kaynağı değiştir]
YENİLENEBİLİR ENERJİ SİSTEMLERİ
Günümüzde enerji, giderek en önem verilen bir kavram olarak tüm insanları etkilemektedir. Özellikle “sürdürülebilir gelişme” kavramının dünyada tüm toplumların üzerinde önemle durduğu bir konu durumuna gelmesi, günümüzde, alışılagelmiş enerji kaynaklarının verimli üretim ve tüketimi, çevre etkilerinin en aza indirilmesi yanında, temiz ve tükenmez enerji kaynaklarına (Güneş, rüzgar, biokütle, yeriçi ısısı gibi) geçişi gündeme getirmiştir. Özellikle artan enerji talebinin büyük ölçüde fosil yakıtlardan karşılanıyor olmasının sonuçları olarak ortaya çıkan küresel ısınma ve çevre kirliliği sorunları ile fosil yakıtların uzak olmayan bir gelecekte tükeneceği öngörüsü yenilenebilir enerji çalışmalarının yaygınlaşmasına neden olmuştur. Bu alanlarda dünyadaki çalışmalardan uzak kalmamak, hem bu konularda yetişmiş insan gücüne, hem de üniversitelerde bu konulardaki araştırmaların yoğunlaşmasına bağlıdır.
Yenilenebilir Enerji Sistemleri Yüksek Lisans Programı, ülkemizde temiz tükenmez enerji uygulamalarında ve yönetiminin de görev alacak uzman kişiler yetiştirilmesi amacına yönelik, birden çok anabilim dalının katkısıyla yürütülen disiplinler arası program olarak açılmıştır. Bingöl Üniversitesi Yenilenebilir Enerji Sistemleri Anabilim dalında yürütülecek tezli yüksek lisans programında lisans üstü öğrenim görecek öğrenciler yenilenebilir enerji sistemleri alanı ile ilgili bilimsel araştırma yeteneğini geliştirirler ve bilgi birikimini arttırırlar, bilgi erişimi, değerlendirmesi ve yorumlaması yeteneklerini kazanırlar. Bunların yanı sıra yüksek lisans tez çalışmaları anabilim dalı araştırma laboratuarlarında, konusunda yeterli bilgi ve beceriye sahip öğretim üyeleri danışmanlığında başarılı bir şekilde yürütülecektir.
Bingöl Üniversitesi, yetişmiş bilim gücü ve alt yapı olanakları ile bu tür bir programı ülkemizde en iyi yürütebilecek bilgi ve deneyim birikimi olan seçkin bir kuruluştur.
Yenilenebilir Enerji Nedir?
Yenilenebilir Enerji, sürekli devam eden doğal süreçlerdeki var olan enerji akışından elde edilen enerjidir. Günümüzde küresel enerjinin yüzde 80’i fosil yakıtlardan elde ediliyor. Yenilenebilir enerji kaynakları kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara olan bağımlılığı azaltmada en önemli rolü üstlenmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaları Güneş, Rüzgar, Biyokütle, Jeotermal, Hidrolik, Hidrojen ve Okyanus Enerjisi (Dalga ve Gel-Git) olarak sıralanabilir.
Güneş, su, rüzgar,dalga gibi kendileri bitmeden diğer enerji kaynaklarının üretiminde kullanılan kaynaklara yenilenebilir enerji kaynakları diyebiliriz basitçe. Yenilenebilir enerji kaynakları doğal kaynaklardan sağlanır ve sürdürülebilirliği mümkün olan enerjilerdir.
Yenilenebilir enerji kaynakları, fosil enerji kaynakları gibi zamanla bitmez, tükenmez. Kömür, petrol, doğalgaz gibi kaynaklarımız yenilenemez enerjilere örnektirler.
Temel yenilenebilir enerji kaynakları sınıfları aşağıdaki gibidir. Aşağıda her bir kaynak için detay bilgi bulabilirsiniz.
Güneş, güneş sisteminde bulunan tüm gezegenler için enerji kaynağıdır. Özellikle dünyamızda yaşayan tüm canlılar için vazgeçilmez bir kaynaktır.
Özellikle yaz aylarında kullanımının vermiş olduğu pratiklik ve elektrik faturalarında sağladığı büyük düşüşlerle güneş panelleri günümüzde en önemli yenilenebilir enerji kaynakları arasında ilk sıralarda yer almaktadır.
Şehir ve köylerdeki evlerin çatılarında sıkça rastladığımız güneş panelleri ile su ısıtılabilir, evin sıcak su ihtiyacı karşılanabilir ya da sıcak su, evin ısıtma tesisatına verilerek ısınma ihtiyacının karşılanmasında kullanılabilir.
Güneş enerjisi teknolojileri güneş ışınlarını toplayarak ısı veya elektrik üretimini sağlamaktadırlar. Güneş enerjisi ışık, ısı ve elektrik şeklinde değerlendirilmektedir.
Güneş enerjisi sistemleri toplanan enerjiyi direk olarak elektriğe dönüştürmektedir ve bina çatılarına, cihazlara, arabalara yerleştirilebilir. Konsantre güneş enerjisi santralleri ayna ve lens düzenekleri ile güneş ışınımlarını nispeten küçük bir alana yansıtma esasına göre çalışarak elektrik veya ısı üretimi için kullanılabilir.
Rüzgar enerjisinin kaynağı aslında güneş enerjisidir. Güneş enerjisi karaları ve denizleri aynı oranda ısıtmadığından oluşan basınç farkı rüzgarı meydana getirir. Rüzgarın etkisinin fazla hissedildiği bölgelere kurulan rüzgar tribünleri rüzgarın var olan kinetik enerjisini önce mekanik enerjiye, daha sonra elektrik enerjisine dönüştürür. Rüzgârdan elde edilen enerji rüzgarın o anki hızına ve esme süresine bağlıdır.
Rüzgâr enerjisi günümüzde Dünya’nın elektrik ihtiyacının %2’sini karşılamaktadır. Rüzgâr tribünü teknolojilerinin diğer elektrik üretimi teknikleriyle kıyasla çevreye zararlı etkisi çok azdır.
Bu enerji çeşidi tükenmez bir kaynaktır, her yerde elde edilebilir, özellikle kırsal alanlar için sosyo-ekonomik gelişmelere yardımcı olması nedeniyle uygun ve önemli bir enerji kaynağı olarak görülmektedir.
Biyokütle için mısır, buğday gibi özel olarak yetiştirilen bitkiler, otlar, yosunlar, denizdeki algler, hayvan dışkıları, gübre ve sanayi atıkları, evlerden atılan tüm organik çöpler (meyve ve sebze artıkları) kaynak oluşturmaktadır.
Fosil yakıtların (kömür vb) tükenmesi ve yarattığı çevre kirliliğine karşın, biyokütle kullanımı enerji sorununu çözmek için giderek önem kazanmaktadır.
Jeotermal, yer ısısı anlamına gelmektedir. Doğa olayları ve özellikle yağışlar sonucu oluşan sular yer kabuğu çatlaklarından magma tabakasına ulaşır. Magma tabakasındaki bu ısınan sular sıcak su ve buhar olarak yeryüzüne ulaşır. Yeryüzüne ulaşan bu su ve buhar tribünler sayesinde birçok enerji türüne dönüştürülebilir. Genel olarak baktığımızda yer kabuğunda depolanmakta olan ısıl enerji, jeotermal enerjiyi oluşturmaktadır.Yeryüzüne çıkarılan bu enerji kurulan elektrik santralleriyle elektrik enerjisine dönüştürülür. Ayrıca ev ve iş yerlerinde kullanılan merkezi ısıtma ve soğutma sistemlerinde, hastaların tercih ettiği birçok fizik tedavi merkezinde ve turistik merkezlerde de kullanılabilirler.
Hidroelektrik enerjinin temelinde, akan suyun enerjisini kullanmak ve bu enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmek vardır. Hidroelektrik enerji santralleri yenilenebilirdir. Doğa için temiz bir enerji kaynağı konumundadırlar. Yükseltinin fazla olduğu yerlerde suyun akış hızı fazla olacağından, bu santraller bu bölgelerde daha kullanışlı olacaklardır. Hidroelektrik santrallerde akan suyun enerjisi baz alındığından balıkçılığı geliştirmede, ulaşımı kolaylaştırmada, sulamada ve en çok da enerji üretiminde kullanılmaktadır.
Günümüzde kullanılmakta olan teknoloji ve üretim zorluğu nedeni ile kullanımı henüz çok yaygın değildir. Ancak teknolojinin ilerlemesi ile birlikte temiz bir enerji kaynağı olarak dünyanın enerji ihtiyacını karşılamada en önemli adaylardan biridir. Gelecekte elektrik, ısı ve yakıt pili üretiminde hidrojen enerjisinin kullanılacağından bahsedebiliriz.
Okyanusları aslında iki ayrı enerji kaynağı olarak düşünebilir. İlki güneş ısısına bağlı termal enerji, ikincisi ise dalgalardan ve gel-gitlerden beslenen mekanik enerjidir.
Dünyanın yüzeysel olarak %70’lik bölümünü kaplayan okyanuslar aynı zamanda, dünyanın en büyük güneş toplayıcılarını da oluştururlar.
Okyanusların yüzeyindeki fazla ısına su ile derinlerdeki serin suların sıcaklık farkı, doğal bir termal enerji oluşturur. Yeterince yararlanılabildiği takdirde, bu enerjinin küçük bir bölümü bile tüm dünyanın enerji ihtiyacını karşılamaya yeterlidir.
Gaz halinde olan petrole, doğal gaz denir. Hidrokarbon esaslı olan bu enerji kaynağı kokusuz ve renksizdir.
3- Petrol:
Gaz dışında sıvı ve katı halde de bulunan koyu renkli enerji kaynağıdır. Tesislerde işlendikten sonra kullanıma hazır hale gelir. Irak, İran ve Suudi Arabistan gibi Orta Doğu ülkelerinde çıkarılan petrollere ''Umman Petrolü'' adı verilir. Diğer petrol türlerinin isimleri WesternTexas İntermediate ve Brent Petrolüdür.
4- Nükleer Enerji Kaynağı:
Enerji üretimi dışında tıp ve sağlık alanlarında da kullanılan bir enerji kaynağıdır. 2020 yılı itibariyle dünya genelinde 450'ye yakın nükleer santral bulunmaktadır.
Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Zararları
Yenilenemez enerji kaynakları, büyük oranda çevre kirliliğine yol açar. Benzinli arabaların egzoz dumanları havadaki karbondioksit oranını arttırır. Özellikle büyük şehirlerde hava kirliliğinin yol açtığı birçok kronik hastalık mevcuttur. Akciğer kanseri riskini de arttıran hava kirliliği, hayvanları ve bitkileri de olumsuz etkiler. Günümüzde bu tür çevre problemlerinin önüne geçmek için benzinli arabalara alternatif olarak elektrikli arabalar üretilmeye başladı. İngiltere ve Almanya gibi ülkelerde ilk elektrikli arabalar trafiğe çıktı.
Yapılan araştırmalar sonucunda fosil yakıtların küresel ısınmaya doğrudan etki ettiği de ispatlandı. Buna bağlı olarak birçok ülkede kuraklık meydana geldi ve salgın hastalıklar yayıldı. Birçok hayvanın doğal yaşam alanları yok olduğu için ekolojik sistem de zarar gördü. Sadece son 10 yıl içerisinde yüzlerce hayvanın nesli tükendi. Onlarca hayvanın da nesli tükenmek üzere olduğu belirtiliyor.
Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Avantajları
Kömür, en ucuz enerji kaynaklarından biridir. Günümüzde birçok yerleşim bölgesinde insanlar hala kömür ile ısınmaktadır. Yenilenemez enerji kaynaklarının en büyük avantajı ise sadece enerji üretiminde değil birçok farklı sektörde kullanılabiliyor olmasıdır. Kullanıldıkları alanların başında sağlık, kimya, ulaşım yer alıyor. Bununla birlikte yenilenebilir kaynaklara göre daha kısa sürede daha fazla enerji üretirler.
Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Dezavantajları
Fosil yakıtlar doğrudan ya da dolaylı olarak birçok çevre sorununa yol açmaktadır. Küresel ısınmayla birlikte iklimde doğal olmayan değişiklikler gözlemlendi. Kıyılar su altında kaldığı için tarım arazilerinde toprak ve verim kaybı yaşandı.
Yenilenemez enerji kaynakları bazı ülkelerin ekonomik açıdan kalkınmasını sağlarken, birçok ülkenin de dışa bağımlı olmasına neden olmuştur. Bilimsel araştırmaların sonucunda, fosil yakıtların asit yağmurlarına da neden olduğu ortaya çıktı. Asit yağmurlara nehir ve göllere karıştığı için hayvanların zarar görmesine neden olur. Nehirler bazı tarım arazilerinin sulanmasında kullanılır. Bu da tarımsal üretimde verimliliğin düşmesine etki eder.
En basit metabolik faaliyetlerden kompleks endüstriyel tesislerdeki üretim sistemlerine kadar hayatımızın her alanında var olan enerji; evrendeki her birim hareket karşılığında ihtiyaç duyulan “şey” olarak tanımlanabilir. Bu açıdan baktığımızda; günümüzdeki karşılığı ilk kez 1807 yılında Thomas Young tarafından kullanılan enerji kavramını, iş yapabilme yeteneği olarak da ifade etmemiz mümkündür.
İstisnasız hayatımızın her anında ihtiyaç duyduğumuz enerjinin elbette bir kaynağı vardır ve bu kaynakların sınıflandırılmasında birçok farklı yaklaşım benimsenebilse de, çoğunlukla kullanılan ve toplum tarafından da kabul gören, enerji kaynaklarının tüketilebilirlik durumlarına göre tasnif edilmesidir.
Tüketilebilirlik durumuna göre sınıflandırılan enerji kaynakları ikiye ayrılır :
Enerji kaynaklarının tüketilebilirlik sınıflandırması dışında;
sınıflandırılması da mümkündür.
Temel itibariyle baktığımızda yenilenebilir ve yenilenemez olarak gruplandırılan enerji kaynaklarında, yenilenemez enerji kaynaklarının doğa üzerindeki deformasyonu ve her geçen gün çok daha değerli hale gelmesi, ülkelerin enerji politikalarını yenilenebilir enerji kaynakları üzerinden kurgulamasına ve bu kaynaklardan elde edilen enerjinin güçlü bir alternatif haline gelmesi hedefine doğru organize ettiği aşikardır. Elbette ülkemizin de bu bağlamda çalışmaları vardır ve bunlar içerisindeki en belirgin örneklerden biri; 2008 yılında rüzgar enerjisi aracılığıyla 364 MWm elde edilirken, bu üretim miktarının 2019 yılında 7615 MWm kapasiteye ulaşmasıdır.
Ülkemizin geleceğinde stratejik öneme sahip yenilenebilir enerji kaynaklarını kısaca detaylandırmak istersek;
Jeotermal Enerji : Sağlık turizmi, konut ve seraların ısıtılması alanlarında aktif olarak kullanılan jeotermal enerjiyi dünyamızın yüzeyinden çok daha derin bölgelerinde ısınarak yüzeye doğru ulaşan yeraltı sularının yarattığı bir enerji kaynağı olarak tanımlayabiliriz. Ülkemizin genelinde karşımıza çıkan jeotermal kaynaklar, ağırlıklı olarak Ege ve Güney Marmara bölgelerinde yoğunlaşmış, yetkili kurumlar da jeotermal tesisleri kaynaklara yakın bir şekilde organize ederek faaliyete geçirmiştir.
Rüzgar Enerjisi : Rüzgar, hayatımızda milyonlarca kez karşılaştığımız bir doğa olayıdır ve en yalın haliyle; atmosferdeki sıcak ve soğuk havanın yer değiştirmesidir. Rüzgar enerjisi ise, rüzgarın yarattığı kinetik enerjinin türbinler yardımıyla elektrik enerjisine dönüştürülmesini ifade eder. Hayatımızın her alanında ürettiği elektrik ile etki sahibi olan rüzgar enerjisi, 1992 yılında T.C Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından kurulan Türkiye Rüzgar Enerjisi İşbirliği (TÜREB) ile ülkemizde çok daha önemli ve yatırım yapılabilir bir alan haline gelmiştir.
Biyokütle Enerjisi : Hayvansal ve bitkisel kökenli olarak ikiye ayrılan biyokütle enerjisi, biyokütle atıkların yakılmasıyla elde edilir ve depolanabilir olması, çevreye zarar vermemesi, kolay yetiştirilmesi ve sera etkisi oluşturmaması ile gelecekte gündeme çok daha sık gelecek yenilenebilir kaynaklardır.
Hidro (Hidroelektrik) Enerji : Toplumdaki yaygın kabulün aksine çevreye herhangi bir zararı olmayan hidroelektrik enerji; suyun hareket enerjisinin elektriğe dönüştürülmesini ifade eder ve üretim süreci itibariyle rüzgar enerjisi ile benzerlik gösterir.
Güneş Enerjisi : Güneş ışınları dünyamıza yalnızca ışık değil ısı da verir ve güneş kollektörleri aracılığıyla bu ısıyı enerjiye dönüştürmek mümkündür. Güneş enerjisi aracılığıyla elde edilen enerjinin elektrik amacıyla kullanımı, ısınma amaçlı kullanımına kıyasla çok daha azdır ve ülkemizde mevcut durumda en büyük santraller Konya ve Nevşehir’de bulunur.
Dalga (Gel-Git) Enerjisi : Güneşin çekim gücündeki değişimlere bağlı olarak deniz seviyesinin yükselmesi ve alçalması durumundan faydalanılarak elektrik enerjisi üretimi mümkündür. Temiz enerji kaynaklarından biri olan gel-git enerjisi, diğer yenilenebilir enerji kaynaklarına kıyasla nispeten ikinci önemdedir.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji tüketimindeki payının artırılması, dövizle temin ettiğimiz yenilenemez enerji kaynaklarının maliyetler üzerindeki etkisinin azalmasına zemin hazırlaması açısından ülkemiz adına oldukça önemli bir çalışma alanıdır. Elbette enerji maliyetlerinin minimize edilmesinde yalnızca enerji üretim kapasitesinin artırılması değil, mevcut enerjinin de verimli kullanılmasının payı vardır ve bu bağlamda Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, “5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” ile kamuda ve özel sektörde enerji verimliliğini yükseltmeyi amaçlamıştır.
Enerji hiç şüphesiz endüstrinin özüdür ve katma değerli üretim yapabilmek adına yüksek teknolojinin dolayısıyla da komplike yani yüksek miktarda enerjiye ihtiyaç duyan tesislerin kullanılması gerekir. Ülkemizin enerji noktasındaki dışa bağımlılığını dikkate aldığımızda, enerjinin işletme maliyetleri üzerinde yaptığı etkiyi çok daha rahat görebilir, özellikle yurtdışı pazarlara ürün ihraç eden firmaların fiyatta rekabet gücünü ne ölçüde sınırladığını fark edebiliriz.
Yalnızca endüstrinin değil vatandaşın da en önemli maliyet kalemlerinden biri olan enerjinin tüketiminde verimlilik sağlanabilmesi adına düzenlenen “5627 Sayılı Enerji Verimliliği Kanunu” ile hayatımıza giren EVD (Enerji Verimliliği Danışmanlığı) kavramı; kamuda ve özel sektörde atık enerjinin minimize edilmesi, soğuk ve sıcak yüzeylerde ısı yalıtım performansının yükseltilmesi ve ısı transferlerinde maksimum verimliliğin sağlanarak ısının işe dönüştürülmesinde yüksek performans hedeflerinin yakalanması yani kısaca, sistemdeki bütün enerji akışının kontrol altına alınarak olası kayıpların ortadan kaldırılmasına yönelik bir çalışma alanını ifade eder.
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı, kanun kapsamında belirli kurumlara bir önceki satırlarda değindiğimiz verimlilik çalışmalarını organize edecek enerji yöneticisi ve enerji yönetim birimi zorunluluğu getirmiştir.
Kanun kapsamında enerji yöneticisi bulundurmak zorunda olan kurumlar;
olarak açıklanmıştır ve enerji yönetim birimi bulundurması gereken kurumlar ise;
Enerji verimliliğinden merak ettiğiniz tüm detaylar için; https://sehatek.com.tr/enerji-yoneticisi/ sayfamızı ziyaret edebilir, aradığınız sorunun yanıtını hiç vakit kaybetmeden ulaşmak istiyorsanız enerji verimliliği uzmanlarımız ile hemen iletişime geçebilirsiniz.
153645 153646 153647 153648 153649
oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır