Rotavirüs Nasıl Tedavi Edilir

Rota virüsü, bağırsak enfeksiyonuna ve ishale neden olan ve çok yüksek bulaşıcılık oranına sahip bir virüstür. Dünya genelinde görülen bu virüs bebeklerde ve çocuklarda ishal başlangıcının ilk sırada gelen nedenidir.

Rota virüsü her yerde bulunur ve hemen hemen her çocuğa 3 - 5 yaşına kadar bulaşır. İshal sebebiyle hastaneye yatırılan çocuklar arasında rota virüsü enfeksiyonu ölümle sonuçlanan vakaların yüzde 90'ından fazlası düşük gelirli ülkelerde görülür.

Bu ülkelerde sağlık hizmetlerine sınırlı erişim zorluğu gibi faktörlerin yanı sıra modern hidrasyon tedavilerine kolay ulaşım olmaması ve yine bu ülkelerde açlık ve kıtlık gibi şartların daha yaygın olmasının ölüm oranlarını arttırdığı düşünülmektedir.

ROTA VİRÜSÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Hastalık yaklaşık günlük kuluçka periyodundan sonra kusma ve ateş ile başlar. Bol sulu ishal gelişir. Virüs dışkıda hastalık başlamadan birkaç gün önce ve hastalık geçtikten bir kaç gün sonra bulunabilir. Karın krampları nedeni ile bebekler çok huzursuz olur. Kusma ve ishale bağlı hızla sıvı eksikliği gelişir. Sıvı eksikliği olan bebeklerde gözlerde çökme, aşırı huzursuzluk, göz yaşının azalması, az idrara çıkma, derinin pörsümesi, bıngıldağın çökmesi, bitkinlik ve hızlı nefes alıp verme gözlenir. Hastalığın ciddiyetini sıvı kaybı belirler. Hastalık gün arasında sürer.

NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Rota virüsün belli bir ilacı yoktur. Rota virüs ishalinde antibiyotik vermek gereksizdir. İshal kesiciler sakıncalıdır. İshalin süresini uzatırlar. Hastalığın tedavisindeki ana prensip kusmayı kesmek ve kaybedilen sıvıyı yerine koymaktır.

Ateş için ateş düşürücüler kullanılır. Sıvı kaybı hafifse ve bebek alabiliyorsa ağızdan tuzlu şekerli sıvılar verilir. Yoğurtlu ve pirinçli çorbalar, patates ve muz verilebilir. İnek sütü azaltılır. Yağlı yiyecekler verilmez.

Yoğun meyve sularından kaçınmak gerekir. Ek besin alamayan bebekler emzirmeye devam edilir veya ishal mamaları kullanılır. Kusması çok şiddetli ve sıvı kaybı fazla olan bebekler hastaneye yatırılır.

Damar yoluyla sıvı verilir. Azar azar ve sık sık beslenir. Rota virüs ishalinde klinik tabloyu sıvı kaybı belirler. Ağır sıvı kaybı durumunda böbrek yetmezliği gelişebilir hatta bebek kaybedilebilir. Bu nedenle bebeklerde ateş, kusma ve ishal geliştiğinde anne - babalar hemen doktora başvurmalı, hastalık kendiliğinden geçer diye beklememelidir. 

Rota Virüsü Nedir?

Rota virüsü, ishal ve bağırsak enfeksiyonlarına neden olan bir virüs çeşidi olarak bilinmektedir. Son derece yüksek bir bulaşıcılık oranına sahip olmasıyla bilinmektedir. Dünya genelinde görülmekte olan bu virüs, çocuklarda ve bebeklerde ishal başlangıcının akla gelen ilk nedenlerinden bir tanesidir.

Rota virüsü her yerde bulunabilir ve neredeyse bütün çocuklara 3 – 5 yaşına kadar bulaşır. Örneğin yılında, tüm dünya genelinde 5 yaşın altındaki çocuklarda toplamda milyon rota virüsü vakası bildirilmiştir. Başka bir istatistiğe göre de rota virüsü her yıl 5 yaşın altındaki çocuklarda binden fazla ölüme sebebiyet vermektedir. Rota virüsünden ölümlerin neredeyse %90’ından fazlası düşük gelirli grupta yer alan ülkelerde görülmektedir. Ülkemizde rota virüsünün etkin tedavisi yapılmakta olup, ölüm oranı oldukça düşüktür.

Rota Virüsü Belirtileri

Rota virüsü belirtileri birçok kişi tarafından merak edilen bir diğer konu olarak öne çıkıyor. Rota virüsüne maruz kalan çocuklarda genellikle 2 gün sonra klinik belirtiler ortaya çıkmaya başlar. İlk görülen belirtiler genelde yüksek ateş ve kusma olarak bilinir. Bunun ardından 3 – 8 gün boyunca devam eden sulu ishal görülmeye başlar. Özellikle de bu dönemde kusmayla birlikte ishalin görülmesi vücudun büyük oranda su kaybetmesine neden olur.

Ayrıca rota virüsü enfeksiyonu son derece yaygın bir şekilde karın ağrısı şikayetlerine de neden olmaktadır. Rota virüsünün tanısı ortaya çıkan belirtiler ve uzman doktor tarafından yapılacak fiziki muayeneyle konulmaktadır. Ek olarak, tanının doğrulanması açısından hastadan alınacak dışkı örneğinin laboratuvar ortamında analiz edilmesi gerekebilir.

Çocuklarda görülmekte olan rota virüsü belirtileri sık sık kusma, siyah renkli dışkı, uzun süreli ishal durumu, dışkıda kan ya da irin bulunması, huzursuzluk, 40 derece dolaylarında yüksek ateş, uyuşukluk, ağız kuruluğu şeklinde görülür. Ayrıca nadiren de olsa vücuttaki su kaybına bağlı olarak ağlarken gözyaşı çıkmaması, idrara çıkamama ya da olağandan az çıkma gibi belirtiler de görülmektedir.

Eğer çocuklarda rota virüsüne ilişkin belirtiler görülüyorsa acilen doktora başvurmakta fayda vardır. Ayrıca rota virüsü yetişkinlerde de görülmekte olan bir rahatsızlıktır. Rota virüsü yetişkinlerde eğer bireyin başka bir rahatsızlığı yoksa hafif semptomlar göstermektedir. Rota virüsü yetişkinlerde de aynı belirtilerle kendini göstermektedir.

Eğer çocuğunuzda bu tür belirtiler görüyorsanız, Üsküdar Özel Hürrem Hastanesi doktorları ile görüşebilir, hastalığın seyrine göre gerekli tedaviye başlayabilirsiniz.

Rota Virüsü Nasıl Bulaşır?

Rota virüsü ile enfekte olan bir bireyde belirtilerin ortaya çıkmasından birkaç gün öncesinde ve semptomların hafiflemesinin ardından 10 günlük sürede rota virüsü bulunur. Rota virüsü bu süre boyunca enfekte olan bireylerde semptom bulunmasa dahi başkalarına bulaştırılabilir. Özellikle de elden ağıza temas en önemli bulaş yolu olarak öne çıkmaktadır. Rota virüsüyle enfekte olan kişilerin başka birine bulaştırmamak adına tuvalet sonrası el hijyenine son derece dikkat etmeleri gerekir. Ayrıca çocuklarının tuvaleti kullanmasına yardımcı olan, bezini değiştiren bireylerinde hijyene dikkat etmesi gerekir. Aksi takdirde kapı kolu, uzaktan kumanda, oyuncak gibi nesnelere temas eden ellerden dolayı bulaş gerçekleşebilir.

Rota Virüs Tedavisi

Rota virüsü tedavisi olarak özel olarak belirlenmiş bir yöntemden söz etmek mümkün değildir. Antiviral ya da antibiyotik kullanımı rota virüs tedavisinde izlenen yöntemler değildir. Enfeksiyon genelde 3 – 7 gün içerisinde kendi kendine iyileşme göstermektedir. Bebeklerde rota virüsüne bağlı olarak enfeksiyon görülmüşse doktorun kararına bağlı olarak sıvı takviyesi yapılabilir. Eğer bebek emzirme çağında ise bebeğin istediği kadar emmesine izin vermek doğru bir yaklaşım olacaktır. Daha büyük çocuklarda ise en doğru yöntem dinlenmeye teşvik etmek olacaktır. Rota virüsüyle enfekte olan çocukların beslenme düzeninde tam tahıllı ekmek ya da kraker, yoğurt, yağsız et, meyve ya da sebze gibi ek şeker içeriği bulunmayan besinlere yer vermek doğru bir yaklaşım olacaktır. Ayrıca bu süreç boyunca bol bol sıvı tüketmekte de fayda vardır. Bu sayede vücudun su kaybının önüne geçilebilir.

Rota virüsünden kaynaklanmakta olan enfeksiyon süreçlerinde elma suyu, gazlı içecekler, yoğurt dışında kalan süt ürünlerini tüketmekten kaçınmalıdır. Ayrıca ishal etkilerini arttıracak özelliklere sahip olan şekerli yiyeceklerden de uzak durmakta fayda vardır. Alkol, kafein ya da nikotin gibi mideyi tahriş edecek her türlü maddeden uzak durmakta önemli bir nokta olarak öne çıkar.

Rota virüsünün neden olduğu en ciddi komplikasyon dehidrasyon ya da başka bir deyişle su kaybıdır. Bu yüzden süreç boyunca sıvı tüketiminin kontrol altına alınmasında fayda vardır.

Rota Virüsü Risk Faktörleri Nelerdir?

Rota virüsü risk grubu özellikle de 0 – 3 yaş olarak öne çıkıyor. Bu yaş grubunda diğer yaş gruplarına göre enfeksiyon görülme riski çok daha yüksektir. Özellikle de çocuk bakım evi ya da kreş gibi ortamlar rota virüsünün yayılması açısından son derece elverişli ortamlardır. Bu nedenle bu ortamlarda yer alan çocukların risk altında olduğunu söylemek mümkündür. Ek olarak, bu çocukların bakımından sorumlu kişilerde risk altındadır.

Rota Virüsü Tedavisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Rota virüsü tedavisi esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekilde sıralanabilir;

• Anne sütünün iyileşmede katkısı son derece yüksektir. Bu nedenle anne sütü tedavi boyunca kesilmemelidir.
• Sıkı diyetlerin yapılması doğru değildir fakat şekerli ve yağlı içeceklerden mümkün olduğunca uzak durulmalı.
• Ebeveynler genellikle bu süreçte çocukların iştahsız olmasından ve kilo kaybından şikayet ederler. Fakat bu süreçte ilk odaklanılması gereken şey çocukların sıvı kaybı yaşamamasıdır. Bu nedenle sıvı tüketimine dikkat edilmelidir. Çocuklar bu süreçte kilo verse dahi kaybettikleri kiloyu hızlı bir şekilde alırlar. Sıvı kaybının belirli bir düzeyin üstünde olması durumunda ağızdan alınan sıvıya ek olarak damardan sıvı takviyesi yapılması da gerekebilir.
• Probiyotik kullanımı da hastalığın olumsuz etkilerini zayıflatmaktadır.
• Rota virüs için belirlenecek diyetin çocuğa uygun hale getirilmesi, çocuğun seveceği şekilde düzenlenmesi gereklidir.

Sıkça Sorulan Sorular

Rota virüsünden korunma yolları nelerdir?

Rota virüsünden korunmak için özellikle de tuvalet sonrasında kişisel hijyene dikkat edilmesi gereklidir. Özellikle de çocukların fazlaca bulunduğu ortamlarda tuvaletlere dikkat edilmesi önemlidir.

Rota virüsten korunma yolları nelerdir?

Rota virüsten korunmak oldukça güç bir durumdur. Sık görülen ve bulaşıcı olan bu hastalıktan korunmanın en iyi yöntemi aşıdır. Aşılar, üretici firmaya göre 2 ya da 3 doz şeklinde yapılmaktadır.

Rota virüs aşısı ne zaman yapılmalıdır?

Rota virüs aşılaması ilk 6 – 12 haftalık süreç içerisinde başlamalıdır. Aşının ilk dozu bebek 3 aylık oluncaya kadar yapılmış olmalıdır.

Rota virüsün en kötü etkisi nedir?

Rota virüs sonucunda ortaya çıkabilecek en kötü durum sıvı ve elektrolit kaybı olarak öne çıkar. Vücut sıvılarının ve elektrolitin kaybı, tedavinin nasıl yapılması gerektiğini belirler. Hastalık esnasında günde 10 – 20 defa tuvalete çıkılması ve sık sık kusma görülebilir. Bunun gibi durumlarda hastaların hastaneye yatırılması ve sıvı kazanımına yönelik tedavilerin uygulanması gerekebilmektedir.

Bir kere rota virüs olan çocuklar bir daha yakalanır mı?

Bir defa rota virüse yakalanan çocuklar, ilerde yeniden rota virüse yakalanabilmektedir. Fakat genellikle ilk yakalanmaya göre daha hafif etkiler görülecektir. Çünkü bağışıklık sistemi daha hazırlıklı halde olacaktır.

Rota virüste antibiyotik kullanılır mı?

Rota virüs hastalığında antibiyotik kullanımının herhangi bir faydasının olduğu kanıtlanmamıştır. Dolayısıyla rota virüs tedavisinde antibiyotik kullanımı tercih edilmemektedir.