortamların oluşması ile yeni bitki üremesi sağlanmaktadır.

Sürünücü gövdeyle üreme: Gövdesinin sürünmesi ile üreme ve çoğalma gerçekleşen bu üremeye en iyi örnek çileklerdir. Ana bitkinin içerisinden çoğalarak toprağın üzerinde veya toprağın altında sürünme ile üreme yaparlar.