Bulmaca Şarbon

Güncelleme Tarihi:

Türkiye'nin bazı bölgelerinde şarbon hastalığının görülmesi vatandaşları tedirgin etti. Üretiminin kolaylığı, zorlu koşullara dirençli oluşu ve solunum, deri teması gibi kolay yollarla enfekte etme özelliği şarbonun biyolojik silah olarak kullanılmasına da neden oluyor. Peki, şarbon hastalığı tam olarak nedir? Şarbon nasıl bulaşır?

Bacillus anthracis adlı bakteriyle ortaya çıkan şarbon, sığır, koyun, keçi gibi ot yiyen hayvanlarda görülen ve insanlara da bulaşabilen ölümcül bir bakteriyel enfeksiyon hastalığıdır. Hayvanlarda sindirim, solunum ya da derideki çizik, sıyrık ve yaralar yoluyla mikrobun vücuda girmesi sonucu oluşan şarbon hastalığı, meradan elde edilen otla da bulaşabiliyor. Böyle bir durumda acilen önlem gerekiyor. 

ŞARBON HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELER?

Uzmanlar, şarbon hastalığından yaşanabilecek bir telef durumunda hayvanın vücut deliklerinden kanlı akıntının görüleceği vurgulanıyor. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı'nın resmi sayfasında yer alan bilgilere göre, hem hayvanlarda hem de insanlarda görülen şarbonun belirtileri hastalığın çeşitlerine göre değişiklik gösteriyor. İnsanda etkili olan şarbon (antraks) üç ana klinik tablo oluşturmaktadır:

1. Deri Şarbonu:

Antraks sporlarının deri ile etkileşmesiyle oluşur. Kuluçka süresi gündür. Belirtileri vücuda giriş noktalarında oluşan ağrı, sızı ve kabartılardır.

2. Akciğer Şarbonu:

Sporların solunum yolu ile alınması ile oluşur. Kuluçka süresi gündür. Belirtiler ateş, bitkinlik, yorgunluk, soluk alıp vermede güçlük gibi soğuk algınlığı belirtilerine benzer belirtilerdir. Hastalığın ilerleyen evrelerinde hasta komaya girerek ölür.

3. Bağırsak Şarbonu:

Sporların yutulması ile oluşur. Kuluçka süresi gündür. Belirtileri mide bulantısı, iştah kaybı, karın ağrısı, kusma ve kanlı ishaldir.
Hastalığın akciğer veya sindirim sistemi yolu ile bulaşabilmesi için en az 10 bin bakteri sporunun solunması veya yutulması gerekmektedir. Hastalık maruziyetten hemen sonra uygun antibiyotiklerle yapılacak bir tedaviyle önlenebilir. Şarbon hastalığı bireyden bireye bulaşmaz.

ŞARBON HASTALIĞINA ÖNLEM NASIL ALINIR?

(1) Resmi veteriner hekim ya da yetkilendirilmiş veteriner hekim tarafından alınan numunelerin Veteriner Kontrol Enstitüsü Müdürlüklerince yapılan inceleme sonuçlarına göre şarbon hastalığı tespit edildiğinde, hastalığı haber alan resmi veteriner hekim ya da yetkilendirilmiş veteriner hekim hastalık çıkış raporunu düzenler.

(2) Hayvan sağlık zabıtası komisyonu resmi veteriner hekim ya da yetkilendirilmiş veteriner hekim raporuna göre hastalık çıkış kararı alır ve ilan eder.

(3) Şarbon hastalığının tespit edildiği hayvanların kullandığı mera ve su kaynakları dahil olmak üzere tüm yerleşim birimi kordon altına alınır.
(4) Şarbon hastalığından ölen hayvanların imha edilmesi veya en az iki metre derinliğindeki çukurlara, üzerlerine sönmemiş kireç dökülerek, derileri ile birlikte gömülmesi zorunludur.

(5) Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların yem ve su kapları bulundukları yerden dışarı çıkarılamaz ve diğer hayvanlar için kullanılmaz.
(6) Şarbon hastalığına yakalanmış hayvanlar öldürülür ve imha edilir. Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların kesilmesi ve etlerinin tüketilmesi yasaktır. Deri, kıl, yapağı, süt, boynuz ve tırnaklarına el konulur, yakılarak ya da gömülerek imha edilir.

(7) Nakil sırasında şarbon hastalığının tespit edilmesi durumunda hastalıksız hayvanlar izlemeye alınır. Beş gün içinde hastalıksız hayvanlardan yeni bir hasta tespit edilmez ise sürünün yer değiştirmesine izin verilir.

(8) Şarbon hastalığından ölen hayvanlara otopsi yapılmaz. Ancak marazi madde almak için kadavralar gömülecek çukurun içinde açılır ve marazi madde alımından sonra üzerine sönmemiş kireç dökülerek çukur kapatılır.

(9) Şarbon hastalığının sönüşüne kadar kordon altına alınan bölgeye aşısız tektırnaklı, sığır, koyun, keçi ve domuzların girmesi yasaktır. Şarbon hastalığına karşı aşılanmalarının üzerinden en az onbeş gün geçmiş hayvanların girişine izin verilir.

(10) Kordon altına alınan bölgeden mezbahaya sevk edilmek istenen büyük ve küçükbaş hayvanlar resmi veteriner hekim tarafından muayene edilir. Hastalıksız oldukları tespit edilen hayvanlar kesilmek üzere kapalı vasıtalarla en yakın mezbahaya gönderilir. Resmi veteriner hekim durumu mezbaha veteriner hekimine bildirir.

(11) Resmi veteriner hekim ya da yetkilendirilmiş veteriner hekim şarbon hastalığı insanlara da bulaşabileceğinden, hastalık hakkında, hayvan sahiplerine ve mahalli sağlık teşkilatına bilgi verir. Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların bulunduğu yere çıplak ayakla girilmez. Hayvan bakıcılarının ellerinde ve açık yerlerinde yara bulunmamalıdır.

(12) Laboratuvar sonuçlarına göre şarbon mikrobu ile bulaştığı tespit edilen hayvan yemleri imha edilir.

(13) Şarbon hastalığı çıkan veya hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların muhafaza edildiği işletmelere temizlik ve dezenfeksiyon yapıldıktan sonra hayvan girişine müsaade edilir. Hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanların bakım ve beslenmesinde kullanılan malzemeler temizlik ve dezenfeksiyonu yapılmadan sağlıklı hayvanlar için kullanılmaz.