Septisemi Belirtileri

Buzağı Septisemisi

Hastalık; inek yetiştirilen yerlerde fazla görülür ve kayıplara sebep olur. Yeni doğan hayvanların bir arada tutulduğu bölgelerde, soğuk, pis, rutubetli ve karanlık ahırlarda enfeksiyon daha yaygındır. Mikropla bulaşık süt, su ve gıdaların sindirim sistemi aracılığıyla vücuda alınması ile enfeksiyon oluşur.

NEDENLERİ

Hastalığın başlıca etkenleri funduszeue.info bakterisi, Rota ve Corona virüslerdir. Bu etkenlerin yanında birçok bakteri ve virüsler da rol oynar. Bu etkenlerin hastalığı meydana getirmesinde birçok neden bulunmaktadır. Bunlar :

• Buzağının yaşı: Genellikle 4 günlükten küçük yaşta (özellikle funduszeue.info) başlar ve 3 haftalığa kadar, hatta bir aylığa kadar ki dönemde görülür.
• Ağız sütünün yetersiz verilmesi: Her canlı gibi buzağılar da doğduktan kısa süre sonra kolostrum dediğimiz ağız sütünü almalıdırlar. Çünkü ağız sütünün içerisinde anasının hayatı boyunca geçirdiği hastalıklara ve olduğu aşılara karşı antikor denilen koruyucu maddeler bulunmaktadır. İneklerin rahimlerindeki yavru zarları çok katlı olduğu için buzağılar ana karnında iken bu koruyucu maddelerden yararlanamazlar. Bu nedenle koruyucu maddelerin mutlaka doğumdan sonra ilk 3 saatte alınması gerekir. Buzağılar günde, iki öğünde canlı ağırlığının 1/10'u kadar ağız sütü almalıdırlar. Örnek verilecek olursa; 40 kg' lık bir buzağıya 2 lt sabah, 2 lt akşam ağız sütü verilmelidir. Ağız sütünün koruyucu maddeleri bulundurmasının yanında normal süte göre diğer üstünlükleri de vardır Ağız sütüne acımsı tadı veren içindeki magnezyum sülfat (İngiliz tuzu)'dır. Bu madde buzağının bağırsağındaki ilk barsak içeriğinin atılmasını sağlar. Ayrıca ağız sütünün besleyici yönü fazladır.
• Ananın yaşı: Genç ineklerin yavruları yaşlı ineklerin yavrularına göre hastalığa daha çok yakalanabilirler. Çünkü yaşlı ineklerin ağız sütünde hayatı boyunca kazandığı koruyucu madde daha fazladır.
• Gebe ineğin kuruya geç alınması: Gebe inekler doğuma en geç 40 gün kala kuruya alınmalıdır. Daha geç alınacak olursa, karnındaki yavruyu yeterince besleyemez ve bu tür yavrular cılız doğar, hastalıklara daha çok yakalanırlar.
• Soğuk, yağışlı ve rüzgârlı havalar: Bu tür havalar buzağının direncini kırarak hastalıklara yakalanmasına zemin hazırlarlar.
• Doğum localarının temiz olmaması: Ortam temiz olmadığı zaman buralarda daha çok mikrop olacağından buzağılar yeni doğduklarında korumasız olduklarından bu mikroplarla karşı karşıya gelir.
• Kalitesiz süt ikame yemi verilmesi: Buzağılar yeterince beslenemediğinden ve sindirim bozukluğu olduğundan hastalıklara yakalanma şansı artar.

Bu hastalık sıkça görüldüğünden ve bazı durumlarda tedaviye rağmen ölümle seyrettiği için önemli bir problemdir.

BELİRTİLERİ

Hastalık değişik şekillerde seyreder.

• Septisemi formu: Genellikle 4 günlükten küçüklerde durgunluk, ayağa kalkamama, sütünü emmeme, başlangıçta ateş ve sonra vücudun soğuması görülür.
• İshal formu: Sulu macun gibi, açık sarı-beyaz, açık kahve renkli, koyu yeşil, kötü kokulu ishal gözlenir. Kuyruk ve çevresi ishalle bulaşık görünümdedir.
• Enterotoksemik form: günlükten büyüklerde ani olarak ortaya çıkar. Şiddetli halsizlik, yerde yatar durumda, zaman zaman çırpınma durumundadır.

TEŞHİS

Buzağılarda hastalığı tanımlamak kolay olmasına karşılık nedenin ortaya çıkarılması için laboratuvar muayenelerine ihtiyaç vardır.

TEDAVİSİ

Hastalar ayrılarak geniş spektrumlu antibiyotikler ve sülfonamidlerle tedaviye çalışılır. Analar gebeliğin 7. ayından itibaren kuruya çıkarılacağı zaman, E. coli aşısı ile birer hafta ara ile 3 defa aşılanır. Bunun için bir veteriner hekime başvurulmalıdır. Ayrıca yavrulara doğduktan hemen sonra bağışıklık arttırıcı serumlar uygulanır. Hayvanları kuvvetlendirmek için vitaminli preparatlar, ishal kesen ilaçlar, mineral maddeler verilir. Hayvanlara iyi bir gıda rejimi uygulanır ve hijyenik tedbirler alınır.

KORUNMA YOLLARI

Hastalığı oluşturan nedenler en aza indirilmelidir. İneklere gebeliğin funduszeue.infoından itibaren funduszeue.info ve hatta Rota, Corona virüs içeren karma aşılar yaptırılmalıdır. Doğan buzağıya ilk 3 saatte mutlaka canlı ağırlığının %5’i kadar ağız sütü içirilmelidir. Doğan buzağılara ilk saatlerde septisemi serumu uygulanmalıdır. Genç ineklerden doğan yavrulara o dönemde doğum yapmış yaşlı inek varsa ağız sütünden içirilebilir. Hatta bu amaçla, yaşlı ineklerin ağız sütleri derin dondurucu veya buzlukta saklanabilir.

Genellikle doğumdan sonraki gün arasında görülen, mikrobun kana karışması yoluyla enfeksiyonlara yol açan, yeni doğan buzağılarda ani ölümlerle karakterize bir hastalıktır. Çok ciddi ekonomik kayıplara neden olan bir hastalıktır.

Hastalığın etkeni genellikle funduszeue.info'dir. Doğal olarak çevrede, insan ve hayvan bağırsaklarında bulunan Gram (-) bir bakteridir.

Hastalık daha çok, uygunsuz bakım ve beslenme koşulları nedeniyle direnci azalan buzağılarda ortaya çıkmaktadır. Yeni doğan hayvanların bir arada tutulduğu bölgelerde, soğuk, pis, rutubetli ve karanlık ahırlarda enfeksiyon daha yaygındır. Bakteri normal olarak hayvan barsağında vardır. Direncin azalmasıyla bu bakterilerin sayısındaki artış enfeksiyona neden olur.

Buzağıların direncini azaltan nedenler aşağıda sıralanmıştır:

• Ahırın temiz olmaması,
• Ahırın rutubetli, çok sıcak ya da soğuk olması,
• Annenin gebeliğin son aylarında farklı ahıra nakledilmesi,
• Buzağının ağız sütünü içmemesi,
• Buzağılara içirilen süt miktarının çok fazla olması,
• Içirilen sütlerin soğuk ya da bozuk olması,
• Güç doğum,
• Yeni doğan buzağılarla, yetişkinlerin birarada tutulması,
• Mevsim durumu (Özellikle kış sonları ve ilkbahar başları)
• Stres
• Beslenme düzensizliği
• Suni emzirmeler
• A vitamin eksikliği

En önemli bulaşma yolları:

• Sindirim yoluyla bulaşma: Enfeksiyona en fazla yeni doğanlar duyarlıdır. Yavrular hastalık etkenini ilk olarak annelerinden emdikleri sütle alırlar. Hayvanların dışkıları mikrop kaynağı olup, bulaşmada önemli role sahiptir. Doğumdan sonra yavrunun özellikle dışkı ile bulaşık gıda yada suları ağız yoluyla almasıyla vücuttaki bakteri sayısı artış gösterir ve hastalık ortaya çıkar.
• Göbek kordonu yoluyla bulaşma: Doğum sırasında hijyen kurallarına uyulmazsa, göbek kordonu yoluyla etken vücuda girer. Vücuttaki bakteri sayısı artar ve hastalık ortaya çıkar.
• Diğer bulaşma yolları: Intrauterin (Rahim içi) yolla, konjunktiva ve burun mukozası yoluyla bulaşmada söz konusudur.

Enfeksiyon genellikle hayvan doğduktan sonra ilk hafta içinde görülür. Hastalığın 3 formu vardır:

• Septisemik form (Mikrobun kana karışmasıyla seyreden form): Bakteri kan dolaşımındadır. Doğumdan sonraki 24 saatte ortaya çıkar. 40,ºC yüksek ateşle seyreder. Gözlerde kanlanma ve iştahsızlık görülür. gün içerisinde vücud ısısı normalin altına düşer, titreme, solunum sayısında artış, solunum güçlüğü görülür. Genellikle ishal gözlenmez. Hayvanlarda aniden ölümler meydana gelir. Hastalık çok hızlı seyreder ve saatte ölümle son bulur.
• Enteritis formu (İshalle seyreden form): En çok görülen hastalık şeklidir. Bakteri kandan bağırsaklara geçer. günlükten büyük buzağılarda görülür. gün içinde, günde kez tekrar eden sulu, pis kokulu, beyaz sarı renkte ishalle seyreder. Beyaz ishal olarakta adlandırılır. Hasta buzağıların kuyruk kısımları sulu ishalle bulaşıktır. Vücud ısısı artar. 24 saat içerisinde canlı ağırlığın %10'u kaybolur. Vücud ısısı normalin altına düşer. gün içerisinde sıvı kaybı, depresyon, komayı takiben ölümle sonuçlanır.
• Enterotoksemik form (Zehirlenme ile seyreden form): Bağırsakta funduszeue.info?nin fazla üremesi sonucunda zehirlenme belirtileri meydana gelir. Kondisyonu iyi olan hayvanlarda, saat içinde ani ölümlerle sonuçlanır. Çok seyrek olarak görülür.

Hastalığın teşhisinde, doğumdan sonraki gün içinde ortaya çıkan ishal olaylarına Buzağı Septisemisi (Kolibasillozis) denilebilir. Ancak buzağılarda hastalığı tanımlamak kolay olmasına karşın nedenin ortaya çıkarılması için laboratuvar muayenelerine ihtiyaç vardır. Bu amaçla, ölen yavru buzağı mümkünse kokuşmadan laboratuvara gönderilmelidir. E. coli mikrobunun yerleşik olduğu ahırlarda her yıl hastalık çıkar.

Hastalar ayrılarak geniş spektrumlu antibiyotikler ve sülfonamidlerle tedaviye çalışılır. Analar gebeliğin funduszeue.infoından itibaren kuruya çıkarılacağı zaman, funduszeue.info aşısı ile iki hafta ara ile 2 defa aşılanır. Bunun için bir veteriner hekime başvurulmalıdır. Ayrıca yavrulara doğduktan hemen sonra bağışıklık arttırıcı serumlar uygulanır. Hayvanları kuvvetlendirmek için vitaminli preparatlar, ishal kesen ilaçlar, mineral maddeler verilir. Hayvanlara iyi bir gıda rejimi uygulanır ve hijyenik tedbirler alınır.

• Gebe sağmal inekler kuruya çıkarılmalı,
• Gebe ineklerin beslenmesine dikkat edilmeli (yeşil yem, kaliteli silaj, A vitamini takviyesi)
• Güç doğumlarda veteriner hekime haber verilmeli,
• Doğumun; temiz ve diğer hayvanlardan ayrı bir yerde yapılmalı,
• Doğum sonrası, buzağıların temizlenmeli, kurulanmalı ve göbek kordonunun antiseptiklendikten (ilaçlandıktan) sonra bağlanmalı,
• Ağız sütü buzağıyı hastalıklardan koruyucu maddeler taşıdığından çok gerekli, bu nedenle buzağının en kısa zamanda anneyi emmesi sağlanmalıdır. İlk 24 saat içinde öğün ağız sütü mutlaka emzirilmelidir. Doğumdan sonraki 3 gün ağız sütüne devam edilmelidir.
• Yeni doğmuş buzağılar, emmeyi takiben anasından ayrılıp özel buzağı bölümlerine alınmalıdır. Özel buzağı bölümü; önce dezenfekte edilmeli (ilaçlanmalı), iyice havalandırılmalı, rutubetsiz olması sağlanmalı, temiz altlık sap serilmeli ve 5 günde bir mutlaka değiştirilmelidir.
• Gebe inekler hamileliğin son iki ayı içinde ahırda bulunan mikroptan hazırlanmış aşılarla aşılanmalı, eğer ana aşılanmamışsa, buzağıya doğar doğmaz funduszeue.info mikrobu ile hazırlanmış antiserum koruyucu olarak uygulanmalıdır.
• Ahırlardaki buzağı septisemisi (Koliseptisemi) olayları, koruyucu uygulamaya rağmen önlenemiyorsa, veteriner hekim kontrolünde veya laboratuvardan alınan antibiyogram (test) sonucuna göre antibiyotik uygulanabilir.

Septisemi, ciddi bir kan dolaşımı enfeksiyonudur. Bakteriyel bir enfeksiyonun vücudun herhangi bir yerinden kan dolaşımına girdiğinde ortaya çıkar. Örneğin;

1. Akciğerler
2. Deri
3. Böbrekler
4. Mesane

Bu tehlikeli bir durumdur, çünkü bakteriler kan dolaşımı yoluyla tüm vücudunuza taşınabilir. Septisemi hızla yaşamı tehdit eder ve bir hastanede tedavi edilmelidir. Tedavi edilmediği takdirde septisemi, sepsise doğru ilerleyebilir.

Septisemi ve Sepsis Arasındaki Farklar Nelerdir?

1. Sepsis, septiseminin ciddi bir komplikasyonudur. 
2. Sepsis vücutta iltihaba neden olur. Bu iltihaplanma ise kan pıhtılarına ve oksijenin hayati organlara ulaşmasını engelleyerek organ yetmezliğine neden olabilir.
3. Enflamasyon aşırı düşük kan basıncı ile ortaya çıktığında buna septik şok denir. Septik şok birçok durumda ölümcüldür.

Septisemi Nedenleri Nelerdir?

Septisemi, vücuttaki başka bir bölümdeki enfeksiyondan kaynaklanır. Enfeksiyonun kaynağı genelde belirlenemez. Ancak en yaygın enfeksiyonlar şunlardır: 

1. Pnömoni gibi akciğer enfeksiyonları
2. İdrar yolu enfeksiyonları
3. Karın bölgesindeki enfeksiyonlar
4. Böbrek enfeksiyonları

Septisemi Belirtileri Nelerdir?

Septisemi semptomları, genelde hızlı başlar. En yaygın başlangıç belirtileri şunlardır;

1. Ateş
2. Titreme
3. Hızlı kalp atış hızı
4. Çok hızlı nefes almak

Şiddetli semptomlar ortaya çıkmaya başlar;

1. Yetersiz kan akışı
2. Açıkça düşünememe
3. Mide bulantısı ve kusma
4. Azaltılmış idrar hacmi
5. Ciltte görünen kırmızı noktalar
6. Şok

Septisemi Nasıl Önlenir?

Bakteriyel enfeksiyonlar, septiseminin altında yatan nedendir. Bakteriyel bir enfeksiyonunuz olduğunu düşünüyorsanız hemen bir doktora görünün. Enfeksiyonunuz erken evrelerde antibiyotiklerle etkili bir şekilde tedavi edilebilirse, bakterilerin kan dolaşımınıza girmesini önleyebilirsiniz. Bazı yaşam tarzı değişiklikleri, septiseminin önlenmesine yardımcı olabilir.

1. Sigara içmekten kaçının.
2. Besin açısından zengin bir diyet seçin.
3. Ellerinizi sık sık yıkayın.
4. Düzenli egzersiz yapın.
5. Diyabetiniz varsa mutlaka doktora danışın.
6. Hasta olan insanlardan uzak durun.

Şunlara da göz atın;

1. Uyuz hastalığı belirtileri nelerdir?
2. Romatoid artrit belirtileri nelerdir?
3. Vertigo neden olur?
4. Damar tıkanıklığı neden olur?
5. Düşük sodyum belirtileri nelerdir?

Vücudun enfeksiyonla savaşırken bağışıklık sisteminin organlarda hasara neden olmasıyla ortaya çıkan bir hastalık olan sepsisin en önemli belirtileri ateş, titreme, kas ağrısı, şiddetli nefes darlığı, sersemlik, gün boyu idrar yapamama, soluk ve alacalı cilt. Yoğun bakım hastalarında daha sık görülen sepsis, uygun hijyenik önlemler alınmadığı taktirde hasta ile temas edenlerde dahi risk yaratıyor.

Sepsisin tıbbi acil bir durum ve önlenebilir bir ölüm nedeni olduğunu söyleyen Marmara Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi ve Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. İsmail Cinel, "Sepsise karşı eylem planlarının organize edilebilmesi için hastalığın doğru tanımlanması ve istatistiklerinin tutulabilmesi lazım. Ancak ülkemizde halen ICD dediğimiz Uluslararası Hastalık Sınıflandırması kodlamasında sepsisin adı yok. Halen septisemi diye geçiyor. Oysa septisemi ile sepsis aynı şey değil. Bunun acilen düzeltilmesi gerekiyor” dedi.

'SEPSİSE BAĞLI ÖLÜMLER TÜRKİYE’DE YÜZDE 40 DAHA FAZLA'

Dünyada her yıl milyonlarca insanın yaşamını yitirdiği sepsis nedeniyle ölümlerin, Türkiye’de, yüzde 30 yüzde 40 daha fazla olduğunu vurgulayan Prof. Dr. İsmail Cinel, 13 Eylül Dünya Sepsis Günü dolayısıyla hastalıkla ilgili önemli bilgiler verip, şöyle konuştu:

"Örneğin yoğun bakımda bir yakınınızı ziyaret ettiniz ve hastada sepsis var. Ona dokundunuz ve elinizi yıkamadan burnunuza götürdünüz. O an, siz de artık bir taşıyıcısınız. Bu temasla normalde kendinizde olmayan daha güçlü mikropları vücudunuza almış oluyorsunuz. Taşıyıcı durumdayken örneğin herhangi bir trafik kazası geçirseniz ya da kanser tedavisi görmeye başlasanız, yüzde 99 siz de sepsise yakalanacaksınız. Veya bağışıklığı zayıf yaşlı birini, bir yenidoğan bebeği, bir kanser hastasını ziyaret edip onunla temas ederseniz onun hayatını da tehlikeye atmış oluyorsunuz. Sepsis, ölüme giden son ortak yoldur. Ciddi bir halk sağlığı problemidir.”

'TEŞHİSTE BİR SAATLİK GECİKME ÖLÜM RİSKİNİ YÜZDE 8 ARTIRIYOR'

Sepsisin teşhis ve tedavisinde zamanla yarışıldığını vurgulayan Prof. Dr. Cinel, “Bu konuda büyük merkezlerin laboratuvarlarının da aynı merkez içinde olması büyük önem taşıyor. Çünkü hastada sepsis belirtileri varsa, teşhiste geciktiğiniz her bir saat, ölüm riskini yüzde 8 artırıyor. Hastanın tedavisi için uygun antibiyotiklere bir an önce başlanması hayati önem taşıyor. Laboratuvarlar hastane dışı merkezde olduğunda numunelerin gidip test sonuçlarının hastaneye ulaştırılması zaman kaybına neden olabiliyor. Ayrıca hızlı teşhis konulabilmesi için sağlık çalışanlarının da semptomlar hakkında çok dikkatli ve uyanık olması gerekiyor” diye konuştu.

‘YATAKLARI GERÇEK YOĞUN BAKIM HASTALARI KULLANAMIYOR’

Yoğun Bakım Üniteleri’nin sepsis açısından en riskli alanlar olduğuna değinen Prof. Dr. İsmail Cinel, “Yoğun Bakım Ünitesi’nin standartlarının denetimle korunması gerekli. Kaç yatağa kaç hemşire düşüyor? Bunlar sepsis görülme sıklığını direkt etkiliyor. Yoğun Bakım Üniteleri’nin akılcı kullanımı da öyle. Örneğin gerçek yoğun bakım hastası yer bulamazken, burada yatmaması gereken, servise alınması veya tam iyileşme ihtimali olmadığı için palyatif ünitede takip edilmesi gereken bir hasta burada kalmaya devam ediyor. Bu da servis yataklarının doğru kullanılamamasıyla alakalı. Servis yataklarının önceliği poliklinikten gelen, planlı ameliyatı olan, aciliyet teşkil etmeyen hastalar için değil. Yoğun bakım çıkışlı hastalarındır" dedi.

FARKINDALIK OLUŞTURMAK İÇİN UÇAKLARDA VE TRİBÜNLERDE SEPSİS MESAJI

Sadece el yıkamayla bile sepsisin önüne geçilebileceğini vurgulayan Prof. Dr. Cinel, Türkiye’de bu alışkanlığın yaygınlaşması gerektiğini belirterek konuşmasını şöyle tamamladı:

"Sadece sağlık otoriteleri değil, yerel yönetimler, Milli Eğitim Bakanlığı hatta Milli Savunma Bakanlığı dahil hep beraber iş birliği içinde olmalıyız. Okullarda çocuklara, orduda askerlere, toplu taşıma araçlarında sürücülere, kısaca vatandaşa el hijyeninin önemini en doğru şekilde anlatmalıyız. Sepsiste hastalığın olması başka bir şey, taşıyıcı olmak başka bir şey. Taşıyıcı olduğunuzda her an risk altındasınız ve çevrenizi de riske sokuyorsunuz. Biz Türk Yoğun Bakım Derneği olarak 8 farklı uzmanlık derneği ile birlikte 13 Eylül Dünya Sepsis Günü’ne yönelik kampanyalarımızda halkın dikkatini bu konuya çekmek istiyoruz. En sık görülen ama en az bilinen sepsis ile ilgili farkındalık oluşturmak amacıyla TFF ile yapılan anlaşma sonucu 13 Eylül ve haftasını takip eden tüm birinci lig maçlarında futbolcular sahaya 22 metrelik sepsis farkındalık ve önlemenin ilk adımı el yıkama ile ilgili bilgilendirici pankartla çıkacaklar. Ayrıca hava yolu şirketi ile yaptığımız iş birliği ile de 13 Eylül’deki tüm uçuşlarda kaptan pilotlar anonslarında sepsisle ilgili kısa bilgi geçecek, önlemek için ilk adım olan el yıkamanın önemine vurgu yapan bir metin paylaşılacak."