Matematikte Önemli Olaylar Ve Buluşlar
kaynağı değiştir]
- y.&#;MÖ - Mısırlılar tarafından kullanılan basit kesirler. Bununla birlikte, yalnızca birim kesirler kullanılır (yani pay olarak 1 olanlar) ve diğer kesirlerin değerlerine yaklaşmak için interpolasyon tabloları kullanılır.[10]
- MÖ 1. binyılın ilk yarısı - Vedik Hindistan - Yajnavalkya, Shatapatha Brahmana adlı eserinde güneş ve ayın hareketlerini anlatıyor ve güneş ile ayın hareketlerini senkronize etmek için 95 yıllık bir döngü teklif etti.
- MÖ - Baudhayana tarafından yazılan Vedik Sanskritçe geometrik bir metin olan Baudhayana Sulba Sutra’sı, ikinci dereceden denklemler içerir ve ikinin karekökünü beş ondalık basamağa kadar doğru bir şekilde hesaplar.
- y. MÖ 8. yüzyıl - Dört Hindu Veda'dan biri olan Yajur Veda, en eski sonsuzluk kavramını içerir ve "sonsuzluktan bir parçayı çıkarırsanız veya sonsuza bir parça eklerseniz, yine de sonsuzluk kalır" der.
- MÖ 9. yüzyıl - İkili sayı'nın en eski referansı I Ching (Çin)'de bulunur.
- MÖ - MÖ - Çin, Zhoubi Suanjing, aritmetik, geometrik algoritmalar ve ispatlar.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Miletli Thales'in kendisine atfedilen çeşitli teoremleri vardır.
- y. MÖ - Yunanistan, diğer Vedik "Sulba Sutraları" (Sanskritçe'de "kirişler kuralı") Pisagor üçlülerini kullandı, bir dizi geometrik kanıt içerir ve π'nin yaklaşık değeri olarak 3,16'yı alır.
- MÖ 1. binyılın ikinci yarısı - Üçüncü mertebeden benzersiz normal sihirli karesi olan Lo Shu Karesi, Çin'de keşfedildi.
- MÖ - Yunanistan, Pisagor önermeli geometri ve titreşen lir dizilerini inceledi; grubu ayrıca ikinin karekökününirrasyonelliğini de keşfetti.
- y. MÖ - Yunanistan, Anaksagoras
- y. MÖ - Hint gramerci Pānini, başlangıçta Sanskrit dil bilgisini sistematikleştirmek amacıyla üst kuralların, dönüşümlerin ve özyinelemelerin kullanımını içeren Astadhyayi’yi yazdı.
- y. MÖ - Yunanistan, Sakız Adalı Oenopides
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Sakız Adalı Hipokrat çemberi kareyle çevrelemek için ay (lune)'ları kullanır.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Elealı Zeno, Zeno'nun paradoksları
- MÖ 5. yüzyıl - Hindistan, Apastamba, başka bir Vedik Sanskrit geometrik metni olan Apastamba Sulba Sutra’sının yazarı, dairenin kareyle çevrelenmesi girişiminde bulunur ve ayrıca 2'nin karekökünü beş ondalık basamağına kadar doğru hesaplar.
- MÖ 5. yüzyıl- Yunanistan, Cyreneli Theodorus
- 5. yüzyıl - Yunanistan, Sofist Antiphon
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Demokritos
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Hippias
- 5. yüzyıl (geç) - Yunanistan, Heraklealı Bryson
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Archytas
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Platon
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Theaetetus (matematikçi)
- y. MÖ - Hindistan, Jaina matematikçileri, tüm sayıları üç küme halinde sınıflandıran matematiksel bir metin olan Surya Prajinapti'yi yazdı: sayılabilir, sayısız ve sonsuz. Aynı zamanda beş farklı sonsuzluk türünü tanır: bir ve iki yönde sonsuz, alanda sonsuz, her yerde sonsuz ve sonsuz olarak sonsuz.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Knidoslu Eudoxus
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Thymaridas
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Xenocrates
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Dinostratus
- – - Yunanistan, Pitaneli Autolycus
- BC - Yunanistan, Eudoxus alan belirleme için tüketme yöntemini ifade eder.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Yaşlı Aristaeus
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Callippus
- MÖ - Yunanistan, AristotelesOrganon'da mantıksal akıl yürütmeyi tartışır.
- MÖ 4. yüzyıl - Hint metinleri "boşluk (void)" (sıfır) kavramına atıfta bulunmak için Sanskritçe "Shunya" sözcüğünü kullanır.
- MÖ - Çin geometrisi üzerine bilinen en eski eser olan Mo Jing derlendi.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Sisamlı Aristarkus
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Pontuslu Heraklides
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Menaechmus
- MÖ - Hindistan, Hindistan'daki Jain matematikçileri, kombinasyonlarla ilgili en eski bilgileri içeren Bhagabati Sutra'yı yazdı.
- MÖ - Yunanistan, Öklid'in Elemanları adlı çalışmasında geometriyi aksiyomatik bir sistem olarak inceler, asal sayıların sonsuzluğunu kanıtlar ve Öklid algoritmasını sunar; Catoptrics’te yansıma yasasını belirtir ve aritmetiğin temel teoremini kanıtlar.
- y. M.Ö. - Hindistan, Brahmi rakamları (ortak modern 10'luk sayı sisteminin atası)
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Rodoslu Eudemus şu an kaybolmuş olan aritmetik, geometri ve astronomi tarihleri üzerine çalışıyor.[11]
- MÖ - Mezopotamya, Babilliler ilk hesap makinesi olan abaküsü icat etti.
- y. MÖ - Hint matematikçi Pingala, sıfırın ilk Hint kullanımını bir rakam olarak (bir noktayla gösterilir) içeren ve aynı zamanda Fibonacci sayılarının ve Pascal üçgeninin ilk kullanımıyla birlikte bir ikili sayı sisteminin bir açıklamasını sunan Chhandah-shastra'yı yazar.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Nicomedes (matematikçi)
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Bizanslı Filon
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Samoslu Conon
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Chrysippus
- y. MÖ 3. yüzyıl - Hindistan, Kātyāyana
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Dionysodorus
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Pergeli Apollonius
- MÖ - Yunanistan, Arşimet, π değerinin 3 + 1/7 (yaklaşık 3,) ve 3 + 10/71 (yaklaşık 3,) arasında olduğunu, bir dairenin alanının π ile dairenin yarıçapının karesinin çarpımına eşit olduğunu kanıtladı ve bir parabol ile bir düz çizginin çevrelediği alanın eşit tabanı ve yüksekliği olan bir üçgenin alanıyla 4/3'ünün çarpımıdır. Ayrıca 3'ün karekökünün değerinin çok doğru bir tahminini verdi.
- y. MÖ - Geç dönem Olmekler, Yeni Dünya'daki Batlamyus'tan birkaç yüzyıl önce gerçek bir sıfır (kabuk glifi) kullanmaya başlamıştı bile. Bkz. 0 (sayı).
- MÖ - Yunanistan, Eratosthenesasal sayıları hızlı bir şekilde izole etmek için elek algoritmasını kullanıyor.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Diocles (matematikçi)
- MÖ - Yunanistan, Pergalı ApolloniusKonik Kesitler Üzerine (On Conic Sections) adlı eserini yazıyor ve elips, parabol ve hiperbole isim veriyor.
- MÖ - MÖ - Çin, Matematiksel bir inceleme olan Sayılar ve Hesaplama Kitabı (Book on Numbers and Computation)Han Hanedanlığı'nda yazılmıştır.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Zenodorus (matematikçi) MÖ - Hindistan, Hindistan'daki Jain matematikçileri, sayılar teorisi, aritmetik işlemler, geometri, kesirlerle işlemler, basit denklemler, kübik denklemler, dördüncü dereceden denklemler ve permütasyonlar ve kombinasyonlar üzerine çalışmaları içeren Sthananga Sutra'yı yazdılar.
- y. MÖ - Yunanistan, Perseus (geometrici)
- MÖ - Çin, Çince Matematik Sanatı Dokuz Bölüm (The Nine Chapters on the Mathematical Art) metninde bir Gauss yok etme yöntemi görülür.
- MÖ - Çin, Horner metodu Çince Matematik Sanatı Dokuz Bölüm (The Nine Chapters on the Mathematical Art) metninde görünür.
- MÖ - Çin, Negatif sayılar Çince Matematik Sanatı Dokuz Bölüm (The Nine Chapters on the Mathematical Art) metninde görünür.
- MÖ - MÖ 75 - Fenike, Sidonlu Zenon
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Hipparchustrigonometrinin temellerini geliştirir.
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Hypsicles
- MÖ - MÖ - Yunanistan, Bithynialı Theodosius
- MÖ - MÖ 51 - Yunanistan, Posidonius
- MÖ - MS 8 - Çin, Sayma çubukları
- MÖ 78 - MÖ 37 - Çin, Jing Fang
- MÖ 50 - Brahmi rakamlarının (ilk konumsal 10 tabanında sayı sistemi gösterimi) soyundan gelen Hint rakamları Hindistan'da gelişmeye başladı.
- 1. yüzyılın ortalarında Cleomedes (ancak MS )
- MÖ son yüzyıllar - Hint gök bilimci Lagadha, güneş ve ayın hareketlerini izlemek için kuralları tanımlayan ve astronomi için geometri ve trigonometri kullanan astronomi üzerine Vedik bir metin olan Vedanga Jyotisha'yı yazdı.
- MÖ 1. yüzyıl - Yunanistan, Geminus
- MÖ 50 - MS 23 - Çin, Liu Xin
MS 1. binyıl[değiştir kaynağı değiştir]
yüzyılın en etkili matematikçisi muhtemelen Leonhard Euler'di. Katkıları, Königsberg'in Yedi Köprüsü problemi ile graf teorisi çalışmasının kurulmasından, birçok modern matematiksel terim ve gösterimi standartlaştırmaya kadar uzanmaktadır. Örneğin, eksi 1'in karekökünü i sembolüyle adlandırdı ve bir dairenin çevresinin çapına oranını belirtmek için Yunanca harfinin kullanımını popüler hale getirdi. Topoloji, graf teorisi, kalkülüs, kombinatorik ve karmaşık analiz çalışmalarına, adını verdiği çok sayıda teorem ve notasyonla kanıtlandığı üzere çok sayıda katkı yaptı.
yüzyılın diğer önemli Avrupalı matematikçileri arasında sayı teorisi, cebir, diferansiyel hesap ve varyasyonlar hesabında öncü çalışmalar yapan Joseph Louis Lagrange ve Napolyon çağında gök mekaniğinin temelleri ve istatistik üzerine önemli çalışmalar yapan Laplace yer alıyor.
Modern[değiştir kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: Matematik ve sanat
Rönesans döneminde matematiğin ve muhasebenin gelişimi iç içe geçmişti.[] Cebir ve muhasebe arasında doğrudan bir ilişki bulunmamakla birlikte, konuların öğretimi ve yayınlanan kitaplar, genellikle ticaret ve alım-satım için yararlı becerileri öğrendikleri yer olan hesap okullarına (Flanders ve Almanya'da) veya abaküs okullarına (İtalya'da abbaco olarak bilinir) gönderilen tüccar çocuklarına yöneliktir. Defter tutma işlemlerini gerçekleştirirken muhtemelen cebire ihtiyaç yoktur, ancak karmaşık takas işlemleri veya bileşik faizin hesaplanması için temel bir aritmetik bilgisi zorunluydu ve cebir bilgisi çok faydalıydı.
Piero della Francesca (y. ) uzay geometri ve doğrusal perspektif üzerine kitaplar yazdı, bunlara De Prospectiva Pingendi (Resim için Perspektif Üzerine, On Perspective for Painting), Trattato d'Abaco (Abaküs İncelemesi, Abacus Treatise) ve De corporibus regularibus (Düzgün Katılar, Regular Solids) dahildir.[][][]
Geleneksel olarak Jacopo de 'Barbari'ye atfedilen bir resim olan "Luca Pacioli'nin Portresi", , (Museo di Capodimonte).
Luca Pacioli'nin İtalyanca:&#;Summa de Arithmetica, Geometria, Proportioni et Proportionalità (İngilizce:&#;Review of Arithmetic, Geometry, Ratio and Proportion, Türkçe:&#;Aritmetik, Geometri, Oran ve Orantı İncelemesi) adlı eseri ilk olarak 'te Venedik'te basılmış ve yayınlanmıştır. Defter tutma üzerine 27 sayfalık bir inceleme içeriyordu, İtalyanca:&#;Particularis de Computis et Scripturis (İngilizce:&#;Details of Calculation and Recording, Türkçe:&#;Hesaplama ve Kayıt Tutma Ayrıntıları). Öncelikle kitap bir referans metnidir, içerdiği matematiksel bulmacalardan bir zevk kaynağı olarak ve oğullarının eğitimine yardımcı olmak için kullanan tüccarlar için yazılmış, esas olarak satılmıştır.[]Summa Arithmetica 'da Pacioli, artı ve eksi sembollerini ilk kez basılı bir kitapta tanıttı, semboller İtalyan Rönesans matematiğinde standart gösterim haline geldi. Summa Arithmetica aynı zamanda cebir içeren İtalya'da basılan ilk bilinen kitaptı. Pacioli fikirlerinin çoğunu intihal yaptığı Piero Della Francesca'dan aldı.
İtalya'da, yüzyılın ilk yarısında, Scipione del Ferro ve Niccolò Fontana Tartaglia kübik denklemler için çözümler keşfetti. Gerolamo Cardano, bunları öğrencisi Lodovico Ferrari tarafından keşfedilen dördüncü derece denklemler için bir çözümle birlikte tarihli Ars Magna adlı kitabında yayınladı. 'de Rafael Bombelli, Cardano'nun kübik denklemleri çözme formülünde ortaya çıkabilecek hayali niceliklerle nasıl başa çıkılacağını gösterdiği L'Algebra kitabını yayınladı.
Simon Stevin'in ilk kez 'te Hollandaca yayınlanan De Thiende (İngilizce:&#;the art of tenths, Türkçe:&#;ondalıkların sanatı) adlı kitabı, ondalık gösterimin ilk sistematik işleyişini içeriyordu ve bu, daha sonra gerçek sayı sistemi üzerindeki tüm çalışmaları etkiledi.
Trigonometri, navigasyon gereksinimi ve geniş alanların doğru haritalarına duyulan artan ihtiyaç nedeniyle matematiğin önemli bir dalı haline geldi. Bu kelimeyi ilk kullanan Bartholomaeus Pitiscus, 'te Trigonometria 'sını yayınladı. Regiomontanus'un sinüs ve kosinüs tablosu 'te yayınlandı.[]
Rönesans döneminde sanatçıların doğal dünyayı gerçekçi bir şekilde temsil etme arzusu, Yunanların yeniden keşfedilen felsefesiyle birlikte sanatçıları matematik çalışmaya yöneltti. Onlar aynı zamanda o zamanın mühendisleri ve mimarlarıydılar ve her halükarda matematiğe ihtiyaçları vardı. Perspektifte resim sanatı ve bununla ilgili geometrideki gelişmeler yoğun bir şekilde çalışıldı.[]