Oğlak Ishali Nasıl Geçer

Enterotoksami (Çelerme)

Halk arasında, çeşitli bölgelerde  çelerme hastalığı da  denilir. Hastalık sürüde her yaştaki  koyun ve kuzularda, keçi ve oğlaklarda görülür. Sürüde hastalık hiçbir belirti göstermeden ani ölümlerle kendini gösterir. Hastalık besi durumu iyi olan koyunlarda ve keçilerde  daha sık görülür. Bu hastalık bağırsaklarda normalde bulunan bakterilerin çoğalarak toksin salgılamasından ileri gelir. Bakteriler meralarda ve hayvanların sindirim sisteminde daima bulunur. Hastalığın meydana gelmesinde mevsim ve gıda değişiklikleri kesif tane yemle beslenmeler büyük rol oynar. Kuru yemden meraya veya meradan kuru yeme geçişler hastalığın çıkması için başlıca nedenlerdir. Hasta olan hayvanlar herhangi bir belirti göstermeksizin ani olarak ölürler. Hastalık belirtilerini görmek nadiren mümkündür. Bu belirtiler hayvanda genel bir halsizlik ve dengesizlik, güçlükle yerinden kalkma, yerde bir tarafı üzerinde yatma ve sinirsel belirtiler gösterir. Yem yemeyi bırakır, dişlerini gıcırdatır, etrafında döner, bazen de ishal görülebilir. Kuzuların fazla miktarda süt emmeleri, yem yeme devrelerine geçiş dönemlerinde hastalık ani ölümlerde kendisini gösterir. Yoğun şekilde hububat ağırlıklı kesif yemle beslenen sürülerde de hastalık görülür. Sürüdeki mevcut hayvanlar meraya çıkmadan önce mutlaka aşılatılması gerekmekte. Ölen hayvanlara otopsi yapıldığında bağırsakların gazla ve işkembenin yemle dolu olması, karın boşluğunda bol bir sıvının bulunması, kalpte kanamalar, kalp kesesinde berrak ve hava temasında pıhtılaşan bir sıvının bulunması, böbreklerin şiş ve yumuşak bir kıvamda, genel bir bağırsak yangısının görülmesi hastalığı hatırlatan en önemli bulgulardır. Hastalığın kesin tanımı için ince bağırsaklar içeriği ile ayrı bir kapta karaciğer ve böbrek taze olarak laboratuvara gönderilmelidir.

TEDAVİSİ

 Hastalığın pratikte etkili bir tedavi şekli yoktur. Hastalığın görüldüğü yerlerde vakit kaybetmeksizin koruyucu aşılarla sürünün tamamı aşılanmalı, takip eden yıllarda da aşılamaların mutlaka yaptırılması gerekmektedir.    

KORUNMA YOLLARI                                         

Korunmada şu hususlar dikkate alınmalıdır:

• Yem değişiklikleri birdenbire değil, alıştırılarak yapılmalıdır.
• Tane yemler verilirken yeterli miktarda kaba yemde verilmelidir.
• Hayvanlara küflü ve bozuk gıdalar verilmemelidir.
• Koruyucu amaçla hayvanlar yılda 2 defa aşılanmalıdır.
• Hayvanlardaki mide ve bağırsak parazitleriyle mücadele edilmelidir.
• Hastalık çıktığında yem veya meralar değiştirilmelidir.                                                            
• Kuzular ahır besisine alındığında yemlerine yeterli miktarda antibiyotik ilave edilmelidir.

Sağlıklı ve  karlı  bir yetiştiricilik için yukarıdaki hususlara yetiştiricilerimizin uyması,  hayvanlarının hastalanması için  mutlaka aşılatmaları gerekmektedir. 

İshal, bağırsaklardaki hareketlilikten dolayı sulu veya sık sık dışkılamadır. Beslenme kaynaklı veya enfeksiyon nedeniyle ortaya çıkabilen ishal bazen de farklı bir hastalığın habercisi olabilir. Sürekli tuvalete gitme ihtiyacı, karın ağrısı ve mide bulantısı gibi belirtileri ile insanın yaşam kalitesini olumsuz yönde etkiler. Ancak evde yapılabilecek doğal çözümlerler ishali kesmek mümkün. Haşlanmış patates, limonlu kahve, bal yöntemi ve bazı bitkisel çaylar ilaçsız bir şekilde ishalı azaltmaya ve durdurmaya yardımcı olur. Ancak sürekli geçmeyen ishal durumunda en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

İshal nedir?

İshal dışkılamada artışla meydana gelen bir hastalıktır. Yenilen birtakım yiyecekler ve enfeksiyonel hastalıklar ishalin gelişmesine neden olabilir. İshalde bağırsak hareketleri normalden fazla olarak çalışmaya başlar.

İshal tedavisinde asıl amaç vücuttan olan su ve tuz kaybını yerine koymaktır. İshalin hafif olduğu, kusmanın çok olmadığı hastalarda, genellikle ağızdan sulu gıdaların bolca alınması ile klinik tablo atlatılır. İshal düzelene kadar mide ve bağırsakları rahatsız etmeyecek posasız yiyecekler tercih edilmelidir.

İshal olduktan sonra vücuttaki hızlı bir şekilde kaybolmaya başlar. Bu nedenle muhakkak kontrol altına alınması gerekir. Vücut sıvı kaybetmeye başladığında halsizlik hızlı bir şekilde baş göstermeye başlar. Bu nedenle ishal hızlı bir şekilde kontrol altına alınmalıdır.

İshal belirtileri nelerdir?

İshalin birbirinden farklı birçok belirtisi vardır. Bazı hastalarda bu belirtiler tek başına ortaya çıkarken bazı hastalarda birçok belirtinin bir arada görüldüğü durumlar olabilir. Belirtileri ortaya çıkartan bir neden mutlaka vardır. İshalin altında yatan neden fark etmeksizin en yaygın belirtiler arasında;

- Aniden ortaya çıkabilen veya sürekli devam eden mide bulantısı,
- Çoğu zaman mide bulantısına eşlik eden karın ağrısı,
- Bağırsak hareketlerinin anormal ve olması gerekenden hızlı olmasından kaynaklanan kramplar,
- Dışkılamadan sonra dahi devam eden şişkinlik hissi,
- Dehidrasyon (vücudun susuz kalması),
- Bazı ishal türlerine eşlik edebilen ateş,
- İhtiyaç olmasa bile sürekli tuvalete çıkma ve bağırsakları boşaltma hissi,
- Normal günlerden farklı olarak çok fazla dışkılamak, yer alır.

Söz konusu belirtiler birkaç gün içerisinde ortadan kalkar. Ancak sürekli devam eden ishalini varsa bir doktordan yardım alınması gerekir. Çünkü başka bir hastalığın belirtisi olarak ortaya çıkabilen ishal daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

İshal nedenleri nelerdir?

- Gıda alerjileri ve besin zehirlenmeleri,
- Bakteriyel bağırsak enfeksiyonları, virüsler ve parazitler,
- Huzursuz bağırsak sendromu,
- Antibiyotik başta olmak üzere çeşitli etken maddelere sahip olan ilaçların kullanımı,
- Sindirim bozuklukları,
- Laktoz intoleransı,
- Solunum yolu enfeksiyonları,
- Doğumdan gelen metabolik rahatsızlıklar,
- Diyabet (şeker hastalığı),
- Alkol bağımlılığı ya da aşırı alkol tüketimi,
- Bazı kanser hastalıkları,
- Radyoterapi,
- Hipertiroid,
- Abdominal ameliyatları.

İshale ne iyi gelir?

Sıvı tüketin

İshal meydana geldiği andan itibaren bol bol sıvı tüketimine özen göstermeniz gerekir. Bu nedenle meyve suyu ve bol bol sıvı tüketmelisiniz. Ancak portakal suyu ve bolca C vitamini içeren sıvılardan biraz olsun uzak durmanız gerekir. Aksi taktirde ishal hastalığının süresi uzayacaktır.

İshali anında kesen en hızlı kür

Evinizde hamur mayası varsa ishalden kısa süre içinde kurtulabilirsiniz. Hamur mayalarını ufak ufak parçalara bölerek bir bardağın içerisine koyun. İçerisine sıcak su ilave edin ve biraz beklettikten sonra için. Adı biraz kötü olabilir fakat ishali anında kesecektir.

Limonlu kahve yöntemi

İshale ne iyi gelir sorusuna en iyi yanıtlardan birisi de limonlu kahve yöntemidir. Bir tatlı kaşığı türk kahvesinin içerisine birkaç damla limon damlatarak yutmaya çalışın. Bu hem bağırsaklarınızı toparlayıp ishale iyi gelecek hem de ishalin meydana çıkardığı kusma hastalığını da engelleyecektir.

Saraçoğlu yöntemi

İshale iyi gelen bir diğer yöntem ise İbrahim Saraçoğlu’nun hazırlamış olduğu kür tarifidir. Bu kürü uygulayanlar ishalinin kısa süre içerisinde geçtiğini söylüyorlar. İbrahim Saraçoğlu kürünü hazırlamak için ise çok fazla malzemeye ihtiyacınız yok. Evinizde karanfil bulunuyorsa, Yemeklerden 1 saat evvel kuru karanfili direk yutun. gün uygulayacağınız bu yöntem ishali keser. Direk yutmak yerine karanfilleri 2 parçaya böldükten sonra su bardağının içine atın ve yemeklerden önce için. Bu bitkisel kür de ishali kolayca geçirir.

Karbonatlı su yöntemi

Bir çay kaşığı tuz bir çay kaşığı yemeklik karbonat 3 çorba kaşığı şeker ve 1 litre su ile karışım hazırlayarak ishali kısa süre içerisinde geçirebilirsiniz. Bu tarifle hem ishali hızlı bir şekilde durdurmuş olursunuz hem de kaybettiğiniz sıvı miktarını şekeri ve tuzu vücudunuza kazandırmayı sağlamış olursunuz.

Ayrıca şiddetli ishal durumunda evde sıvı ve elektrolit kaybını önleyecek oral rehidrasyon sıvısı (ORS) adı verilen karışım hazırlanabilir.

Hazırlanışı:

- 1 litre kaynamış soğumuş suya 1 yemek kaşığı toz şeker,

- 1 tatlı kaşığı tuz eklenerek karıştırılır.

- Her dışkılamadan sonra yarım su bardağı içilir.

- ORS sıvısı günlük hazırlanmalı ve tüketilmelidir.

İshale iyi gelen yiyecekler nelerdir?

Haşlanmış patates

Patatesin haşlanmış olarak tüketilmesi içerisindeki nişasta miktarından dolayı ishali kesmeye yardımcı olur. İshal olduğunuz zaman patatesi haşlayıp ve tuzlayarak tüketmek ishali kısa sürede kesecektir.

Bal

Bala bir tatlı kaşığı zencefil ekleyip yemek de ishali anında kesecek olan yöntemlerdendir. Bal ve zencefil bir araya geldiğinde hem bağışıklık siteminizi güçlendirecek hem de ishal olduğunuzda kısa süre içerisinde ayağa kalkmanızı sağlayacaktır.

Elma püresi

Kabuklarını soyup, püre halinde tüketmek sindirim sistemindeki ishali durdurmaya yardımcı olacaktır. Ayrıca içerdiği vitaminlerde, kaybedilen vitamin ve mineralleri geri kazandıracaktır.

Muz

Tek başına ishali durdurma etkisi yoktur fakat potasyum zengini olmasından dolayı, kaybedilen potasyumu geri kazandırır.

Havuç

Kabuksuz haşlanarak tüketilebilecek havuç püresi, ishali kontrol altına alabilir.

Sarımsak

İçerdiği antibiyotik etkisi, bağırsaklarda oluşan bakterileri öldürür. İshali kısa sürede kontrol altına alır.

Pirinç

Pirinç ve suyu düşük lif içerdiği için dışkının daha sertleşmesinde etkili bir besindir. İshal olduğunuzda yağsız olarak haşlanarak yemek, ishali durdurmada yardımcıdır. Ayrıca bir çay bardağı pirinci, 3 su bardağı suda 45 dakika bekleterek suyunu içmenizde ishali durdurmada etkili olmaktadır.

İshal meydana geldiğinde aynı zamanda alınan sıvılara da dikkat etmek gerekir. Sıvı alımında eğer dikkat edilirse ishal kısa bir süre içerisinde iyileştirilebilir. İshale iyi gelecek bitki çayları ile de kısa süre içerisinde hastalığı kesebilirsiniz.

İshale iyi gelen bitki çaylar

Papatya çayı

Papatyanın ishale iyi geldiği bilinmektedir. Bakteri ile meydana gelen ishali kısa süre içerisinde papatya çayı ile geçirebilirsiniz. Papatya çayı ishalle beraber oluşan karın kasılmalarını ve deformeyi engellemeye yardımcı olmaktadır.

Ahududu çayı

İshal nedeni ile bağırsaklar hasar görür. Zamanla oluşa tahribat ağrı ve acılara neden olur. Ahududu ihtiva ettiği Tanen sayesinde ishalin zararlarını en aza indirir, mide ağrısı, kusmayı ve ishali de keser. İshal değilseniz ama sürekli stres altındaysanız ahududu çayını içebilirsiniz.

İshal olduğunuz zaman yemeniz gereken yiyeceklerin dışında bir de asla tüketmemeniz gereken yiyecek ve içecekler vardır.

İshalken tüketilmemesi gereken yiyecekler?

Asitli içecekler

İshal olduğunuz zaman asitli olan içeceklerden uzak durmanız gerekmektedir. İshal olunduğunda kolanın içerisine bir adet aspirin atmanın ishali geçirdiği söylenir. Ancak ishal olduğunuzda asitli içecekler tüketmek yerine daha sağlıklı olan içeceklere yönelmenizi tavsiye ederiz.

Kahve

İshal olunduğunda çiğ kahve tüketilmesi önerilir ancak sıvı kahve tüketimi genellikle önerilmez. Kahvenin içeriğinde yer alan kafein, vücutta diüretik etki yaratarak ishalin nedeni dehidrasyonu kötüleştirir.

Kuru yemiş

Kuru yemişler sindirilmesi zor olduğu için bağırsakların yorulmasına ve tahriş olmasına sebebiyet verebilir. Bu nedenle kuru yemişlerden uzak durmak gerekir.

Tatlandırıcılar

Doğal şekere göre emilimi zor olan tatlandırıcılar, bağırsaklara absorbe edilmeden ulaşır. Bu da ishalin şiddetini artırır.