Belimi Doğrultamıyorum

Bel ağrısı; hareketleri kısıtlayan, yürümeyi, ayakta durmayı, hatta oturmayı dahi zorlaştıran, can sıkıcı ve sık görülen bir şikayettir. Beli ağrıyanlar genellikle hemen fıtıktan şüphelenir ama bel ağrısının başka pek çok nedeni olabilir. Toplumun yüzde 80’inden fazlası yaşamının herhangi bir döneminde bel ağrısından şikayet eder. Bel ağrısı çok sık görülen bir yakınma olduğu için, çoğu zaman hem hastalar hem de doktorlar tarafından önemsenmez. Bu yüzden bel ağrısıyla kendini gösteren hastalıklara uzun süre tanı konulamaz. Böylece tedavisi gecikir ve istenmeyen sonuçlar ortaya çıkabilir.

Bel ağrısı neden olur?
Bel ağrılarının pek çoğu kas kökenlidir. Normalde alışık olmadığınız kadar ağır bir aktivite sonucu, bel bölgesindeki kaslarda gerilme olabilir. Mesela eşya taşıdıktan sonra beliniz ağrıyabilir ve dinlendikten sonra geçer.
Bel ağrılarının bir başka sorumlusu da zayıf karın kasları olabilir. Karın kasları zayıf olduğunda, tembelliğini örtmek için bel bölgesindeki kaslar devreye girer. Ancak bu kez de bele ekstra yük biner. Günümüzde özellikle bilgisayar başında oturarak çalışan kişilerde bu şikayetlerde artış görülür. Hareketsizliğe bir de kambur oturma eklendiğinde, işler iyice kötüye gider.

Hastalıklar da ağrı nedeni
Fazla kilolar kişilerin sağlığını pek çok farklı açıdan tehdit eder. Kalp damar hastalıkları, tansiyon, şeker rahatsızlıkları dışında fazla kilolar, bele gereğinden çok yük binmesi ve bunun sonucunda bel ağrısı anlamına gelir. Kemik erimesi olan hastaların boyun ve bel kemikleri de etkilenir. Bu hastalarda çökme kırıkları, kronik bel ağrısının başlıca nedenleri arasındadır.
Bel fıtığı, siyatik ya da disk hernisi adlarıyla da bilinir. Ağır kaldırma, zorlayıcı hareketler veya bir kaza sonucu, omurlar arasındaki disklerin bozulması ya da yırtılması sonucu omurlar arasındaki kıkırdak dışarı çıkar ve bel fıtığı meydana gelir. Fıtık nedeniyle bölgedeki sinirlerin sıkışması, bel ağrısına ve zamanla topuğa kadar inen şiddetli ağrılara yol açabilir.

Bel kayması da olabilir
Bel kayması da sık bel ağrısı sebeplerinden Omur adı verilen ve omurgamızı oluşturan kemikler düz bir çizgi şeklinde ardı ardına sıralanır. Zorlama, düşme, kaza nedeniyle veya yaşa bağlı olarak omurlar bu düz çizgiyi bozup, birbirlerinin üzerine doğru kayabilir ve bu duruma bel kayması denir. Bel fıtığıyla karıştırılır ama bel fıtığında omurlar arasındaki kıkırdak sorun yaratırken, bel kaymasında omurların kendisi yani kemikte sorunlar yaşanır. Omurların kayması sinirler üzerinde baskı veya gerilme yaratır ve bu da bel ve bacak ağrılarına yol açar.
Bel ağrılarını özelliklerine göre sınıflandırmak konuya anlamada daha faydalı olacaktır. Temel olarak üç çeşit bel ağrısı vardır. Bunlar mekanik, romatizmal ve yansıyan bel ağrılarıdır.

Mekanik bel ağrısı
Mekanik bel ağrısı, beli oluşturan kas, kemik, bağ ve disk gibi yapıların travma veya zorlanması sonucu ortaya çıkar. Bel ağrılarının büyük çoğunluğu bu gruba girer.
a) Mekanik bel ağrıları başlangıç zamanı veya başlatan olayın net olarak bilindiği ağrılardır. Hastalar ağrının başlangıç tarihini ay, gün olarak belirtebilirler.
b) Her yaşta olmakla birlikte bu ağrılar sıklıkla yaşları arasında görülür.
c) Bel ağrısının lokalizasyonu belirgin olup, hasta ağrının olduğu bölgeyi eliyle gösterebilir.
d) Bel ağrısı istirahatle azalan, ancak ayakta durma ve aktiviteyle artan özelliktedir. Hasta yattığında ve oturduğunda ağrılarının azaldığı, ayakta kaldığında ve bir işle uğraştığında arttığını ifade eder.
e) Ağrı bacağa, topuğa, ayak baş parmağına vurur ve uyuşma hissedilir.

Romatizmal bel ağrısı
Özellikleri ve nedenleri en az bilinen bel ağrısı grubudur. Omurganın ve omurgayla komşu eklemlerin romatizmal hastalığı söz konusudur.
Romatizmal bel ağrısının özellikleri;
a) Sinsi başlangıçlıdır.
b) Genellikle ’lu yaşlarda ortaya çıkar.
c) En az üç aydır devam eden kronik seyirlidir. Kronik olması önemlidir çünkü birkaç gün süren romatizmal ağrı olmaz.
d) Sabah tutukluğu ve ağrısı romatizmal bel ağrısının en önemli özelliklerinden biridir. Hasta genellikle sabahları kalktığında yataktan doğrulamaz.
Hareket ve egzersiz yaptıktan sonra yataktan kalkabilir.

Yansıyan bel ağrısı
Bu ağrılar genellikle karın içi organlarının hastalıklarında karşılaşan bir durumdur.
a) En önemli özelliği, istirahat ve egzersizden etkilenmez. Şiddeti aynı şekilde devam eder.
b) Bel ağrısına neden olan hastalıkla ilgili ek bulguların bulunması en önemli özelliğidir. Kanser gibi hastalıkların halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, ateş gibi yapısal şikayetleri bel ağrısına eşlik eder.
c) Sinsi başlangıçlıdır.
d) Gece ağrıları belirgindir.

Nelere dikkat etmeliyiz

1-Egzersiz yapın
- Bel ve omurganın zayıf kaslarını güçlendirir.
- Mekanik yüklenmeyi azaltarak, hareket kabiliyetini artırır.
- Yanlış duruşu düzeltir.
- Ağrıyı azaltır.

2- Duruşunuzu düzeltin
- Sırtınızı ve belinizi düz tutun.
- Kötü duruş; sırttaki kamburluğu, beldeki içe çöküklüğü artırır.
- Sık pozisyon değiştirin.
- Özellikle belin normal eğriliğini korumaya özen gösterin.

3-Ağır taşımayın
- Taşıyacağınız yükleri eşit olarak her iki elinize bölün.
- Hareketlerinizi önceden planlayın.
- Asla ağır cisimleri kaldırmayın.

4-Belinizi zorlamayın
- Yerden bir şey alırken eğilmeyin, dizlerinizi büküp çömelin.
- Belinizle değil bacaklarınızla yükü kaldırın.
- Ağırlığı mümkün olduğu kadar belinizden yukarı ve vücudunuza yakın tutun.
- Dönmeniz gerekiyorsa belinizle değil, vücudunuzla dönün.

5-Oturuşunuzu düzeltin
- Ağır cisimleri çekmeyin, itmeyin ve yukarı doğru kaldırmayın.
- Koltuğa düzgün oturun.
- Gerekirse bel kıvrımınıza uyan yastıkla belinizi takviye edin.
- Otururken sırtı düz tutun ve yaslanın.

6-Yatışınızı düzeltin
- Yatarken sert ve ortopedik yatakları tercih edin.
- Salt yer ve tahta üzerine yatmak doğru değildir.
- Sırt üstü yatarken baldırlarınızın altına koyulacak küçük bir yastık sizi rahat ettirecektir.
- Bel ağrısının teşhis ve tedavisinde sebebe bağlı olarak farklı uzmanlıklardaki doktorlarla yol almak gerekir. Bu süreçte basit radyolojik grafiklerle başlayıp, MR, EMG adı verilen sinir hasarını ölçen testler yaptırmak gerekir.

Halk arasında bel kilitlenmesi diye bilinen lomber ( bel ) faset sendromunun, kronik bel ağrılarının %’ından sorumlu olduğu çeşitli klinik araştırmalarda belirtilmektedir. Ayakta dik postürde vücut ağırlığının %70’i omurlararası disklere ve %30’u ise yine omurlar arasındaki faset eklemlerine aktarılmaktadır. Bel bölgesinin rotasyonel ( vücudun sağa veya sola dönmesi sırasındaki ) zorlanmaları ya da travmalar en çok L4 ve L5 faset eklemlerini etkilerler.

Omurlarımız arasındaki faset eklemlerin ağrısı, bel ağrısı sebepleri arasında ön sırada gelmektedir. Faset sendromu ( bel kilitlenmesi ) akut, subakut veya kronik olabilir. Faset sendromundaki bel ağrısı genellikle tek taraflı olup uyluğun arkasına yayılabilir. Çok nadir olarak L4-L5 veL5-S1 faset eklemlerinin ağrısı bacak dış kısmına ve hatta ayağa bile yayılabilmektedir. Ağrı ayakta durmakla, doğrulmaya çalışmakla ve rotasyon ( sağa veya sola dönmek ) ile artar. Faset eklem patolojilerinde özellikle rotasyon hareketleri ağrılıdır. Oturmakla ve öne eğilmekle azalır. Doğrulurken zorlanması ve elleri ile dizlerinden destek alması tipiktir.

Bel omurgasında radyografik olarak üç yönlü grafi, MR ve BT tetkikleri kullanılabilir. Ancak görüntüleme yöntemleri ile faset eklem dejenerasyonu tespit edilse dahi hem faset dejenerasyonunun tek başına görülmemesi, hem de ağrının etkilenen eklemlerden farklı seviyelerde görülebilmesi nedeni ile yararı kısıtlıdır. Bel kilitlenmesi teşhisinde esasen klinik muayene önemlidir.

Faset eklem sendromu tedavisinde ağrı kesici, kas gevşetici, antiinflamatuar ve antidepresan ilaçlar ile birkaç gün yatak istirahati ve lumbosakral korseleme önerilir. Aynı zamanda yapılacak manipülasyon tedavisi (Manuel Terapi), hastayı hızla rahatlatmaktadır. Maniplasyon, mobilizasyon ve germe egzersizleri bel ve bacaklardaki hareket kısıtlılığını azaltır, ağrı ve kas spazmını çözer, diskin ve faset eklemlerin beslenmesini kolaylaştırır. Genellikle bu tedaviler ile bel kilitlenmesinde yüksek oranda iyileşme sağlanmaktadır. Eğer konservatif tedaviye cevap yoksa floroskopi eşliğinde eklem içi faset eklem enjeksiyonu düşünülmelidir. Diğer tedavi yöntemlerinin başarılı olmadığı durumlarda radyofrekans termokoagülasyonla (RFT) faset denervasyonu uygulanır. Bu tedavilere yanıtsız hastalara füzyon ameliyatları uygulanmaktadır. Ancak faset cerrahisi uygulanan çalışmaların sonuçları çelişkilidir ve diğer tedavilerden yanıt alınamayan hastalarda uygulanabilmektedir.

Deyimler, bir olayı veya durumu anlatmak için kullanılan sözcük veya cümlelerdir. Deyimler, dilin zenginliğini ve kültürel birikimini yansıtmaktadır. Deyimler genellikle yerleşik ve sık kullanılırlar ve sözlüklerde veya deyimler sözlüğünde sıklıkla bulunabilir. Deyimler, çok yönlü bir şekilde kullanılır ve birçok farklı durumda anlamlarını taşıyabilirler. Ayrıca, deyimlerin anlamları genellikle bir metafor, benzetme veya bir hikaye gibi bir anlatımla ifade edilir. Deyimlerin anlamlarını öğrenmek, dilin zenginliğini ve kültürel birikimini anlamak için harika bir yoldur. Belini doğrultmak deyiminin anlamı da bu noktada yoğun olarak araştırılmaktadır.

BELİNİ DOĞRULTMAK DEYİMİNİN ANLAMI NEDİR?

Belini doğrultmak deyimi açıklaması ve doğru kullanımı ile ilgili Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından açıklama yapılmıştır. Bu deyimin açıklaması ile ilgili bilgi edindikten sonra deyimi gerek cümle içerisinde gerek günlük hayatta rahatlıkla kullanabilirsiniz.

BELİNİ DOĞRULTMAK DEYİMİ AÇIKLAMASI

İşlerini düzene koymak (Kars. (İşi) yoluna koymak.)

“Hapşırırken belim tutuldu”, “Koltuğu kaldırmak için eğildim öyle kaldım”, “Belim kilitlendi, yürüyemiyorum” gibi şikayetleri belli dönemlerde hemen herkes yaşayabiliyor. Belde yaşanan ağrıların ilk sebebi olarak akla fıtık gelse de, sorunun kaynağının doğru araştırılması ve tedavinin buna yönelik olarak planlanması önem taşıyor. Memorial Hizmet Hastanesi Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahi Bölümü uzmanları, belde yaşanan ağrıların nedenleri ve tedavileri hakkında bilgi verdi.

Tedaviden önce ağrının kaynağı belirlenmeli
Belde yaşanan ağrılar genel olarak;
1. Kaslarda yaşanan zorlanmalara bağlı olarak gelişen spazmlar.
2. Bel fıtığı.
3. Eklemlerin kireçlenmesi ya da kalça kemiğinde oluşan kan dolaşım bozukluğu sonucu oluşan aseptik nevrozlar.
4. Siyatik sinirlerinin travma, baskı ve soğuktan etkilenmesi sonucu oluşan ağrılar.
5. Omurga kemiklerinin birbiri üzerinde normalden fazla hareket etmesine bağlı olarak ortaya çıkan ağrılar olmak üzere 5 başlık altında toparlanabilmektedir.

Bel ağrılarında yanlış tedavi uygulamaları şikayetleri artırıp daha da olumsuz bir tabloya neden olabilir. Bu nedenle rahatsızlığın uzman bir doktor tarafından belirlenmesi ve tedavinin buna göre şekillendirilmesi gerekmektedir.

Belinizdeki her ağrı fıtık olmayabilir

Obezite, hareketsizlik, sigara kullanımı, günlük yaşamda omurga fizyolojisine uygun hareket etmemek ve meslekle ilgili faktörler bel ağrılarını tetikleyebilmektedir. Bel ağrılarının ancak %3’ü ameliyat edilmesi gereken bel fıtıklarından kaynaklanmaktadır. “Lavaboya eğildim öylece kaldım”, “Hapşırdım belim tutuldu” tarzında şikayetlerin büyük bir çoğunluğu; omurga kemiklerinin birbirine eklem yaptığı yüzeyleri saran kapsül denilen bölgenin ani zorlanması ya da bel kaslarının spazmı sonrasında gelişmektedir. Eklem kireçlenmeleri, kalça kemiğindeki kan dolaşımı bozukluğundan oluşan aseptik nevrozlar ve siyatik ağrıları da bel fıtığına benzer belirtiler verebilmektedir. Genellikle cerrahi tedavi gerektirmeyen bu tür ağrılar uygun istirahat, ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlarla düzelebilmektedir.

Ağrılara enjeksiyonlu çözüm

Yatak istirahati ve ağrı kesicilerden fayda görmeyen hastaların yanı sıra; kalp, akciğer ya da böbrek rahatsızlıklarından dolayı ameliyata uygun olmayan kişilerde enjeksiyon tedavileri uygulanabilmektedir. Ameliyathane ortamında yapılan enjeksiyon tedavileri, direk ağrılı bölgedeki sinir uçlarına uygulandığı için daha etkili sonuçlar elde edilebilmektedir. Radyolojik görüntüleme desteğiyle görerek yapılan enjeksiyon tedavilerinde kullanılan ilaçlar, ağızdan alınan ya da kalçadan yapılan iğneler gibi bütün vücuda dağılmayarak sadece ağrılı bölgeye ulaşmaktadır.

Ameliyat sonrası kısa sürede sosyal yaşama dönebilirsiniz
Bacağa vuran, yürümeyi engelleyen ve kuvvet kaybı yaşanmasına neden olan bel ağrılarının birçoğu cerrahi tedavi gerektirmektedir. Bel fıtığı ameliyatlarında amaç; fıtıklaşan kısımla birlikte diskin çekirdeğini boşaltmak ve sinir üzerindeki baskıyı kaldırmaktır. Bel fıtığının cerrahi tedavisinde ağırlıklı olarak “Mikrodiskektomi” ve “Endoskopik diskektomi” yöntemleri kullanılmaktadır. Hasta için son derece konforlu olan iki yöntemde de dikiş izi bulunmamakta ve 2 cm'den küçük kesiden ameliyat gerçekleştirilmektedir. Ameliyattan 6 saat sonra yürütülen hastalar bir geceyi hastanede geçirdikten sonra taburcu edilmektedir. Ayrıca bel kayması gibi bazı bel ameliyatlarında halk arasında platin olarak bilinen titanyum vidalar kullanılmaktadır.

Yaşam tarzınıza yenilikler getirin

Halk arasında cerrahi yöntemin son çare olduğu ve ameliyattan sonra bel fıtığının tekrarlayacağı kanısı yaygındır. Ancak ameliyat olması gereken hastaya farklı bir tedavi yöntemi zaten önerilmemektedir. Bel fıtığı ameliyatından sonra aynı durumun tekrarlamaması için yaşam tarzı değişikliklerine gidilmelidir. Fizik tedavi yöntemleri hem bel fıtığının küçülmesi hem de ameliyat sonrası aynı durumum tekrarlaması bakımından önemlidir.

Bel sağlığını korumak için;

• Bakılan kişi, cisim ve objeye vücut cephesi tam olarak dönülmelidir. Baş, boyun ve gövde aynı düzlem üstünde olacak şekilde bakılmalıdır.
• Uzun süre aynı pozisyonda kalınmamalıdır. Oturma ve ayakta kalma süresinin 45 dakikayı geçmemesine özen gösterilmelidir. 45 dakika ayakta kalındıysa 5 dakika kadar oturulmalı, 45 dakika oturulmuşsa 5 dakika kadar ayakta kalınmalıdır.
• Oturulduğunda bel kavisini destekleyen bir yastık kullanmak alışkanlık haline getirilmelidir.
• Yere eğilerek değil çömelerek işlerin yapılmasına özen gösterilmelidir.
• Yatmak için yaylı ortopedik yatak kullanılmalıdır.
• Yatarken önce yatağın kenarına gelip oturulmalıdır. Kollardan destek alarak önce yan yatılmalı, sonra sırt üstü dönülmelidir. Yataktan kalkmak istenildiğinde, önce yan yatıp kollardan destek alınmalı ve oturulmalı sonra ayağa kalkılmalıdır.
• Yan pozisyonda öne doğru bükülerek bacaklar karına doğru çekip yatmak sağlık bakımından en uygun pozisyondur.
• Bel bölgesi terli kalmaktan ve rüzgardan korunmalıdır. Klima veya hava akımının direk olarak gelmemesi için önlem alınmalıdır.