Karaciğer Enzimi Alt Neden Yükselir

Karaciğer fonksiyon testleri, karaciğerdeki problemlerin araştırılmasında kullanılan yaygın testlerdir. ALT ve AST olarak farklılık gösteren KCFT testi nedir? Nasıl yapılır?

Karaciğer Fonksiyon Testleri Nelerdir?

“Karaciğer fonksiyon testleri nelerdir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:

Bu testler Alanin Aminotransferaz yani ALT ve Aspartat Aminotransferaz – AST’dir. ALT testi karaciğerdeki hasarı incelemek ve karaciğer hastalıklarını teşhis etmek adına kullanılır. AST testi ise siroz, hepatit ve karaciğer hasarı gibi sorunların teşhisinde kullanılır.

ALT Testi Nedir?

Karaciğer enzim testleri arasında olan ALT, karaciğer hasarını inceler. ALT karaciğer tarafından üretilen bir enzimdir ve SGPT yani serum glutamik piruvik transaminaz olarak da adlandırılır. Karaciğer çeşitli nedenlerle hasar gördüğünde kana daha fazla ALT karışır ve bu seviye yükselir. ALT testi de bu yükselişi ölçer.

ALT Testi Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Yapılır?

ALT karaciğer fonksiyon testi, karaciğer hasarını inceler. ALT karaciğer başta olmak üzere az miktarda kaslar, böbrek ve kalpte bulunan bir enzimdir. Karaciğerde hücrelerin zarar görmesine neden olan rahatsızlıklar ALT düzeylerini etkiler.

ALT Testi Nasıl Yapılır?

KCFT testleri arasında olan ALT testi için koldaki herhangi bir damardan kan örneği alınır ve ALT değeri incelenir. Karaciğer hasarının kontrol edilmesini sağlayan bu test ile karaciğerdeki hasar öğrenilir ve uygun bir tedavi süreci planlanır.

ALT Yüksekliği Nedir?

ALT testi için normal referans aralığı <41 U/L’dir. Bu aralığa göre yüksek çıkan ALT, karaciğerde hastalığa işaret eder. Bu değerin yükselmesine obezite, alkol, siroz, diyabet, karaciğerde yağlanma, safra yolu tıkanıklığı, hepatit ve kalp yetmezliği gibi rahatsızlıklar neden olur.

ALT Düşüklüğü Nedir?

ALT değerinin düşük çıkması tıbbi bir tehlikeyi işaret etmez.

ALT Testi Kimlerden İstenir?

Bu test hem belirli şikayetlerin olması hem de karaciğer hastalığı tedavisinin gidişatının değerlendirilmesi adına yapılır. Testin yapılmasına neden olan şikayetler ise şöyledir:

• Ailede karaciğer hastalığı öyküsü
• Aşırı alkol tüketimi
• Aşırı zayıflık
• Bacak ve ayak bileklerinin şişmesi
• Ciltte kaşıntı
• Diyabet veya metabolik sendrom
• Hepatit virüsü maruziyeti
• İştahta kayıp
• Karında ağrı
• Karında şişlik
• Koyu renk idrar
• Kronik yorgunluk
• Mide bulantısı
• Obezite
• Sarılık
• Yağlı karaciğer hastalığı

AST Nedir?

AST de karaciğer tarafından üretilen bir enzimdir. Ek olarak böbrek, beyin, kaslar, kalp ve kırmızı kan hücrelerinde de az miktarda bulunur.

AST Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Yapılır ?

Karaciğer enzim yüksekliği belirtileri uygulanan AST karaciğer hasarı, siroz ve hepatit gibi rahatsızlıkları teşhis etmek adına uygulanır.

AST Testi Nasıl Yapılır ?

“AST karaciğer fonksiyon testleri nasıl yapılır?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Bu test vücut için önemli işlevleri yerin getiren karaciğerdeki hasarları kontrol etmek adına uygulanır. Test ile karaciğer hasarı tespit edilir ve en uygun tedavi planlanır. Bu test için hastanın kolundaki damardan kan alınır ve sonuçlar ALT ile birlikte değerlendirilir.

AST Yüksekliği Nedir?

AST karaciğer fonksiyon testleri yüksekliği şu şekilde tespit edilir:

AST testi için normal referans aralığı <41 U/L’dir. Sonuç bu değerin üstün olduğunda AST yüksekliği söz konusudur. Yüksek AST değeri kaslar, karaciğer, böbrek ve kalpteki hastalıkları işaret eder. Bu yükselişe neden olan önemli hastalıklar da siroz, safra kanallarının tıkanması, karaciğer kanseri ve kronik hepatittir. Bunun yanında karaciğerde yağlanma, aşırı sıcak ve güneş çarpması, nöromüsküler hastalıklar, anjiyoplasti de bu değerin yükselmesine neden olur. AST değerinin yükselmesinde etkili olan diğer rahatsızlıklar da gebelik, aşırı egzersiz, kaslarda yaralanma, mide kanamaları, obezite, , hemolitik anemiler, çölyak, organ yetmezliği ve Wilson hastalığı şeklindedir.

AST Düşüklüğü Nedir?

Karaciğer fonksiyon testleri biyokimya laboratuvarlarında incelenir ve AST’nin düşük olması diyabetik ketoasidoz, böbrek hastalıkları, B6 vitamin eksikliği, hamilelik ve ciddi beslenme bozukluğunun bir sonucu olabilir.

Karaciğer Fonksiyon Testleri Fiyat

Karaciğer fonksiyon testleri fiyat aralığı yapılacak uygulama özelinde farklılık gösterir. Bu nedenle işlem öncesinde detaylı bilgi alınmalıdır.

Karaciğer Fonksiyon Testleri Normal Değerleri Nedir?

Karaciğer fonksiyon testleri normal değerleri AST ve ALT için <41 U/L’dir.

Karaciğer Fonksiyon Testleri Nerede Yapılır?

“Karaciğer fonksiyon testleri nerede yapılır?” diye merak ediyorsanız bu testlerin dahiliye doktoru tarafından istendiğini bilmelisiniz. Bu testler hakkında merak edilen sorulardan bir diğeri de “Karaciğer fonksiyon testleri aç karnına mı yapılır?” sorusudur. Önceden hazırlık istemeyen bu testlerin yanında doktorun hemogram ve kan şekeri testleri isteme ihtimaline karşı sabah aç karnına gidilmesi daha doğru olur.

AST Nedir?

Karaciğer tarafından üretilen bir enzimdir. Karaciğer hastalığı veya hasarı için AST yani Aspartat Aminotransferaz testi yapılır. Biyokimyasal bir testtir ve rutin kan testleri sırasında da yapılmaktadır. Karaciğer tarafından üretilen, vücutta çoğu organda bulunan enzimlere de AST denilir.

Kalp, beyin, böbrek, kas ve kırmızı kan hücreleri olarak bilinen eritrositlerde de var olan protein, çoğu kimyasal reaksiyonu tetikler ve vücudun sağlıklı olarak işlevini yerine getirmesine yardım eder. AST, kan dolaşımında her zaman bir miktar bulunur. Kandaki düzeyinin ölçülmesi ise Aspartat Aminotransferaz testiyle gerçekleştirilir.

Düzenli sağlık kontrolleri sırasında hasarın oluşup oluşmadığı durumların tespiti için teste ihtiyaç duyulur.

AST Yüksekliği Ne Anlama Gelmektedir?

Hasar görmüş karaciğer, kana daha fazla AST katarak seviyenin yükselmesine neden olur. Yükseklik karaciğer veya başka bir organda hastalık olduğunun göstergesi olabilir.

Referans değerler 41 U/L olarak alınır. Yüksekliğe neden olan durumlarda karaciğer kanseri, kronik hepatit, siroz ve safra kanallarındaki tıkanıklıklar gelir. Travmalar, karaciğer yağlanması, aşırı sıcak, güneş çarpması da AST’de yüksekliğe neden olabilmektedir.

Gebelik, ameliyatlar, yoğun egzersiz, kas yaralanmaları, mide kanamaları, hemolitik anemiler, organ yetmezliği, çölyak, obezite gibi hastalıklar da yüksekliği etkilemektedir.

Yüksekliğe neden olan durumlar;

• Akut ve kronik hepatitler
• Karaciğer yağlanması
• Safra yolu sorunları
• Metabolik hastalıklar
• Sistemik hastalıklar
• Enfeksiyon hastalıkları
• Karaciğer tümörü

Yükseklik durumunda virüs enfeksiyonu oluşmuş olabilir. Karaciğeri etkileyen durumlara işaret edebilir.

AST Düşüklüğü Ne Anlama Gelmektedir?

Karaciğerin görevlerinden biri de kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinleri üretmek ve toksik maddeleri parçalayıp vücuttan atılmasına yardımcı olmaktır. Bu görevleri yerine getirebilmek için seviye normal aralıklarda olmalıdır.

Böbrek hastalıkları, diyaliz, diyabetik ketoasidoz, hamilelik, üre yüksekliği, B6 vitaminin eksikliği ileri derece beslenme sorunları AST düşüklüğünün nedenleri olabilmektedir.

Test Hangi Durumlarda İstenir?

Karaciğer ile ilgili tedavilerin durumunu kontrol etmek için test yaptırılmasını isteyebilir.

• Sarılık
• Hepatit virüsüne maruz kalınırsa
• Karaciğere zarar verildiği düşünen ilaç kullanılıyorsa
• Obezite
• Diyabet, metabolik sendromlarda
• Geçmeyen yorgunluklarda
• Karın şişliği
• Karın ağrısı
• İştah kaybı
• Cilt kaşıntıları
• Koyu renkli idrar
• Mide bulantısı
• Bacak ve ayak bileklerinde şişme
• Aşırı zayıflık

Bebeklerde AST Yüksekliği Neden Olur?

Yenidoğan bebeklerde hastalıklarda doğru tanı ve erken teşhis önemlidir. Hepatit virüsü ve benzer virüslere bağlı olarak oluşacak hastalıkların ve akciğer fonksiyonunun değerlendirilmesi için bebeklerde AST ve ALT testi yapılır.

Karaciğer veya farklı organlarda hasar, zarar meydana gelmişse yüksekliğe neden olabilir. Karaciğere yük binmesi, toksine maruz kalması yüksekliğe neden olabilir. Kız bebeklerde birim/litre, erkek bebeklerde birim/litre normal seviyeler olarak kabul edilmektedir.

Normal Değeri Nedir?

Biyokimyasal bir test olan AST, cinsiyete göre farklılık göstermektedir. Normal değerler kadınlarda IU/L , erkeklerde IU/L kabul edilir.

ALT (Alanin Aminotransferaz) Nedir? 

Alanin Aminotransferaz (ALT), bir enzim türüdür. Vücudumuzun farklı bölümlerinde de bu enzimden bulunur ancak ağırlıklı olarak karaciğerimizde yer alır. İnsan bedeni tükettiği besinleri enerjiye çevirmek için ALT enziminden yararlanır. Doktorunuz, karaciğer sağlığınızla ilgili bir sorun olduğunu düşünürse bir kan testi ile ölçüm isteyebilir. Ölçüm sonuçlarının normal değerlerden yüksek çıkması karaciğer sorunu yaşadığınıza işaret ediyor olabilir.

ALT Testi Hangi Durumlarda Yapılır?

ALT testinin istenmesini gerektiren semptomlar şunları içerir:

• Midede ağrı ya da şişkinlik,
• Kusma, mide bulantısı,
• Kilo kaybı,
• Ciltte ve gözlerde sararma,
• Kaşıntı,
• Yorgunluk ve enerjisizlik,
• Açık renkte dışkı,
• Koyu renkli idrar.

Bu belirtilerin dışında hepatit hastalığı geçirmek, ailede karaciğer hastalığı öyküsü bulunması, çok alkol tüketimi ve karaciğere zarar verme ihtimali olan bir ilacın kullanılması nedeniyle de kontrol amaçlı ALT ölçümü istenebilir. Karaciğere dair bir tedavi görüyorsanız tedavinin nasıl gittiğini anlamak için de belli aralıklarla ALT testi yapılabilir. Öte yandan diyabet ve obezite sorunu olan kişilerde de ALT değerine bakılır.

Doktorunuz ALT kan testinin yanı sıra farklı kan testleri de isteyerek sorunun neden kaynaklandığını anlamak ister. ALT testinin yanında sıklıkla Asparat Aminotransferaz (AST) adlı başka bir enzimin değeri ölçülür. AST enzimi karaciğerin yanı sıra kalp, kaslar ve pankreas gibi yerlerde de bulunur. Karaciğeriniz zarar görürse kandaki AST seviyesi de yükselebilir.

ALT ve AST ve diğer bazı enzim değerlerinizi karşılaştıran doktorunuz, karaciğerdeki hasarın miktarını ve altında yatan nedenin ne olduğunu anlamaya çalışır. ALT ve AST değerlerinin yanı sıra şu değerlerinizin ölçümü de teşhis için gerekebilir;

• Albümin,
• Alkalen fosfataz, Gamaglutamil transferaz
• Bilirubin,
• Laktat dehidrojenaz (LDH),
• Toplam protein.

ALT Testi Nasıl Yapılır?

ALT testi için kolunuzdan kan alınır. Özel bir hazırlık süreci yoktur. Doktorunuz testten bir süre önce sıvı alımını ve beslenmeyi bırakmanızı isteyebilir. İdeal olarak testten önceki 48 saat alkol veya karaciğerden atılan ilaç alınmamalı, 8 saat kalori içeren yiyecek içecek tüketilmemelidir.

ALT Yüksekliği Ne Anlama Gelir?

Öncelikle şunu belirtelim; ALT değerinizin yüksek çıkması her zaman önemli bir hastalıktan kaynaklanmayabilir. Önemli karaciğer hastalıkları, ALT değeri yüksek çıkan kişilerin yüzde 5’inden daha azında görülür. Bunun durum, başka etkenlerin de ALT değerlerinizin yüksek çıkmasına sebep olabilmesinden kaynaklanır.

Yüksek ALT değeri şu sorunlarla bağlantılı olabilir;

• Alkole bağlı karaciğer hasarı: Uzun süreler boyunca fazla alkol tüketimi karaciğer hücrelerinin ölmesine neden olur. Bu kayıplar nedeniyle karaciğerde yoğun miktarda bulunan ALT, kan dolaşımına geçer,
• Karaciğer yağlanması,
• Hepatit hastalığı,
• Siroz rahatsızlığı,
• Karaciğeriniz için toksik olan ilaçlar kullanmak: Bazı ilaçların kullanımı karaciğere zarar vererek ALT seviyesini artırabilir. İlaç kullanımı yüksek ALT değeri oluşmasını en yaygın görülen nedenlerinden biridir,
• Karaciğer kanseri,
• Karaciğere yeterli kan gitmemesi,
• Demir veya bakır depo hastalıkları,
• Genetik yapınız,
• Vücudunuzun diğer yerlerinde görülen hücre hasarı.

Bunların dışında obezite ve diyabet hastalarında da ALT değeri yüksek çıkabilir. Obezite sorunu olan kişilerde diyabet ve karaciğer enfeksiyonu gibi problemler gelişebilir.
ALT değerini etkileyebilecek diğer unsurlar şöyle sıralanır;

• Adet dönemlerindeki kadınların ALT değeri yukarı ya da aşağı yönlü değişim gösterebilir,
• Yaş yüksekliği nedeniyle ALT değerlerinizde azalma görülebilir.

ALT Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?

Alanin Aminotransferazın (ALT) test sonucunun olması gereken seviyeden düşük olması nadir rastlanan bir durumdur. Sıklıkla sağlığınızda bir soruna neden olmaz. Öte yandan bu durum B6 vitamini eksikliği ya da böbreklerde yaşanan bir soruna işaret edebilir. ALT değerinin düşük çıkması durumunda doktorunuz ne gibi bir sorundan kaynaklandığını anlamak için başka testler de isteyebilir. 

Normal ALT Değeri Kaç Olmalıdır?

Normal ALT değeri U/L olarak değerlendirilir. Yine de laboratuvar sonuç belgesinde olması gereken aralık belirtileceği için bu belgede yer alan referans değeri baz almanız doğru olur.

ALT Seviyenizin Düşmesine Katkıda Bulunabilirsiniz

Alanin Aminotransferaz (ALT) seviyeniz olması gereken aralığın üzerindeyse mutlaka altında yatan nedenin bulunması ve buna göre tedavi yolunun seçilmesi gerekir. Bunun yanı sıra yaşam tarzı değişiklikleri yaparak ALT seviyenizin düşmesine katkıda bulunabilirsiniz. Bunu yapabilmek için diyetinizde de bir takım değişiklikler yapmanız gerekir.

• Kahve İçin: Kahvenin yapısında bulunan antioksidanlar ve kafein desteği ile ALT seviyenizin azalmasına destek olabilirsiniz. Bu noktada kararında kahve içmek önemlidir. Bu miktarı doktorunuza danışarak belirleyebilirsiniz.
• Egzersiz Yapın: Düzenli olarak egzersiz yapmak karaciğerinizin yanı sıra sağlığınıza pek çok faydası var. Yapılan araştırmalara göre egzersiz yapmak, karaciğerde yaşanan sorunların tedavisine katkıda bulunmaktadır.
• Fazla Kilolarınızdan Kurtulun: Kilo vererek karaciğerinizde bazı sorunların oluşmasının engellenmesine ya da tedavisine katkıda bulunabilirsiniz. Zayıflamak, karaciğer yağlanması tedavisinin önemli etkenlerinden biridir. Kilo vermek karaciğer doku kalınlaşmasının engellenmesini destekler. Kilo vermenin yanında spor da yaparsanız karaciğer kanserine yakalanma ihtimalinizi azaltabilirsiniz.  
• Folik Asit Alımını Artırın: Vücudunuzdaki folik asitin düşük olması karaciğer sağlığınıza zarar verebilir. Bu nedenle folat miktarı fazla olan besinleri tüketmek karaciğer sağlığınıza katkıda bulunabilir. Folat seviyesi yüksek besinler arasında ıspanak, karaciğer, kuşkonmaz, börülce gibi yiyecekler bulunur.