Kipler Konulu Çalışma Kağıdı Cevapları

Çekimli Fiil Nedir?

Çekimli fiil, belirli bir zaman ya da dileği kişiyle birlikte gösteren fiillere denir. Çekimli fiil, kişi ve kip ekleri yardımıyla çekimlenir. İkinci tekil kişi emir kipi çekimi hariç bütün fiiller çekim eki alır. Fiil çekim ekleri, fiil kök veya gövdelerine eklenerek, fiillerin zamanını, yapılış şeklini ve şahsını (eylemi yapan kişiyi) belirtirler.

Fiil çekimini fiillerde kip, fiillerde zaman, fiillerde olumsuzluk ve fiillerde soru olmak üzere dört ana başlıkta inceleyebiliriz:

1. Fiillerde Kip

Eylemin gösterdiği kılış, durum veya oluşun zamana bağlı olarak nasıl gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini gösteren söyleyiş kalıplarına kip adı ve­rilir.

Türkçede kipler, haber ve dilek kipleri olmak üzere ikiye ayrılır:

Bildirme (Haber) Kipi Ekleri

Belirli bir zaman anlamı taşıyan kiplerdir. Haber kipleri, fiilin geçmişte yapıldığını, her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu veya gelecekte yapılacağını haber verir.
Dilimizde 4 temel zaman vardır, bunlar:

1) Geçmiş zaman
a) Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman
b) Öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman
2) Şimdiki zaman
3) Gelecek zaman
4) Geniş zaman (Tüm zamanları kapsar.)

Geçmiş Zaman Eki (-di, -miş)

Eylemin geçmişte yapıldığını bildiren zamandır. Bilinen (görülen / belirli) geçmiş zaman ve öğrenilen (duyulan / belirsiz) geçmiş zaman olmak üzere ikiye ayrılır.

a) Bilinen (Görülen / Belirli) Geçmiş Zaman Eki (-di / -dı / -du / -dü / -tı / -ti / -tu / -tü)

Görülen, tanık olunan, bilinen veya yapıldığından emin olunan geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

b) Öğrenilen (Duyulan / Belirsiz) Geçmiş Zaman Eki (-mış / -miş / -muş / -müş)

Görülmeyen, başkasından duyulan veya bittikten sonra fark edilen geçmişe ait bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

Şimdiki Zaman Eki (-yor)

Halen yapılmakta olan, henüz tamamlanmamış bir eylemin anlatılmasında veya bildirilmesinde kullanılır.

Gelecek Zaman Eki (-ecek / -acak)

Gelecek zaman içerisinde bir eylemin bildirilmesinde kullanılır.

Geniş Zaman Eki (-r / -(a)r / -(e)r / -(ı)r / -(i)r / -(u)r / -(ü)r)

Eylemin geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümüne ait olduğunun, yani her zaman tekrarlandığının bildirilmesinde ve genel yargıları anlatmakta kullanılır.

Dilek Kipi Ekleri

Bir dileği, bir isteği, tasarlanan bir hareketi anlatan kiplerdir. Dilek kiplerinde zaman anlamı yoktur.
Dilek kipleri dörde ayrılır, bunlar:

1) Gereklilik kipi
2) Şart kipi
3) İstek kipi
4) Emir kipi

Gereklilik Kipi (-meli / -malı)

Eylemin yapılmasının gerekli veya zorunlu olduğunu ifade eder.

 >Gereklilik kipi bazen cümleye ihtimal anlamı katabilir.

 Koşul (Şart) Kipi (-se / -sa)

Fiil kök veya gövdesine gelerek söz konusu olan işin dileğe ve şarta bağlı olduğunun bildirilmesini sağlar.

 İstek Kipi (-e, -a)

Cümleye istek, dilek, temenni anlamı katar. Cümle içerisinde genelde &#;-elim, -eyim&#; şeklinde kişi eklerini almış haliyle karşımıza çıkar.

Emir Kipi ( &#; )

Eylemin yapılması gerektiğini emir şeklinde bildirir. Emir kipinin eki yoktur, kişi ekleriyle çekimlenir. Birinci tekil ve birinci çoğul şahsın emir çekimi yoktur.

2. Fiillerde Kişi

Fiilde bildirilen iş, oluş ya da durumun kim tarafından yapıldığını belirten eklerdir. Kişi ekleri, cümlede işi yapanı yani özneyi bildirir. Kişi ekleri, fiillerde kip eklerinden sonra gelir.

3. Fiillerde Olumsuzluk

İşin, oluşun veya hareketin yapıldığını veya yapılabileceğini bildiren fiillere olumlu fiil, işin oluşun veya hareketin yapılmadığını veya yapılamayacağını bildiren fiillere olumsuz fiil denir.

 >Fiillerin olumsuz biçimleri, kip ve kişi ekinden önce &#;-me, ma&#; eki getirilerek yapılır.

 >Geniş zamanın olumsuzunda diğer kiplerden farklı bir durum vardır. Diğer kiplere olumsuzluk eki (-ma, -me) getirildiğinde zaman eki düşmezken, geniş zamanda zaman eki düşer ve 1. tekil ve 1. çoğul kişi haricindeki kişilerde olumsuzluk eki &#;-maz, -mez&#; şeklinde kullanılır.

 > Şimdiki zaman kipinin olumsuzu yapılırken, &#;-yor&#; ekinin etkisiyle, &#;-me, -ma&#;olumsuzluk eki daralarak &#;-mı, -mi, -mu, -mü&#; olur.

4. Fiillerde Soru

Fiiller, kendinden sonra eklenen &#;mı, mi, mu, mü&#; soru ekleriyle soru anlamı kazanır. &#;mi&#; soru eki, kendinden önce gelen sözcüklerden ayrı, kendinden sonra gelen eklerle ise bitişik yazılır.

Fiil çekimi ve haber kipleri Çalışma Kağıdı, Türkçe Öğretmeni Kubilay ORAL tarafından yazılan Etkinliklerle Türkçe Kitabı içerisinde yer alan etkinliklerden birisidir. Fiil çekimi ve haber kipleri Çalışma Kağıdını siz değerli kullanıcılarımızla tek Türkçe etkinliği olarak paylaşıyoruz. İçerisinde 2 sayfalık etkinlik vardır.

Tüm sınıf düzeyleri için kullanabileceğiniz &#;Fiil çekimi ve haber kipleri &#; etkinliğinin ön izlemesini aşağıdan görebilir ve hemen altındaki alandan &#;Fiil çekimi ve haber kipleri &#; etkinliğini indirebilirsiniz. Cevap anahtarını indirme butonu altında bulunan &#;Çalışma Sayfasının Cevap Anahtarını Gör&#; kısmından görebilirsiniz.

[alert-note]

Görseli büyültmek için görselin üzerine tıklayın. İndirme ise aşağıdaki butondan yapılacaktır.

[/alert-note]

[toggle title=&#;Çalışma Sayfasının Cevap Anahtarını Gör&#;]

Yukarıdan Aşağı: G, F, E, C, D, C, C, C, C, G, F, D, F.

Yukarıdan Aşağı: gelmiyorum, sevmez, kesmeyeceksiniz, silmeyiz, öptüm, veriyor, tararsın, vurduracaksın.

Duyulanlar: 1, 2, 3, 6, 7. Görülenler: 4, 5, 8, 9,

[/toggle]

[alert-announce]Türkçe Etkinlik Kitabı (Kubilay ORAL)&#;nı indir![/alert-announce]

[alert-success]Sitemizde ekli olan tüm etkinlik sayfaları için tıklayınız.[/alert-success]

FİİLLER- KİPLER- ZAMAN (ANLAM) KAYMASI TEST

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde emir kipi kullanılmamıştır?
A) Hemen buraya gel.
C) Sizi bırakmaz.
B) Bir an önce git.
D) Evde beni bekle.

2. Aşağıdakilerin hangisinin yükleminde şimdiki zaman anlamı yoktur?
A) Herkes sokakta dalgın dalgın yürüyor.
B) Niçin benden yardım istiyorsun?
C) Bizi her zaman hayal kırıklığına uğratıyor.
D) Çocuklar parkta oynuyorlar.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem bir oluş bildirmektedir?
A) Zevkle, körfezi seyrediyorum.
B) Zanlının yüzü sarardı.
C) Akşam olmadan gitti.
D) Bu konuyu tekrar konuşalım.

4. &#;Otobüse yetişmen için elini çabuk tutmalısın.&#; cümlesinin yüklemi dilek kiplerinden hangisiyle çekimlenmiştir?
A) istek kipi
B) gereklilik kipi
C) emir kipi
D) dilek koşulu kipi

5. &#;Gelişmek &#; uzanmak &#; yapmak&#; fiillerinin bildirdikleri, aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) oluş &#; durum – oluş
B) durum &#; durum &#; iş
C) oluş &#; durum – iş
D) iş &#; durum – iş

6. Hangi seçenekte zaman kavramı yoktur?
A) değiştirse
B) değiştirmiş
C) okuyacak
D) okur

7. İş kavramlı olduğu halde hangi sözcük çekimsizdir?
A) temizlendi
B) çevirmek
C) süpürmeli
D) silse

8. Hangi cümledeki fiilin kipi diğerlerinden farklıdır?
A) Sınav kağıtlarını hep geç verir.
B) Her sabah erken kalkarım.
C) Mum dibine ışık vermez.
D) Herkes kendi işini yapsın.

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki eylemde &#;her zaman&#; anlamı vardır?
A) Onunla yazışırız hep.
B) Defterine neler yazmışsın sen?
C) Sınıftaki herkes birbirine saygı gösteriyor.
D) Bugün nedense çok neşelendiler.

Seçeneklerin hangisinde fiilin kipi dilek kiplerinden biri değildir?
A) gelsin
B) seçe
C) büyümüş
D) çalışmalısınız

&#;Genç&#; sözcüğü hangi cümlede fiil olarak kullanılmıştır?
A) Gençlere şans tanımalıyız.
B) Gençlerin cesareti bizde yok.
C) Görünüşü gençleşti bıyıklarını kesince.
D) Genç adamı da dinleyelim.

&#;Gerçekleri her zaman aramalıyım.&#; cümlesinin kip ve kişisi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gereklilik kipi -1, tekil kişi
B) Gereklilik kipi &#; II. tekil kişi
C) Gelecek zaman -1, tekil kişi
D) Şimdiki zaman -1, tekil kişi

&#;çıkarıyorsun&#; eyleminin zamanı ve kişisi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gelecek zaman &#; II. tekil kişi
B) Geçmiş zaman &#; II. tekil kişi
C) Şimdiki zaman &#; III. tekil kişi
D) Şimdiki zaman &#; II. tekil kişi

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiil, oluş bildirmemekted ir?
A) Çocuk büyüyor.
B) Güneş yükseldi.
C) Havalar soğudu.
D) Zayıf aldığını duyunca ağladı.

Aşağıdakilerin hangisinde eylem, kendi kip anlamının dışında kullanılmıştır?
A) Bu kadar güzel bir günde pikniğe gidilmez mi?
B) Her okul çıkışında ona rastlıyorum.
C) Babam, kardeşimi parka götürmek istiyormuş.
D) On gündür beklediğim mektup sonunda geldi.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem (fiil) ötekilerden farklı bir kiple çekimlenmiştir?
A) Konuyu tekrar etmedikçe anlamazsın.
B) Dönüşte bize uğramasın.
C) Başkalarının işine karışamazsın.
D) Sen yalan söylemezsin hiçbir zaman.

Aşağıdakilerin hangisinde &#;oluş, durum, kılış&#; eylemleri sırasıyla verilmiştir?
A) Sararmak &#; kaldırmak &#; bulmak
B) Atmak &#; yürümek &#; ağlamak
C) Ölmek- varmak &#; sevmek
D) Tartışmak &#; bayatlamak &#; taşımak

Aşağıdakilerden hangisinde eylem ötekilerden farklı kiptedir?
A) Bu yörenin geleneklerini bilirim.
B) Çağdaş insan yaratıcı olmalıdır.
C) Kuruyan dalları kesip bir kenara koydu.
D) Gerçekler bir çok insanı ürkütüyor.

Aşağıdakilerin hangisinde eylemde kip (zaman) kayması yoktur?
A) Her hafta arkadaşlarla sinemaya gidiyoruz.
B) Çocukları okula bırakıp gelirim.
C) Birkaç yıl önce mağazayı başka birine devrediyor.
D) Anlattıkların hiçbiri beni ilgilendirmez.

I. Nedense bu semte pek uğramaz.
II. Gelecek sene emekliye ayrılıyor.
III. İnsan böyle boş boş gezer mi?
IV. Bütün yolcuları salla karşı kıyıya mı geçirdi?
Numaralanmış cümlelerden, hangilerinin yüklemleri geniş zamanla çekimlenmiştir?
A) I. ve III.
B) I. ve II.
C) III. ve IV.
D) II. ve IV.

Aşağıdaki dizelerin hangisinde emir ve istek kipiyle çekimlenen fiiller birlikte kullanılmıştır?
A) 0 kevser bitti mi? 0 kevser tükendi mi?
B) Gün doğdu avucundan, ellerimi bıraktı.
C) Şimdi bir gölgeyi bekler, gezerim ben yalnız.
D) Gel şu geçen yılları beraber düşünelim.

Oturur kıyıda düşünür ağlar
Dal budak seçilmez bir âna kadar
Demiş yurt kurtulsun kimsesiz ana
Bir tek yavrusunu vermiş vatana
Semih Rıfat
Dizelerde kaç çekimli fiil kullanılmıştır?
A) 7 B) 5 C) 6 D) 8

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylem kişisi yönünden ötekilerden farklıdır?
A) Yurdumuzun her yerini dolaşın.
B) Aradığınız her şeyi bulacaksınız.
C) Lütfen yerlere oturmayınız.
D) Beni bir daha kızdırmasın.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, fiile eklenen
&#;-miş, -mış,&#; eki cümleye &#;başkasından duyulma, aktarılma&#; anlamı katmaktadır?
A) Hiç uyumadın, gözlerin kanlanmış.
B) Suda beklemekten ellerin buruşmuş.
C) Çay harika olmuş, bir bardak daha lütfen.
D) Ahmet dün araba almış; ama hiç kullanmamış.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde istek kipiyle çekimlenmiş bir eylem vardır?
A) Yüksek yüksek tepelere ev kurmasınlar.
B) Bir şarkı da ben söyleyeyim.
C) Bugün sana verdiğim ödevi bitirmelisin.
D) Planlı öğrenciler bu sınavı mutlaka kazanır.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde zaman kavramı yoktur?
A) Her şeye rağmen kendini iyi hissediyor.
B) Yine, baş ağrısı bahanesiyle mi geldin?
C) Zavallı çocuk istediği yere gidemeyecek.
D) Küçük hediyelerle çocukları sevindirin.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla çekimli fiil vardır?
A) Çok konuşur fakat yine de onu çok severim.
B) Acıkınca mola verip karnımızı doyururuz.
C) Manavdaki meyvelerin, fiyatını görünce onları satın alamadık.
D) Yoluna çıkanları bir kurtarıcı gibi görürdü.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması vardır?
A) Bana yardım etmene çok sevindim.
B) Yoksul ve kimsesizleri hep gözetir.
C) Sonunda bazı konularda anlaşmışlar.
D) Bir daha yalnız başına dolaşmayacaksın.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin fiil kipinde anlam kayması vardır?
A) Çocuklar da bu yarışa katılacak mı?
B) Saçlarını kestirip bana hemen göstereceksin.
C) Bundan sonra ilk derslere ben girmeyeceğim.
D) Arkadaşım iki gün sonra kayıt olacak.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması yoktur?
A) Her gün aynı saatte, fakat farklı araçla dönüyorum.
B) Hiç kimseye çaktırmadan bu problemi çözmeliyim.
C) Keloğlan yine bir yarışla karşı karşıya kalır.
D) Her şey sizin istediğiniz gibi olsun dostlarım.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yükleminde anlam kayması yoktur?
A) Bu anlamsız işi tam iki yıl yaptım.
B) Her sonbahar onu hatırlıyorum.
C) İki saat içinde burayı terk edeceksin.
D) Seneye bu eğlenceyi ben düzenliyorum.

&#;Düşünmelidir – geziyorsun &#; yazılmalıyız&#; çekimli fiillerinin şahısları sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) 3. tekil şahıs &#; 2. tekil şahıs &#; 1. çoğul şahıs
B) 3. çoğul şahıs &#; 2. çoğul şahıs &#; 1. çoğul şahıs
C) 1. tekil şahıs &#; 2. tekil şahıs &#; 1. tekil şahıs
D) 2. çoğul şahıs &#; 2. tekil şahıs &#; 1. çoğul şahıs

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zaman (anlam) kaymasından söz edilemez?
A) Yazları burası sıcak oluyor.
B) Her gün geliyor, burayı çok seviyor olacak.
C) Yatmadan önce mutlaka kitap okurum.
D) Akşama arkadaşlarla size geliyoruz.

Hangi cümlenin yükleminde zaman kayması vardır?
A) Ekim ayında köyüme gidiyorum.
B) Size mutlaka geleceğiz.
C) Kütüphanemi herkese açtım.
D) Hizmeti ön planda tutarız.

Cevap Anahtarı
1C 2C 3B 4B 5C 6A 7B 8D 9A 10C
11C 12A 13D 14D 15B 16B 17C 18B 19D 20A
21D 22A 23D 24D 25B 26D 27A 28D 29B 30B 31A 32A 33C 34A

Ayrıca bakınız->>Anlam ve Zaman Kayması, Konu Anlatımı, Test Soruları, Örnekler