Mühendis Beyinler Dergisi

No: 2
MÜHENDİS BEYİNLER DERGİSİ Volume: 1
ISSN: -

Ayrıca kişi bazlı üretim de revaçta olacak, yani kişi istediği bir telefon modelini bir bilgisayar
destekli tasarım yapabilen kişiye yaptırabilecek, o da bu üretimi dijital ortamda oluşturup
müşterin onayına sunabilecek, böylelikle üretim boşa gitmemiş, ağırlığından, tasarımına kadar
her şey bilgisayar ortamında bitmiş olacak. Bu konu biraz da Endüstriyel Ürün Tasarımcısına
giriyor.

Bilgisayar Destekli Mühendislik

Mühendislik hesaplarını artık bilgisayarlara yaptırma zamanı geldi de geçiyor, bir köprünün, bir
gökdelenin hesabını elle ya da excel ile yaptığımızı düşünebiliyor musunuz? Ancak tabii ki bunu
kullananlar mühendis olması gerekir zira o alt yapı eğitimini almış olmaları lazım, hesaplarda bir
anormalliği en iyi onlar değerlendirir.

3B Yazıcılar
Üç boyutlu yazıcıların çağı önümüzde. Aklınıza gelebilecek her ürünü bu yazıcılar üretebiliyor
olacak. Döküm sektörün ortadan kalkacağını ön görenler var zira her türlü metal ürünü temiz,
malzeme zafiyeti olmadan üretebiliyorlar. Deri üretebiliyorlar, kalıpçılıkta yapılması mümkün
olmayan komplex parçaları üretebiliyorlar. Her mahallede muhtemelen yer alacak bu yazıcılar,
kişinin evde 3 boyutlu olarak çizmiş olduğu her şeyi o dükkândan temin edebilecekler.

Sistem Tasarımı ve Analizi

Bir fabrikadaki üretim süreçleri tamamen değişecek. Yeni teknolojiler ile eskilerin yerini
doldurma, sistemi daha verimli hale getirebilme beceresi hayati önem arz edecek. Bir işi 3 robot
yerine 2 robot ile yapabilmek, bunların kendi aralarındaki uyumu ve bütün süreçlerin analizi
eskisinden çok daha fazla aranır olacak.

PLM Yazılımları

Product Lifecycle Management (PLM), bir ürünün tasarım aşamasından başlayıp üretildikten
sonra bakım dâhil bütün servis işlemlerini içine alan yaşam döngüsü yönetimidir. Aslında bütün
süreçleri içinde barındıran, bunların analizini ve takibini yapabildiğiniz yazılımlar. Bu konuda
daha fazla emek sarf etmek gerekir.

Marka Değeri ve Pazarlama

Ürünleri üretmek yeterli değil. Müşteri gözünde bir değer taşıması için marka algısını
kuvvetlendirmeli ve pazarlama adına tüm yeni yaklaşımlara hâkim olunması gerekir. Bu hem
tasarım, ürün ortaya çıkarma aşamasında önemli hem de yapılan yatırımın sürekliliği açısından
önemli. Bu yetilere sahip insanların girişimci çıkarmasını da arzu edilen durumlardan biridir. O
yüzden bir yandan teknik eğitimler verilirken marka değeri eğitimleri de çok önemli.

5. ALTERNATİF EĞİTİM YAPISI: AKADEMİ ENDÜSTRİ

Ülkemizdeki işsizlik sayısına baktığımızda yüksekokul mezunların yüksek bir oran teşkil
ettiğini görebiliyoruz. Endüstri ’a geçiş döneminde en önemli etken insanların kafa yapısının
değişip, uyum sağlama sürecini başarılı atlamaları. Genç insanlar bu esnekliğe daha hâkimler,
yaşlı insanlar kolay kolay yeni şeyler öğrenemeyip eski alışkanlıklarından da vazgeçmek
istemiyorlar.

Endüstri ’da Yeni İş Kolları ve Yüksek Öğrenim – Semih SENER, Birol ELEVLI 11
Sayı Volume: 1
ISSN: -

1. Üretimin talebe göre ayarlanması ve düzenlenmesi:

Üretim talebe bağlı olmalıdır. İtme sistemi yerine çekme sistemi tercih edilmelidir. Bu hem iç
hem de dış müşteri için gereklidir. Üretime başlamak için müşteriden işaret gelmelidir. Bir başka
ifade ile üretim felsefesi “stok için üret” yerine “ sipariş için üret” olmalıdır.

a. Üretim esnek olmalı, yani üretim miktarı değiştirilebilmeli. Bunun içinde ekipmanlar ve
süreçler farklı ürünler içinde kullanılabilmeli

b. Üretim döngü süreleri kısaltılmalı

2. Sistemdeki israfların ortadan kaldırılması:

En çok kabul gören ve uygulanan prensiptir. Bir üretim sürecinde 4 temel fenomen vardır:

• İşlemler; şekil veya kalitede değişim, montaj, demontaj.

• İnceleme/Muayene; standartlarla mukayese.

• Nakliye/Taşıma; yerini değiştirme.

• Bekleme; hiç bir değişim olmaz.

Bu fenomenlerden sadece işlemler ürüne değer katar, diğer işlemler israf olarak görülebilir.
İşletmelerde temel olarak katma değer yaratmayan ve israf olarak tanımlanan 8 grup faaliyet
vardır. Bunlar;

1. Fazla üretim

2. Bekleme süreleri

3. Gereksiz taşımalar

4. Gereksiz işlemler veya yeniden elleçleme

5. Stoklar (ara stoklar dahil)

6. Gereksiz hareketler

7. Hurdalar, tamirat ve incelemeler

8. Kullanılmayan işgücü yaratıcılığı

Yalın üretim yaklaşımı temelde işletmelerde sıklıkla görülen ve yukarıda tanımlanan israfları
ortadan kaldırmaya veya azaltmaya çalışmaktır. Bunun için değişik teknik ve yöntemler
geliştirilmiştir. Bu teknik ve yöntemler aşağıda özetlenmiştir:

Değer akış haritalama: Bunun için öncelikle süreç analizleri yapılır ve İşlemler standart hale
getirilir. Bu analizler yapılırken değer yaratmayan ve israf olarak tanımlanan faaliyetler tespit
edilir [13,14].

POKA-YOKE yaklaşımı: Bu yaklaşım ile ürün kalitesi garantiye alınmalıdır. Hatalı ürünün
sistemde akışına müsaade edilmemeli. Bunun için her çalışan potansiyel kusurları/hataları
kontrol ve tespit etmek için eğitilmelidir.

Madencilik Sektöründe Yalın Üretim Felsefesi – Hakan ÖZTÜRK, Birol ELEVLİ 27

Sayı Volume: 1

Kaos Teorisi’nin Ölçme ve Metroloji’ye Etkileri

Burak BALCIOĞLU
Harita Mühendisliği Bölümü, Ondokuz Mayıs University, Samsun, Turkey
[email protected]

Özet: Mikro dünya düzenine geçişle beraber Fizik başta olmak üzere tüm bilimlerde reform meydana gelmiştir.
Newton’un ortaya koyduğu Klasik Fizik Kuramı; Einstein’ın ve diğer bilim adamlarının Quantum Fizik
araştırmalarıyla yıpranmıştır. Kuantum Fizik Kuramı hem Klasik Fizik Kuramı’nın hem de doğrusallık
düşüncesinin yıkılmasına sebep olmuştur. Bu denli değişimlere sebep olan Kaos Teorisi’nden Ölçüm sisteminin
olmazsa olmazı Metroloji de gereken payı almıştır. Bu çalışmada doğrusallığın büyük önem arz ettiği ölçmenin
ve Metroloji’nin mesafe ölçümü kapsamında Kaos Teorisi’nden nasıl etkilendiği incelenmiş ve sonucunda Kaos
Teorisi’nin felaketleri anlamada bile etkili olabileceği gösterilmiştir.

Anahtar Kelime: Kaos, Ölçme, Metroloji, Fraktal, Ölçüm Hataları.

Abstract: In all sciences, especially in Physics, a reform has occurred with the transition to the micro world
order. Classical Physics Theory put forward by Newton has been worn with Einstein's and other scientists'
Quantum Physics research. Both Theory of Quantum Physics and Theory of Classical Physics have led to the
destruction of linearity thought. The sine qua non of the Measuring System, Metrology, has also got its share
from the Chaos Theory, which causes so much change. In this study, how measurement, which attaches
importance to the linearity, and, in the scope of distance measurement, Metrology has been affected by the
Chaos Theory at the end of study even the Chaos Teory shows us to how can we discover disasters is examined.

Keywords: Chaos, Measurement, Metrology, Fractal, Measurement Error

GİRİŞ
Kaos ilk başlarda Çin Mitolojisi’nin ve Yunan Mitolojisi’nin yaradılış efsanelerinde
kullanılmıştır. Çin Mitolojisi’nde, Kaos’tan (kargaşa) düzene (kozmos) geçişten bahsedilmiştir.
Yunan Mitolojisi’nde yine aynı şekilde Kaos ve kozmos birbirinin zıttı olarak yer almıştır. Latince
kökenli olan bu kelime “chaos” olarak kullanılmaktadır. İngilizcede de doğrudan bu şekilde
kullanılmaktadır. Türkçe ’ye “kaos” olarak kazandırılan bu kelime “kargaşa”, “karmaşıklık”,
“keşmekeş” anlamlarını karşılamaktadır.

Her ne kadar milattan önceki süreçte Yunan ve Çin mitolojilerinde Kaos’a benzer şekilde
yaradılış efsaneleri yer almış olsa da; Kaos’la ilgili elle tutulur ilk veri tarihinde Astronomi
ile alakalı olarak sorulan “üç cisim problemi’’ ile ortaya çıkmıştır. Güneş siteminin gerçekten
kararlı olup olmadığına ilişkin merakı gidermek adına ortaya atılan bu soruya Norveç Kralı’nın
ödül koymasıyla ilgi ve alaka artmıştır. Karaçay’a göre Henri Poincaré güneş sisteminin
çözümünün başlangıç koşullarına hassas bağımlı olduğunu ve haliyle evrenin başlangıç
koşullarını bilemeyeceğimizden güneş sisteminin de kararlı olup olmadığının asla
öngörülemeyeceğini ispatlamıştır ve teknik anlamda ilk defa “Kaos” terimini kullanmıştır [1].
Problemi Poincaré çözememiştir; fakat çözülemeyeceğini ispatlamış olması da ödülü elde
etmesine yetmiştir.

Ele alınan cisim sayısı iki veya daha çok olduğunda sistemin başına neler geleceğini tahmin
etmek imkânsız bir hal almaktaydı. Yani ikiden çok daha fazla cismi içinde barındıran güneş
sisteminin ileride başına neler geleceğini bulmak imkânsız bir durum olarak nitelendirilebilir. Bu
durum bir basit örnekle ele alınabilir. Bir kabın içinde düzensizce çarpışan gaz molekülleri ele

Kaos Teorisinin Ölçme ve Metrolojiye Etkileri – Burak BALCIOĞLU 33

Sayı

nest...

146373 146374 146375 146376 146377