Mun Açılış Konuşması Örnekleri

1 ÇAYLAK MUN CUNUN BAŞLANGIÇ KILAVUZU

2 İçindekiler Görüş Bildirgesi Nasıl Yazılır ve Görüş Bildirgesi Örneği 2 BUNLARI UNUTMAYIN! 2 Örnek Görüş Bildirgesi 3 Açılış Konuşması 4 Açılış konuşması örneği 4 İkna Edici Konuşma 4 Örnek Konuşma Metni 5 Yasanın Temelleri 6 Yasa Nasıl Yazılır? Başlık Tanıtıcı Maddeler (Sorunlar) Eylem Maddeleri 9 Düzenlemeler Yandaş Düzenleme Muhalif Düzenleme Bazı MUN Terimleri ve Türkçe Karşılıkları

3 Görüş Bildirgesi Nasıl Yazılır ve Görüş Bildirgesi Örneği Komite Adı: Ülke: Gündem Maddeleri: Paragraf 1: Ülke hakkında kısa bir giriş ve tarihi ile ilgili bilgilendirme vardır. Nerede bulunur, geçim kaynakları nelerdir, eğitim ve sağlık hizmetleri nasıldır, nüfusun dağılımı nasıldır, vs. Buraya, gündem maddelerine ilişkilendirip, işinize yarayabileceğini düşündüğünüz her şeyi ekleyebilirsiniz. Paragraf 2: Gündem maddelerine dair daha fazla ayrıntıya girin. Kısaca tarihçesinden, anahtar rol üstlenen ülkelerden ve kendi ülkenizin alakasından bahsedin. Ayrıca sorunlara karşı, geçmiş Birleşmiş Milletlerin çözümlerine veya uluslararası eylemlere değinin. Paragraf 3: Ülkenizin, gündem maddelerine ilişkin politikalarını detaylıca açıklayın. Kendi çözüm fikirlerinizden ve Birleşmiş Milletlerin nasıl hareket etmesi gerektiğini düşündüğünüzden bahsedin. İsteğe bağlı olarak, kısaca komitenizden olan beklentilerinizi de yazabilirsiniz. BUNLARI UNUTMAYIN! Bulunduğunuz yerin MUN konferansı olduğunu ima edemezsiniz. Burası gerçek BM. Yani My-Mun da ya da bu Model Birleşmiş Milletler Konferansında gibi kalıplardan kaçınmalısınız. Ya da Benim adım ve temsil ediyorum gibi. Görüş bildirgesine, kendi adınızı ya da okulunuzun adını yazmak zorunda değilsiniz. Komitenizi ve ülkenizi yazmanız o görüş bildirgesinin kime ait olduğuna belirlemek için yeterli olacaktır. Görüş bildirgesini yazmadan önce size verilen el kitabına iyice göz atmalı ve ek kaynaklardan yararlanmalısınız. Görüş bildirgelerinizi elektronik posta yöntemi ile UnderSecretary General lerinize ve komite kurulunuza ulaştırmanız gerekmektedir. Görüş bildirileri, konferansın ilk gününden önce ulaştırılmış olmalıdır. Görüş bildirgeleri, ödüllerin sahiplerinin belirlenmesinde göz önünde bulundurulacaktır. 2

4 Örnek Görüş Bildirgesi Ülke: KANADA Komite: ECOSOC(Economic and Social Council) Gündem Maddesi: Su ve temizliğe global erişimin iyileştirilmesi. Kanada, dünyanın en büyük ikinci ülkesi ve etnik ve kültürel anlamda büyük ayrılıkların bulunduğu bir ülkedir. Başlarda çeşitli ilk ulus kabilelerinden oluşurken daha sonraları Fransa ve Britanya tarafından koloni haline getirildi. Kanada, günümüzde dünyanın her bir tarafından gelen insanlardan oluşan kültürel bir mozaik gibidir. Kraliçe 2. Elizabeth in tahta çıkması ile Kanada, federal parlamenter demokrasi ve anayasal monarşi ile yönetilen bir ülke oldu. Ülkenin federal düzeyde birden fazla ana dili bulunmaktadır. Diğer pek çok ülkeden yaşanan göçler nedeniyle dünyadaki etnik anlamda en ayrık ve çok uluslu bir ülkesidir. Doğal kaynaklarına büyük ölçüde güvenerek ve iyi geliştirilmiş uluslararası ticari ilişki ağları sayesinde dünyada en gelişmiş on birinci ekonomiye sahiptir. Kanada nın Birleşik devletlerle olan uzun ve karmaşık ilişkisi ekonomi ve kültürün inşa edilmesinde önemli yer tutar. Kanada, teki kuruluşundan bu yana Birleşmiş Milletlerde aktif olarak bulunmuş, BM tüzüğünün hazırlanmasında ise anahtar bir rol oynamıştır.- uluslararası ilişkilerle ilgili prensipleri belirleyen uluslararası bir antlaşmadır.- Her 20 saniyede bir çocuk su sebepli hastalıklardan ölmekte, çünkü dünyadaki evsizlerin yaklaşık %40 ı su atık tesislerine düzgün bir erişimi olmadan yaşamakta. Dünyada en çok sürekli sağlık krizleri sahra altı Afrika ve Güney Asya da yaşanmakta, ancak tam olarak aynı sebeplerden yaşanmamaktadır. Sahra altı Afrika sı tesislerin azlığından daha çok zarar görmektedir, ancak açık dışkılama uygulamasının azaltılmasında başarılı olunabilmiştir. Diğer bir tarafta ise Güney Asya ise temel sağlık kaynaklarına daha yüksek ancak tatmin edici olmayan bir erişim oranına sahip olmasına karşın açık dışkılama uygulamasını yeterince azaltamamıştır. Açık dışkılama, dışardan dışkılayan ve belirlenmiş bir tuvalete girmeyen insanların uygulamasıdır. Günümüzde bu sorunların kökleri, aşırı nüfustan teknik ve eğitim altyapısının eksikliğine kadar uzanır. Çoğu zaman bu eyaletlerin ve çoğunun tesisleri kurmak için yeterli finansman ile donatılmadığını veya mevcut kaynaklarını kullanmaları önerilmediğini kabul etmek önemlidir. Kapsamlı Gelişim İçin Daha İyi Yaşam Derneği, içme suyunun ciddi şekilde eksikliğinden ve atık bertarafının zayıf olmasından dolayı, temizlik sorununu iyileştirmek adına Mısır ın Nazlet Fargallah köyü gibi topluluklarla da yakından çalışmıştır. Örgüt, bir mahalle sıhhi tesisat sistemi kurdu, ev tipi tuvaletler inşa etti ve köyü yalnızca doğru temizlik yöntemleri hakkında eğitmediler. Grand Challenges Canada, (Kanada hükümeti tarafından finanse edilmektedir) küresel ölçekte sağlık sorununu çözmek için su filtresi ve su arıtma altyapısı yeniliklerini finanse ediyor. Bugüne kadar, Küresel Sağlık Yıldızları programı aracılığıyla, Grand Challenges Canada, filtreler de dahil olmak üzere 30 su yeniliğini kapsayan su hijyeni ve sanitasyonunda (WASH) 58 projeye fon sağlamıştır. 3

5 Açılış Konuşması Açılış konuşmalarının sunulması yaklaşık bir dakika sürer. Burada amaç, ülkeyi tanıtmak ve ülkenin soruna dair çözümlerin kısaca bahsetmek, bunun yanı sıra toplantıda konuşulacak diğer sorunlara dair o ülkenin görüşünün belirtilmesidir Açılış konuşması örneği Bugün burada, tıpkı ulusumuzu oluşturan ki gibi bir diğer Birleşmiş Milletler konferansında bulunmaktayız. Konferansın verimli ve ilgili olmasını sağlamak için burada bulunan delegelerin yalnızca verimli tartışmalara gireceklerini umuyoruz. Haydi, bütün çözümleri tartışarak akılcı kararlar alalım. Ayrıca Birleşmiş Milletlerin, şahsi menfaatleri yerine getirmek yerine bütün dünyayı iyi bir yer haline getirmek için oluşturulduğunu unutmayın. Sizlerle (Türkiye nin) çözümüyle ilgili düşüncelerimizi paylaşmak istiyoruz. Nükleer silahların henüz var olmadığı kanıtlanmış bir gerçektir, ancak şüpheler güçlüdür. Başka bir ülkenin varlığını tehdit edebilecek bir ülkenin nükleer silah üretmesi en düşük ihtimalle dahi olsa kabul edilemez. Bu bir rezalettir! Yine de (Türkiye nin) çözümünün hepimizi korumaktan başka bir gayesi yoktur, yani, (Türkiye), den(türkiye den) bütün insanlara saygı ve önem gösterilecek her türlü yasayı destekleyecektir. Haydi, hepimizin akıllıca bir amacı olsun! İkna Edici Konuşma İlginiz için teşekkür ederim! Yasa nın yazımına takiben, öğrenciler konuşmalar hazırlamalıdırlar. Konuşmalar etkili olabilmeleri adına planlanmış olmalıdır. Özellikle (point of information) esnasında olmak üzere konuşmalarda hazırlıksız konuşmak esastır, ancak asıl amaç katılımcıların, tartışmalar esnasında yalnızca notları doğrultusunda serbest bir şekilde konuşabilmeleridir. Konuşmayı kafadan yazarak ezberlemek tavsiye edilirken konuşmanın kelimesi kelimesine okunması tavsiye edilmez. Konuşma yapmadaki hedef, delegeleri ikna etmek hatta açıkça bir fikir beyan etmeyen delegelere karar verdirmektir. Bazı durumlarda, bir ülkenin politikaları bir öğrenciyi o ülkeyi savunamaz ı savunmak durumuna düşürebilir ve bu durumda çoğunluğun onu desteklemesi beklenemez. Konuşma hazırlarken öğrenciler, yalnızca güçlü yönlerini

6 değil zayıf oldukları yönlerin de aynı zamanda da diğer delegeler tarafından yapılan (pointler) in de farkında olmalıdır. Argümanların ve karşı argümanların listelenmesi tavsiye edilir, böylece öğrenciler görüşlerini savunacak ve önerilerde bulunabilecekleri bir konumda olacaklardır. Unutmayın: Bir konuşma yalnızca bir defa yapılır, bu nedenle iyi bir izlenim bırakması gereklidir. Dinleyiciler, kısa, açık ve iyi yapılandırılmış konuşmaların önemli bölümünü; uzun, karmaşık ve düzensiz olan konuşmalara nazaran daha fazla akılda kalıcı olacaktır. Etkileyici bir konuşma yazmanın anahtar ögeleri aşağıdaki gibidir: 1. En önemli noktalar, son nokta bir doruk noktası olmak üzere artan sırada düzenlenmiştir. 2. Noktaların numaralandırılması hem konuşmacıya kolaylık sağlarken hem de dinleyicilere hatırlamada kolaylık sağlar. 3. Her argüman için bir anahtar kelime veya cümle kullanın ve kürsüyü devretmeden önce ana noktaları tekrarlayın. Örnek Konuşma Metni Günaydın meclisteki temsilciler ve meclis başkanımız. Temsilciliğimiz bugün burada dünyadaki en can sıkıcı sorunlardan birisini tartışmak için burada. Halkımız için büyük bir endişe teşkil eden ve aynı zamanda bütün dünya için endişe teşkil eden emin olduğumuz halk arasında AIDS olarak bilinen HIV virüsünü tartışmak için buradayız. Hepinizin farkında olduğu gibi, (Suriye *örneğin) halkımızın ölüm oranını artıran muazzam bir sağlık hizmeti eksikliği çekmektedir. HIV/AIDS virüsü ülkemizde 1,1 milyon kişiyi etkilemektedir. Bu hastalık, çoğunlukla nın (Suriye) doğusunda bulunan silahlı gruplar tarafından tecavüze uğrayan kadınlar tarafından yayılmaktadır. Tecavüzden kurtulabilenler, genellikle aile ve toplulukları tarafından dışlanmakta; bu nedenle de evlerini terk etmeye zorlanmakta ve yoksulluk içinde bırakılmaktadır. Kadınların HIV/AIDS ile yaşama oranları, genç erkeklere nazaran üç kat daha fazladır, gelecekteki on yıl içerisinde, nüfusun yarısını tehdit eder hale gelecek. Aynı zamanda ülkenin sağlık alanındaki geleceğine yıkıcı bir etkisi olacaktır. nın (Suriye) tarihindeki pek çok iç savaş nedeniyle, deki (Suriye) hastalık ve ölüm oranları sürekli artmakta. Ev ve hastanelerin geniş çaptaki tahribatı çocukları ailesiz ve pek çok insanı da hastalık ve sakatlıklarla bıraktı. Ülkenin yoksulluğu nedeniyle, sağlık tesisleri, gönüllü testler ve konsey dışında HIV/AIDS için tedavi sunmuyor. HIV/AIDS virüsü, ondan etkilenen insanları işlerini bırakmaya zorlamasından dolayı ülkenin gelişimi ve kalkınmasında önemli manada fren görevi görmektedir. (Suriye), çok yıkılmış durumda ve sağlık ve refahın öncelikli olduğu bir toplum haline gelmesi gerekenden çok daha fazlasına ihtiyacı var. Bu nedenle, bütün meclisteki tüm temsilcileri yasamızın lehine oy kullanmalarını ısrar ediyoruz. İlginiz için teşekkür ederiz. 5

7 Yasanın Temelleri Kim: Yasayı kim yazar? Komitedeki herhangi bir delege bir yasa yazabilir. (Buna rağmen, bazı nadir durumlarda gözlemci olan devletlerin doğrudan yasa yazmasına izin verilmez.). Yasanın yazarları sponsor olarak adlandırılır. Çoğu yasada birden fazla sponsor bulunur, çünkü iyi fikirlerin paylaşılabilmesi ve fikir birliğine varılabilmesi için ülkelerin grup olmaları gerekir. Diğerleri yalnızca bir konuya izin verirken, bazı konferanslar delegelere birden fazla yasada sponsor olma imkânı vermektedir. Ne: Yasa nedir? Yasa, komitede konuşulan bütün sorunları içeren ve komitenin çözülmesini istediği sorunları ve bunlara dair çözümlerinin bulunduğu belgedir. Adı yasadır çünkü Birleşmiş Milletler de ürettikleri belgelere bu adı takmıştır. Teknik olarak, yasa, oylanana kadar yasa olarak adlandırılmaz, yasa tasarısı olarak adlandırılır. Daha sonraları ise oylamadan başarılı bir şekilde geçerse yasa olmuş olur. Ne Zaman/Nerede: Yasalar ne zaman ve nerede yazılır? Çoğu konferansta öğrencilerin, yasalarını konferans esnasında yazmaları gereklidir. Bilhassa, yasalar delegelerin komite salonunda ortak bir fikre ulaşabilmek için komite salonunda serbestçe dolaşabildiği, bazen öğrencilerin salonun dışında ya da bilgisayar odalarında çalışabildikleri düzensiz görüşmeler (gayri resmi görüşmeler olarak da adlandırılabilir) esnasında yazılır. Yasa yazımı, komitenin daha sonraki oturumlarında farklı ülkelerin politikaları netleştiğinden ve farklı fikirlerin ortaya atılmasından dolayı gittikçe zorlaşır. Bu konferanslarda hazır yazılmış yasaların kullanılması yasaktır. Bazı konferanslar da ise liste usulü ile tartışma da yapılabilir. Bu tür konferanslarda öğrenciler, yasalarını önceden komite yöneticilerine iletir, yöneticiler de yasaları değerlendirip en iyilerini bir listeye yazarlar. Delegeler de konferansa geldiklerinde yalnızca listedeki yasaların üzerinde değişiklik yapmaya odaklanırlar. Neden: Bir komite oturumunun nihai amacı bir yasayı geçirebilmesidir. Yapılan bütün konuşmalar, tartışmalar, müzakereler ve takım çalışmaları, sorunun çözülebilmesi için edilen bütün çözüm tekliflerinin bulunduğu yasa kağıdının oluşmasına yol açması gerekmektedir. Oylamalarda komitenin büyük çoğunluğunun oyunu alan yasalar geçmiş olur ve sponsorlar komitede iyi fikirler etrafında fikir birliği sağlayabildikleri için gayri resmi bir şekilde takdir edilirler. Çoğu konferanslar, birbirleriyle çelişmedikleri sürece birden fazla yasanın geçmesine izin verebilirler, ancak bazı konferanslar da yalnızca bir tanesinin geçmesine izin verir. 6

8 Yasa Nasıl Yazılır? Bir yasanın yazımı aslında çok basittir. Üç ana bölümden oluşur: Başlık, tanıtıcı maddeler (sorunlar) ve eylem maddeleri (muhtemel çözümler). Aşağıda üç bölüm halinde örneklerle inceleyelim. 1. Başlık Başlık, dört adet temel bilgiyi içerir: Komitenin adı, sponsorlar, imzalar ve tartışılan konu. (Her konferansın kendine ait kuralları olabileceğinden sıralama bu şekilde olması zorunlu değildir.) Genel Kurul Üçüncü komitesi Sponsorlar: Birleşik Devletler, Avusturya ve İtalya İmzalar: Yunanistan, Tacikistan, Japonya, Kanada, Mali, Hollanda ve Gabon Konu: Karmaşık acil durumlarda BM insani yardım koordinasyonunu güçlendirme. Komite adı ve konu kendi kendini açıklar nitelikte olmalıdır. Sponsorlar, yasayı yazanlardır. İmzalar ise yasayı tam anlamıyla desteklemeyen yahut karşı da çıkmayan ancak tartışılmasını isteyenlerdir. Çoğu konferanslar, yasa komiteye sunulmadan önce sponsor ve imzaların (ya da ikisinin birleşiminin) asgari bir yüzdesine ihtiyaç duyar. -bu fikir birliğinin kurulmasını teşvik eder.- Aynı zamanda yasanın sağ üstünde bir tür numaralandırma ile karşılaşırsınız. Bu genellikle komite kurulu tarafından -genellikle kurula iletim ya da kabul edilme sırasına göre- verilir ve farklı yasaları birbirlerinden ayırmak için kullanılan bir sistemdir. Bu sayede delegeler de kolayca onları ayırt eder veya referans olarak gösterebilir. 2. Tanıtıcı Maddeler (Sorunlar) Tanıtıcı maddeler o komitenin toplantı esnasında çözümlenmeye ulaşmasını istediği bütün sorunları belirtir. Komitenin neden bu konu üzerinde çalıştığı belirtebilir ya da daha önce bu konuda yapılmış uluslararası çalışmaların altını çizebilir. Tanıtıcı maddeler şunları içerebilir: - Geçmiş BM çözümleri, antlaşmalar ya da konuyla ilgili kongreler 7

9 - Sorunun çözümünde geçmiş bölgesel, sivil toplum kuruluşlarının ya da devletlerin çabaları. - BM tüzüğüne ya da diğer uluslararası kanunlardan yararlanma - Genel Sekreter ya da ilgili BM çalışanı ya da ajansı tarafından yapılan açıklamalar - Konu ile ilgili arka plan bilgileri ya da konu ile ilgili olguları, önemi ve etkisi. Tüm vatandaşların doğal onurunu, eşitliğini ve vazgeçilemez haklarını tanıyan İnsan Hakları Evrensel bildirgesinin Yıldönümü kutlamalarını tüm milletlere hatırlatır, Hükümetleri insani yardımların koordinasyonu ve etkinliğini artırmak amacıyla birleşmiş milletler (BM) hükümetleri ile çalışmaya teşvik eden 25 temmuz tarihli ve 33/ sayılı kararı yeniden tasdikleyerek, BM ile ilgili çeşitli kurumların ve sivil toplum kuruluşlarının geçmiş çabalarından memnuniyet duyduğunu belirterek, BM &#;nin önemli finansal engellerle karşı karşıya olduğunu ve özellikle insani alanda reform ihtiyacı olduğunu vurgulayarak, Tanıtıcı maddeleri yazmak çok basittir. Öncelikle, yazmak istediğiniz ifadeyi alın (bu ifade çözmek istediğiniz bir sorun ya da yukarıdaki beş maddeden birisi de olabilir) daha sonra bu ifadeyi tanıtıcı kalıplarla altı çizili bir şekilde birleştirip sonuna nokta koyun. Aşağıda kullanabileceğiniz bazı kalıplar bulunmaktadır. 8

10 Örneğin, ülkem Sahra altı Afrika da HIV / AIDS in hızla nasıl yayıldığı konusunu ele almak istiyor. Üstteki tanıtıcı kalıplarından birisini seçiyorum endişe duyuyor u kullanıyorum- daha sonra birleştirince: Son beş yılda Sahra altı Afrika ülkeleri arasındaki HIV/AIDS daralmasındaki %17 lik artıştan endişe duyuyor, İpucu: Genelde, tanıtıcı maddelerin çözümlere göre daha az olması istenir. Daha fazla eylem maddesi, sizin sorunlarınızdan daha fazla çözümünüz olduğunu gösterir. 3. Eylem Maddeleri Eylem maddeleri, yasanın sponsorlarının sorunu çözmeye dair olan çözüm önerilerini ifade eder. Eylem Maddeleri, özellikle yukarıda tanıtıcı maddelerde belirtilen hususları ele alabilir. 1. Bütün ilgili Birleşmiş Milletler birimlerini, az gelişmiş ülkelerle yardım çabalarının yürütülmesi hususunda iş birliği yapmalarına teşvik eder; 2. Delegeleri, insani yardım çabalarını düzene sokmak için Birleşmiş Milletler insani ilişkiler biriminin amaçlarına uymaya ısrar eder; 3. Tüm uluslardan, karmaşık acil durumlarda insani yardım çabalarının koordinasyonunu daha iyi hale getirmek için hızlı yayılma kuvvetleri geliştirmelerini talep eder; 4. Birleşmiş Milletler Güven Fonu nun gelişimi ve hızlı intikal güçlerini uygulamaya koyabilmek için özel ulus ötesi sektörel şirketleri gönüllü olarak bağış yapmaya teşvik eder; 5. Bütün ülkelerin; siyasi, ekonomik ve sosyal alanda devam eden durum ve olaylarını tarafsız ve nesnel bir şekilde bilgilendirilmesini vurgular; 6. Devletleri, insani yardım için toplu başvurulara hızlı ve cömertçe cevap vermeye çağırır. 9

11 Eylem maddesi yazmak çok basittir. Öncelikle, yasa tasarısına eklemek istediğiniz çözümü alın. Daha sonra onu eylem maddesi kalıplarıyla altı çizili bir şekilde birleştirin ve sonuna noktalı virgül koyun(son cümle yine de nokta ile biter). Eylem maddeleri ayrıca numaralandırılmıştır. Bu da eylem maddelerini tanıtıcı maddelerden ayıran bir özelliktir, çözümlemede mantıklı ilerlemeyi sağlar, konuşmalarda yorumlamayı ve alıntılamayı kolaylaştırır. Aşağıda bazı işlem eylem maddesi kalıplarını görebilirsiniz. Bu terimlerin Türkçe halleri, konferansın ikinci günü komite görevlilerine iletilecek, ayrı yeten aynı gün gruplarda paylaşılacaktır. Örneğin, çözümümüz Sahra altı Afrika ülkelerine HIV/AIDS için düşük maliyetli ilaç dağıtmak olsun. Yukarıdaki kalıplardan birini seçiyorum -ben çağrıda bulunmak terimini kullanacağım- daha sonra birleştirip numaralandırıyorum ve: Gelişmiş ülkeler ve büyük ilaç ülkelerinden Sahra altı Afrika ülkelerine HIV / AIDS için düşük maliyetli, kapsamlı ilaçlar sağlama çağrısında bulunur; İpucu: Eylem maddelerinde daha fazla detaya yer vermek onu daha güçlü yapar ya da en azından fikri diğer delegeler için daha açık hale getirmeyi sağlar. Her cümleyi güçlendirmenin basit bir yolu da her bir cümlenin kim, ne, ne zaman, nerede, neden ve nasıl gibi sorulara cevap vermesini sağlamaktır. Bu detaylar, alt fıkralar halinde bölünebilir. 10

12 Düzenlemeler Onaylanmış yasa tasarıları düzenlemeler yoluyla değiştirilebilir. Bir düzenleme, yasa tasarısındaki işlem cümleleri bölümüne bir madde eklemeye, çıkarmaya ya da değiştirmeye olanak tanır. Düzenleme işlemi, delegelere işlem cümlelerinde değişiklik yapmaya izin vererek (tanıtma cümleleri değiştirilemez) komitedeki fikir birliğini güçlendirmek için kullanılır. İki tür düzenleme vardır: 1. Yandaş Düzenleme: Yasa tasarısına yapılacak olan değişikliğin bütün sponsorlar tarafından desteklenmiş olanıdır. Değişiklik, yasa tasarısının sponsorları tarafından imzalandığı ve komite yönetimi tarafından kabul edildikten sonra yasaya otomatik olarak dahil edilir. 2. Muhalif Düzenleme: Yasa tasarısına yapılmak istenen değişikliğin bazı yahut bütün sponsorlar tarafından desteklenmemiş olanıdır ve komitede oylamaya tabi tutulması gerekir. Bu aynı zamanda, yasanın yazımında emeği geçmeyen ancak üzerinde birkaç değişiklik yapıldığı takdirde yasanın potansiyelini gören delegeleri de ifade eder. Değişikliğin sponsorları, değişiklikleri komiteye takdim edebilmesi için belirli bir miktarda imzaya ihtiyaç duyacaktır. Yasa tasarısı oylanmadan önce, komite muhalif olan değişiklikleri oylar. Değişiklik yazması çok basittir. Tüm yapmanız gereken yasa tasarısındaki bir eylem maddesini ekleyecek, çıkaracak ya da değiştirecek bir eylem maddesi oluşturmaktır. Örneğin; Tüm Latin Amerika ülkelerini teşvik etmek anlamına gelen bir eylem maddesi eklemek. - Eylem maddesi 9 u çıkarmak. - Eylem maddesi 1 i düşük maliyetli ilaçlar sağlamak için Kızıl Haçı çağırmak anlamına gelecek şekilde değiştirmek. 11

13

14 ENGLISH TÜRKÇE TANIM Yes/No Yes w/ rights No w/ rights Evet/Hayır Evet ve tartışılabilir Hayır ve tartışılabilir Yasayı desteklediğinizi/ desteklemediğinizi belirtir. Yasayı desteklediğinizi, ancak tartışılmasını istediğinizi belirtir. Yasayı desteklemediğinizi, ancak tartışılmasını istediğinizi belirtir. Abstain Çekimser Yasa için oy kullanmazsınız. Second Destek vermek Önergeyi desteklediğinizi belirtir. Objection İtiraz etmek Önergeyi desteklemediğinizi belirtir. Roll Call Yoklama Komite başkanının, delegelerin orada olup olmadıklarını anlamak için isimlerini alfabetik sıraya göre okumasıdır. Present Burada Komitelerin açılışlarında, yoklamalarda kullanılırlar. Burada ve oyluyor durumdaki delegeler; oylamalarda oy kullanmak zorundadır, çekimser kalamazlar. Present and Voting Burada ve oyluyor Point Konu Başlığı Soru sormak ya da yöneticilerin dikkatini çekmek için kullanılırlar. Point of Inquiry Sorgulama Konu Başlığı Delegelerin, komite ilerleyişini kaçırdıkları yahut anlamadıkları bir yer olduğu zaman kullanılan konu başlığıdır. Point of Personal Privilege Point of Order Point of Parliamentary Inquiry Kişisel Ayrıcalık Konu Başlığı Düzen /Emir Konu Başlığı Parlementer Soruşturma Konu Başlığı Bazı MUN Terimleri ve Türkçe Karşılıkları Delegelerin, kendi şahsi isteklerini (tuvalet ihtiyacı vb.) belirttikleri konu başlığıdır. Hali hazırda yapılan bir konuşmayı yarıda kesebilir ancak tavsiye edilmez Delegelerin, komite yönetiminin resmi MUN prosedürlerini uygulamadıklarını ya da yanlış olarak uyguladıklarını belirten konu başlığıdır. 13

15 Motion Önerge Komiteye sunulan önergedir. Caucus Oturum Delegelerin, genel konuşmacılar listesine bağlı kalmadan tartışmalarıdır. Moderated Caucus Düzenli Oturum Delegelerin, ülke kartlarını kaldırmak suretiyle komitenin yönetimi tarafından izin alarak konuştukları standart prosedürdür. Unmoderated Caucus Düzensiz Oturum Delegelerin, herhangi bir kural olmadan komite salonu içerisinde serbestçe tartışmalarıdır. Blocs Blok Aynı fikri paylaşan ülkelerin oluşturduğu gruplardır. General Speaker s List Genel Konuşmacılar Listesi Resmi tartışma oturumları haricinde uygulanan prosedürdür. Liste boş kalamaz, aksi takdirde yönetim delegelerden rastgele seçim yapacaktır. Yield Devretmek Yapılan konuşmanın ardından kürsünün, konuşmayı yapan delege tarafından başka bir tarafa devredilmesidir. Yield to chair Komite Başkanına Devretme Konuşmanın bitiminin ardından kalan sürenin komite başkanına devredilmesidir. Ekstra bir eylem gerektirmez. Yield to another delegate Başka bir Delegeye Devretme Konuşmanın bitiminden sonra kürsünün başka bir delegeye bırakılmasıdır. İstenen delegeye sorulur, şayet konuşmayı kabul ederse kalan sürede konuşmasını yapabilir. Yield to questions Sorulara açmak Konuşmasının bitiminden sonra delegeler, kalan sürelerini komitenin sorularına açabilirler. Soru gelmezse otomatikman konuşmaları sonlanmış olur, şayet soru gelirse; konuşma yapan delegenin kararına göre soruyu yanıtlamak isteyebilir ya da istemeyebilir. Suspend Ara vermek Bir oturuma geçici bir süre, tekrar başlamak üzere ara vermektir. Kahve araları, öğle arası vb. 14

16 Adjourn Dağıtmak Konferansın son gününde son oturumunda kullanılır. Komiteyi tekrar toplanmamak üzere dağıtır. Resolution Yasa Bütün MUN organizasyonun amacıdır. Konferans süresince konuşulan bütün sorun ve sorunlara dair çözümlerin bulunduğu belgedir. Working paper Ön Rapor Yasa yazımının ilk adımıdır. Karar niteliği taşımaz ancak komitede sunulan fikirlerin bir listesini oluşturur. Draft Resolution paper Yasa Tasarısı Yasa nın oylamada onaylanana dek bulunduğu konumdur. Sponsors Sponsorlar Yasa nın yazımında emeği geçen delegelerdir. Signatories İmzalayanlar Taslak sonuç metninin komite oturumunda tartışılmasını isteyen temsilciler. Sonuç belgesiyle aynı fikirde olmak zorunda değiller, metnin masaya yatırılmasını görmek istemeleri yeterlidir. Pre- Ambulatory Clause Tanımlayıcı Maddeler Yasa kağıdında, komitedeki tartışılan sorunların yer aldığı bölümdür. Bu kısma yalnızca konuşulan konular yazılabilir, aksi yazılamaz. Operative Clause Eylem Maddesi Yasa kağıdında, komitede tartışılan sorunlara dair çözümlerin bulunduğu bölümdür. Tanımlayıcısı olmayan maddelerin eylemi yasaya yazılamaz. Amedment Düzenleme Henüz oylanmamış, taslak halindeki yasalarda değişiklik yapmaktır. Ciddi bir çalışmayı gerektirir. Friendly Amedment Unfriendly Amedment Yandaş Düzenleme Muhalif Düzenleme Komiteye ya da komitedeki ülkelerin çıkarlarına yönelik yapılan düzenlemelerdir. Komiteye ya da komitedeki ülkelerin çıkarlarına ters düşen düzenlemelerdir. Komitede ayrıca oylama yapılması gerekir. 15