Bilgisayar Oyunlarından Nasıl Kurtulunur

Oyunlar, günümüzde pek çok kişi için eğlence, rekabet ve stres atma aracı haline gelmiştir. Ancak bazı durumlarda, oyunlarla olan ilişkimiz bir bağımlılığa dönüşebilir. Oyun bağımlılığı, giderek artan bir sorun haline gelmiş ve birçok insanın günlük yaşamını olumsuz etkileyen bir durum haline gelmiştir. Bu yazımızdan oyun bağımlılığından kurtulma yollarını sıraladık.

1. Bağımlılığı Kabul Edin

Oyun bağımlılığıyla mücadele etmeye başlamanın ilk adımı, bağımlılığı kabul etmektir. Kendinize dürüst olmalı ve oyunlara olan bağımlılığınızı tanımalısınız. Bağımlılığı kabul etmek, değişim sürecinin temel bir parçasıdır ve size ilerlemek için sağlam bir temel sağlar.

Bağımlılığı kabul etmek, zaman zaman zor olabilir çünkü genellikle bağımlılığımızı gizlemek veya inkar etmek eğilimindeyiz. Ancak bu noktada önemli olan, gerçekleri yüzleşmek ve kendimize dürüst olmaktır. Kendinize şu soruları sormaktan çekinmeyin: Oyunlara harcadığım süre gerçekten sağlıklı mı? Diğer önemli faaliyetleri ve ilişkileri ihmal ediyor muyum? Oyunlar olmadan huzursuzluk hissediyor muyum?

Bağımlılığı kabul etmek, utanç veya suçluluk duygusuyla değil, kendinize daha iyi bir yaşam sağlamak için cesaretlendirici bir adım olarak görülmelidir. Bu, değişimin ilk adımıdır ve gelecekteki ilerlemeniz için bir temel oluşturur.

Bağımlılığı kabul etmek, size kendinizi daha iyi anlamanızı ve neden oyunlara bağımlı olduğunuzun kök nedenlerini araştırmanızı sağlar. Belki zorlu bir dönemden geçiyorsunuz, belki stresle başa çıkmak için oyunlara sığınıyorsunuz veya belki sosyal bağlantıları kurmada güçlük çekiyorsunuz. Ne olursa olsun, bağımlılığınızın altında yatan sebepleri anlamak, daha etkili bir şekilde mücadele etmenizi sağlayacaktır.

2. Profesyonel Yardım Alın

Oyun bağımlılığıyla başa çıkmak bazen tek başınıza üstesinden gelinemeyecek bir zorluk olabilir. Bu durumda, profesyonel yardım almak önemli bir adım olabilir. Bir uzmanla çalışmak, size gerekli destek, rehberlik ve stratejileri sağlayarak bağımlılıktan kurtulma sürecinizi kolaylaştırabilir.

Profesyonel yardım, bağımlılığınızı anlamak ve mücadele etmek için size özel olarak tasarlanmış bir tedavi planı sunabilir. Psikologlar, psikoterapistler veya bağımlılık uzmanları gibi uzmanlar, bağımlılıkla ilgili deneyime sahiptir ve size uygun bir tedavi planı oluşturmak için size rehberlik edebilirler.

Profesyonel yardım almanın birçok avantajı vardır. İlk olarak, bir uzmanla çalışmak size bağımlılığınızla ilgili daha iyi bir anlayış sağlar. Bağımlılığınızın nedenleri, tetikleyicileri ve başa çıkma stratejileri konusunda size yol gösterebilirler. Ayrıca, duygusal destek sağlayarak sizi motive edebilir ve kendinize olan güveninizi artırabilirler.

Profesyonel yardım, size etkili tedavi yöntemleri sunabilir. Kognitif davranış terapisi, motivasyonel konuşma, grup terapisi ve destek grupları gibi yöntemler, bağımlılığınızla mücadele etmenize yardımcı olabilir. Bu terapiler, bağımlılığınızın kök nedenlerini keşfetmenize, olumsuz düşünce ve davranış kalıplarını değiştirmenize ve sağlıklı alışkanlıklar geliştirmenize yardımcı olur.

Profesyonel yardım ayrıca, geri dönüşler ve takip süreci sağlayarak ilerlemenizi izlemenize yardımcı olur. Uzmanınızla düzenli olarak görüşmek, hedeflerinizi belirlemek, ilerlemenizi değerlendirmek ve gerektiğinde tedavi planınızı ayarlamak için önemlidir. Bu şekilde, bağımlılıktan kurtulma sürecindeki ilerlemenizi destekler ve motive eder.

3. Oyun Süresini Kontrol Edin ve Sınırlayın

Oyun bağımlılığından kurtulmanın önemli adımlarından biri, oyun süresini kontrol etmek ve sınırlamaktır. Oyunlarla olan etkileşimimizi düzenlemek, daha sağlıklı bir denge sağlamamıza ve bağımlılıktan kurtulma sürecimize yardımcı olur.

• Oyun Zamanı Planlayın: Oyun süresini belirli bir plana göre düzenlemek önemlidir. Kendinize haftalık veya günlük oyun zamanı hedefleri belirleyin ve buna uyun. Örneğin, haftada sadece belirli günlerde veya günlük olarak sınırlı bir saat oyun oynama süresi belirleyebilirsiniz.
• Alarm Kurun: Oyun süresini kontrol etmek için bir alarm kurmak faydalı olabilir. Oyun süresini belirledikten sonra bir alarm veya zamanlayıcı ayarlayarak kendinizi oyun süresini aşmaktan koruyabilirsiniz. Alarm çaldığında, oyunu durdurun ve başka bir şeyle ilgilenmeye geçin.
• Gerçek Hayata Odaklanın: Oyun süresini kontrol etmek için oyun dışında başka etkinliklere zaman ayırın. Sosyal etkileşimler, hobiler, spor veya açık havada geçirilecek zaman gibi farklı faaliyetlere odaklanmak, oyunlara olan bağımlılığı azaltmaya yardımcı olur. Kendinize başka ilgi alanları ve etkinlikler bulun.
• Oyun Süresi İçin Hedef Belirleyin: Oyun oynamadan önce, oyun süresini belirli bir hedefle bağlayın. Örneğin, gün içinde belirli bir işi tamamladıktan sonra oyun oynamayı planlayabilirsiniz. Böylece oyun, ödül olarak kullanılır ve sınırlı bir sürede gerçekleştirilir.
• Aile ve Arkadaşlarla Paylaşın: Oyun süresini kontrol etmek için aileniz veya arkadaşlarınızla destek alın. Oyun süresi hakkında açık bir iletişim kurun ve sizi sınırlamada veya oyun zamanınızı dengelemenizde desteklemelerini isteyin. Onların yardımıyla, oyun süresini kontrol altına almak daha kolay olacaktır.

4. Alternatif Aktiviteler Bulun

Oyun bağımlılığından kurtulmak için alternatif aktiviteler bulmak oldukça önemlidir. Oyun oynamak yerine zamanınızı daha verimli ve sağlıklı etkinliklere yönlendirmek, bağımlılığın etkilerini azaltmanıza ve yeni ilgi alanları geliştirmenize yardımcı olur. İşte oyun bağımlılığından kurtulmak için deneyebileceğiniz bazı alternatif aktiviteler:

• Spor ve Egzersiz: Spor yapmak, bedeninizi hareket ettirerek enerjinizi boşaltmanıza, stresinizi azaltmanıza ve endorfin salgılanmasını sağlayarak iyi hissetmenizi sağlar. Bir spor salonuna kaydolabilir, koşu yapabilir, yüzme gibi aktivitelerle uğraşabilir veya doğada yürüyüşe çıkabilirsiniz.
• Sanatsal Faaliyetler: Kendi yaratıcılığınızı keşfetmek için sanatsal faaliyetlere yönelebilirsiniz. Resim yapmak, müzik enstrümanı çalmak, dans etmek, fotoğraf çekmek veya yazı yazmak gibi aktivitelerle uğraşabilirsiniz. Bu tür etkinlikler hem rahatlamanıza hem de kendinizi ifade etmenize yardımcı olur.
• Sosyal Etkileşimler: Oyun bağımlılığının etkilerini azaltmak için sosyal etkileşimlere odaklanmak önemlidir. Arkadaşlarınızla zaman geçirebilir, ailenizle kaliteli vakit geçirebilir veya yeni insanlarla tanışabileceğiniz sosyal gruplara katılabilirsiniz. Toplum merkezleri, hobilerinizi paylaşabileceğiniz kulüpler veya gönüllü organizasyonlar gibi yerlerde sosyal etkileşimler kurabilirsiniz.
• Okuma ve Öğrenme: Oyun bağımlılığından kurtulmak için okuma ve öğrenme sürecine dahil olmak oldukça faydalıdır. Kitap okuyabilir, makaleler okuyabilir veya yeni bir beceri öğrenebilirsiniz. İlginizi çeken konular hakkında araştırma yapmak, yeni bilgiler edinmenize ve zihinsel olarak aktif olmanıza yardımcı olur.
• Doğa ile İç İçe Olma: Doğanın rahatlatıcı etkisinden faydalanmak için doğal ortamlarda zaman geçirmek oldukça etkilidir. Piknik yapabilir, kamp yapabilir, plajda dinlenebilir veya doğa yürüyüşlerine çıkabilirsiniz. Doğada bulunmak, stresi azaltır, zihninizi sakinleştirir ve doğanın güzelliklerini keşfetmenizi sağlar.

5. Sosyalleşin

Oyun bağımlılığından kurtulmanın önemli adımlarından biri, sosyal etkileşimlere ve gerçek hayatta ilişkiler kurmaya odaklanmaktır. Oyunlarla geçirilen süre, sosyal bağlantıları zayıflatabilir ve izole bir yaşam tarzına yol açabilir. Bu nedenle, oyun bağımlılığından kurtulmak için sosyalleşmeye ve sosyal etkileşimlere önem vermek önemlidir.

• Gerçek Dünyada İnsanlarla Buluşun: Arkadaşlarınızla veya ailenizle bir araya gelin, onlarla vakit geçirin ve gerçek dünyada etkileşimde bulunun. Örneğin, sinemaya gitmek, kahve içmek, yemek yemek gibi sosyal aktivitelere katılabilirsiniz. Yüz yüze iletişim, duygusal bağlantıları güçlendirir ve sosyal becerilerinizi geliştirir.
• Sosyal Gruplara Katılın: İlgi alanlarınıza uygun sosyal gruplara katılarak benzer düşünen insanlarla tanışabilirsiniz. Hobilerinize yönelik kulüpler, spor takımları, sanat atölyeleri veya kitap kulüpleri gibi gruplara katılabilirsiniz. Bu gruplarda ortak paylaşımlarınız olan insanlarla sosyal etkileşimler kurarak yeni arkadaşlıklar edinebilirsiniz.
• Gönüllü Çalışmalara Katılın: Gönüllü çalışmalara katılarak hem toplum hizmeti yapabilir hem de yeni insanlarla tanışabilirsiniz. Hastanelerde, hayvan barınaklarında, çevre koruma projelerinde veya yardım kuruluşlarında gönüllü olarak çalışabilirsiniz. Bu tür faaliyetlerde bulunmak, sosyal sorumluluk hissinizi güçlendirir ve başkalarına yardım etme amacıyla sosyal bağlantılar kurmanızı sağlar.
• Sosyal Medya Kullanımını Sınırlayın: Sosyal medya, oyun bağımlılığını tetikleyebilen bir faktör olabilir. Bu nedenle, sosyal medya kullanımınızı sınırlayarak gerçek dünyada daha fazla sosyal etkileşime odaklanabilirsiniz. Sosyal medyayı daha bilinçli bir şekilde kullanmak, sosyal bağlantıları güçlendirmek için önemlidir.
• İnsanlarla Konuşun ve Dinleyin: Sosyal etkileşimlerde aktif bir rol oynamak için insanlarla iletişim kurun ve onları dinleyin. İlgi göstermek, başkalarının hikayelerini ve deneyimlerini paylaşmak, yeni bağlantılar kurmanıza ve ilişkilerinizi güçlendirmenize yardımcı olur. Empati yapmak ve anlayışlı olmak, sosyal etkileşimlerin kalitesini artırır.

6. Sağlıklı Yaşama Geçiş Yapın

Oyun bağımlılığından kurtulmanın önemli adımlarından biri, sağlıklı bir yaşam tarzına geçiş yapmaktır. Oyunlarla geçirilen saatlerin yerine fiziksel ve zihinsel sağlığınıza odaklanan aktiviteler ve alışkanlıklar geliştirmek, bağımlılıktan uzaklaşmanıza ve daha dengeli bir hayat sürmenize yardımcı olur.

• Aktif Bir Yaşam Tarzı Benimseyin: Oyun bağımlılığının yerini aktif bir yaşam tarzıyla doldurun. Spor yapmak, egzersiz yapmak veya fiziksel aktivitelere katılmak hem bedeninizi hem de zihninizi sağlıklı tutmanıza yardımcı olur. Yüzme, koşu, yoga, dans veya bisiklet gibi aktiviteleri deneyebilirsiniz. Düzenli egzersiz yapmak, enerjinizi boşaltır, stresi azaltır ve endorfin salgılayarak iyi hissetmenizi sağlar.
• Beslenmenize Özen Gösterin: Sağlıklı bir yaşam tarzı için dengeli ve besleyici bir beslenme planı oluşturun. Fast food ve abur cubur tüketimini azaltın ve doğal, taze ve besleyici gıdaları tercih edin. Meyve, sebze, tam tahıllar, protein ve sağlıklı yağlar içeren bir diyet benimsemek enerjinizi artırır, bağışıklık sisteminizi güçlendirir ve genel sağlığınızı destekler.
• Düzenli Uyku Alışkanlığı Geliştirin: Sağlıklı bir yaşam için düzenli ve yeterli uyku almak önemlidir. Oyun bağımlılığı genellikle uyku düzenini etkiler ve uyku problemlerine yol açabilir. Düzenli bir uyku programı oluşturun, uyku hijyenine dikkat edin ve uyumadan önce teknolojik cihazları kullanmaktan kaçının. İyi bir uyku kalitesi, zihinsel ve fiziksel sağlığınızı destekler.
• Stres Yönetimi ve Rahatlama Teknikleri: Oyun bağımlılığından kurtulurken stres yönetimi önemlidir. Stresi azaltmak ve rahatlamak için farklı teknikler deneyebilirsiniz. Meditasyon, nefes egzersizleri, yoga, masaj veya doğa yürüyüşleri gibi rahatlama teknikleri, zihinsel ve bedensel olarak rahatlamanızı sağlar. Ayrıca hobilerinizle uğraşmak, müzik dinlemek veya kitap okumak da stresinizi azaltmanıza yardımcı olabilir.
• Destek ve Danışmanlık Arayın: Oyun bağımlılığından kurtulmak bazen zor olabilir ve profesyonel destek almanız gerekebilir. Bir terapist veya danışmanla çalışmak, bağımlılıkla başa çıkmak, duygusal destek almak ve yeni stratejiler öğrenmek için size rehberlik eder. Destek gruplarına katılmak da benzer deneyimleri paylaşan insanlarla bağlantı kurmanızı sağlar ve motivasyonunuzu artırır.

Oyun Bağımlılığı Nedir?

Oyun bağımlılığı, bir kişinin video oyunları sürekli ve kontrol edemeyecek şekilde oynama ihtiyacı duyması durumudur. Oyun bağımlılığı, bireyin sosyal, akademik ve kişisel yaşamını olumsuz yönde etkileyebilen ciddi bir sorundur. Oyun bağımlılığı, genellikle bireyin oyunlara aşırı ilgi göstermesi, oyun oynamayı düşündüğü süre boyunca kontrolünü kaybetmesi ve oyun oynamayı tercih ettiği diğer aktivitelerden vazgeçmesi şeklinde kendini gösterir.

Oyun bağımlılığı, günümüzde özellikle bilgisayar oyunları, video oyunları ve çevrimiçi oyunlar gibi interaktif oyunlarla daha yaygın hale gelmiştir. Bu oyunlar genellikle sınırsız bir eğlence sunar ve oyuncuları içine çeken bağımlayıcı özelliklere sahiptir.

Oyun Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?

Oyun bağımlılığı, günümüzde birçok insanı etkileyen ciddi bir sorun haline gelmiştir. Oyun bağımlılığına sahip olan bireyler, oyunlara olan aşırı ilgileri ve kontrol edememe durumları nedeniyle günlük yaşamlarında sorunlar yaşayabilirler. Oyun bağımlılığının belirtileri farklı kişilerde farklılık gösterebilir, ancak aşağıda yaygın olarak görülen bazı belirtiler bulunmaktadır:

1. Kontrol Kaybı

Oyun bağımlılığı olan kişiler oyun oynamayı kontrol edemezler. Belirlenen süreyi aşarak saatlerce oyun oynamaya devam ederler. Oyun süresini kısıtlamak veya oyunu bırakmak konusunda zorluk yaşarlar.

2. İlgide Azalma

Oyun bağımlılığı olan kişiler, oyunlara olan aşırı ilgileri nedeniyle diğer ilgi alanlarını ihmal ederler. Hobiler, sosyal etkileşimler, akademik çalışmalar veya iş performansı gibi diğer aktivitelere yeterli zaman ayıramazlar.

3. Geri çekilme ve İzolasyon

Oyun bağımlılığı olan kişiler, oyunlara daha fazla zaman ayırabilmek için sosyal etkileşimlerden geri çekilirler. Daha az zamanı arkadaşlarıyla veya aileleriyle geçirirler ve sosyal ilişkileri zayıflar.

4. Duygusal Değişiklikler

Oyun bağımlılığı olan kişilerde duygusal dalgalanmalar sıkça görülür. Oyun sırasında heyecan, mutluluk ve başarı hissi yaşarken, oyunu bırakmak veya oyun süresi dolunca huzursuzluk, sinirlilik veya hüzün gibi olumsuz duygular yaşayabilirler.

5. Fiziksel Belirtiler

Uzun süreli oyun oynamak fiziksel belirtilere de neden olabilir. Oyun bağımlılığı olan kişilerde uyku düzeninde bozulma, yorgunluk, baş ağrısı, göz yorgunluğu, sırt ve boyun ağrısı gibi sorunlar sıkça görülür.

6. Akademik veya İş Performansında Düşüş

Oyun bağımlılığı olan kişiler, oyunlara harcadıkları süre nedeniyle akademik çalışmalarda veya iş performansında düşüş yaşayabilirler. Ödevlerin ertelenmesi, derslerdeki başarısızlık veya iş yerinde sorumlulukların yerine getirilmemesi gibi problemler ortaya çıkabilir.

Oyun Bağımlılığının Nedenleri

Oyun bağımlılığı, son yıllarda giderek artan bir sorun haline gelmiştir. Birçok kişi için oyunlar, eğlenceli bir zaman geçirme aracı olmasının yanı sıra, bağımlılığa dönüşebilen bir aktivite haline gelmiştir. Oyun bağımlılığının birçok nedeni bulunmaktadır ve bu nedenler genellikle bireysel, sosyal ve psikolojik faktörlerle ilişkilidir.

Bireysel faktörler, oyun bağımlılığının temelini oluşturabilir. Birçok insan oyunları kaçış mekanizması olarak kullanır. Stresli bir iş veya okul hayatından kaçmak için oyunlara sığınabilirler. Oyunlar, gerçek dünyadaki sorunlardan uzaklaşma ve kontrol sahibi olma duygusu sağlayabilir. Aynı zamanda, rekabetçi doğası ve başarı hissi, bireyleri oyunlara daha da bağlayabilir. İyi bir performans gösterme, ödüller kazanma veya liderlik tablolarında üst sıralara çıkma arzusu, oyunları sürekli olarak oynamaya teşvik edebilir.

Sosyal faktörler de oyun bağımlılığının gelişiminde etkili olabilir. İnternetin yaygınlaşması ve çevrimiçi oyunların popülerleşmesiyle, insanlar sanal dünyada sosyal ilişkiler kurmaya başlamışlardır. Çevrimiçi oyunlar, oyuncuların birlikte oynayabileceği veya iletişim kurabileceği bir platform sağlar. Bu, bazı insanların gerçek hayatta kurdukları sosyal ilişkileri zayıflatabilir ve oyunlarla daha fazla vakit geçirmelerine neden olabilir. Aynı zamanda, diğer oyuncularla rekabet etme veya takım halinde çalışma arzusu, sosyal bağlantıları daha da güçlendirebilir ve oyunlara olan bağımlılığı artırabilir.

Psikolojik faktörler de oyun bağımlılığını tetikleyebilir. Bazı insanlar için oyunlar, gerçek dünyadaki problemlerle başa çıkma veya olumsuz duyguları bastırma aracı olabilir. Depresyon, anksiyete veya düşük özgüven gibi psikolojik sorunlar yaşayan insanlar, oyunlara sığınarak kendilerini daha iyi hissedebilirler. Oyunlar, sanal bir dünyada başarılı olma ve güçlü bir kimlik geliştirme fırsatı sunar. Bu da bağımlılığı artırabilir ve gerçek dünyadaki sorunları daha da kötüleştirebilir.

Oyun Bağımlılığının Olumsuz Etkileri

Oyun bağımlılığı, birçok insan için ciddi sorunlara yol açabilen bir durumdur. Oyunlara olan aşırı bağımlılık, hem bireysel hem de sosyal yaşam üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. İşte oyun bağımlılığının bazı olumsuz etkileri:

1. Sağlık Sorunları

Oyun bağımlılığı olan kişiler genellikle uzun saatler boyunca oyun oynarlar ve bu durum fiziksel sağlıklarını olumsuz etkileyebilir. Uzun süreli oturma, düzensiz uyku düzeni, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve egzersiz eksikliği gibi faktörler obezite, uyku bozuklukları, sırt ve boyun ağrıları gibi sağlık sorunlarına yol açabilir.

2. Akademik Performansın Düşmesi

Oyun bağımlılığı, özellikle öğrenciler için akademik performansı olumsuz etkileyebilir. Oyunlar için harcanan uzun süreler, ders çalışma zamanını azaltır ve ödevlerin ve projelerin zamanında tamamlanmasını engeller. Bu da not düşüklüğü, başarısızlık ve okulda sorunlar yaşama riskini artırır.

3. Duygusal Sorunlar

Oyun bağımlılığı, duygusal sorunlara da yol açabilir. Sürekli olarak oyunlarda başarısız olma, rekabet kaygısı, sosyal reddedilme ve hayal kırıklığı gibi faktörler, kişinin özgüvenini azaltabilir ve depresyon, anksiyete ve düşük benlik saygısı gibi duygusal sorunların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.

4. Finansal Sorunlar

Oyun bağımlılığı, maddi sorunlara da yol açabilir. Oyunlara harcanan sürekli para, kontrolsüz bir şekilde harcama yapmayı teşvik edebilir. Bu da kişinin finansal sorunlarla karşı karşıya kalmasına ve hatta borçlanmasına neden olabilir.

5. İş Performansının Düşmesi

Oyun bağımlılığı, iş hayatını da olumsuz etkileyebilir. Uzun süreli oyun oynama, uyku düzeninin bozulması ve odaklanma sorunları, iş performansının düşmesine ve hatta iş kaybına yol açabilir.

Oyun bağımlılığı nedir?

Oyun bağımlılığı, oyunlara aşırı derecede zaman ayırma, oyunlardan uzaklaşma güçlüğü, oyunlar olmadan huzursuzluk hissi gibi belirtilerle kendini gösteren bir bağımlılık durumudur.

Oyun bağımlılığının belirtileri nelerdir?

Oyun bağımlılığının belirtileri şunlar olabilir: sürekli olarak oyun oynama isteği, oyunları kontrol edememe, diğer önemli faaliyetleri ve ilişkileri ihmal etme, uyku düzeninde bozukluklar, okul veya iş performansında düşüş.

Oyun bağımlılığının nedenleri nelerdir? 

Oyun bağımlılığına yol açan birçok faktör bulunabilir. Bunlar arasında zorlu yaşam koşulları, düşük özgüven, sosyal izolasyon, stres, duygusal bozukluklar ve genetik yatkınlık sayılabilir.

Oyun bağımlılığının olumsuz etkileri nelerdir?

Oyun bağımlılığı, sosyal izolasyon, sağlık sorunları, akademik veya iş performansının düşmesi, aile ilişkilerinde sorunlar, uyku düzeninin bozulması gibi birçok olumsuz etkiye neden olabilir.

Oyun bağımlılığından nasıl kurtulabilirim?

Oyun bağımlılığından kurtulmanın yolları şunlar olabilir: farkındalık oluşturma ve kabul etme, destek arama, oyun süresini kontrol etme, alternatif aktiviteler bulma, sosyal bağlantıları güçlendirme, sağlıklı yaşam tarzı uygulama ve profesyonel yardım almak.

Dünya Sağlık Örgütü 'bilgisayar oyunu bağımlılığı'nı artık bir hastalık olarak tanımladıklarını açıkladı ve bu duruma 'Oyun Rahatsızlığı' adını verdi. Türkiye'de de özellikle çocuklar ve gençlerde önemli bir oran, vaktinin bir çoğunu bilgisayar başında geçirirken, aileler bu sorunun farkında olsa da yeterli tepkiyi göstermiyor. Ama DSÖ'ye göre artık bu çocuklar hasta sayılıyor. Peki anne babalar ne yapmalı? Çocuklarının bir bağımlı olmaması için hangi önlemleri almalılar? Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz önemli bilgiler verdi.

ÇOCUĞUNUZUN OYUN BAĞIMLISI OLMASINI NASIL ÖNLEYEBİLİRSİNİZ?

Bilgisayar oyunu ve teknoloji bağımlığı günümüzün en kritik sorunlarından biri haline geldi. Hem fizyolojik hem de psikolojik pek çok sorunu beraberinde getiren bu bağımlılık, aileler tarafından henüz yeterince ciddiye alınmıyor.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Beyin Hastanesi AMATEM Koordinatörü, Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, oyun bağımlılığına ilişkin görüşlerini bir vaka ile birlikte paylaşırken, çocukların hangi koşullarda bağımlı olduklarını gözler önüne seriyor. İşte gerçek bir bağımlı hikayesi…

OLGU: 22 yaşında bir üniversite öğrencisi “Bilgisayar başında çok zaman geçiriyorum, bu yüzden ders başarım düştü, hiçbir şeyden zevk alamıyorum, hiçbir hedefim yok, ciddi bir karamsarlığım var” şikâyetleriyle başvurdu. Sorununu detaylı anlattığında kişinin sorunlu internet kullanımının yanında majör depresyon ve sosyal fobisinin de olduğunu keşfettik.

Bilgisayar, hayatına okul değişikliği sonrası yaşadığı uyum sorunu döneminde girmiş. Kendini ifade etmekte zorlanması ve arkadaş edinememesi, bu sebeple de kendisini sosyal aktivitelerden çekmesi bilgisayar kullanımını pekiştirmiş. Internet hayatında kontrol edebildiği, kendini ait hissettiği ve rahatlıkla iletişim kurabildiği bir ortam onun için. Geldiğinde internet kullanımı günde en az 8 saatti. İnternet kullanımı okula gitmemesine, gitmemek de internet kullanımına sebep oluyordu.

İnterneti daha çok online oyunlar, sosyal medya, bilimsel makaleler ve doğa haberleri okumak için kullanıyordu. Daha öncesinde kullanımı azaltmayı denemiş ancak sadece 1 ay uzak kalabildiğini söyledi. Muhtemelen, çabuk sıkılma, davranışı sürdürmekte zorlanma, kısa vadeli hazları tercih, ödülü bekleyememe ve “başaramayacağım” düşüncesi onun devam etmesi engelliyordu.

Terapiden beklentisi hedef koymak ve ona ulaşmak ve gerçek hayattaki şeylerden de haz almaktı. Kendisiyle derse girmese de okula gitmek, internet süresini kademeli azaltmak gibi küçük davranışsal teknikler uyguladık.

Üçüncü seanstan sonra okula devam etme kararı aldı. 5 dersinden 3'ünün sınavına girdi. Bilgisayar günlüğü tuttu, günlük program hazırlandı. Televizyon, temizlik, kitap okuma, dışarı çıkma, yeni insanlarla birlikte olma gibi boş zaman aktivitesi planladı ve uygulayabildi. Seanslar süresince içinde bulunduğu “Yetersizlik düşüncesi – bir şey yapmama – sıkılma – vazgeçme – internet” döngüsünü fark etti.

Bu aşamadan sonra davranışsal müdahalelerden bilişsel müdahalelere geçildi. “başaramayacağım”, “yetersizim” düşünceleri üzerine çalışıldı. Şu anda depresif şikâyetleri geriledi. Okula gidiyor. İnternet kullanımı günde saat. Arkadaşlarıyla düzenli olarak görüşüyor. Yeni insanlarla rahatlıkla tanışabiliyor.  Diğer ilgi alanlarına yönlenmiş durumda.

GENÇLERİN YARISINDA BU SORUN VAR

Bu konuda en son yapılan kapsamlı çalışma 16 yaş lise öğrencilerinde Avrupa madde kullanım profil çalışmasıdır. yılı sonunda tamamlanan bu çalışmanın verilerin analizi halen devam etmektedir. Ama lise öğrencilerinde ve üniversite öğrencilerinde yapılan küçük ölçekli çalışmalarda Sorunlu Teknoloji veya İnternet Kullanımı tanı kriterlerine uyma oranı gençlerimizde yaklaşık % oranındadır. Farklı tanı ölçütleri kullanılması nedeniyle rakamlar farklılıklar gösterse de her geçen gün bu sorunun ülkemizde ciddi bir atış gösterdiği görülmektedir. yılına dek Dünya Sağlık Örgütü Bilgisayar Oyun Bağımlılığını “Ruhsal Hastalıklar” kategorisine koymazken son yıllarda görülme sıklığı, kişinin fiziksel ve ruhsal sağlığı üzerinde ki olumsuz etkileri ve işlevselliğini bozması üzerine Ruhsal hastalıklar kategorisi altında incelenmesi gerekliliğini vurgulamıştır.

Teknoloji bilinçli kullanıldığı zaman insan hayatını kolaylaştırma amacına hizmet etmektedir. Fakat kişinin teknoloji ürünlerini kullanmada kontrolü yitirmesi ile birlikte kötüye kullanım ve bağımlılık gelişebilmektedir. Bilgisayar ve internet ortamının fizyolojik bağımlılık yaptığı bugün artık kesinlik kazanmıştır.

TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI NEDİR?

Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte hayatımızda pek çok değişim, gelişim ve kolaylık sağlanmıştır. Kişinin teknoloji kullanımında zaman içinde kontrolünü yitirmesi, kullanımı sınırlayamaması ve sonucunda aşırı kullanımı ile birlikte ciddi olumsuz sonuçlara yol açabilen bir davranışsal bağımlılık da madalyonun diğer yüzünü oluşturmaktadır. Temel olarak teknoloji bağımlılığı; teknolojinin aşırı kullanılması isteğinin önüne geçilememesi, teknoloji kullanımı olmadan geçirilen vaktin eski önemini kaybetmesi, teknoloji kullanımından uzak ya da yoksun kalındığında gerginlik, öfkelilik hali ve hatta saldırganlık davranışlarının olması ve kişinin aile, okul, sosyal ve iş hayatını olumsuz etkilemesi  ile seyreden bir davranışsal bağımlılık olarak tanımlanabilir.

Teknoloji bağımlılığı ilk olarak bireyi fiziksel ve ruhsal sağlık anlamında olumsuz etkiler ve akabinde de aile, okul, iş, sosyal hayatında problemlere yol açar. Patolojik düzeyde internet kullanımı da teknolojik bağımlılıklar arasında yer almaktadır (Young, ). Teknolojik bağımlılıklarda çoğunlukla ilgili davranıșın bağımlılık oluşturucu uyarıcı ve pekiştirici özelliklerinin olduğu söylenebilir (Griffiths, ). Bu nedenle çocuklar ne kadar erken yaşta bu teknoloji (akıllı telefon, ipad vb) karşılaşırsa gelecekte sorunlu kullanım veya bağımlılık riski o kadar artmaktadır. Ayrıca dikkat ve konsantrasyonda azalma, gerçek dünyada sağlıklı iletişim kuramama ve/veya kurma gereksinimi olmaması gibi sorunlarda ortaya çıkabilmektedir. Sanal oyun ortamında elde edilen hazzın daha sonra geçek dünyada arzulanması ve buna yönelik davranışlarda bulunma kişinin gerçek dünya algısının da bozulmasına yol açmaktadır.

Aileler kısmen bu konuda bilgi sahibi olsa da bazen ihmal ettikleri için, bazen çocukları için yerine daha olumlu bir seçenek koyamadıkları için bazen de söz geçiremedikleri için bu konuda çaresiz kalmaktadırlar.

Bilgisayar ve teknoloji bağımlılığını önleme sorunlu kullanımın önüne geçmenin yolları:

Bilgisayarın yerinin değiştirilmesi ve diğer insanların bulunduğu yere alınması, diğer insanlar ile beraber iken internete bağlanılması, internete bağlanma zamanının değiştirilmesi, internet defterinin oluşturulması, kişinin yakınlarından internet kullanımı ile ilgili problemlere sahip olduğunu saklamaması, hayatını yeniden yapılandırma amacıyla spor, sanat, sosyal ilişkiler vb. aktivitelere yer verilmesi, kişiye yeni sosyal becerilerin kazandırılması, belirli zamanlarda internete girme tatillerinin verilmesi, gevşeme tekniklerinin uygulanması, olumsuz otomatik düşüncelerin ele alınması, internete bağlanma sırasında yaşanan duyguların not edilmesi gibi yöntemler yer almaktadır.

Bu yöntemlerin yanı sıra eğer sorunlu kullanım varsa teknoloji kullanımında dış durdurucuların kullanılması, internet kullanımıyla ile ilgili hedeflerin belirlenmesi, hatırlatıcı kartlar kullanılması, internet kullanımı yerine kişinin yapmak istediklerini not alması gibi yöntemleri de önermekteyiz.

Teknoloji bağımlılığının altında sıklıkla psikolojik faktörler de rol oynamaktadır. Bu nedenle tedavi hedefi öncelikle altta yatan psikolojik faktörlerin tespit edilip bu noktaların tedavi edilmesidir. Bu bağlamda çok sıklıkla olmamakla birlikte  psikoterapiden ve nadiren de olsa ilaç tedavisinden yararlanılabilir. Özellikle bilişsel davranışçı terapi teknoloji bağımlılığında yaygın olarak kullanılmaktadır.

Bilişsel davranışçı terapi yaklaşımı; kişinin kendisi ve olaylar ile ilgili hatalı, çarpıtılmış  ve uyum bozucu düşüncelerinin yerine alternatif, sağlıklı ve gerçekçi düşünceler geliştirmeyi ve bu yolla var olan psikolojik sıkıntıları hafifletmeyi ve ortadan kaldırmayı hedeflemektedir.

SÖZCÜ