Bebeklerde Vajinal Mantar Belirtileri

Vajinal Mantar Nedir?

Vajinal mantar, mantar hücrelerinin sebep olduğu enfeksiyonla ortaya çıkan ve kaşıntıya sebep olan bir hastalıktır. Vajinal mantar, kadınlarda en sık görülen mantar hastalıklarından biridir. İstatistiklere göre, kadınların yüzde 75’inin hayatları boyunca en az bir defa vajinal mantar geçirdiği söylenebilir. Her yaştan kadında görülebilecek olan bu hastalık genellikle, vajinanın mantar enfeksiyonlarına açık hale geldiği durumlarda ortaya çıkar.

Hastalığın sebebi çoğunlukla Candida albicans adı verilen bir maya mantarıdır. Bu nedenle, hastalık kandidiyazis ya da vajinal kandidiyazis olarak da adlandırılır. Bu mantar türü, dışarıdan bulaşabileceği gibi vajinada bulunan ve hastalık oluşturmayan mantarların vajina florasının değişmesiyle aktif hale gelip çoğalarak enfeksiyona neden olmasıyla da ortaya çıkabilir. Bu nedenle, vajina florasının dengesinin bozulması hastalığın ortaya çıkış nedenlerinden biridir.

Bunun yanında, bölgenin hava almasını engelleyecek dar ve sentetik kumaştan yapılmış iç çamaşırları giyilmesi, gebelik, vücut direncinin düşmesi, kullanılan bazı ilaçlar (örneğin antibiyotik kullanımı), şeker hastalığı gibi kronik hastalıklar ve hijyen kurallarına uyulmaması da vajinal mantarın ortaya çıkmasına etki eden faktörler arasında yer alır.

Rahatsızlık verici ve kaşıntılı bir şekilde seyreden vajinal mantar, bölgede yanma, koku, akıntı gibi başka belirtilerin görülmesine de neden olabilir.

Vajinal mantar, bulaşıcı bir hastalıktır. Özellikle ortak kullanılan tuvalet, sauna, hamam, havuz veya duş gibi yerlerden bulaşabileceği gibi cinsel ilişkiyle de bulaştığı unutulmamalıdır.

Vajinal florada bulunan ve pH’ın asidik olmasını sağlayan laktobasil adı verilen maddenin dengesi bozulduğunda, pH dengesi de bozulacağından, mantar ve bakterilerin oluşturabileceği enfeksiyonlara uygun bir ortam hazırlanmış olur.

Vajinal Mantar Nedenleri Nelerdir?

Vajina, kendini mantar ve bakterilere karşı koruyacak bir yapıya sahiptir. Sağlıklı bireylerde vajina florasında bulunan laktobasiller, vajinal floranın pH’ını en uygun seviyede tutarak asidik bir ortam oluşmasını sağlar. Böyle bir ortam, mantar ve bakterilerin üremesini engeller. Ancak, bazı durumlar, bu dengeyi bozarak, vajinayı enfeksiyonlara açık hale getirir. Vajinal mantarın da genellikle böyle durumlarda ortaya çıktığı söylenebilir.

Öncelikle vajinanın içerisinde de bazı mantar türlerinin olduğu, ancak bunların hastalık yapıcı mantarlar olmadığı bilinmelidir. Bir şekilde löktobasiller baskılandığında, bu mantarlar aktif hale gelerek enfeksiyona sebep olabilir. Hastalığın oluşmasındaki bir diğer etken ise dışarıdan aktif hastalık yapıcı mantar türlerinin bu bölgeye bulaşmış olmasıdır. Her iki durumda da mantar sayısı hızla artarak vajinal mantara sebep olur.

Vajinal floranın dengesinin bozulmasında ise pek çok etken rol oynayabilir. Örneğin, antibiyotik kullanımı, vajinadaki yararlı bakterileri de yok ederek bu dengeyi bozabilir ve hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilir. Bölgenin pH’ını bozacak ürünler kullanılarak yıkanması da vajinal flora dengesinin bozulmasına ve mantarın oluşmasına sebebiyet verebilir.

Bunun yanında, gebelik gibi hormonal değişimlerin görüldüğü ve bağışıklık sisteminin baskılandığı durumlar, bağışıklık sistemini baskılayacak tedaviler ya da başka sebeplerle bağışıklık sisteminin zayıflaması da vajinal floranın dengesinin bozulmasına etki ettiğinden hastalık sebepleri arasında sayılabilir.

Bazı çalışmalar, doğum kontrol haplarının vajinal akıntıyı artırdığını göstermiştir. Bu durumun da vajinal mantar oluşumunda etkili olabileceği söylenebilir.

Bölgenin hava almasına izin vermeyen kıyafetler de hastalığın sebeplerinden biridir. Bu nedenle, bu tür dar ve sıkı kıyafetler yerine daha çok pamuklu ve hava alabilen iç çamaşırları tercih edilmelidir.

Yapılan araştırmalarda, uyku düzeninin ve stresin de hastalık üzerinde etkisinin olduğu görülmüştür. Vajinal mantar, yoğun stres altında olan kadınlarda daha sık rastlanan bir hastalıktır, çünkü stres bağışıklık sistemini zayıflatan bir faktördür. Ayrıca, mantar oluşumunu kolaylaştıran yiyeceklerin fazla tüketilmesi ve sağlıksız bir beslenme de vajinal mantar oluşumuna uygun bir ortam hazırlar.

Vajinal mantarın pek çok farklı sebebi olabileceğinden, kesin tedavi yapılabilmesi ve hastalığın yeniden oluşmasının önüne geçilebilmesi için hastalığa neden olan etmenin tam olarak tespit edilerek bunu ortadan kaldırmayı hedefleyen bir tedavi planı izlenmelidir.

Vajinal Mantar Belirtileri Nelerdir?

Vajinal mantarın en sık rastlanan belirtisi vajinal bölgede kaşıntıdır. Mantar enfeksiyonu, tahriş ve kızarıklıkla beraber ciddi bir kaşıntıya yol açabilir. Kaşıntı hissedilse bile bölgenin kaşınması daha çok tahrişe yol açabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Böyle durumlarda çatlak ve yaralar oluşabilir.

Vajinal bölgedeki akıntı, hastalığın bir başka belirtisidir. Bu akıntının beyaz renkli, kötü kokulu ve süt kesiği kıvamlı bir akıntı olduğu söylenebilir. Bu belirti, maya mantarlarında görüldüğünden, ayırt edici bir belirtidir.

Aynı zamanda, idrar yaparken ve cinsel ilişki sırasında vajinal mantar sebebiyle tahriş olmuş bölgelerde yanma ve acı hissedilebilir.

Vajinal mantar belirtileri görüldüğünde, hastalığın sebep olduğu rahatsızlıklar artmadan doktora başvurulması gerekir. Hastalık ilerledikten sonra tedavi sürecinin daha uzun sürebileceği unutulmamalıdır.

Vajinal Mantardan Korunma Yolları Nelerdir?

Vajinal mantardan korunmak için bazı önlemler alınabilir. Bu önlemlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Hava almayı sağlayacak pamuklu ve sıkı olmayan iç çamaşırları tercih etmek
• Gerekli hijyen kurallarına uymak
• İç çamaşırlarını yüksek ısıda yıkayıp kuruduktan sonra ütülemek
• Mayo veya ıslak kıyafetlerin hemen çıkartılarak vajinal bölgenin nemli kalmasını önlemek
• Hijyenik olmayan havuz, tuvalet gibi ortak kullanım alanlarından uzak durmak
• Vajinal florayı bozacağından vajinanın iç kısmını yıkamamak, sabun veya jeller kullanmamak ve sadece dış bölgeyi uygun bir jelle yıkamak
• Parfümlü jel, parfümlü prezervatif gibi alerjen etkisi olabilecek ürünlerden kaçınmak
• Aynı ped veya tamponu uzun süreli kullanmamak ve bunları sık sık değiştirmek
• Şüpheli cinsel ilişkilerden kaçınmak
• Bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler için bağışıklık sistemini güçlendirmek
• İyi ve düzenli beslenmek
• Uzun süreli ve geniş spektrumlu antibiyotik kullanmamak
• Kronik hastalıkların (diyabet gibi) tedavisini ihmal etmemek
• Kan şekerini kontrol altında tutmak, çok fazla şeker tüketmemek
• Sıcak su dolu küvette banyo yapmamak

Vajinal Mantar Tanısı

Vajinal mantar tanısı hastalığın gösterdiği belirtilere bakılarak ve fiziki muayene sonucunda konulabilir. Belirtiler arasında vajinal bölgede süt kesiği kıvamında akıntı, kaşıntı ve kızarıklık varsa, akla ilk olarak vajinal mantar gelir. Gerekli durumda vajinal bölge incelenerek fiziki muayeneyle ve mantarın tespit edilmesini sağlayan laboratuvar testleriyle hastalık kesin olarak teşhis edilebilir.

Vajinal Mantar için Hangi Doktora Gidilir?

Vajinal mantar için kadın hastalıkları ve doğum (jinekoloji) uzmanına gidilmelidir. Eğer doktor muayene sırasında altta yatan diyabet gibi başka bir hastalık tespit ederse, hastayı ilgili bölümlere yönlendirecektir.

Vajinal Mantar Tedavisi

Vajinal mantar farklı tiplerde görülebilen bir hastalıktır. Bu yüzden, doktor, hastalığın şiddeti ve hastanın durumuna göre hastaya uygun bir tedavi planı oluşturmalıdır. Vajinal mantar, tedavisi zor olmayan bir hastalıktır.

Tedavi sürecinde doktorun verdiği ilaçlar ihmal edilmeden kullanılmadır. Tedavi sürecinin kolay atlatılması için hastalık ilerlemeden doktora başvurulmalı ve hastalık süresince de hijyen kurallarına uymaya dikkat edilmelidir. Mantar bulaşıcı olduğundan bu süre içinde cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır. Hastalık tekrarlıyorsa, partnerden bulaşmış olabileceği ihtimali de göz önünde bulundurularak partnerin durumunun incelenmesinde fayda vardır.

Kronik vajinal mantar durumunda altta yatan başka bir hastalık ya da tekrar eden davranışlar olabileceğinden bu sebeplerin tespit edilmesi, tedavinin başarıya ulaşması açısından kritik önem taşır.

Gebelik durumunda vajinal mantar sıklıkla karşılaşılan bir durum olsa da bu dönemde bazı ilaçların kullanımının uygun olmaması sebebiyle doktorun verdiği tedavinin dışına çıkılmamalıdır. Her tedavi sürecinin bireyde görülen başka hastalıklar, metabolizmanın durumu ve daha pek çok faktörle ilişkili olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle, tedavi kişiye özel olmalı ve doktora danışmadan vajinal mantar kremleri kullanılmamalıdır.

Vajinal mantar tedavisinde genellikle şu yöntemler kullanılır:

Vajinal Kremler: Vajinal mantar kremleri en sık başvurulan tedavi yöntemlerinden biridir. Genellikle belirtilerin hafifletilmesi veya ortadan kaldırılması için kullanılır. Özellikle kaşıntının bastırılmasında etkilidir. Her ne kadar kızarıklık, kaşıntı ve yanma gibi belirtiler hafiflese ya da tamamen yok olsa da başka anti-fungal ilaçlarla mantarın kendisini iyileştirmeye yönelik ek tedaviler de uygulanmalıdır.

Vajinal krem tedavisi özellikle emziren anneler için ideal tedavi yöntemidir. Ayrıca, bebeklerde de zararı olmayan kremlerle tedavi sağlanabilir.

Vajinal Mantar Hapı: Vajinal mantar hapları fitil tedavisi kullanmak istemeyen ya da krem ve fitil tedavisinin yanıt vermediği hastalar için başvurulan bir tedavi yöntemidir. Çocuklarda kullanıldığı gibi zaman zaman emziren annelerde de tercih edilir.  Kronikleşen ve tekrarlayan vajinal mantar tedavisinde de iyi bir seçenektir.

Fitil Tedavisi: Fitil, vajinal mantar hastalığında etkili bir çözümdür. Fitil tedavisinde, fitil vajinaya yerleştirilir ve bir süre sonra kendiliğinden çözünür. Çözünen fitilin dışarı atılması sırasında ilacın çözünmüş hali de olacağından daha yoğun bir akıntı görülebilir. Yan etkileri oldukça sınırlı olan fitil, etkin bir çözüm olmasının yanı sıra, anne adayları ve emziren annelerde de tercih edilen bir yöntemdir.  

Tedavisi kolay olan ve ortalama bir hafta gibi kısa sürede iyileşmenin görüldüğü vajinal mantar hastalığının tekrarlaması durumunda hastanın daha önce de aynı hastalığı geçirdiğini ve nasıl bir tedavi planının izlendiğini doktoruna ileterek yeniden muayene olması ve verilen tedaviye harfi harfine uyması gerekir.

Vajinal Mantarın Bitkisel Tedavisi

Vajinal mantar bitkisel tedavisi, etkinliği araştırılan bir konudur. Bu yöntemin etkinliği kanıtlansa bile evde tedavi çok uzun sürebilir ve bu da hastalığın ilerlemesine yol açabilir. Bu nedenle, doktorun verdiği tedavi planına uyulması en iyisi olacaktır. Ancak, bazı bitkisel ürünlerin hastalığın önlenmesinde faydası olduğu ya da rahatlama sağladığı ortaya konulmuştur. Her ne kadar bu ürünlerin faydası olsa da olumsuz ya da istenmeyen bir etki oluşması durumunda zaman kaybetmeden doktora başvurulması gerektiği unutulmamalıdır. Bu bitkisel ürünlerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Elma Sirkesi: Elma sirkesinin vajinal mantar üzerinde etkili olabileceği düşünülmektedir. Bir miktar elma sirkesi, suyla karıştırılarak mantarlı bölge yıkandığında ya da karışım bu bölgeye pamuk yardımıyla sürüldüğünde hastaların şikâyetlerinde azalma görülebilir. Asitli bir madde olan sirkenin suyla karıştırılmadan uygulanması ise cildi tahriş edebileceğinden tavsiye edilmez.  

Probiyotikler: Probiyotik takviyeler, laktobasil içeren takviyelerdir. Laktobasiller ise vajina florasındaki pH’ı düzenleyen maddelere verilen isimdir. Bu maddenin vücuda takviye olarak alınması, laktobasilleri artırarak vajinanın pH değerinin dengelenmesine katkı sağlayacaktır.  Probiyotik kullanımının vücuda olumsuz bir etkisi olmasa da takviye kullanmadan önce doktorun onayını almak önemlidir. Doğal gıdalardan alınan probiyotiklerin ise herhangi bir zararı bulunmamaktadır.

Doğal bir probiyotik kaynağı olan yoğurtlar da benzer bir işlev görebilir. Özellikle ev yapımı yoğurt, kefir ve ayran gibi gıdalar tedaviyi destekleyici şekilde tüketilebilir.

Yabani Kekik Yağı: Yabani kekik yağı içerisinde mantarı önleyici bileşenler barındırdığından kullanılan bir başka bitkisel tedavi yöntemidir. Vajinal bölgeye küçük bir miktar uygulanan yabani kekik yağının, hastalığın belirtilerini hafiflettiği gözlenmiştir.

Çay Ağacı Yağı: Çay ağacı yağı mantarlı bölgelerde enfeksiyonların önlenmesinde etkili bir yağdır, bu nedenle yaygın olarak kullanılan bitkisel bir tedavi yöntemidir. Çay ağacı yağı, bir pamuğa sürülerek mantarlı bölgeye uygulanabilir. Her cildin yapısı aynı olmadığından, yağ kullanılmadan önce vücudun başka bir bölgesine küçük bir miktar uygulanıp hastanın bu yağa karşı bir alerjisi olup olmadığı test edilerek ciltte herhangi bir olumsuz etki oluşturmadığından emin olunmalıdır.

Bunların yanında Hindistan cevizi yağı, zeytinyağı gibi başka bitkisel seçenekler de tedaviyi desteklemek amacıyla kullanılabilir. Ancak, bu yöntemler uygulanırken dikkatli olunmalı ve olumsuz bir durumda mutlaka doktora danışılmalıdır.

Ağızda veya dil yüzeyinde oluşan bir mantar enfeksiyonu olan pamukçuk, Candida Albicans adlı mantarın neden olduğu bir hastalıktır. Ağızda oluşması durumunda oral kandidiyazis, boğaza ilerlemesi durumunda ise orofaringeal kandidiyazis olarak da adlandırılabilir. Bebeklerde ve küçük çocuklarda çok sık görülmesine karşılık nadir de olsa yetişkin bireylerde de görülebilmektedir.

Pamukçuk, yanakların iç yüzeylerinde ve dilin üst yüzeyinde beyaz renkli tabakalanmalar ile kendini belli eder. Hafif şiddette bir hastalık olup genellikle ciddi komplikasyonlara neden olmaz. Bu nedenle küçük çocuklarda ve bebeklerde hastalığın fark edilmesi zorlaşabilir. Fakat bağışıklık sistemi güçsüz olan kişilerde hastalık daha şiddetli seyredebilir. Bebeklerde pamukçuk oluşumunun gözlenmesinin ardından derhal bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Emziren annelerin bebeklerinde pamukçuk oluşması durumunda göğüste de mantarlara bağlı olarak enfeksiyon söz konusu olabileceğinden annenin de tedavi görmesi gerekir.

PAMUKÇUK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Oral pamukçuk, ilk oluştuğu aşamalarda çok hafif seyreder ve çocuklarda herhangi bir belirtiye yol açmadığından fark edilmesi de mümkün olmayabilir. Fakat hastalığın fark edilmemesi, kendiliğinden iyileşmemesi ve tedavi edilmemesi durumunda enfeksiyon ilerleyerek birtakım belirtilerle kendini göstermeye başlayabilir.

Ağızda pamukçuk oluşumunun en yaygın belirtileri şunlardır:

-Yanakların iç yüzeyleri, dilin üst yüzeyi, diş etleri, boğaz ve bademciklerin üzerinde oluşan beyaz renkli tabakalar

-Beyaz lezyonların kazınması ile birlikte oluşan hafif kan sızıntıları

-Ağızda kötü tat

-Beyaz tabakaların yoğun olduğu bölgelerde ağrı ve hassasiyet

-Yutma güçlüğü 

Hastalığın bebeklerde oluşması, ağız içi kontrolünü yapmayan ebeveynler için pamukçuğun fark edilmesini daha da güç hale getirir. Bu nedenle ilerleyerek bebeklerde emme güçlüğü ve açlığa rağmen beslenmeyi reddetme, huysuzluk ve sürekli ağlama gibi olumsuzluklara neden olur.

Bebeklerde pamukçuk çok sık görülen bir hastalık olduğundan erken evrede tespit edilebilmesi açısından anne ve babalar düzenli olarak bebeğin ağız içini gözle kontrol etmeli, herhangi bir pamukçuk belirtisi fark etmeleri durumunda ise sağlık kuruluşlarına başvurmalıdır.

BEBEKLERDE PAMUKÇUK NEDEN OLUR?

– Anne hamilelik esnasında, doğumdan az bir zaman önce ya da doğum anında vajinal mantar enfeksiyonu geçirmiş ve normal doğum yapmışsa, doğan bebeklerde pamukçuk görülme ihtimali yüksektir. Bunun sebebi doğum anında enfeksiyonun anneden bebeğe geçmesidir.

– Annenin antibiyotik kullanımı fazla ise ve doğumdan sonra bebek antibiyotik almışsa,

– Annenin aşırı tatlı tüketmesi ya da şeker hastası olması,

– Bebeğini anne sütüyle besleyen annenin meme ucu temiz değilse,

– Anne, sütünün fazla olmasından dolayı, sütün çamaşırına bulaşmaması için göğüs pedi kullanıyorsa, süt aktığında nemli olan göğüs pedi sıcak ve nemli ortamları seven mantarların çoğalmasına sebep olur. 

– Bebeğinizi biberonla besliyorsanız biberon ve biberon ucunun temiz olmasına çok dikkat edin. Bunun için belli aralıklarla biberon ve uçlarını kaynatılmış sıcak su ile temizlemeli ve biberon uçlarını belli periyotlarda yenilemenizde fayda vardır.

– Bebek emzik kullanıyorsa, yine aynı şekilde kaynatılmış sıcak su ile emziği sık sık temizleyin.

PAMUKÇUK NASIL GEÇER?

-Ağız içindeki beyazlığın pamukçuk olduğundan emin olmanız gerekir. Bunun için temiz bir bezle bebeğin ağız içini silin. Lekeler çıkmıyor ve bastırıldığında acı veriyorsa büyük ihtimalle pamukçuktur.

-Pamukçuğun ağız içinde fazlaca yayılması nedeniyle bebeğinizde yutkunma güçlüğü ve isteksizlik oluşursa yenmesi kola yiyecekler verin. Mayalı ve şekerli yiyecekleri asla vermeyin.

-Eğer bebeğinizi emziriyorsanız meme uçlarınızı sadece suyla temizleyin.

-Emzikleri, şişe ağızlarını ve tüm göğüs pompası aparatını; yarım ölçü su ve yarım ölçü sirke ile hazırladığınız solüsyonunda durulayın. Eşyaların iyice kurumasına izin verin. Bunları bulaşık makinesinde sıcak suda yıkayabilir ve güneşte kurumaya bırakabilirsiniz.

-Mantarın giysiye yayılmasını önlemek için göğüs pedleri kullanın.

Vajinal mantar hastalığı kadınlarda yaygın görülen bir sağlık sorunudur. Normal vajina florasındaki dengenin bozulmasıyla oluşur. Kadınların hem psikolojisini hem toplumsal yaşantısını hem de cinsel hayatını kötü etkiler. Çoğu vakada tedavi süresi uzun olmasa da bazı vakalarda bıktırıcı şekilde uzayabilir ya da tekrarlayıcı olabilir. Bu yüzden hastalığı başlatan ya da tekrarlatan sebeplerin bilinmesi ve bunların ortadan kaldırılması vajinal mantarı engelleyebilir.

Vajinal Mantar Nedir?

Vajinal mantar, kandida mantarlarının vajinada ve kadın dış genital bölgesi olan vulvada oluşturduğu enfeksiyon hastalığıdır. Kadınların %75’i ömründe en az bir kez bu hastalığı geçirir. Hastalık vajina ve vulvada ileri derecede kaşıntı, akıntı ve tahrişe sebep olur. Cinsel aktivite vajinal mantar enfeksiyonu riskini artırır. Ancak cinsel olarak aktif olmayan kadınlarda ve çocuklarda da görülebilen bir hastalıktır.

Hastalığa sebep olan mikroplar kandidalar olduğu için ‘Vajinal Kandidiyazis’ olarak da bilinir. Bu mantarların türü %90 Candida albicans, %10 diğer kandida türleridir.

Vajinal mantara en sık sebep olan Candida albicans’ın oluşturduğu enfeksiyon genellikle kolay tedavi edilir. Diğer kandida türlerinin oluşturduğu vajinal mantar hastalığı tedaviye dirençli ya da tekrarlayıcı olma eğilimindedir. Bu türler akıntıdan kültür testi yapılarak tespit edilebilir.

Vajinal Mantar Neden Olur?

Vajinal mantar enfeksiyonuna sebep olan kandida mikrobu her kadının vajinal bölgesinde doğal olarak bulunan bir mikroorganizmadır. Normal vajina florasında bulunan bakteri ve mantar dengesi değişirse mantar hücreleri çoğalır. Bu dengesizliği oluşturup vajinada kandida mantarının artışına yol açan sebepler aşağıda belirtilmiştir;

• Gereksiz ve aşırı antibiyotik kullanımı
• Gebelik
• Diyabet
• Hormonal dengesizlik
• Doğum kontrol hapı kullanımı
• Östrojeni arttıran hormon tedavileri
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Sağlıksız beslenme alışkanlıkları
• Aşırı şekerli gıda (karbonhidrat) tüketimi
• Stres
• Uyku bozuklukları

Vajinal Mantar Bulaşıcı mıdır?

Vajinal mantar başkalarına bulaşıcı olabilir ve aşağıda belirtilen şekillerde bulaşabilir;

• Cinsel birliktelik
• Ortak kullanılan havlu ve çamaşırlar
• Tuvalet, banyo, hamam, sauna, havuz gibi ortak kullanım alanları

Ayrıca hastanın kendisinin diğer bölgelerine de yayılabilir. Erken tedavi edilmez ya da kortizonlu kremler sürülürse etrafa doğru ve makata yayılım gösterebilir.

Vajinal Mantar Belirtileri Nelerdir?

Vajinal mantar enfeksiyonları aşağıdaki belirtilere ve şikayetlere sebep olabilir;

• Vajinada kaşıntı
• Vulva adı verilen dış genital bölgede kaşıntı
• Vajinada şişlik, kızarıklık ve tahriş
• Vajina pililerinde silinme
• Vajina mukozasında vezikül ve püstüller (içi sıvı dolu kabarcıklar)
• Vajinal akıntı
• Bazen sulu akıntı
• Vajinada beyaz plaklar ya da zar şeklinde örtü
• Bazen vulvada vezikül ve püstüller
• İdrar yaparken yanma
• Cinsel ilişki sırasında ağrı ya da yanma

Hastalarda özellikle akıntı ve kaşıntı şikayetleri ön plandadır. Kaşıntı bazen ani kriz tarzında ve şiddetli şekilde hastayı rahatsız eder ve topluluk içinde zor durumda bırakır. Küçük kız çocuklarının kaşıntı sebebiyle çeşitli eşyalara sürtünme ya da genital bölgelerini kaşımaları nedeniyle aileler utanma duygusu yaşayabilir ve çaresiz hissedebilirler.

Bazen belirtiler tedavi olmadan belli bir süre sonra geçebilir. Ancak bu durum hafif ve yeni başlamış vakalarda olabilir. Kronik, tekrarlayan ve inatçı vakalarda kendiliğinden geçme pek görülmez.

Vajinal Mantar Akıntısı Nasıldır?

Hastaya göre farklılıklar olabilir. Genellikle aşağıdaki gibidir;

• Topak şeklinde
• Beyaz, krem ya da açık gri renkte
• Kesilmiş süt (avuz) ya da çökelek peyniri gibi pütürlü
• Bazen krem gibi kıvamlı
• Kokusuz veya nadiren ekşimsi bir koku olabilir.

Vajinal Mantar Cinsel İlişkide Acıya Neden Olur mu?

Vajina mantarı cinsel yaşamı etkileyen bir hastalıktır. Hastalık vajina ve vulvada tahriş, kızarıklık, şişlik ve çatlaklara sebep olur. Bu yüzden vajinal mantar hastalığı olan kişilerde cinsel ilişkisi sırasında acı ve ağrı meydana gelebilir.

Vajinal Mantar Varken Adet Olmak Nasıl Etkiler?

Vajinal mantar adet olunca geçmez. Belki geçici rahatlama olabilir. Çoğu zaman oluşan nem ve ped değiştirmeye bağlı acı, yanma ve batma hissi artar.

Vajinal mantar varken adet olunursa fitil tedavisine ara verilir. Adet bitiminde tedaviye kalınan yerden devam edilir.

Vajinal Mantar Gebeliğe Engel Midir?

Vajinal mantar gebeliğe engel değildir. Ancak cinsel birliktelik esnasında ağrı, acı veya yanma olursa gebelik için gerekli olan sağlıklı birliktelik gerçekleşmeyebilir.

Vajinal Mantardan Nasıl Korunabiliriz?

Genel olarak genital bölgenin kimyasal ve biyolojik dengesini bozabilecek sebepler ya da fiziksel ve mekanik tahrişler vajina mantarı oluşma ihtimalini artırırlar. Bu yüzden vajinal mantar riskini azaltmak için aşağıda belirtilenlere dikkat edilmelidir;

• Sıkı olmayan ve pamuklu iç çamaşırları tercih edilmeli
• Dar külotlu çorap, tayt ve pantolon giyilmemeli
• Vajina içi temizleyici kullanılmamalı
• Vajinal temizlik normal su ile önden arkaya yapılmalı
• Vajinal duş yapılmamalı
• Aşırı sıcak su ile banyo yapılmamalı
• Köpük banyosu yapılmamalı
• Parfümlü ped ve parfümlü tampon kullanılmamalı
• Genel hijyen kurallarına uyulmalı
• Jakuzi kullanılmamalı
• Ortak kullanılan tuvalet ve banyo gibi ortamların kullanımına özen gösterilmeli
• Aşırı kilo varsa verilmeli
• Sağlıklı beslenilmeli
• Hareketli bir yaşam tarzı tercih edilmeli
• Vajinal mantar varken denize girilebilir ancak yüzmeden sonra normal suyla duş yapılıp kurulanmalı ve ıslak mayo ile kalmamalı
• Spor yapıldıktan sonra spor kıyafetleriyle terli olarak beklememeli ve hemen duş yapılıp kıyafetler değiştirilmeli
• Gereksiz ve aşırı antibiyotik kullanımı olmamalı
• Psikolojik sağlık yerinde olmalı

Vajinal Mantar Nasıl Teşhis Edilir?

Önce hastanın şu ana kadarki hasta bilgileri (anamnezi) alınır. Sonra vajina ve vulva bölgesinin muayenesi yapılır. Akıntıdan materyal alınarak mikroskop altında incelenir ve kandida mantarı tespit edilerek tanı kesinleştirilir.

Nadir de olsa sık tekrarlayan ya da tedaviye dirençli olan vakalarda mantar türünün belirlenmesi amacıyla akıntıdan numune alınarak mikrobiyoloji laboratuvarına kültür testi için gönderilir.

Vajinal Mantar Tedavi Edilmezse Ne olur?

Vajinal mantar tedavi edilmezse makata ve kalçalara yayılım gösterebilir. Daha da gecikilirse kronik ve tam iyileşmeyen bir enfeksiyon halini alabilir. Hastanın sürekli kaşıntılı ve genital akıntılı bir yaşam sürmek zorunda kalması toplumsal vazifelerini ve insan ilişkilerini aksatır. Cinsel ilişki sırasında yaşanan ağrı, acı ya da yanma hissi hastayı cinsellikten soğutur. Eşiyle ilişkilerini dahi etkileyebilir. Tüm bu durumlar hastanın moralini bozarak depresyona sokacak boyutlara vardırabilir. Bu nedenle vajinal mantarın erken teşhis ve tedavisi çok önemlidir.

Vajinal Mantar Kendiliğinden Geçer mi?

Vajinal mantara sebep olan temel sorun ortadan kalkar ve bağışıklık sistemi güçlenirse vajinal mantar kendiliğinden geçebilir. Ancak bunların geçmesini beklemek uzun zaman alacağından ve bu arada hastalık ilerleyebileceğinden kendiliğinden geçmesi beklenmemelidir.

Tekrarlayan ve Geçmeyen Vajinal Mantar Neden Olur?

Vajinal mantara neden olan mikroorganizma direkt ya da dolaylı temasla dışarıdan bulaşabilmekle beraber, dışarıdan bulaşmasa da vajina koşullarının değişmesine bağlı olarak enfeksiyon oluşturabilir. Kandida adı verilen ve vajina florasında normal olarak bulunan bu organizma gerekli koşullar oluşunca hızlı bir şekilde çoğalır ve vajinal mantara neden olur. Çoğalmayı engellemek için bağışıklık sisteminin sağlıklı çalışması gerekir. Bu açıdan bağışıklık sisteminin zayıf düşmesinin önlenmesi vajinal mantarın tekrarlamasını engellemek için büyük önem taşır.

Vajinal mantarın tekrarlanmasına sebep olan ve altta yatan neden ya da nedenler ortadan kaldırılmazsa hastalık geçmez ya da tekrarlar.

Tekrarlayan ya da geçmeyen vajinal mantar olan hastalarda aşağıdakiler yapılmalıdır;

• Ayrıntılı fizik muayene
• Kültür testleri
• Şeker hastalığı yönünden inceleme
• Ayrıntılı hematolojik ve biyokimyasal testler
• Bağışıklık sistemini olumsuz etkileyen bir hastalık olup olmadığını anlamak için kan sayımı, idrar testi ve vitamin eksikliği testleri
• HIV gibi viral enfeksiyon için testler

Vajinal Mantar Tedavisi Nasıldır?

Vajinal mantarın tedavisinde her hasta için kendine özel değerlendirme yapılmalıdır. Hastanın yaşı, evli olup olmaması, doğum ve düşük sayısı, genetik özellikleri, geçirdiği hastalıklar, kullandığı ilaçlar, mesleği, alışkanlıkları, psikolojisi birlikte değerlendirilir ve hastaya en uygun tedavi seçimi yapılır.

Basit ve Komplike Vajinal Mantarın Tedavisi

Basit mantar enfeksiyonlarında öncelikle vajinal krem ya da bitkisel tedavi yöntemleri denenebilir. Ancak bunlar çoğu zaman tek başına çözüm sağlamaz. Basit enfeksiyonların tedavi seçenekleri şunlardır;

• Cinsel yönden aktif kadınlarda fitil tedavisi
• Daha önce cinsel birliktelik yaşamamış kişilerde ağızdan alınan mantar hapları
• Tedaviye destek olarak mantar kremi ve bitkisel tedaviler

Yeni başlayan vajinal mantar genellikle 5-7 günde iyileşir. Şiddetli vajinal mantar enfeksiyonları genellikle 15 günde tedavi edilebilir. Çok nadiren bazı hastalarda 1-2 ayı bulabilir. Bir defa vajinal mantar enfeksiyonu geçirenlerde tekrar görülme ihtimali artar.

Komplike enfeksiyonlarda hastalar tedaviye daha fazla direnç gösterir. Aşağıdaki hasta grupları komplike vajina mantarı olma ihtimalini akla getirir;

• Vajinal dokuda ülser, çatlak ve yırtılmalara yol açan şiddetli kaşıntı, kızarıklık ve şişme şikayetleri bulunan hastalar
• Bir yılda dört veya daha fazla vajinal mantar enfeksiyonu geçirenler
• Candida albicans dışındaki tedaviye dirençli farklı kandidaların vajinada oluşturduğu enfeksiyonu olanlar
• Gebe hastalar
• Diyabeti olan hastalar
• İleri derecede (Morbit) Obez hastalar
• Uzun süre antibiyotik kullananlar
• Uzun süre kortikosteroid ilaç kullananlar
• Uzun süre bağışıklığı baskılayan ilaç kullananlar
• Zayıf bağışıklık sistemine sahip olanlar
• HIV pozitif hastalar

Bu ciddi ya da karmaşık vajinal mantar enfeksiyonlarında hastanın yaşı, cinsellik yaşayıp yaşamaması, geçirdiği hastalıklar ve kendine has durumlar göz önünde bulundurularak farklı tedavi seçenekleri aşağıdaki gibidir;

• Ağızdan verilen 2-3 doz antifungal hap
• 14 gün süreyle krem, tablet veya vajinal fitil
• 6 hafta süreyle haftada bir ağızdan ilaç
• Uzun süreli dıştan uygulanan (lokal) antifungal ilaç

Ayrıca vajinal mantar enfeksiyonu sık tekrarlıyorsa cinsel partnerde mantar olup olmadığı da araştırılmalıdır.

Hamilelerde ve Emziren Annelerde Vajinal Mantar Tedavisi

Hamilelikte hormonların değişmesi vajina florasını etkiler ve kadın Vajinal mantara yatkın hale gelir. Düşük riski sebebiyle vajinal fitil ve krem kullanan gebeler vajinal mantara daha sık yakalanır. Hamilelerde vajinal mantar için ağızdan ilaç verilmez. Bebeğe zarar vermeyen tek kullanımlık fitiller ve kremler verilir.

Emziren annelerde ilaç süte geçeceğinden ağızdan mantar hapı verilmez. Ancak vajinal mantar kremi ya da gerekirse fitil tedavisi uygulanabilir.

Bebeklerde Vajinal Mantar ve Tedavisi

Sık olmasa da bebeklerde zaman zaman vajinal mantar enfeksiyonu görülebilir. Tedavide bebeğe zararı olmayan krem kullanımı uygundur. Bebeklerde vajinal mantar şu sebeplerle oluşabilir;

• Bebek bezinin uzun süre değiştirilmemesi
• Bebeğin altınının sabunlu ve kolonyalı bezle silinmesi
• Alerji yapan bebek bezi kullanımı
• Temizlik için kullanılan sabunlar
• Çeşitli nedenlerle antibiyotik kullanımları

Vajinal Mantar Diyeti Var mıdır?

Vajinal mantar enfeksiyonu geçiren hastaların fazla kilolardan kurtulmaları, bol vitaminli sebze ve meyve tüketmeleri, işlenmiş hazır gıdalardan uzak durmaları, aşırı tatlı ve kan şekerini yükselten gıdaları almamaları tedaviye katkı sağlar.

Enfeksiyonlarla mücadelede bağışıklık sisteminin gücü çok önemlidir. Beslenme alışkanlıkları, uyku, spor ve psikolojik durum bağışıklık sistemini etkiler. Aşırı kilolu olmak, yanlış beslenme, şeker hastalığına yatkınlık ve bağışıklık sisteminin bozuk olması vajinal mantar enfeksiyonlarının sık tekrarlamasına ve uzun sürmesine sebep olur.

En İyi Vajinal Mantar İlacı Nedir?

Bu sorunun tek bir cevabı olamaz. Tıpta hastalık yoktur hasta vardır. Her hasta kendine özel olarak değerlendirilir ve hekim o hastaya en uygun tedavi seçeneğini uygular.

Ağızdan Alınan Haplar Kimlere Önerilir?

Aşağıda belirtilen hastaların özelliklerinden dolayı ağızdan alınan haplarla tedavi edilmeleri uygun olacaktır;

• Çocuklarda
• Cinsel yönden aktif olmayan kadınlarda
• Vajinismus problemi olanlarda
• Vajinal fitil ve krem ile tedavi olamayanlarda
• Kronik, tekrarlayıcı vajinal mantar enfeksiyonu olan kadınlarda

Fitil Tedavisi Kimlere ve Nasıl Uygulanır?

Cinsel yönden aktif hastalarda fitil tedavisi öncelikle tercih edilmelidir. Fitil kullanımı vajinal mantarda oldukça etkilidir. Etkisini sadece vajina bölgesinde gösterir yani ilaç vücuda dağılmaz. Karaciğere ve böbreğe zararı olmaz. Genellikle kısa süreli tedavi yeterli olur.

Fitiller gece yatarken bir eldiven giyilerek, yağlı bir krem vasıtası ile vajinanın derinine olabildiğince ilerletilerek yerleştirilir. Bazı hastalarda fitil tedavisi sonrası akıntı bir miktar artabilir. Yanma hissi olabilir veya vajinal fitilin bir kısmı dışarı çıkabilir. Bunların hepsi normaldir.

Vajinal Mantarın Bitkisel Tedavisi Var mıdır?

Dünyada şimdiye kadar çok sayıda doğal tedavi yöntemi ile tedavi çalışmaları yapılmıştır. Vajinal mantar tedavisinde en sık kullanılan bitkiler şunlardır;

• Sirke
• Çay ağacı yağı
• Limon suyu
• Kızılcık
• Sarımsak
• Zeytinyağı
• Aloe vera
• Bal
• Probiyotik yoğurt
• Ozon yağı
• Kefir
• Maydanoz kürü
• Çörek otu
• Hindistan cevizi yağı
• Soğan kürü
• Kantaron yağı

Ancak istenmeyen yan etkiler, kullanım şeklinin kolay olmaması, reçete ile alınan ilaçlar gibi belli bir dozunun olmaması ve bitkisel tedavi yöntemlerinin sağlık bakanlığı tarafından onaylanmamış olması nedenleri ile vajinal mantar tedavisinde doğal ve bitkisel tedaviler ilaç tedavilerine destekleyici olarak denenebilir. İstenmeyen yan etkileri ortaya çıkarsa mutlaka zaman kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.

Anlatılanlardan çıkarılabileceği gibi vajina mantarı öncelikle genç ve erişkinler olmak üzere her yaşta kadın için çok önemli ve sık rastlanan bir hastalıktır. Hastalığın tedavisi kişinin hem beden hem de ruh sağlığı açısından büyük önem arz eder. Tedavinin başarısı için kişiye uygun seçilen ilaçların uygun süre ve dozda uygulanmasının yanı sıra hastanın kendi üzerine düşen görevleri yerine getirmesi de gerekmektedir. Bu şekilde doğru bir tedavi süreci ile hastaların çok büyük bir bölümünde mükemmel neticeler elde edilebilmektedir.