Lenf Bezi Şişmesi

Lenf Nodu Nedir, Zararlı Mıdır?

Lenf nodu, bir santimetreden küçük, şekil olarak fasulyeye benzeyen küçük bir dokudur. Lenf damarlarımızın birleştiği bu yerlere lenf nodunun yanı sıra lenf düğümü de denilir. Enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olan hücreler, lenf dokusuyla birlikte lenf düğümlerimizi oluşturur. 

Zaman zaman lenf nodlarımızda büyüme ve şişme görülür. Bu durum vücudumuzda bir sorun olduğunun işaretidir. Yaşadığımız bir enfeksiyon ya da hastalık, lenf nodlarımızın büyümesine neden olabilir.

Lenf Nodları Ne İşe Yarar?

Lenf nodlarının görevi, içinden geçen lenf sıvısını süzmek, enfeksiyonların (ve bazen kanserlerin) bir sonraki durağa ulaşmasının önüne geçmektir. Lenf sıvısında proteinler, mineraller, yağlar, besinler, beyaz kan hücreleri, kanser hücreleri, zarar görmüş hücreler, bakteriler, virüsler yer alır. Lenf bezleri olarak da adlandırılan lenf nodlarınız, vücudunuzun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinde çok önemli bir görev üstlenerek virüsleri, bakterileri ve diğer hastalık nedenlerini yakalar ve filtre ederler.

Lenf Nodu Nerelerde Olur?

Vücudumuzun hemen her yerinde lenf nodları bulunur. Sayı herkeste farklı olabilir ancak yetişkin birinin vücudunda ortalama 600 civarında lenf düğümü yer alır. Genellikle insan bedeninde iki ya da daha fazla büyük kan damarının birleştiği yerlerde bulunurlar. Lenf nodlarının bulunduğu yerleri şöyle sıralayabiliriz: 

• Boyun,
• Koltukaltı,
• Göğüs,
• Karın,
• Kasık,
• Kulak arkası.

Birçok lenf nodu baş ve boyun civarında yer alır. Bu nedenle genellikle bu bölgedeki lenf düğümlerinde şişme görülür. Koltuk altı ve kasık bölgesinde bulunan lenf nodları da sık şişen nodlar arasındadır.

Lenf Nodları Zararlı Mıdır?

Lenf nodları zararlı yapılar değillerdir. Tam aksine virüs, bakteri ve daha birçok istenmeyen yapıyla mücadele ederek sağlığımıza katkıda bulunurlar.

Lenf düğümlerinde değişikliğe neden olan sorunlar şunlardır: 

Enfeksiyonlar: 
Kızamık, kulak enfeksiyonları, enfekte (apseli) diş, mononükleoz (öpücük hastalığı), selülit gibi cilt veya yara enfeksiyonları, tüberküloz, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, HIV, toksoplazmoz (enfekte bir kedinin dışkısıyla temastan veya az pişmiş etten kaynaklanan parazit nedenli bir enfeksiyon) gibi enfeksiyonlar kendilerini lenf nodlarını büyüterek gösterebilir. 

Bağışıklık Sistemi Bozuklukları:
Eklemlerinizi, derinizi, böbreklerinizi, kan hücrelerinizi, kalbinizi ve akciğerlerinizi hedef alan kronik romatizmal bir hastalık olan lupus ve romatoid artrit.

Kanserler:
Lenfatik sistem kökenli bir kanser türü olan lenfoma, lösemi ve lenf düğümlerine yayılan diğer kanserler.

Diğer Nedenler:
LAM (Lenfanjiomiyomatoz) Hastalığı: Hücrelerin akciğerlerde, lenf nodlarında ve böbreklerde büyümesine sebep olan bir akciğer hastalığı.
ALP (Otoimmün lenfoproliferatif hastalık) Sendromu: Genetik bir sağlık sorunudur. Lenf düğümlerinde, karaciğerde ve dalakta çok fazla beyaz kan hücresinin toplanmasına neden olur.
Mezenterik lenfadenit: Karındaki lenf nodlarının şişmesine yol açar.
Kikuchi–Fujimoto Hastalığı: Lenf düğümlerinde şişme ve ağrıya neden olan bir sağlık sorunudur.
Castleman Hastalığı: Lenfatik sistemde bulunan hücrelerin aşırı derecede irileşmesine sebep olan kompleks bir durumdur.

Lenf Nodları Nasıl İncelenir?

Doktorunuz lenf nodları ile ilgili bir sağlık sorununuz olduğunu düşünüyorsa teşhis koyabilmek için bazı tetkikler isteyebilir. Bu tetkikler şunlardır:

• Tam kan sayımı,
• CT taraması,
• PET taraması,
• Ve röntgen.

Doktorunuz ihtiyaç duyması halinde lenf düğümlerinizden birinden küçük bir parça alarak incelenmesi için laboratuvara gönderebilir.

Her ne kadar lenf nodlarının şişmesinin ardında farklı hastalıklar yatsa da lenf nodu sorununuz için doktorunuz belirli tedaviler uygulayabilir. Bunun yanı sıra lenf nodlarınızı rahatlatmak ve onların sağlığını korumak için bazı tedbirler alabilirsiniz. 

Bunlar arasında antibiyotik kullanımı, ağrıya karşı ağrı kesici kullanmak ve sıcak kompres uygulamak, kanser kökenliyse kemoterapi, radyasyon ya da immünoterapiden yararlanmak ve lenf nodlarının şişmesine neden olan hastalığınız için ilaç kullanmak bulunur.

Ciddi şekilde zarar görmüş lenf nodlarının cerrahi operasyonla çıkarılması da kişiyi rahatlatabilir. 

Lenf nodlarınızın sağlıklı olması için yapabileceklerinizi şöyle sıralayabiliriz:

• Düzenli olarak bol su içmek,
• Beslenmenizde denge unsurunu gözetmek ve sağlıklı beslenmek,
• Egzersiz yapmak,
• Toksik etkileri olan kimyasallardan uzak durmak, 
• Dinlenmeyi ihmal etmemek ve uykuya gereken zamanı ayırmak,
• Yaralanmanız halinde enfeksiyon oluşmaması için gereken yara bakımlarını yapmak.

Ne Zaman Doktora Gitmelisiniz?

Şişmiş lenf düğümlerinin nedeni basit bir enfeksiyonsa bu durumun düzelmesiyle birlikte lenf nodlarındaki şişlik de iner. Ancak;

• Lenf nodlarınız şiştiyse ve başka bir sorununuz yoksa,
• 2-4 hafta boyunca sürekli olarak büyümeye devam ediyorlarsa,
• Dokunduğunuzda çok sert ve hareket etmiyorlarsa,
• Lenf nodu şişmesine geçmeyen yüksek ateş, nedensiz kilo kaybı eşlik ediyorsa,
• Yutmakta ve nefes almakta güçlük varsa zaman geçirmeden doktora başvurmalısınız.

Lenf Bezi Şişmesi Nedir? Nedenleri Nelerdir? konulu makalemizde konuya dair detayları bulabilirsiniz. Şişmiş lenf bezleri, genellikle bakteri veya virüslerin neden olduğu enfeksiyonun bir sonucu olarak ortaya çıkar. Şişmiş lenf bezlerine bir kanserin sebep olması nadir görülür.

Lenf düğümleri olarak da adlandırılan lenf bezlerimiz, vücudumuzun enfeksiyonlarla savaşma yeteneğinde hayati bir role sahiptir. Filtre görevi görerek virüsleri, bakterileri ve diğer hastalık sebeplerini vücudumuzun diğer bölgelerine bulaşmadan önce yakalarlar. Şişmiş lenf bezlerini fark edebileceğiniz en yaygın bölgeler; boynunuz, çenenizin altı, koltuk altlarınız ve kasıklarınızdır.

Bazı durumlarda, şişmiş lenf bezlerini tedavi etmek için ihtiyacınız olan tek şey zaman ve sıcak kompresler olabilir. Bir enfeksiyon şişmiş lenf bezlerine neden oluyorsa, tedavi buna sebep olan neden bağlı olarak değişir.

Şişmiş Lenf Bezlerinin Belirtileri Nelerdir?

Lenf sistemimiz, vücudumuzun her yerinde bulunan organlar, damarlar ve lenf bezleri ağıdır. Baş ve boyun bölgenizde birçok lenf bezi bulunur. Sık sık şişen lenf bezleri bu bölgedekiler olmakla beraber, koltuk altlarında ve kasık bölgesinde yer alanlar da sık şişen lef bezlerindendir.

Şişmiş lenf bezleri, vücudunuzdaki bir yerlerde bir şeylerin yanlış gittiğinin işaretidir. Lenf bezleriniz ilk kez şiştiğinde şunları fark edebilirsiniz:

• Lenf bezlerinde hassasiyet ve ağrı,
• Lenf bezlerinde bezelye veya barbunya büyüklüğünde, hatta daha büyük olabilen şişlik.

Lenf bezlerinizin neden şiştiğine bağlı olarak, sahip olabileceğiniz diğer belirtiler şunlardır:

• Burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş ve üst solunum yolu enfeksiyonunun diğer belirtileri.
• Vücudunuzdaki lenf bezlerinin genel olarak şişmesi. Bu durum meydana geldiyse, HIV veya mononükleoz gibi bir enfeksiyonu ya da lupus veya romatoid artrit gibi bir bağışıklık sistemi bozukluğunu gösterebilir.
• Muhtemel bir kanser veya lenfomayı gösteren sert, sabit, hızla büyüyen lenf bezleri.
• Yüksek ateş.
• Gece terlemeleri.

Ne Zaman Doktora Gitmek Gerekir?

Bazı şişmiş lenf bezleri, küçük bir enfeksiyon gibi altta yatan durum düzeldiğinde normale döner. Eğer bu durumla ilgili endişeniz varsa veya şişmiş lenf bezlerinize aşağıdakiler durumlar eşlik ediyorsa bir doktora görünmelisiniz:

• Belirgin bir sebep olmadan ortaya çıktılarsa,
• Büyütmeye devam ediyorlar veya iki ila dört haftadır mevcutlarsa,
• Sert veya lastik gibi olduklarını hissediyorsanız veya üzerine bastırdığınızda hareket etmiyorlarsa,
• İnatçı ateş, gece terlemeleri veya açıklanamayan kilo kaybı eşlik ediyorsa.

Yutma veya nefes almada güçlük çekiyorsanız derhal tıbbi yardım almanız gerekir.

Lenf Bezleri Neden Şişer?

Lenf bezleri küçük, yuvarlak veya fasulye şeklindeki hücre kümeleridir. Lenf bezlerinin içi, farklı tipteki bağışıklık sistemi hücrelerinin bir kombinasyonundan oluşur. Bu özel hücreler, vücudumuzda dolaşan lenf sıvısını filtreler ve işgalcileri yok ederek bizi korur.

Lenf bezleri gruplar halinde bulunur ve her bir grup vücudun belirli bir kısmını süzer. Boynunuzdaki, çenenizin altındaki, koltuk altlarınızdaki ve kasıklarınızdakiler gibi belirli bölgelerdeki lenf bezlerinde şişlik fark etme olasılığınız daha yüksek olabilir. Şişmiş lenf bezlerinin yeri, altta yatan nedeni belirlemeye yardımcı olabilir.

Şişmiş lenf bezlerinin en yaygın nedeni bir enfeksiyondur, özellikle soğuk algınlığı gibi viral bir enfeksiyon buna sebep olabilir. Şişmiş lenf bezlerinin diğer olası nedenleri şunlardır:

Yaygın Enfeksiyonlar

• Streptokok boğaz ağrısı
• Kızamık
• Kulak enfeksiyonları
• Enfekte olmuş (apseli) diş
• Mononükleoz
• Selülit gibi cilt veya yara enfeksiyonları
• AIDS'e neden olan insan immün yetmezlik virüsü (HIV)

Yaygın Olmayan Enfeksiyonlar

• Tüberküloz
• Frengi gibi bazı cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar
• Enfekte bir kedinin dışkısıyla temastan veya az pişmiş et yemekten kaynaklanan parazitik bir enfeksiyon olan toksoplazmoz
• Kedi tırmalaması veya ısırmasından kaynaklanan bakteriyel bir enfeksiyon olan kedi tırmığı ateşi

Bağışıklık Sistemi Bozuklukları

• Eklemlerinizi, derinizi, böbreklerinizi, kan hücrelerinizi, kalbinizi ve akciğerlerinizi hedef alan kronik bir enflamatuar hastalık olan Lupus
• Eklemlerinizin dış yüzeyindeki dokuyu (sinovyum) hedef alan kronik bir enflamatuar hastalık olan romatoid artrit

Kanserler

• Lenf sisteminizden kaynaklanan bir kanser olan lenfoma
• Kemik iliğiniz ve lenf sisteminiz dahil olmak üzere vücudunuzun kan oluşturan dokusunun kanseri olan lösemi
• Lenf bezlerine yayılmış (metastaz yapmış) diğer kanserler
• Diğer olası ancak nadir görülen nedenler arasında nöbet önleyici fenitoin (Dilantin) gibi bazı ilaçlar ve sıtmaya karşı koruyucu olarak kullanılan ilaçlar yer alır.

Şişmiş Lef Bezlerinin Komplikasyonları Nelerdir?

Şişmiş lenf bezlerine neden olan bir enfeksiyonsa ve tedavi edilmezse apse oluşabilir. Apseler, enfeksiyonların neden olduğu lokalize irin birikimleridir. İrinli sıvı; beyaz kan hücreleri, ölü doku, bakteri veya diğer istilacıları içerir. Bir apse, drenaj ve antibiyotik tedavisi gerektirebilir.

Şişmiş Lenf Bezleri Nasıl Teşhis Edilir?

Şişmiş lenf bezlerine neyin sebep olduğunu teşhis etmek için doktorun şunlara ihtiyacı olabilir:

• Tıbbi geçmişiniz: Doktorunuz, lenf bezlerinizin ne zaman ve nasıl şiştiğini ve başka bulgu ya da belirtiniz olup olmadığını bilmek isteyecektir.
• Fiziki muayene: Doktorunuz ayrıca cildinizin yüzeyine yakın lenf bezlerini; boyut, hassasiyet, sıcaklık ve doku açısından kontrol etmek isteyecektir. Şişmiş lenf bezlerinin yeri ile diğer belirti ve bulgularınız altta yatan nedene dair ipuçları sunacaktır.
• Kan testleri: Bazı kan testleri, altta yattığından şüphelenilen durumların doğrulanmasına veya dışlanmasına yardımcı olabilir. Spesifik testler şüphelenilen nedene bağlı olacaktır ancak büyük olasılıkla tam kan sayımını içerir. Bu test, genel sağlığınızın değerlendirilmesi ile enfeksiyonlar ve lösemi dahil bir dizi bozukluğun tespit edilmesine yardımcı olur.
• Görüntüleme çalışmaları: Etkilenen bölgenin göğüs röntgeninin çekilmesi veya bilgisayarlı tomografi taraması yapılması, potansiyel enfeksiyon kaynaklarının belirlenmesine veya tümörlerin tespit edilmesine yardımcı olabilir.
• Lenf bezi biyopsisi: Doktorunuz tanıyı kesinleştirmek için size biyopsi yapabilir. Mikroskobik inceleme için bir lenf bezinden veya tüm lenf bezlerinden bir numune alabilir.

Şişmiş Lenf Bezleri Nasıl Tedavi Edilir?

Bir virüsün neden olduğu şişmiş lenf bezleri, genellikle viral enfeksiyon düzeldikten sonra normale döner. Antibiyotikler viral enfeksiyonları tedavi etmek için yararlı değildir. Diğer nedenlerden dolayı şişmiş lenf bezlerinin tedavisi, altta yatan nedene bağlı olarak değişir.

• Enfeksiyon: Bakteriyel bir enfeksiyonun neden olduğu şişmiş lenf bezleri için en yaygın tedavi antibiyotiklerdir. Şişmiş lenf bezleriniz bir HIV enfeksiyonundan kaynaklanıyorsa, bu durum için özel bir tedavi görmeniz gerekir:
• Bağışıklık sistemi bozukluğu: Şişmiş lenf bezleriniz lupus veya romatoid artrit gibi belirli durumların bir sonucuysa, tedavi altta yatan duruma yönelik olarak yapılacaktır.
• Kanser: Kanserin neden olduğu şişmiş lenf bezleri, kanser tedavisi gerektirir. Kanserin türüne bağlı olarak tedavi; cerrahi, radyasyon veya kemoterapiyi içerebilir.

Şişmiş lenf bezleriniz hassas veya ağrılıysa, aşağıdakileri yaparak biraz da olsa rahatlayabilirsiniz:

• Sıcak kompres uygulayın: Etkilenen bölgeye sıcak suya batırılmış ve sıkılmış bir bez gibi ılık, ıslak bir kompres uygulayın.
• Reçetesiz satılan bir ağrı kesici kullanın: Bunlara; aspirin, ibuprofen, naproksen veya asetaminofen dahildir. Çocuklara veya gençlere aspirin verirken dikkatli olun. Aspirinin 2 yaşından büyük çocuklarda kullanılması onaylanmış olsa da su çiçeği veya grip benzeri semptomlardan kurtulan çocuklar ve gençler asla aspirin kullanmamalıdır. Bu konuda endişeleriniz varsa doktorunuzla iletişime geçin.
• Yeterince dinlenin: Altta yatan durumdan kurtulmanıza yardımcı olması için genellikle dinlenmeye ihtiyacınız vardır.

Doktora Randevusuna Gitmeden Önce Ne Yapmak Gerekir?

Şişmiş lenf bezleriniz varsa ve nefes alma veya yutkunma güçlüğü gibi ciddi belirtiler yaşıyorsanız, acil tıbbi yardım almanız gerekir.

Şişmiş lenf bezleri için doktor randevunuza gelmeden önce şunları yapmak size yardımcı olabilir:

• Randevu öncesi kısıtlamalarınız olup olmadığını öğrenin. Randevu alırken, gelmeden önce bir şey yapmanız gerekip gerekmediğini sorun.
• Yaşadığınız belirtileri ve bunları ne kadar süredir yaşadığınızı listeleyin. Diğer belirtilerin yanı sıra doktorunuz, ateş veya boğaz ağrısı gibi grip benzeri semptomlarınız olup olmadığını öğrenmek isteyebilir ve kilonuzda bir değişiklik fark edip etmediğinizi sorabilir. Lenf bezleriniz şişmeye başladığından beri fark ettiğiniz belirtilerinizi, hafiften şiddetliye doğru sıralayarak listenize ekleyin.
• Son zamanlarda maruz kaldığınız olası enfeksiyon kaynaklarının bir listesini yapın. Bunlar; yurt dışına seyahat etmeyi, kene olduğu bilinen bölgelerde yürüyüş yapmayı, az pişmiş et yemeyi, bir kedi tarafından tırmalanmayı, yüksek riskli cinsel davranışlarda bulunmayı veya yeni bir partnerle cinsel ilişki yaşamayı içerebilir.
• Tedavi gördüğünüz diğer durumlar ve aldığınız ilaçların isimleri de dahil olmak üzere önemli tıbbi bilgilerinizin bir listesini yapın. Kullandığınız reçeteli ve reçetesiz her ilacı, ayrıca vitaminleri ve takviyeleri de bu listeye ekleyin.
• Doktorunuza soracağınız tüm soruların listesini yapın.

Şişmiş Lenf Bezleriyle Alakalı Doktora Neler Sorulmalıdır?

Şişmiş lenf bezleri için doktorunuza sormanız gereken bazı temel sorular şunlardır:

• Belirtilerime ne sebep oluyor?
• Belirtilerimin diğer olası nedenleri nelerdir?
• Ne tür testlere ihtiyacım var?
• Hangi tedaviyi önerirsiniz?
• Ne kadar süre sonra kendimi daha iyi hissetmeye başlayacağım?
• Bu bulaşıcı bir durum mu? Başkalarına bulaştırma riskini nasıl azaltabilirim?
• Bunun gelecekte tekrar etmesini nasıl önleyebilirim?
• Başka sağlık sorunlarım varsa bunun için kullandığım tedavileri değiştirmem gerekiyor mu?
• Bana yazdığınız ilacın bir alternatifi var mı?
• Yanımda götürebileceğim herhangi bir broşür veya başka basılı materyaliniz var mı? Bilgi almam için hangi web sitelerini önerirsiniz?

Şişmiş Lenf Bezleriyle Alakalı Doktor Neler Sorabilir?

Şişmiş lenf bezleriniz ile ilgili bir uzmandan randevu aldığınızda, doktorunuz muhtemelen size aşağıdakilere benzer bazı sorular soracaktır. Bu sorulara hazırlıklı olmak önemlidir.

• Belirtileriniz nelerdir?
• Belirtilerinizi ilk ne zaman yaşamaya başladınız?
• Etkilenen lenf bezleriniz zamanla büyüdü mü?
• Etkilenen lenf bezleriniz hassas mı?
• Ateşiniz veya gece terlemeniz oldu mu?
• İstemediğiniz halde kilo verdiniz mi?
• Boğaz ağrınız veya yutma güçlüğünüz var mı?
• Nefes almakta herhangi bir zorluk yaşadınız mı?
• Bağırsak alışkanlıklarınız değişti mi?
• Şu anda hangi ilaçları kullanıyorsunuz?
• Yakın zamanda başka bir ülkeye veya kenelerin yaşadığı bölgelere seyahat ettiniz mi? Sizinle seyahat eden biri hastalandı mı?
• Son zamanlarda yeni hayvanlarla temas ettiniz mi? Bunlar tarafından ısırıldın ya da çizildiniz mi?
• Yakın zamanda yeni bir partnerle cinsel ilişkiye girdiniz mi?
• Güvenli cinsel ilişki yaşıyor musunuz? Cinsel olarak aktif hale geldiğinizden beri bunu yapıyor musunuz?
• Sigara içer misiniz? İçiyorsanız ne süredir kullanıyorsunuz?

Doktor randevunuzu beklerken şişmiş lenf bezlerinizde ağrı varsa, sıcak kompresler ve ibuprofen veya asetaminofen gibi reçetesiz bir ağrı kesici kullanarak rahatsızlığınızı gidermeye çalışabilirsiniz.

Boyun cildi altında kasları ve diğer yapıları örten zarların arasında onlarca lenf bezi ve onların kanalları vardır. Baş ve yüz bölgesinin burun ve boğazın lenf kanı akımı bu bezlere olur. Dolaysıyla bu bölgelerdeki enfeksiyonlar, tümörler ve kan elemanlarındaki hastalıklar bu lenf bezlerinde iltahaplanmaya (lenfadenit) ve büyümeye (lenfedenopati - LAP, lenfadenomegali - LAM) sebep olabilirler. Lenfadenit debepleri çocuklarda çoğunlukla bademcik ve geniz eti iltihaplarıdır. Diş ve diş eti sorunları da boyun lenf bezlerinde iltihap ve büyümeye sebep olabilir.

En fazla merak edilen lenf bezi büyümelerinin kötü huylu olup olmadığıdır. Bunu anlamanın kesin yöntemi lenf bezinin patolojik incelenmesidir. Ama bazı ipuçları bizi kötü huylu bir lenf bezi fikrine yaklaştırır veya uzaklaştırır. Bunlar nelerdir?

-       Lenf bezlerinin birden fazla, sert, hareketsiz olması,

-       Lenf bezlerinin birbiri ile birleşmiş yumrular oluşturmuş olması,

-       Ultrason, tomografi veya MRI tetkiklerinde şüpheli bulgular olması,

-       Tedaviye rağmen giderek büyümesi, başka yerlerde de çıkması,

Kötü huylu lenf bezi olma ihtimali yönünden incelenmesi gerekir.