Meslek Hastalıkları Emeklilik
Malulen Emeklilik Şartları
Malulen Emeklilik Şartları
Kişi, iş hayatında herhangi bir nedenden dolayı hastalık, iş kazası ya da meslek hastalığı yaşayabilir. Yaşanan bu menfi haller nedeniyle kişinin çalışma gücü azalır. Azalan çalışma gücü ile ekonomik geleceği de sarsılan işçi, gereken şartları karşıladığı takdirde malulen emekli olabilir. Çalışma gücünü, rapor ile tespit edilen oranda kaybeden sigortalı işçinin malul kapsamında değerlendirilmesi için hangi koşulların sağlanması gerektiği ve hukuk prosedürün nasıl işletileceği makale ile izah edilmiştir. Dolayısıyla dikkatle okunması tavsiye olunur.
İçindekiler
Malullük Nedir?
Malullük, 5510 sayılı Kanun’un 25. Maddesinde düzenlenen, çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesini ifade eden bir kavramdır. Malul sayılabilecek kişiler yasada şu şekilde ifade edilmiştir:
- Sigortalı çalışan, çalışma hayatı esnasında çalışma gücünde bir zayıflık meydana getirecek hastalık ya da kaza neticesinde %60 ve üzeri düzeyde kayıp yaşamışsa,
- Kişi, çalışma sürecinde iş kazası ya da meslek hastalığı neticesinde kazanma gücünü %60 ve üzeri bir oranda kaybederse,
Malul kapsamında değerlendirilir. Kamu çalışanları söz konusu olduğunda, ifade edilen iki haldeki malullüklerden biri mevcut olmasa da meslekte kazanma gücünü, ifa ettiği kamu görevini yapamayacak şekilde kaybederse ve bu kayıp raporla desteklenirse malul statüsünde kabul edilir.
Malulen Emeklilik Nedir?
Malulen emeklilik esasında bir erken emeklilik halidir. Kişi, hizmet akdine ve iş sözleşmesine tabi olarak çalışıyorsa, kendi adına ve hesabına münferit biçimde çalışıyorsa veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışıyorsa ve çalışma hayatında herhangi bir kaza, hastalık, meslek hastalığı veya kaza nedeniyle çalışa gücünü belirli bir oranda kaybettiyse malulen emeklilikten yararlanabilir.
Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emeklilik kurumundan yararlanarak erken emekli olabilmek için kişinin aşağıda ifade edilen şartları karşılıyor olması gerekir. Bu şartlar şu şekilde ifade edilir:
- Meslekte kazanma ve çalışma gücünde %60 ve üzeri bir oranda kayıp yaşanması,
- Kamu çalışanlarının, ifa ettiği görevini yapamayacak duruma gelmesi veya çalışma gücünü %60 ve üzeri bir oranda kaybetmesi,
- 10 senelik sigortalı olma süre şartı karşılanmalı,
- 1800 gün prim şartı sağlanmalı,
- Çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesine sebep olan durumun, ilk kez sigorta kapsamında çalışılan tarihten sonra meydana gelmesi gerekir.
İfade edilen şartların gerçekleşmesiyle kişinin malulen emekli olabilmesi mümkündür.
Maluliyetin Tespiti
Maluliyetin tespiti için maluliyet koşullarının sağladığını düşünen sigortalının Sosyal Güvenlik İl veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne müracaat etmesi gerekir. Yapılan başvuru yazılı şekle tabidir. Yazılı müracaat ile birlikte kişinin Sosyal Güvenlik Kurum tarafından yetkili kılınan bir hastaneye sevk süreci gerçekleştirilir. Ardından, düzenlenecek sağlık kurulu raporunun tetkik edilmesiyle maluliyet koşulunun sağlanıp sağlanmadığı değerlendirilir. Yapılan değerlendirmelerin ardından söz konusu kişideki çalışma gücü kaybı en az %60 orana sahipse bu durumda kişi malulen emeklilik şartları noktasında karşılaması gereken koşulları karşılamış ve malullük aylığına hak kazanmış olacaktır.
Maluliyet kararının neticesi yazılı müracaatın yapıldığı yer bağlı olan sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezi tarafından kişiye bildirilmektedir. Şayet düzenlenen sağlık kurulu raporu, kişiye maluliyet kararı verilebilmesi için yeterli gelmezse veya eksiklikler mevcutsa bu durumda tekrar muayene veya eksikliklerin giderilmesi yönünde karar verilebilir.
Sigortalı kişinin raporunda daima surette bir başkasının bakımına muhtaç olduğu ifade edilmişse bu takdirde malullük maaşının bağlanabilmesi adına 10 yıllık sigortalı bulunma şartının sağlanmış olması aranmaz.
Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz
Kurum Sağlık Kurulu tarafından hazırlanan ve kişinin çalışma gücünün ne oranda kaybedildiğini ifade ederek düzenlenen rapora itiraz edilebilir. Bu takdirde kişi, Kurum Sağlık Raporunca malul olarak değerlendirilmediyse Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun bir ikinci değerlendirmesi talep edilir. Yapılacak itirazın bir dilekçe ile bağlı bulunan sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak yapılması gerekir. İtiraz ve yeniden muayenenin ardından durum, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararına da yargı yolu ile itiraz edilebilir.
Malulen Emeklilik Maaşı Bağlanması
Malulen emeklilik maaşının bağlanabilmesi için:
- 4 – A ve 4 – B kapsamındaki sigortalılar için; kişinin bağlı olduğu sosyal güvenlik il ya da ilçe müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine yazılı başvuru gerçekleştirilir. Başvuru, sigortalının işvereni tarafından yapılır.
- Kamuda çalışan kişiler için; bağlı olunan kurum ve kuruluşlara yazılı şekilde başvuru yapılmalıdır.
- Görevinden ayrılmış kişiler için; Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Dair Başkanlığına başvuru yapılmalıdır. Yapılacak başvuru yine yazılı şekilde gerçekleştirilmelidir.
Malulen Emeklilik İçin Gereken Belgeler
Makale genelinde ifade edildiği üzere malulen emeklilik için ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine başvuruda bulunulmalıdır. Yapılacak başvuru yazılı olmalıdır. Bu kapsamda, maluliyet istemli dilekçeye ilave aşağıda ifade edilen belgelerin de yetkili mercie ibraz edilmesi gerekir:
- İşe giriş bildirgesi,
- İşe giriş sağlık raporu ya da beyanı,
- İşten ayrılış bildirgesi,
- Malulen emeklilik için alınan sevk onayı,
- Sağlık kurulu raporu.
Malulen Emeklilik Maaşı Ne Zaman Alınır?
Malulen emeklilik maaşına hak kazanan kişiler, emeklilik maaşının ne zaman alınacağını merak eder. Malulen emekliliğe hak kazan kimseler; maluliyeti ifade eden raporun tarihi, malullük aylığı alınması adına yapılan başvurudan önceyse yazılı başvurunun gerçekleştiği tarihi, sağlık kurulu raporu tarihinin yazılı müracaattan sonra olması halinde maluliyet raporunun tarihini, kamu çalışanları içinse maluliyetleri nedeniyle görevlerinden ayrıklıkları tarihi takip eden ayın başından itibaren söz konusu aylığı alır.
Malullük Aylığı Hangi Hallerde Kesilir?
Malullük aylığına hak kazanan kişi, aşağıda ifade edilen durumların varlığı halinde söz konusu aylığın kesileceğini bilmelidir. Bu haller şu şekilde sıralanabilir:
- Aylık alan kişi, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak bir işte çalışırsa,
- Aylık alan kişi, bir yabancı ülkenin mevzuatı dahilinde çalışırsa,
- Kontroller sonucunda malul kapsamında değerlendirilmesine sebebiyet veren durumun ortadan kalkması halinde,
- Kurum tarafından yapılacak kontrol muayenesi sonrası malul kapsamında değerlendirilen kişi esasında malul değilse ancak malullük aylığı alıyorsa,
Alınan malullük aylıkları kesilir. En son maddede ifade edilen durumda kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir bununla birlikte ödenen aylıkların faizi ile beraber geri alınacağı ifade edilmelidir. Malulen emeklilik şartları başlığı altında ifade edilen metinden de anlaşılacağı üzere bu husus oldukça kapsamlı birkaç konuyu ihtiva eder. Bu nedenle uzman ve deneyimli bir avukat ile iletişime geçerek hukuki destek alınması oldukça yararlı olacaktır.
Yaşar GÜLER, 1954 yılında Ardahan’da doğmuştur. Teğmen rütbesiyle 1974 yılında Kara Harp Okulundan, 1975 yılında Muhabere Okulundan mezun olmuştur.
1975-1984 yıllarında çeşitli birliklerde Muhabere Takım ve Bölük Komutanlığı görevlerinde bulunan Yaşar GÜLER; 1986 yılında Kara Harp Akademisinden, 1988 yılında Silahlı Kuvvetler Akademisinden mezun olmuştur.
Kurmay subay olarak; 1986-1988 yılları arasında Yurt İçi Bölge Komutanlığında Harekât Başkanlığı, 1988-1991 yıllarında Kara Kuvvetleri Denetleme ve Değerlendirme Başkanlığında Plan Subaylığı, 1991-1992 yılları arasında 12’nci Piyade Tümen Harekât ve Eğitim Şube Müdürlüğü, 1992-1994 yılları arasında Silopi’de İç Güvenlik Tabur Komutanlığı, 1994-1995 yılları arasında Bosna-Hersek Türk Tugay Komutan Yardımcılığı, 1995-1997 yılları arasında Başbakanlık Askerî Başdanışmanlığı Proje Subaylığı, 1997-1999 yılları arasında Napoli/İtalya’da konuşlu NATO Güney Bölge Komutanlığı Muhabere Başkan Yardımcılığı, 1999-2000 yılları arasında Barış İçin Ortaklık Eğitim Merkez Komutanlığı, 2000-2001 yılları arasında Gnkur. Tatbikatlar Şube Müdürlüğü görevlerini yürütmüş, 2001 yılında Tuğgeneralliğe terfi etmiştir....
DevamıMeslek hastalığı nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanan işçi emekli aylığı almaya da hak kazanırsa; yüksek olanın tamamı, düşük olanın yarısı ödenir.
Okurumuzun Sorusu:
Merhaba. Ben SGK’lı çalışanım. Doğum tarihim 05.10.1979. İşe giriş tarihim 17.11.1997. Prim gün sayım 6.069. Daha önce atölyede çalışıyordum ama meslek hastalığı çıkınca beni ofise aldılar. Meslek hastalığından yüzde 35 raporum var ve bana meslek hastalığı maaşı bağlandı. Ama ayriyeten 2 diz ameliyatım, tansiyonum ve insüline bağlı olmayan şeker rahatsızlığım var. Bunlar için herhangi bir devlet hastanesine başvursam ve eğer meslek hastalığımla birlikte yüzde 40’ı geçerse engelli durumundan emekli olabilir miyim? Emekli olursam meslek hastalığı maaşım kesilir mi?
SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ NEDİR?
Meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü yüzde 100 kaybeden işçilere, “sürekli tam iş göremezlik geliri” bağlanır.Meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az yüzde 10 oranında kaybeden işçilere “sürekli kısmi iş göremezlik geliri” bağlanır. Bu gelirin bağlanma oranı, meslekte kazanma gücü oranındaki kayba göre belirlenir.
KAYIP ORANINA KİM KARAR VERİR?
Meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücündeki kayıp oranına SGK Sağlık Kurulu karar verir. Yani kayıp oranı hastanelerden alınan raporlar ya da heyet raporu ile belirlenmez. Hastanelerden alınan raporlar ile ilgili tüm belgeleri inceleyen SGK Sağlık Kurulu, kayıp oranını belirler.Altını çizelim, bu oran, “meslekte kazanma gücündeki kayba” ilişkindir. Yani çalışma gücündeki kayıpla ilgili değildir. Meslek hastalığına yakalanan işçinin çalıştığı meslekteki kazanma gücündeki kayıp dikkate alınmaktadır.
Yakalandığı meslek hastalığı nedeniyle okurumuzun meslekte kazanma gücü yüzde 35 oranında azalmış. Bu durum SGK Sağlık Kurulunca tespit edilmiş. Dolayısıyla okurumuza yüzde 35 oranında “sürekli kısmi iş göremezlik geliri” bağlanmıştır. Okurumuzun “meslek hastalığı maaşı” olarak adlandırdığı gelirin yasal adı budur.
MALULİYET AYLIĞINDAN FARKI NEDİR?
Sürekli kısmi iş göremezlik geliri, malullük aylığından farklıdır. En az yüzde 60 oranında malul hale geldiği tespit edilen işçilere bağlanabilen malullük aylığı için işçinin çalıştığı işten ayrılması ve işçi olarak çalışmaması şarttır. Oysa sürekli kısmi iş göremezlik geliri bağlanan işçi çalışmaya devam edebilir.Sürekli kısmi iş göremezlik geliri ile engellilere sağlanan kolaylaştırılmış emeklilik seçenekleri (engelli emekliliği) arasında hiçbir ilişki yoktur. Bu iki hak birbirinden tümüyle farklıdır.
Bu bilgiler ışığında okurumuzun sorusuna geri dönelim ve okurumuzun engellilik nedeniyle emeklilik koşullarına bakalım.
ENGELLİ EMEKLİLİĞİNİN KOŞULLARI NELERDİR?
Engelli emekliliği ile ilgili detaylı bilgiler için BURADAKİyanıtımıza bakılabilir.Bu yanıtımızda belirttiğimiz üzere sigorta giriş tarihine iki ayrı grup var.
Okurumuzun sigorta giriş tarihi 1 Ekim 2008’den önce. Dolayısıyla okurumuz 1. gruba girebilir. Okurumuzun engelliliği sigorta girişinden sonra ortaya çıkmış. Dolayısıyla okurumuz 1. grubun 2. alt grubuna girebilir.
Okurumuzun engelli emekliliği yapabilmesi için:
1) En az yüzde 40 oranında engelli olduğunun tespit edilmesi ve okurumuzun vergi indiriminden yararlanması gerekmektedir.
2) Vergi indiriminden yararlanabilmek için yetkili hastanelerce düzenlenecek Engelli Sağlık Kurulu raporunun Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu’nca incelenmesi ve en az yüzde 40 oranında engelliliğin bu Kurul tarafından saptanması gerekir.
3) Eğer bu Kurul yüzde 40 oranında engelliliği tespit ederse okurumuz vergi indiriminden yararlanmaya başlar.
4) Bu durumda okurumuzun sigorta giriş tarihine göre emeklilik koşulları, engellilik oranına göre şöyle değişir:
a) %40-59 arası engellilik: 18 yıl sigortalılık, 4.080 gün prim.
b) %60-79 arası engellilik: 17 yıl sigortalılık, 3.840 gün prim.
c) %80 ve üzeri engellilik: 15 yıl sigortalılık, 3.600 gün prim.
5) Okurumuzun sigorta giriş tarihinden bu yana 22 yıl geçmiş. Prim gün sayısı ise 6.069 gün. Dolayısıyla okurumuzun engellilik oranı yüzde 40 veya üzeri olduğu sürece okurumuz emekli olabilir.
MESLEKTE KAZANMA GÜCÜNDE VE ÇALIŞMA GÜCÜNDE KAYIP
Altını çizelim. Okurumuzun meslek hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünde kayıp oranına SGK Sağlık Kurulu karar vermiştir. Ancak bu oranın, engellilik oranı ile hiçbir ilgisi yoktur.Meslekte kazanma gücünde kayıp oranı mesleğe ilişkindir. Engellilik oranı ise çalışma gücündeki kayba ilişkindir, yani yapılan mesleğe özgü değildir, genel olarak çalışma gücüne dairdir. Her ikisinin de farklı kriterleri ve farklı hesaplama yöntemleri vardır.
Öte yandan meslekte kazanma gücünde kayıp oranına SGK Sağlık Kurulu karar verirken; okurumuzun durumunda olanların engellilik oranına Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu karar vermektedir.
Dolayısıyla okurumuzun engellilik (çalışma gücündeki kayıp oranı) oranı belirlenirken meslek hastalığı ile diğer tüm rahatsızlıkları (tansiyon, şeker, diz ameliyatları) göz önünde bulundurulacaktır. Ancak okurumuz “yüzde 35 zaten var, üzerine yüzde 5 daha gelir” diye düşünmemeli. Çünkü engellilik oranı tespit edilirken böyle bir yöntem izlenmiyor. Tüm sağlık sorunları değerlendirilerek ilgili mevzuata göre çalışma gücündeki kayıp oranı sıfırdan tespit ediliyor.
HEM GELİR HEM AYLIK ALINABİLİR Mİ?
En az yüzde 40 engellilik tespit edilirse okurumuzun hemen emekli olabileceğini söylemiştik. Peki bu durumda okurumuzun almakta olduğu “sürekli kısmi iş göremezlik geliri” kesilecek midir?Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 54. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre sürekli iş göremezlik geliri alan işçi emekli olur ve işçiye emekli aylığı bağlanırsa, sürekli iş göremezlik geliri kesilmez. Eğer emekli aylığı daha yüksekse işçi emekli aylığının tamamını, sürekli iş göremezlik gelirinin yarısını alır. Eğer sürekli iş göremezlik geliri daha yüksekse işçi sürekli iş göremezlik gelirinin tamamını, emekli aylığının yarısını alır.
Yani yüksek olan hangisiyle onun tamamı, düşük olanın ise yarısı alınır.
Çok büyük ihtimalle okurumuzun emekli aylığı daha yüksek çıkacağı için okurumuz emekli aylığının tamamını, sürekli kısmi iş göremezlik gelirinin ise yarısını alabilecektir.
ENGELLİ EMEKLİLİĞİ İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Okurumuzun engelli emekliliğinden yararlanabilmesi için yapması gerekenler adım adım şöyle:1) Okurumuz başvuru dilekçesi, işyerinden alacağı yazı, vesikalık fotoğraf ve kimlik fotokopisi ile
a) Yaşadığı ilde vergi dairesi başkanlığı varsa ilgili grup müdürlüğüne,
b) Yaşadığı ilde vergi dairesi başkanlığı yoksa defterdarlıklara (gelir müdürlüğüne),
c) Bağımsız vergi dairesi bulunan bir ilçede yaşıyorsa vergi dairesi müdürlüğüne,
d) Vergi dairesi bulunmayan ilçelerde ise mal müdürlüğüne başvurabilir.
Not: Bazı illerde sigorta giriş bildirgesi vb. belgeler de istenebilmektedir. Okurumuz hangi ilde yaşıyorsa o ilde istenen belgeleri öğrenmelidir.
2) Okurumuz başvurusu üzerine yetkili hastaneye sevk edilecek, bu hastaneden alacağı Sağlık Kurulu Raporu’nu başvurduğu kuruma verecektir.
3) Okurumuzun raporu Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu’nca incelenecektir. Kurulun alacağı karar okurumuza tebliğ edilecektir.
4) Eğer en az yüzde 40 oranında engellilik tespit edilirse okurumuz kendisine tebliğ edilen kararı işyerine verecek ve işyeri okurumuzu vergi indiriminden yararlandırılmaya başlayacaktır.
5) Okurumuz, vergi indiriminden yararlandırıldığı ilk ücretini aldıktan hemen sonra Sosyal Güvenlik Kurumu’na başvurarak emeklilik sürecini başlatabilir.
Son olarak şu notu düşelim. Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı Merkez Sağlık Kurulu yüzde 40’ın altında engellilik tespit ederse, bu karara itiraz yolları mevcuttur.
Önemli Not: Bu yanıtımızda sigorta giriş tarihi 1 Ekim 2008’den önce olan ve engelliliği sigorta girişinden sonra ortaya çıkan bir kadın işçinin durumunu inceledik. Okurumuzun durumu üç farklı gruptan birine giriyordu. Diğer iki grubun engelli emekliliğinden yararlanma koşul ve süreçleri farklı. İlgili tüm bilgiler BURADAKİ yanıtımızda mevcut.
#Haklarımız var #Onur Bakır #meslek hastalığı #emekli aylığı
Bu hastalıklardan birine sahipseniz hemen emekli olabilirsiniz! Yaş şartı bulunmuyor…
Çalışma hayatında iş kazası ve meslek hastalığı gibi bazı olumsuz durumlar yaşanabilir. Bu olumsuzluklar neticesinde çalışanların iş hayatları erken yaşlarda sekteye uğrayabilir. Çalışmalarına engel teşkil edecek problemlerin ortaya çıkması ise malulen emekli olma hakkı doğurabilir. Malulen emeklilik ile ilgili merak edilen tüm detaylar!
Malulen Emeklilik Nedir?
Çalışanın iş hayatına girdikten sonra sağlık sorunları yaşaması, iş kazası ya da meslek hastalığına yakalanması gibi olumsuz durumlar iş gücü kaybını meydana getirebilir. Bu durumda kişinin yeni bir iş bulması veya mevcut işine devam etmesi mümkün olmayabilir. Malulen emeklilik de çalışanın en az iş gücü kaybı ile sonuçlanan bu durumun oluşturduğu mağduriyeti engellemek için uygulanan emeklilik sistemine denir.
Kimler Malulen Emeklilikten Faydalanabilir?
5510 sayılı kanuna göre 4A, 4B ve 4C bünyesindeki sigortalının ya da işverenin beyanıyla, iş kazası veya meslek hastalığı gibi durumlar sonucunda düzenlenen sağlık raporu ile çalışanın meslekte kazanma gücünü en az %60 oranını kaybettiği tespit edilirse ve çalışan görevini yapamayacak duruma düşerse malulen emekliliğe hak kazanabiliyor. Meslek hastalıkları arasında kanser, Multiple Skleroz (MS), akciğer nakli, şizofreni, Parkinson, AIDS, demans, solunum sistemi hastalıkları, beyin tümörü, epilepsi, anemi, denge bozuklukları, şeker hastalığı, karaciğer hastalıkları, görme azlığı, kalp nakli, kalp yetmezliği, tüberküloz ve böbrek nakli gibi rahatsızlıklar yer alıyor.
Malulen Emeklilikten Faydalanmak İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
İş kazası ya da meslek hastalığı nedeniyle çalışamayacak durumda olan ve malulen emeklilik sisteminden yararlanmak isteyen kişilerin yerine getirmesi gereken belli başlı şartlar bulunuyor. Bunlar:
- En az 10 yıllık sigortalılık süresinin tamamlanmış olması gerekir.
- Çalışan en az 1800 günlük primi ödenmiş olmalıdır.
- Başkasının bakımına muhtaç seviyede malul olan kişi için sigortalılık süresi aranmaz. Sadece 1800 gün prim, yaşlılık ve ölüm sigorta priminin ödemesini yapmış olması, malulen emeklilik hakkı için yeterli olur. Bu primler sonradan da toplu olarak ödenebilir.
- Malulen emekli olunabilmesi için maluliyet durumunun işe başladıktan sonra yaşanmış olması gerekir.
- Sigortalı çalışanın meslekte maluliyetinin saptanması için gerekli muayene tam teşekküllü sağlık kuruluşunda yapılmalı ve raporlanmalıdır.