Babaya Tazminat Davası

Türkiye’de ve Dünyadaki tüm hukuk sistemlerinde zarar veren, zararı gidermek ve zarara karşılık doğacak sonuçlara katlanma yükümlülüğü altındadır. İşte bu zararlara karşılık zarar verene karşı ileri sürülen yaptırma “tazminat” adı verilir. Manevi Tazminat ise temelde somut eksilmeleri(bedeni zarar, eşya çalınması, destekten yoksun kalma, mal zararları vb) ve soyut olan zararları ortadan kaldırma veya doğan etkiyi(veya acıyı) azaltma amacı taşımaktadır.

Manevi tazminat isteme durumunda bağlı bulunduğumuz ve bu konuda referansımız olan İsviçre Türk hukuk sisteminde manevi zarar şu şekilde açıklanmıştır. Manevi zarar, kişinin hakkının ihlali yani objektif olarak eksilme ile birlikte bu olaydan zarar gören şahsın elem, acı veya keder içinde olması şartı aranmaktadır.

Manevi tazminata konu olay aynı zamanda bir suç olduğundan dolayı, mağdurun savcılık şikayeti yoluyla şüphelinin cezalandırılmasını talep etme hakkı da bulunmaktadır. Manevi tazminat avukatı sizlerin adına tüm bu süreçleri takip ederek sizlerin süreçte yaşadıkları etkilerin hukuk yolu ile tazminine katkı verir.

Manevi Tazminatın Hukuk Sistemimizdeki Asıl Amacı

Bir olaydan zarar gören kişinin çektiği acıları bir nebze olsun azaltmak veya diğer tabirle dindirmek, bozulan ruhsal dengenin yeniden düzenlenmesine katkı sunmak, yaşama arzusu kaybolan kişiye yeniden bu arzunun aşılanması tüm bunların yapılabilmesi içinde zarar veren kişiden bir miktar ücret alınarak zarar gören kişiye ödenir.

Manevi tazminat davası açmak yada talebinde bulunabilmek için kişisel değerlerden birine saldırıda bulunulmalıdır. Kişiye yapılan saldırı hukuka aykırı olmalı aynı zamanda manevi zarar meydana getirmeli zarar; kusur sonucu veya kusursuz sorumluluk hallerinden birinin varlığı sonucu gerçekleşmiş olmalı; saldırı ile manevi zarar arasında illiyet bağı kurulmuş olmalıdır. Manevi tazminatta zarara uğrayan kişinin bu hakkını kullanabilmesi için hukuka aykırı olan fiilin sona ermiş olması gerekir.

Manevi Tazminat Davasında Görevli Mahkeme ve İkamet Karmaşası

Manevi tazminat davası açılması istendiği durumlarda dava açılacak kişinin veya bu bir kurum ise firma ya da kurumun ikametgâhının bulunduğu il tercih edilmelidir. İkamet tespitinin ardından da oradaki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne dava için gerekli başvuru yapılmalıdır. İnternet yoluyla yapılan hakaretler veya tehditlerde ise zarar gören tarfın ikamet bölgesi adliyesi davaya bakmakta yetkili olmaktadır.

Hangi Durumlarda Manevi Tazminat Talep Edilir

Manevi tazminatı makalemizin başında da açıklamıştık. Kişilik olarak saldırıya maruz kalan mağdurun talep edeceği tazminata bizler manevi tazminat kalemi diyoruz. Gelelim hangi durumlarda bu davayı açma hakkı doğduğunu açıklayalım.

1. Çalışırken uzuv kaybı (Bunun içine yaralanma, kırıklar, yaşamsal darbeler veya bedeni olarak kalıcı olan hasarlar da girer.)
2. Hakaret, küfür, tehdit, şantaj gibi suça konu sözler.
3. Facebook, Instagram, Twitter, Tiktok gibi sosyal medya mecralarında edilen küfür veya hakaretler. Ya da edilmiş bir suç konusu sözün kendi kişinin kendi profilinde ayrıca paylaşması.
4. Kişinin meslek itibarına karşı kişiler arasında veya sözlü yazılı basın organlarında veya sosyal medyada, youtube gibi video platformlarda yapılan itibar saldırıları.(Sosyal linç, kazançtan mahrum bırakacak beyanlar, müşterilerinin farklı bir mecraya yönlendirilmesi gibi)
5. Hastanede yanlış tedavi (Doktor hatası, karnında iğne unutulan hasta, yanlış tedavi sonrası kel olan kişi, dudak operasyonunda mağdur olmak, estetik ameliyatlarda ki sıkıntılar, ameliyat esnasında farklı bir yere operasyon yapmak sağ ayak yerine solu ameliyat etmek gibi )
6. Aile bireylerine gelen saldırı sonrası ölüm durumunda geride kalanların(destekten yoksun kalanların) manevi tazminat hakları (Saldırı sonucu ölüm, trafik kazasına bağlı ölüm, iş kazası ölümleri vb.)
7. Haksız yere suçlanma, bir olayı yapmamasına rağmen bir anda suçlu konumunda gösterilmek (haberlere konu olmak, hakkında yazılı görsel basında haberlerin yer alması, bu olaydan ötürü psikolojisi bozulan kişi dava açabilir)
8. Evlilik birliğinin aldatma sonrası bozulması ve eşlerden birinin manevi dava açması
9. Kişinin fiziksel görünümü ile ilgili saldırıya maruz kalması vb.
10. Etnik köken, dini inanç vb saldırılar
11. Haksız yere şikâyet.
12. Sözleşme ihlali.
13. Telif hakları.

Bu ve bunun gibi bir çok durum için kişilerin dava açma hakkı olmaktadır. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki her kişinin moralini bozan durum olduğunda bu bir manevi tazminat doğurur düşüncesi de doğru değildir. Burada hukuka aykırılık tam olarak gerçekleşmeli ve kişinin de haklarına karşı saldırı olmalıdır.

Manevi Tazminat İstemek İçin İzlenen Yollar Nelerdir?

Tazminat istemek için kişilik haklarına saldırı olması durumu net ise manevi tazminat davası Asliye Hukuk Mahkemelerinde gerekli evraklar ve dilekçe ile açılabilir. Manevi tazminat davalarında karşı taraftan hâkim sadece maddi para değil aynı zamanda kınama veya yaptırım cezaları da talep edebilir. Sıkıntıya düşen kişi bu sayede bu olaydan kurtulup ferahlamış sayılır.

Haksız Şikâyet Sonrası Manevi Tazminat İstemi

Toplumda son dönemde hızla yaygınlaşan anlamadan dinlemeden hüküm verme alışkanlıklarımız sonrası ortaya çıkan bir hukuki durum olan haksız şikâyete uğramak ta manevi tazminat sebebidir. Durumun haksız olduğu ortaya çıktıktan sonra bu duruma maruz kalan şahıs dava açma hakkı kazanır.

Manevi Davalarda Zaman Aşımı Süreleri

Toplumda en fazla sorulan sorulardan bir tanesi olan manevi tazminatlarda zaman aşımı durumu olayın örgüsüne göre değişmekle birlikte ana hatları şöyledir. İstisnalar dışında haksız fiil sonrası manevi tazminat davaları fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl içinde dava açılmalıdır. Fiil ve fail daha sonra ortaya çıkma durumunda ise 10 yıl içinde davanın açılması gerekir. Aksi durumunda zaman aşımı devreye girecektir.

Manevi Tazminatlar Belirsiz Alacak Olarak Açılamaz

Manevi tazminat davası açmak istenildiğinde bir bedel belirtmeden açılan davalar kabul görmemektedir. Bu durumla karşı karşıya kalmamak için manevi tazminat davasında istenen bedel dava dilekçesinde yer almalı ve buna göre dava izlenmelidir. Manevi tazminat davalarında sonradan artırım veya fazlaya ilişkin hakların korunması gibi bir durum söz konusu değildir.

Manevi Tazminat Hesaplama Yöntemleri

Türkiye’de geçerli hukuk sisteminde manevi tazminatı net olarak hesaplayan bir metot söz konusu değildir. Manevi tazminatlarda hesaplamalar hâkimin hakkaniyete uygun olarak eldeki verileri değerlendirmesi sonrası ortaya çıkmaktadır. Manevi tazminat talebinde bulunmak için özellikle bir zararın doğması gerekmemekte, yalnızca olayın vuku bulması yeterli olmaktadır. Manevi tazminat hesaplamasında hakimliğin dikkat ettiği hususlar şunlardır.

• Somut olayın özelliği
• Zarar görenin ekonomik durumu
• Zarar görenin sosyal durumu
• Olay tarihinde paranın alım gücü
• Kişinin zararı veya maluliyet oranı
• Yaşanan olay sonrası çekilen açı gibi durumlar
• Kusur dağılımları
• Olay sonrası tazminat ödeyecek kişinin fakirleşmemesi tazminata alacak kişinin de zenginleşmemesi gibi kriterler dikkate alınarak hâkim bir karar verir. Tabi ki bu karar verilirken de bazı hesaplama kalemleri dikkate alınır.

Hakaret Konulu Manevi Tazminat Davasında Ne Kadar Tazminat İstenmeli?

Bu açıklamada; hakaret, küfür, aşağılama eylemlerinin tamamı hakkındadır. Manevi tazminat davalarında öncelikli olarak atılacak olan davanın belirlenmesi için ilk olan kişinin ve ekonomik durumunun bilinmesi gerekmektedir. Bu Bu noktada karşı tarafın maddi durumunun tam olarak bilinmesi mümkün olmadığı için yaklaşık bir tahminde bulunarak açılacak olan manevi tazminatın Bedeli belirlenebilir. Zira manevi tazminat davalarında temel kriter olarak davayı açının zenginleşmesi ve davalı tarafın da fakirleşmemesi fakat 1 bedene katlanması ve manevi zararları Tazmin etmesi esas alınmaktadır. Biz burada Kriter olarak temelde üç asgari ücret veya dört asgari ücret Bedeli kadar bir rakamı tavsiye ediyoruz.

Fakat mali durumu güçlü olan taraftar söz konusu olduğunda bu rakamın tartışmasız olarak yüksek bedelden açılması mümkündür. Özellikle; toplumca tanınan ve benimsenen kişilerin itibarına veya mesleklerine olan saldırılarda manevi tazminat dava bedelleri Bir Milyon Türk lirasından başlayıp Elli Milyon Türk Lirasına kadar çıkabilmektedir.

Manevi Tazminatlarda Hakaret - Küfüre Karşılık Olan Tazminat Bedeli Nasıl Hesaplanır?

Hakaret veya küfür manevi tazminatta konu olduğu kadar aynı zamanda bir ucunda konusudur. savcılık şikayetİ söz konusu olduğunda hakaret eden şüpheli hakkında polis tarafından ekonomik ve sosyal durum araştırması yapılır Bu ekonomik ve sosyal durum araştırması nın sebebi karşı tarafın maddi gücünün belirlenmesidir Zira hesaplanacak maddi tazminat burada elde edilecek olan verilere göre hakimin takdirince verilecektir. Bu nedenle manevi tazminat bedellerinin belirlenmesinde yaklaşık hesap yapılması gerekmektedir. söz konusu manevi tazminat Bedeli müvekkilimiz ile görüşüldükten sonra kararlaştırılır en mantıklı şekilde açılmakta ve süreç takip edilmektedir.

Sosyal Medyada Hakaret Eden Kişi Nasıl Tespit Edilir?

Sosyal medyanın yaygınlaşması ile Facebook Twitter Instagram YouTube TikTok Twitch ve benzeri platformlarda kişiler başka kişilere veyahut kurumlara hakaret etmektedir. burada kimi zaman hesabı kullanan kişinin kimliği açık olsa da çoğu zaman anonim hesaplar veyahut gibi takma isimlerle açılmaktadır.

Ancak hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan kişilerin sonradan paylaşımlarını “silmeleri”, hesaplarını “kapatmaları” ya da “gizlemeleri” artık çözüm değil. Noterler Birliği’nin sunduğu “E-TESPİT” hizmeti ile hakaret içerikli paylaşımlar silinse dahi kayıt altına alınabiliyor.

Bu makalede sosyal medya üzerinden bize veya bir başkasına hakaret içerikli paylaşımlarda bulunan, hakaret içerikli paylaşımların yayılmasına aracı olan ya da “direk mesaj” denilen kanallardan doğrudan hakaret eden kişilere karşı başvurabileceğimiz E-TESPİT sistemi yoluyla tespit edilmektedir.

Manevi Tazminatlarda Kalıcı Bedeni Zararların Hesaplanması

Kişi olay sonrası kalıcı olarak beden gücü kaybı yaşadığında bunun maddi olarak bir karşılığı olmaktadır. Burada şu kalemlere bakılarak hesaplama yapılır.

1. Kıdem tazminattaki tavan
2. Beden gücü kaybı oranı
3. Kusur
4. Davayı açanın ömür süresi bunların hepsi manevi tazminatı ortaya koyar.

Destek Tazminatında Manevi Alacak Hesaplaması

Bir kişinin vefatı sonrası alınan manevi tazminat türü olan destek tazminat hesaplamasında ise şu parametreler dikkate alınarak hesaplama yapılır.

1. Kıdem tazminatı tavanı
2. Ölen kişinin destek süresi
3. Kusur bu 3 durum manevi tazminatı ortaya çıkarır.

Ayrıca manevi tazminat davaları hesaplamalarında yasal asgari ücretler taban olarak kabul edilmelidir. Sonrasında yaşam süresi ve yıllık asgari ücret tutarı çarpılır. Çıkan rakam kusur ve iş göremezlik oranı ve destek payı gibi denkleştirici öğeler ortaya konularak süreç noktalanacaktır.

İleri yaşta vefat eden kişi için eş ve çocukların manevi tazminat hesaplaması

Eşin manevi tazminat hakkı : x 12 x 12 yıl x 2/4 x 8/8 = TL.

Bu örnekte yılında yaşanan kaza sonrası vefat eden kişinin o yılki asgari ücret çarpı bir yıldaki ay sayısı ve kalan bakiye ömürün çarpımı sonrası eşinden aldığı destek payı ve haklılık payı üzerinden ortaya çıkan hesaplama eşin alacağı tazminatı gösterir.

Çocukların birey olarak tazminat hakları : x 12 x 12 yıl x 1/4 x 8/8 = TL.

Burada ise babanın veya annenin vefatı sonrası çocukların destek payları ile ölen kişinin kalan yaşam süresi ve haklılık payı üzerinden bir çocuğun talep edebileceği manevi tazminat miktarı gösterilmektedir.

Maddi tazminata hakkı olmayan reşit çocukların manevi tazminat hesaplamaları

8/8 kusura göre : x 12 x 19 yıl x 1/4 x 8/8 = TL.

Bu hesaplamada da yaşam süresi 20 yıl olan ve kaza yılına göre asgari ücret TL olan aynı zamanda kusuru olmayan ve kız ve erkek olarak destekten yoksunluk maddi tazminatı alamayan çocukların tazminat hesaplaması yukarıda olduğu gibi hesaplanmaktadır. Bu rakamlar olay ve ilgili duruma göre değişmektedir. Bilindiği gibi Erkekler 18 yaşından büyükse ve eğitime devam etmiyorsa destek alamaz kızlarda ise 22 yaş baz alınır.

Küçük yaşta ölen çocuğun ebeveynlerinin manevi tazminat hesaplaması

8/8 kusura göre : x 12 x 8 yıl x 1/2 x 8/8 = TL.

Bu örnekte 10 yaşında vefat eden çocuğun Türkiye’de kullanılan hesaplama yöntemlerine göre 18 yaşında ailesine destek olacağı varsayıldığından 8 yıllık bir bakiye ömür baz alınır. Kaza yılındaki asgari ücret anne babanın destek oranları ve kazada kusursuz olduğu varsayılarak yapılan hesaplamada anne veya babaya düşen manevi tazminat bu şekilde ölçeklendirilir.

Bedeni zarara uğrayan çocuğun manevi tazminat hesaplaması

8/8 kusura göre : x 12 x 7 yıl x % 25 x 8/8 = TL.

Yine aynı yıl olan bir kaza ve bu kaza sonrası kusur, maluliyet oranı ve diğer parametler tam netleştiğinden yapılacak hesaplama aynı formülden sadece maluliyet çarpımı eklenerek ortaya çıkacaktır.

Ölen kardeş için sağ olanların manevi tazminat hesaplamaları

Burada hesaplama şu kriterlere göre yapılır. Anne baba sağ ise kardeşlere 1 pay ayrılır ve anne babadan bir pay düşülür. Eğer kardeşler 2 den fazla ise bu kez de anne babanın payı 1/5 oranında bölünerek işlem yapılır. Yine anne ve baba ölmüş ise veya biri hayatta ise destek payları kardeşlerin sanki anne ve baba yaşıyormuş gibi hesaplanır.

Beden gücü kaybı yaşayan işçinin manevi tazminat hesaplaması

Bu kalem hesaplamada da kişinin yaşı kazada aldığı maluliyet oranı ve kazadaki kusuru ile kalan bakiye ömrü aynı zamanda net kazancı çarpılarak ana tazminat ortaya çıkar.

8/8 kusura göre : x 12 x 8 yıl x % 25 x 8/8 = TL

Bu hesaplama kaleminde sigortaca bağlanan peşin sermaye değerinin manevi tazminat kaleminden düşümü de hesaplanarak bir rakam ortaya konulur. Burada bilinmesi gereken konu kazaya bağlı durumlarda manevi tazminatın maddi tazminatı tamamlayıcı nitelikte olduğudur. Ama onun dışında ki diğer hallerde manevi tazminatlar maddi tazminat durumları olmadığında olay örgüsüne göre bir bedel ortaya çıkmaktadır.

Manevi Tazminat Avukatı

Hukuk süreçlerinde en önemli konu sonrasında sorun yaşamamak adına bu tarz durumları bir avukat eli ile yürütmektir. Manevi tazminat avukatı dediğimiz makalede bahsi geçen tüm konularda hukuki temelin oluşturulması ve dava süreçlerine yön verilmesi ile birlikte mağduriyetlerin ortadan kaldırılması noktasında avukatın desteği yatsınamayan bir gerçektir. Bu alanda hizmet veren Arıkan Hukuk Bürosu yaşadığınız problemlerde sizlere destek olmaya devam etmektedir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davası Nedir?

Maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bu tür davalar açılırken hukuka aykırı eylemelere bağlı olarak hareket edilir. Hukuka uygun olmayan eylemler ve işlemler tazminat davası açılma nedenleri arasındadır. Malvarlığında meydana gelen eksilmeler için maddi tazminat davası açılırken kişinin yaşadığı elem ve kedere bağlı olarak da manevi tazminat davası açılır.

Kişinin yaşadığı elem ve kederin hukuka aykırı bir işlem veya eylem sonucu oluşması gerekir. Bunun yanında mal varlığındaki azalma da aynı şekilde hukuka aykırı işlem veya eylem sonucu ortaya çıkmış olmalıdır. Maddi ve manevi tazminat davaları ayrı ayrı ya da birlikte açılabilir.

Tazminat davası açılırken davanın niteliği ticari değilse Asliye Hukuk Mahkemelerine müracaat edilir. İdarenin işlemleri ya da eylemleri nedeni ile zarara uğrayanlar tazminat davası açacağı zaman İdare Mahkemelerine veya Vergi Mahkemelerine başvurmalıdır. Devletin işlem ve eylemlerinden kaynaklanan davalar tam yargı davası olarak adlandırılır.

Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açma Nedenleri

Maddi ve manevi tazminat davası açma nedenleri maddi ve manevi zararın giderilmesine yöneliktir. Haksız fiillerin yol açacağı ve hukuka uygun olmayan birçok gerekçe dava açma nedeni olabilir. Bunun yanı sıra hukuka uygun olmayacak biçimde gerçekleştirilen iş ve işlemler de tazminat davalarına konu olabilir.

İş kazaları, trafik kazaları, sözleşme ihlalleri ya da boşanma davası sırasında açılabilen maddi ve manevi tazminat davalarından söz edilebilir. Tazminat davaları açılırken görevli ve yetkili mahkemelere dilekçe verilmesi ve hangi mahkemeye müracaat edilmesi gerektiğinin doğru anlaşılması önemli bir ayrıntıdır. Bazı tazminat davası türleri şunlardır:

• İş kazaları nedeniyle maddi ve manevi tazminat davaları,
• Trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları,
• Sözleşme ihlallerine bağlı olarak açılan tazminat davaları,
• Suç işlenmesi nedeniyle açılan tazminat davaları,
• Hatalı doktor uygulamaları kaynaklı tazminat davaları,
• Boşanma davaları sebebi ile açılan tazminat davaları,
• Telif hakları ihlallerinin yol açtığı tazminat davaları,
• Kişilik hakları saldırılarında açılan tazminat davaları.

Maddi ve Manevi Tazminat Davaları Hangi Sürede Açılır?

Maddi ve manevi tazminat davaları hangi sürede açılır? Merak edilenler arasındadır. Bu davalar açılırken tazminatın sebebine göre hareket edilmelidir. Tazminat davaları hukuka uygun olmayan bir iş ve eylem ortaya çıktığında açılır. Bu sebeple de dava açılırken hukuki dayanağa bakılmaktadır. Hangi hukuki nedene dayanıldığına bakılarak dava açma süresi belirlenir.

Hukuka aykırı bir fiilden zarar gören kişi bu fiil suç teşkil ediyorsa tazminat davası açarken suç için öngörülen dava zamanaşımı süresini dikkate almalıdır. Ceza davasının sürmesi durumunda ise dava devam ettiği süre boyunca tazminat davası açılabilmektedir.

Haksız fiillere bağlı olarak açılan tazminat davalarında haksız fiil ve fail öğrenildikten itibaren 2 yıllık sürede dava açılmalıdır. Fiil ve failin daha sonra öğrenilmesi söz konusu ise her halükârda bu süre 10 yıl olarak kabul edilmektedir.

Boşanma davasını ilgilendiren maddi ve manevi tazminat davaları ise boşanma kesinleştikten sonra 1 yıllık süre içinde zamanaşımına uğrar. Boşanma davası görülürken maddi ve manevi tazminat davası açılabileceği gibi dava kesinleştikten sonraki 1 yıl içinde de tazminat davası açılabilir.

Bir sözleşme ihlali söz konusu ise bu durumda dava zamanaşımı süresi 10 yıl olarak belirlenmiştir. Trafik kazası sebebi ile maddi ve manevi tazminat davası açmak isteyenler trafik kazası meydana geldikten ve faili öğrendikten sonraki 2 yıl içinde dava açmalıdır. Fiil ve failin daha sonra öğrenilmesi halinde her halükârda 10 yıllık dava zamanaşımı süresine uyulur.

Maddi ve Manevi Tazminat Davası Açabilenler

Maddi ve manevi tazminat davası açabilenler haksız fiile ya da işleme maruz kalan kişilerdir. Hukuka aykırı bir fiil kişinin ölümüne yol açtığında ölenin yaşarken destek olduğu kişiler tazminat davası açabilir. Ölüm sebebi ile açılan maddi tazminat davaları destekten yoksun kalma tazminatı olarak adlandırılır.

Destekten yoksun kalma tazminat davası açılacağı zaman ölenin anne-babası, eşi, çocukları karine gereği ispat yüküne sahip olmaz. Bununla birlikte ölenden yaşarken destek gördüğünü iddia eden yakınlarının ispat yükü bulunur. Destekten yoksun kalma tazminat davasını ölenden destek gördüğünü ispat edebilen herkes açabilir.

Yaralanmalı kazalarda kaza geçirenin yakınları maddi tazminat talebinde bulunamaz. Yaralanmanın uzuv kaybına yol açması ya da ağır hasar bırakması gibi durumlarda ise yaralananın yakınları manevi tazminat talebinde bulunabilir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davası Kimlere Karşı Açılabilir?

Maddi ve manevi tazminat davası kimlere karşı açılabilir? Sorusu da haksız fiiller veya iş ve işlemler nedeni ile zarar görenlerin merak edebilecekleri arasında yer alır. Maddi ve manevi tazminat davası hukuka aykırı çeşitli nedenlerle maddi zarara neden olan veya iş ve eylemi gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişiler hakkında açılabilir.

Haksız bir fiile bağlı oluşan zararlarda tazminat davası haksız fiili işleyene karşı açılırken bazı durumlarda haksız fiili işleyen kişi ile birlikte üçüncü kişiler de sorumlu tutulabilir. Haksız fiile bağlı olarak zarar gören kişi haksız fiili işleyen ve onunla iş ilişkisi olan işverenden tazminat talebinde bulunabilir.

Motorlu araç işletimi sırasında ise bir kaza oluştuğunda ve bu kazaya bağlı ölüm- yaralanma gerçekleştiğinde ilgili taraflar tazminat yükümlülüğü altında bulunur. Trafik kazaları için geçerli olabilen bu durum tazminat davası açılırken aracın sürücüsünü, araç işletenini, araç sahibini, sigorta şirketini ilgilendirir. Sorumlulara karşı açılan davalar birlikte açılabileceği gibi ayrı ayrı da açılabilir.

Doktor hatalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları açılırken ise; hata sahibi doktor, doktorun görev yaptığı hastane, Sağlık Bakanlığı’nda çalışan doktorlar için Sağlık Bakanlığı, üniversitede görev yapan doktorlar için üniversite sorumlu tutulabilir.

Maddi ve Manevi Tazminat Davası Yetkili Mahkeme

Maddi ve manevi tazminat davası yetkili mahkeme davalının ikametgahındaki yer mahkemesi olurken davalının tüzel kişi olması durumunda tüzel kişinin merkezinin olduğu yerde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Davalı sayısının birden fazla olması durumunda ise davalılardan herhangi birinin yerleşim yerindeki mahkemede dava açılabilir.

Sözleşme ihlalleri söz konusu ise açılan tazminat davaları sözleşmenin ifa edildiği yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi olur. Bunun yanı sıra davalının ikametgahında bulunan yer mahkemeleri de yetkilidir. Davalı tüzel kişi ise tüzel kişinin merkezinin olduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi yetkili olur. Doktor hataları sebebi ile açılan davalar da bahsi geçen mahkemelerde açılabilir.

Haksız fiil sebebi ile zarar gören kişiler haksız fiilin işlendiği yer mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir. Bunun yanında haksız fiil işlendiği yerden farklı bir yerde zarara neden olduysa zararın oluştuğu yerdeki mahkemede dava açılabilmektedir. Haksız fiil sebebi ile zarar gören kişi ikametgahındaki mahkemede de tazminat davası açma hakkına sahiptir.

Ticari işlemler ya da işler sebebi ile ortaya çıkan zararalar karşısında maddi ve manevi tazminat davası açılması gerekli olduğunda müracaat edilecek mahkeme ise Asliye Ticaret Mahkemesi olmaktadır.

Maddi Tazminat Davası Talep Edilebilenler

Maddi tazminat davası talep edilebilenler arasında geçici iş görememezlik sebebi ile zarar gören kişiler yer alır. Geçici iş görememezliğin yol açacağı maddi kayıplar bu davalar aracılığı ile talep edilebilir. Sürekli iş görememezlik durumu oluştuğunda ise kişinin maluliyet oranına bakılarak maddi tazminata hükmedilebilir. Tedavi gören kişinin masrafları ve ekonomik gelecek sarsıldığı için doğan zararlar da maddi tazminat davalarında talep edilebilir.

Bunun yanı sıra ölüm gerçekleştiğinde cenaze giderleri, ölümün hemen olmadığı durumlarda tedavi giderleri, ölen kişinin desteğinden yoksun kalanlar için destekten yoksun kalma tazminatı da maddi tazminat davalarında talep edilenler arasında yer alır. Destekten yoksun kalma tazminat davasını ölen yaşarken kendisinden destek gördüğünü ispat edebilen herkes açabilir.

Manevi Tazminat Davaları Şartlar

Manevi tazminat davaları şartlar bakımından kişilik değerlerinin saldırıya uğramasına bağlı olarak ortaya çıkar. Kanunda yer almamakla birlikte Yargıtay tarafından belirlenmiş olan kişilik hakları ise aşağıdaki gibidir:

• Kişi yaşamı,
• Kişi sağlığı,
• Kişinin vücut bütünlüğü,
• Kişinin ruh sağlığı,
• Kişinin fiziki, sosyal, duygusal kişilik değerlerinin üzüntü ve elem nedeni ile zarar görmesi.

Manevi tazminat hesaplaması yapılırken somut duruma bakılır. Bunun yanı sıra tarafların mali durumu, taraflara ait kusur oranları, manevi zararın büyüklüğü, olay tarihindeki paranın satın alma gücü birlikte değerlendirilir. Manevi tazminat davalarında tazminat sorumlusunun fakirleşmemesine tazminat alacaklısının ise zenginleşmemesine dikkat edilir. Maddi ve manevi tazminat davaları hukuka uygun olmayan fiillerin yanı sıra iş ve işlemler sebebi ile oluşan zararların giderilebilmesi amacı ile açılan dava türleridir.

Muğla'da yaşayan evli, 1 çocuk babası Cihan Altın (31), 5 yıl önce Muğla Büyükşehir Belediyesi'nde şoför olarak işe başladı. İşe başlamasından 2 yıl kadar sonra, her gün olduğu gibi seferini yaparken bir yolcu kendisine yaklaşıp, "Sen Kömürcü Orhan'ın oğlu değil misin; şu lirayı al da babana ver. Ona, aldığımız kömür nedeniyle borcumuz var" dedi.

DHA'nın haberine göre bir süre şaşkınlık yaşayan Altın, otobüsü durdurup, kendisine parayı verdikten sonra inen yolcunun eşinden gidip, "Beni biriyle karıştırdınız galiba" dediyse de kabul ettiremedi. Parayı veren kişi ısrarla, "Sen kömürcü Orhan'ın oğlusun" diyerek, uzaklaştı. Altın, mesai bitiminde eve gidip, yaşadıklarını annesine anlattı.

Annesi, anlattıkları karşısında sessiz kalınca, Altın'ın merakı daha da arttı. Aradan bir kaç gün geçtikten sonra Altın, tüm ailesi ve akrabalarını evine davet edip, yaşadıklarını burada bir kez daha anlatınca 24 yıldır kendisinden saklanan gerçek ortaya çıktı. Altın, her hafta mezarını ziyaret ettiği kişinin, babası olmadığını öğrendi.

Bunun üzerine Altın, DNA testi yatırmak için mahkeme kararı ile mezarı açtırıp, kemik örneği aldırdı. Alınan kemik örneği incelemesi sonucunda Altın, mezarda yatan Yaşar Yıldırım ile hiçbir akrabalık bağının bulunmadığını öğrendi. Bu gelişmenin ardından tekrar yakınlarını toplayıp, gerçek babasının kim olduğunu sordu. Bunun üzerine Suzan Altın, 24 yıldır oğlundan sakladığı gerçeği açıklayıp, babasının 'Orhan Karaca' olduğunu söyledi.

'TAZMİNAT DAVASINI KAZANDI'

Altın, ulaştığı Muğla'nın Ula ilçesinde yaşayan gerçek babası iş insanı 59 yaşındaki Orhan Karaca'nın bu durumu kabul etmediğini belirtip, daha sonra yaşananları şöyle anlattı:

"Durumu mahkemeye taşımadan önce bir kez daha kendisi ile görüşüp, soy ismini almak istediğini söyledim. Ama hayal kırıklığına uğradım.

Annemin kızlık soyadını aldıktan sonra öz babama Muğla Asliye Hukuk Mahkemesi'nde, yılı Mayıs ayında 'babalık' davası açtım. Yapılan DNA testinde Orhan Karaca'nın yüzde ihtimalle biyolojik babam olduğu ortaya çıktı. Davayı kazandım. Davayı kazandıktan sonra kendisi ile bir kez daha görüştüm.

Ancak, o beni yine evladı olarak kabul etmedi. Soyadını taşımama izin vermedi. O beni evlat olarak kabullenmiyorsa ben de onu baba olarak kabullenmedim. Ardından da kendisine 'babalık görevini yerine getirmediği için' bin liralık tazminat davası açtım. Bu dava lehime sonuçlandı bin lira tazminat kazandım. Buna rağmen beni hiçbir şekilde evladı olarak kabul etmedi.

Hatta, ben kendisine dava açmadan önce, bana davadan vazgeçmem, kendi soyadını almamam için aracılarla bin, bin lira civarında para teklif etti. Kabul etmedim. Çünkü hiçbir zaman insanın gerçek kimliği ile oynanmaz. İnsanın gerçek kimliği neyse odur. kendisi davaya sonucu temyize götürdü. Sorun değil. Sonuçta mahkeme davayı onayacaktır. Kazanacağım tazminatın tamamını Çocuk Esirgeme Kurumu'na bağışlayacağım. Ayrıca, ileride babamdan miras kalır ise onu da tek bir kuruşuna bile dokunmadan bağışlayacağım."

Altın, tek hedefinin annesini değil gerçek babasının soyadını taşımak olduğunu söyledi.

BABALIK DAVASINDAN DOĞAN MADDİ TALEPLER

Babalık davası, evlilik dışı doğan çocuğun babasının tespitine yönelik bir davadır. Mahkemece, davalı babanın gerçekten çocuğun babası olup olmadığı eldeki delillere ve DNA testlerine bakılarak tespiti eder.

Babalık davasını, evlilik dışı doğan çocuğun annesi şayet çocuğa kayyım atanmış ise, kayyım tarafından açılabilir.

Babalık davası, Türk Medeni Kanunu’nun Maddesi uyarınca; babaya karşı açılacaktır. Şayet baba ölmüş ise; dava babanın mirasçılarına karşı açılacaktır. Şayet çocuğa kayyım atanmamışsa, çocuğun ergin olmasıyla birlikte babalık davasını açma hakkı başlayacaktır.

Babanın çocuğu tanımaması ve annenin çocuğa bakmakla yükümlü olması anne açısından hem maddi hem de manevi olarak ek giderlere sebep olacaktır. Türk Medeni Kanunu’nun maddesinde bu hususlar düzenlemiştir. Maddeye göre anne aşağıdaki giderlerin karşılanmasını babadan talep edebilecektir:

· Doğum giderleri,

· Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,

· Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.

Bu giderlerin karşılanması için mahkemeden talep gereklidir. Hâkim kendiliğinden bu giderlerin karşılanmasına karar veremeyecektir. Maddenin devamında, çocuğun ölü doğması halinde dahi bu giderlerin karşılanmasına karar verilebileceği belirtilmiştir.

Babalık davasıaçılırken, davacı taraf nafaka talebinde bulunabilir. Babalığa hükmeden mahkeme, şayet davacının nafaka talebi mevcut ise bunu da karara bağlamakla mükelleftir. Anne kendisi adına yoksulluk nafakası talep edemeyecektir.

Babalık davasında manevi tazminata talep edebilmek mümkündür. Yargıtay bir kararda; böyle bir talepte bulunabilmek için evlenme vaadi şartı aranmıştır. Şayet baba, evlenme vaadi ile anneyle birlikte olmuş ve bu birliktelikten bir çocuk dünyaya gelmiş ise annenin manevi açıdan yıprandığı kanun koyucu tarafından kabul edilmiştir. Ancak Türk Medeni Kanununda Babalık

Davasında manevi tazminata ilişkin bir hüküm bulunmadığından babalık davasıyla birlikte açılan manevi tazminat davası Borçlar Kanundaki genel hükümlere dayanacaktır. Bu durumda

Babalık hükmü davasında Aile Mahkemesi görevli ise de babalık davasıyla birlikte istenilen maddi ve manevi tazminat davalarında Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.

TÜRK MEDENİ KANUNU

MADDE - Ana, babalık davası ile birlikte veya ayrı olarak baba veya mirasçılarından aşağıdaki giderlerin karşılanmasını isteyebilir:

1. Doğum giderleri,

2. Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,

3. Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler.

Çocuk ölü doğmuş olsa bile hâkim, bu giderlerin karşılanmasına karar verebilir.

Üçüncü kişiler veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca anaya yapılan ödemeler, hakkaniyet ölçüsünde tazminattan indirilir.