Hücre Zarından Madde Geçişleri Pdf

hücre zarından madde geçişleri pdf

Hücre Zarindan Madde Geçişleri

HÜCRE
HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ

funduszeue.info
HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ

B) AKTİF TAŞIMA
✔ Hücre zarından geçebilecek büyüklükteki moleküllerin az
yoğun oldukları ortamdan çok yoğun oldukları ortama doğru
1) Kolaylaştırılmış difüzyon ve aktif taşıma için,
hücrenin kontrolünde taşınmasına aktif taşıma denir.
I. Taşıma proteinlerinin görev alması
✔ Her iki ortamın yoğunluğu eşit olduğunda da aktif taşıma
II. ATP kullanılması
yapılabilir.
III. Taşımanın çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru
✔ ATP harcanır.
gerçekleşmesi
✔ Enzimler görev alır.
verilenlerden hangileri ortaktır?
✔ Taşıma proteinleri görev alır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
✔ Çift taraflı gerçekleştirilebilir.
D) I ve II E) I, II ve III
✔ Sadece canlı hücrelerde görülür.

2) Kontraktil kofulları etkisi ile suyun hücre dışına

taşınması sürecinde aşağıdaki olaylardan hangisi
gerçekleşmez?
A) ATP harcanmaz.
✔ Tatlı sularda yaşayan tek hücreli canlılar yaşamlarına devam
B) Enzimler görev alır.
etmek için suyu aktif taşıma ile atmak zorundadır. Ozmosla
C) Taşıma proteini kullanılır.
hücre içine giren su kontraktil kofullar ile aktif taşıma
D) Çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru gerçekleşir.
sayesinde dışarı atılır. Kontraktil kofulların görevini
E) Aktif taşıma yapılır.
yapamaması durumunda canlı hemolize uğrar. Bu olay suyun
enerji harcanarak taşındığı tek yerdir.

Selin Hoca 2 /selinhoca

HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ

C) ENDOSİTOZ
1) Fagositoz:
✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükte olan maddelerin
✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki katı bir
hücre içine alınmasına endositoz denir.
maddenin yalancı ayak oluşturularak hücre içine
✔ ATP harcanır.
alınmasına fagositoz denir.
✔ Enzim kullanılır.
✔ Sitoplazmadan çıkan yalancı ayaklar besini sararak besin
✔ Taşıma proteini kullanılmaz.
kofulu oluşturur. Böylece besin hücre içine alınmış olur.
✔ İki ortam arasında yoğunluk farkı önemli değildir.
✔ Amip, akyuvarlar, cıvık mantarlarda görülür.
✔ Gerçekleşmesi sırasında besin kofulu oluşturulduğundan
hücre zarının yüzeyi küçülür.
✔ Sadece canlı hücrelerde görülür.
✔ Bazı istisnalar olsa da hücre çeperine sahip hücrelerde
görülmez.
✔ Hücre içine alınan besinin katı ya da sıvı olması durumuna
2) Pinositoz:
göre iki şekilde gerçekleşir.
✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki sıvı maddelerin
pinositik cep aracılığıyla hücre içine alınmasına
pinositoz denir.
✔ Sıvı molekülün hücre zarına değdiği yerde çöküntü oluşur.
Bu çöküntüye pinositik cep denir. Çöküntü derinleştikçe
besin kofulu oluşur ve böylece besin hücre içine alınmış olur.
✔ Bağırsak ve böbrek hücrelerinde görülür.

Selin Hoca 3 /selinhoca

HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ

D) EKZOSİTOZ 3) Ekzositoz ve endositoz için aşağıdakilerden hangisi

✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin ortaktır?
koful oluşturularak hücre dışına atılmasına ekzositoz denir. A) Gerçekleşmesi sırasında boşaltım kofulu oluşturulur.
✔ ATP harcanır. B) Prokaryotlarda gerçekleşebilir.
✔ Enzim kullanılır. C) Hücre zar yüzeyi küçülür.
✔ Taşıma proteini kullanılmaz. D) Sadece canlı hücrelerde gerçekleşir.
✔ Sadece canlı hücrelerde gerçekleşir. E) Taşıma proteinleri görev alır.
✔ İki ortam arasındaki yoğunluk farkı önemli değildir.
✔ Gerçekleşmesi sırasında boşaltım ya da salgı kofulunun zarı
hücre zarı ile birleşeceğinden hücre zar yüzeyi büyür. 4) Aşağıdaki moleküllerden hangisinin hücre içine alımı
✔ Hücre çeperi olan hücrelerde de gerçekleşebilir. endositoz ile olur?
✔ Prokaryotlarda görülmez. A) Mineral B) Vitamin C) Nişasta
✔ Tek hücrelilerde ve bazı hücrelerde sindirim atıklarının; D) Aminoasit E) Su
hormon, enzim ve salgıların dışarı atılması ekzositozla sağlanır.

5) Fagositoz ile ilgili,

I. Yoğunluk farkı önemli değildir.
II. Besin kofulu oluşturulur.
III. Hücre zar yüzeyi küçülür.
verilen özelliklerden hangileri pinositozun da özelliğidir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III

Selin Hoca 4 /selinhoca

Footer menu

Hücre Zarından Madde Geçişleri

✔ Hücre zarı canlıdır ve seçici-geçirgendir. Bu özelliği nedeniyle bazı maddeler hücre zarından geçebilirken bazı maddeler geçemez.

Hücre zarından;

✔ Küçük moleküller büyük moleküllere göre

✔ Nötr maddeler iyonlara göre

✔ Negatif iyonlar(anyon) pozitif iyonlara (katyon) göre

✔ Yağda çözünen maddeler (ADEK vitaminleri) yağda çözünmeyen maddelere (B ve C vitaminleri) göre

✔ Yağı çözen maddeler (eter, benzen, kloroform…) yağı çözmeyen maddelere (su..) göre daha kolay geçer.

A) PASİF TAŞIMA

✔ Hücre zarından geçebilecek büyüklükteki moleküllerin kendilerine ait kinetik enerjileri vardır. Bundan dolayı moleküller hareket halindedirler. Bir molekülün çok yoğun olduğu ortamdan az yoğun olduğu ortama doğru kendi enerjisiyle geçmesine pasif taşıma denir.

✔ ATP kullanılmaz bu nedenle canlı ya da cansız ortamda gerçekleşebilir.

✔ Gazlar daima pasif taşıma ile geçiş yaparlar.

✔ Basit difüzyon, kolaylaştırılmış difüzyon ve ozmos olmak üzere üç çeşittir.

1) Basit Difüzyon

✔ Hücre zarından geçebilecek büyüklükteki molekül ya da iyonların çok yoğun olduğu ortamdan az yoğun olduğu ortama kendiliğinden geçmesine difüzyon denir.

✔ Her iki tarafın yoğunluğu eşit olana kadar difüzyon devam eder. Yoğunluklar eşitlendiğinde madde giriş çıkışı devam eder ancak, madde yoğunlukları sabit kalır.

✔ ATP harcanmaz.

✔ Moleküller hücre zarından geçerken fosfolipit tabakasını kullanırlar.

✔ Taşıyıcı protein kullanılmaz.

✔ Enzimler görev almaz.

✔ Çift taraflı gerçekleşebilir.

2) Kolaylaştırılmış Difüzyon

✔ Hücre zarından geçebilecek büyüklükte olan ancak fosfolipit tabakasından geçemeyen moleküllerin çok yoğun olduğu ortamdan az yoğun olduğu ortama doğru taşıma proteinleri (permeaz) aracılığı ile geçmesine kolaylaştırılmış difüzyon denir.

✔ Glikoz, fruktoz, yağ asidi, aminoasit… gibi monomerler kolaylaştırılmış difüzyon ile geçiş yaparlar.

✔ ATP harcanmaz.

✔ Çift taraflı gerçekleşebilir.

Difüzyon hızına etki eden faktörler

✔ Molekül büyüklüğü arttıkça difüzyon hızı azalır.

✔ Ortamlar arasındaki yoğunluk farkı arttıkça difüzyon hızı artar.

✔ Ortamın sıcaklığı arttıkça moleküllerin kinetik enerjisi artacağından difüzyon hızı artar.

✔ Difüzyon yüzeyinin artması difüzyon hızını artırır.

✔ Ortamlar arasındaki basınç farkının artması difüzyonu hızlandırır.

DİYALİZ: Suda çözünmüş maddelerin yarı geçirgen zar aracılığı ile difüzyonudur. Böbrekleri çalışmayan insanlarda kandaki üre ve atıkların oranı artar. Bu maddelerin kandan uzaklaştırılması diyaliz ile gerçekleştirilir.

3) Osmoz

✔ Suyun yarı geçirgen bir zar aracılığı ile çok olduğu ortamdan az olduğu ortama doğru geçmesine osmoz denir. (Ozmos, az yoğun ortamdan çok yoğun ortama doğru gerçekleşir.)

✔ ATP harcanmaz.

✔ Enzim kulanılmaz.

✔ Taşıyıcı proteinler görev alır.

✔ Her iki ortamın yoğunluğu eşitlenene kadar devam eder. Yoğunluklar eşitlendiğinde su giriş çıkışı devam eder ancak, su yoğunlukları sabit kalır.

Çözelti Çeşitleri:

Çözeltiler içindeki çözünmüş madde miktarına üç grupta incelenir.

Hipertonik çözelti: Çözünmüş madde miktarı diğer çözeltiden fazla olan çözeltilerdir.

Hipotonik çözelti: Çözünmüş madde miktarı diğer çözeltiden az olan çözeltilerdir.

İzotonik çözelti: Çözünmüş madde miktarı diğer çözeltiyle eşit olan çözeltilerdir. İki izotonik çözelti arasında madde alışverişi gerçekleşebilir ancak, çözeltilerin madde yoğunlukları değişmez.

✔ İnsan hücreleri için %0,9 NaCl çözeltisi izotonik çözeltidir.

Osmoz Olayları

1) Plazmoliz:
✔ Hipertonik bir çözeltiye konulan bir hücrenin ozmos ile suyunu kaybederek büzülmesine plazmoliz denir.

✔ Plazmoliz bitki hücreleri gibi hücre çeperi olan hücrelerde meydana geldiğinde hücre zarı ile hücre çeperi arasındaki boşluk artar.

✔ Hücre hipertonik ortamda uzun süre kalırsa aşırı su kaybından dolayı hücre ölebilir.

2) Deplazmoliz:

✔ Plazmolize uğramış bir hücrenin hipotonik çözeltiye konulması ile su alarak plazmoliz öncesi haline geri dönmesine deplazmoliz denir.

✔ Deplazmoliz bitki hücreleri gibi hücre çeperi olan hücrelerde meydana geldiğinde hücre zarı ile hücre çeperi arasındaki boşluk azalır.

3) Turgor:

✔ Normal bir hücrenin hipotonik bir ortama konulması sonucunda hücrenin ozmos ile su alarak şişmesine turgor denir.

✔ Turgor bitki hücresi gibi hücre çeperi olan hücrelerde görülür.

✔ Hücre zarı içeri giren suyun etkisi ile hücre çeperine dayanır. Hücre zarı ile hücre çeperi arasındaki boşluk tamamen kapanır.

✔ Hücre çeperi yapısı gereği sert ve sağlam olduğundan suyun yaptığı basınca dayanabilir. Hatta bir süre sonra aşırı su alındığında içeri daha fazla su girmesini de engeller.

✔ Turgor hayvan hücreleri gibi hücre çeperi olmayan hücrelerde görülmez. Bu hücrelerde hücre çeperi olmadığından içeri giren fazla su hücre zarına baskı yapar ve hücre zarının patlamasına neden olur. Buna hemoliz denir. Hemoliz sonucunda hücre içeriği dağılır ve hücre ölür.

Turgor Basıncı: Hücre içindeki suyun hücre çeperine yaptığı basınca turgor basıncı denir. Turgor durumundaki bir hücrenin turgor basıncı maksimumdur. Su miktarı arttıkça turgor basıncı artar.

Ozmotik Basınç: Bir hücrenin bulunduğu ortamdan su alma basıncına ozmotik basınç denir. Su miktarı azaldıkça ozmotik basınç artar.

Emme Kuvveti: Bir hücrede etkili olan ozmotik basınç ile turgor basıncı arasındaki fark emme kuvvetini verir. Bir hücredeki ozmotik basınç ile doğru, turgor basıncı ile ters orantılıdır.
EK = OB – TB

B) AKTİF TAŞIMA

✔ Hücre zarından geçebilecek büyüklükteki moleküllerin az yoğun oldukları ortamdan çok yoğun oldukları ortama doğru hücrenin kontrolünde taşınmasına aktif taşıma denir.

✔ Her iki ortamın yoğunluğu eşit olduğunda da aktif taşıma yapılabilir.

✔ ATP harcanır.

✔ Enzimler görev alır.

✔ Taşıma proteinleri görev alır.

✔ Çift taraflı gerçekleştirilebilir.

✔ Sadece canlı hücrelerde görülür.

✔ Tatlı sularda yaşayan tek hücreli canlılar yaşamlarına devam etmek için suyu aktif taşıma ile atmak zorundadır. Ozmosla hücre içine giren su kontraktil kofullar ile aktif taşıma sayesinde dışarı atılır. Kontraktil kofulların görevini yapamaması durumunda canlı hemolize uğrar. Bu olay suyun enerji harcanarak taşındığı tek yerdir.

C) ENDOSİTOZ

✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükte olan maddelerin hücre içine alınmasına endositoz denir.

✔ ATP harcanır.

✔ Enzim kullanılır.

✔ Taşıma proteini kullanılmaz.

✔ İki ortam arasında yoğunluk farkı önemli değildir.

✔ Gerçekleşmesi sırasında besin kofulu oluşturulduğundan hücre zarının yüzeyi küçülür.

✔ Sadece canlı hücrelerde görülür.

✔ Bazı istisnalar olsa da hücre çeperine sahip hücrelerde görülmez.

✔ Hücre içine alınan besinin katı ya da sıvı olması durumuna göre iki şekilde gerçekleşir.

1) Fagositoz:

✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki katı bir maddenin yalancı ayak oluşturularak hücre içine alınmasına fagositoz denir.

✔ Sitoplazmadan çıkan yalancı ayaklar besini sararak besin kofulu oluşturur. Böylece besin hücre içine alınmış olur.

✔ Amip, akyuvarlar, cıvık mantarlarda görülür.

2) Pinositoz:

✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki sıvı maddelerin pinositik cep aracılığıyla hücre içine alınmasına

pinositoz denir.

✔ Sıvı molekülün hücre zarına değdiği yerde çöküntü oluşur. Bu çöküntüye pinositik cep denir. Çöküntü derinleştikçe besin kofulu oluşur ve böylece besin hücre içine alınmış olur.

✔ Bağırsak ve böbrek hücrelerinde görülür.

D) EKZOSİTOZ

✔ Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin koful oluşturularak hücre dışına atılmasına ekzositoz denir.

✔ ATP harcanır.

✔ Enzim kullanılır.

✔ Taşıma proteini kullanılmaz.

✔ Sadece canlı hücrelerde gerçekleşir.

✔ İki ortam arasındaki yoğunluk farkı önemli değildir.

✔ Gerçekleşmesi sırasında boşaltım ya da salgı kofulunun zarı hücre zarı ile birleşeceğinden hücre zar yüzeyi büyür.

✔ Hücre çeperi olan hücrelerde de gerçekleşebilir.

✔ Prokaryotlarda görülmez.

✔ Tek hücrelilerde ve bazı hücrelerde sindirim atıklarının; hormon, enzim ve salgıların dışarı atılması ekzositozla sağlanır.

kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir
Hücre zarında madde geçişleri nelerdir? Difüzyon, osmoz, plazmoliz, deplazmoliz, turgor basıncı, aktif taşıma, ekzositoz, endositoz ve hemoliz olayları nedir? Bu konularla ilgili tüm bilgiler ve daha fazlası yazımız içerisinde yer almaktadır.
Hücre zarının en önemli görevlerinden biri de hücreye madde giriş ve çıkışlarını kontrol etmektir. Yapısındaki fosfolipitler, kanal ve taşıyıcı proteinler, glikolipit ve glikoproteinler sayesinde seçici geçirgen özelliğe sahip olan hücre zarı; bazı maddelerin geçişine imkan verir hatta bazı maddelerin geçişini kolaylaştırır. Buna karşılık bazı maddelerin de geçişini sınırlar veya engeller. Hücre zarından madde geçişleri farklı yollarla gerçekleşebilir. Molekül büyüklüğüne göre madde geçişleri şöyle gruplandırılır:
Canlıların yapısında yer alan hücrelerin yaşamsal faaliyetlerini yerine getirebilmeleri için ve canlılık özelliklerini sürdürebilmeleri için madde alış verişinde bulunmaları gerekmektedir. Bu madde geçişlerini sağlayan hücre kısmı ise hücre zarıdır. Hücre zarından maddelerin alınması ve atılması farklı olaylarla meydana gelmektedir. Bu yazımızda sizlere hücre zarında meydana gelen bu olayları başlıklar halinde kısaca anlatacağız.

HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ
Küçük Moleküllerin Taşınması

1- PASİF TAŞIMA
Pasif taşıma moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru seçici geçirgen zardan difüzyonudur. Taşıma yoğunluk farkına bağlı olarak hücre içinden dışına ya da hücre dışından içine doğru yoğunluklar eşitleninceye kadar devam eder ve molekül hareketi dengeye ulaşır. Pasif taşıma difüzyona bağlı olduğu için moleküllerin geçişi sırasında ATP harcanmaz. Bu nedenle pasif taşıma canlı hücrelerin yanı sıra ölü hücrelerde de (çok yıllık bitkilerin iletim demetinde yer alan ksilem gibi) gerçekleşir.
A- DİFÜZYON
Maddenin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama geçişine difüzyon denilmektedir. Moleküller, yoğunlukları çok olan bölgeden, az olan diğer bölgeye doğru dağılırlar, ancak aradaki yoğunluk farkının azalması durumunda difüzyon durur. Difüzyon olayında enerji harcanmaz.
Difüzyon olayını bir örnek ile açıklayacak olursak;
Bir çay ve onun için attığınız küp şekeri düşünün, küp şeker çayın içine ilk koyulduğunda bardağın dibine düşer. Daha sonra hızla eriyen şeker çok yoğun olduğu için çay bardağının içerisinde yayılmaya başlar. Yani küp şeker çayın içerisinde difüze olur. Ancak burda dikkat çekmek istediğim bir başka konu ise difüzyonun sıcakken daha hızlı olduğudur. Çünkü soğuk çayda şeker daha yavaş difüze olmaktadır
Difüzyon Hızına Etki Eden Faktörler
Difüzyon hızı yoğunluk farkının çok olması ile doğru orantılıdır. Yani yoğunluk arttıkça difüzyon hızıda artmaktadır.
Difüzyonun gerçekleşeceği yüzey genişliği ne kadar çok artarsa difüzyon hızıda artar.
Çay örneğindeki gibi sıcaklık arttıkça difüzyon hızıda artmaktadır.
Difüzyon olan moleküllerin büyüklük oranı arttıkça difüzyon hızı yavaşlar.
Önemli Uyarı :
Bazı durumlarda difüzyon olayı meydana gelince hücre zarında bulunan taşıyıcı maddeler yardım eder. Hücre zarındak maddelerin yardımıyla meydana gelen bu tür difüzyonlara ise kolaylaştırılmış difüzyon denilmektedir. Ve kesinlik unutlmamalıdır ki, difüzyon hiçbir zaman enerji harcamaz. ÖSS ve LYS benzeri sınavlarda sık sık çıkan bir bilgidir.
B- Basit Difüzyon
Karbondioksit ve oksijen gibi gazlar, yağda çözünen moleküller (A,D,E,K gibi); zarın fosfolipit tabakasından zar proteinlerinin yardımı olmaksızın geçer. Moleküllerin fosfolipitten difüzyonuna basit difüzyon denir. Bu olay sırasında ATP harcanmaz.
C- Kolaylaştırılmış Difüzyon
Glikoz, aminoasit gibi polar moleküller ve suda çözünen kalsiyum, magnezyum, potasyum, klor gibi iyonlar fosfolipit tabakasından basit difüzyonla geçemez. Bu moleküllerin taşıyıcı proteinler (kanal proteinleri ve özgül taşıyıcı proteinler) sayesinde çok yoğun oldukları ortamdan az yoğun oldukları ortama doğru, ATP harcanmadan taşınmasına kolaylaştırılmış difüzyon denir
D- OSMOZ
Suyun yarı geçirgen bir zardan difüzyonuna osmoz denilmektedir. Daha geniş bir ifadeyle osmoz, su moleküllerinin yoğun olduğu bir ortamdan yarı geçirgen bir zar aracılığıyla az ortama doğru hareket etmesidir.Hücrelerin yapısının %60 ile %65&#;i sudan olması nedeniyle osmoz olayı tüm hücrelerde gerçekleşir.
Osmoz olayını da bir deney ile açıklayacak olursak,
Saf su dolu bir kabın ağzını yarı geçirgen zar özelliği bulunan bir bağırsak parçası takalmış. Daha sonra içerisinde şekerli su bulunan bir cam huniyi kabın içerisine koymuşlar ve sonuç olarak suyun çoktan aza doğru yani kaptan huniye doğru su geçişi olduğu gözlenmiş. Ve bu işlem ortamlar arasındaki denge eşit oluncaya kadar devam etmiş.
Yukarıda görüldüğü gibi yarı geçirgen bir zardan farklı yoğunluktaki iki sıvıdan, yoğunluğu fazla olan, yoğunluğu az olandan su çekmektedir. Suyun daha az sulu ortama geçebilmek için zara uyguladığı bu basınca osmotik basınç denilmektedir.
Hücrelerin içinde bulundukları çözeltiler, içlerindeki sıvılarda çözünmüş maddelerin yoğunluklarına göre hipotonik, izotonik ve hipertonik olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
Çözelti Çeşitleri:
Hipotonik Çözelti; Çözünmüş maddelerin derişiminin hücreden az, su miktarının fazla olduğu çözeltilere denilmektedir. Diğer bir deyişle hipotonik çözelti hücreye oranla çözücünün az olduğu, çözünenin fazla olduğu çözeltidir.
İzotonik Çözelti; Çözünmüş madde derişimi hücredeki su derişimine eşit olmasıdır.
Hipertonik Çözelti; Çözünmüş maddenin derişimi hücreye oranla fazla olmasına hipertonik çözelti denilmektedir. Yani diğer bir deyişle hücreye göre çözücüsü az çözüneni fazla olan ortamdır.
Plazmoliz : Hipertonik bir ortama konulan bir hücre su kaybeder ve büzülmeye başlar. Yaşana bu olaya ise plazmoliz denilmektedir. Çünkü hipertonik ortamda su miktarı az ve derişimi fazladır. Bu nedenle hücre hipertonik ortamda su kabederek büzülür.
Deplazmoliz : Plazmolize uğramış olan bir hücre hipotonik bir ortama girmesi durumunda su alarak eski haline döner. bu olaya ise deplazmoliz denilmektedir.
Turgor Basıncı : Bir hücrenin hipotonik bir ortama koyulması durumunda hücre su alarak şişer. Buna turgor denilmektedir. Bu şişme ile birlikte hücre içinde hücre dışına doğru bir bqasınç artar bu basınca ise turgor basıncı denilmektedir.
Turgor basıncının yararları ise, bitkiye dirençlik, diklik sağlamasının yanı sıra stomaların açılmasını sağlamaktadır.
Hayvan hücrelerinin bitki hücreleri gibi hücre çeperi bulunmamaktadır. Bu nedenle hayvan hücreleri turgor basıncına fazla dayanamaz ve patlarlar. Hayvan hücrelerinde bu olay genellikle alyuvarlarda meydana gelir ve bu olay hemoliz olarak adlandırılmaktadır.
2- AKTİF TAŞIMA
Hücre zarından geçebilecek büyüklükteki moleküllerin az yoğun ortamdan, çok yoğun oldukları ortama enzimlerin ve taşıyıcı moleküllerin yardımıyla geçmesine aktif taşıma denilmektedir. Aktif taşımada gerçekleşen bu madde alışverişinde enerji harcanmaktadır.
ÖNEMLİ NOTLAR:
Aktif taşıma olayı hücre zarından geçecek maddelerin, hücre dış ve iç yoğunluk farkının artış göstermesi durumunda gerçekleşen bir olaydır.
Yani hücre içindeki ve hücre dışındaki maddelerin yoğunluk farkı eğer artış gösteriyorsa aktif taşıma gerçekleşiyor demektir.
Ayrıca sadece canlı hücreler aktif taşıma işlemini gerçekleştirmektedir.
Unutulmamalıdır ki, aktif taşımanın geçiş yönü difüzyon olayının tersidir.
Büyük Moleküllerin Geçişleri
1- ENDOSİTOZ
Hücre içine alınmayacak büyüklükteki moleküllerin koful oluşturarak hücre içine alınmasına endositoz denilmektedir.
Endositoz İki Şekilde Gerçekleşir; Bunlar,
Fagositoz: Hücre içine alınmayacak büyüklükteki katı moleküllerin, yalancı ayakların yardımıyla hücre içine alınmasına fagositoz denilmektedir. Hücre içine alınacak olan besin yalancı ayaklar ile etrafı sarılır ve oluşturulan koful ile hücre içine taşınır. Bu maddeler koful içerisinde sindirilip monomerleri sitoplazma içine dağılır.
Pinositoz: Hücre içine alınmayacak büyüklükteki sıvı moleküllerin pinositoz cebi oluşturmasıyla hücre için alınmasına pinositoz denilmektedir. Sıvı moleküller hücre zarına değdiği an hücre içine doğru pinositik bir koful yani pinositoz cebi oluşur ve böylece sıvı moleküller hücre içine alınır. Pinositozda oluşan koful fagositozda oluşan kofula oranla daha küçüktür. Hormonlar ve antikorlar hücre içine pinositoz ile alınırlar.
2- EKZOSİTOZ
Hücrede meydana gelen reaksiyonlar sonucu sindirilemeyen atıkların veya salgılanacak olan bir maddenin kaful oluşturarak hücre dışına atılmasına ekzositoz denilmektedir. Ekzositoz için hücre içinde meydana gelen kofulda golgi büyük bir rol almaktadır. Golgi ile oluşturulan koful hücre zarına temas ettiği noktada açılır ve artık maddeler hücre dışına bırakılır.
ÖNEMLİ NOT:
Hücre yapısında yada etrafında hücre çeperi bulunduran hücreler fagositoz olayını meydana getiremezler. ve unutmayalım ki, hücre zarnın yüzeyi endositoz olayı ile küçülürken, ekzositoz olayı ile büyümektedir.
HÜCRE ZARINDAN MADDE GEÇİŞLERİ &#; PDF
admin
nest...
51316 51317 51318 51319 51320