Türk Dil Kurumu sözlüğünde site kavramı İlk Çağ’da kendi yasalarıyla yönetilen bir veya birkaç kentten oluşan devlet olarak tanımlanmaktadır. Şehir Devleti olarak da bilinen site kavramı Mısır’da Nom, Yunanistan’da ise polis olarak adlandırılmaktadır. Tarihteki ilk şehir devletleri Orta Doğu’da ortaya çıkmıştır. Şehir devletlerinin belli başlı özelliklerine bu yazımızda yer verdik. Bu konulara geçmeden önce tarihteki ilk şehir devletlerinin örneği olan site ile nom ve polis kavramlarını açıklamak yararlı olacaktır.
Bu Yazının İçindeki Başlıklar:
Günümüzde site denince akla gelen ilk şey, birden fazla apartmanın ya da konutun bir arada bulunması ile oluşan yapılar geliyor. Hatta bazen aklımıza internet siteleri de gelebiliyor. Fakat site sözcüğünün tarihteki ilk anlamları bunlar değildi. Site, Tunç Çağı’ndan itibaren başlayan ilk ve en ilkel devlet örgütlenmesidir. Site kavramı, tarihte bilinen ilk uygarlık olan Sümerler tarafından kullanılan ve şehir devleti anlamına gelen bir sözcüktür.
Nom kelimesinin Grekçe’de karşılığı yöredir. Eski Mısır dilinde de sepat adı verilmekteydi. Nom, Antik Mısır’daki kentler için kullanılan bir terimdir. Kendi yönetim biçimlerine sahip olan nomlar, nomark adı verilen kişi tarafından yönetiliyordu. Nomlar, yarı feodal yönetime de sahiplerdi.
Polis devleti, Orta Çağ’da ortaya çıkan bir kavramdır. Polis kavramı, Yunanlıların şehir yerine kullandıkları sözcüktür. Polis devletlerinde yönetim, site ve nom devletlerine kıyasla daha farklıydı. Polis devletleri, belirli yasalara ve kurallara bağlı değildir. Hukuken yapılması zorunlu davranışlar ya da yerine getirilmesi gereken sorumluluklar yoktur. Halkın sorumluluk duyması gerekenler din, Tanrı ve vicdan ile sınırlıdır. Yönetici istediği zaman istediğini yapabilmektedir. Kısacası her şey yöneticinin söyleyeceklerine bağlıdır ve söylediği her şey hukuki kural niteliğindedir. Herkes söylenenlere kayıtsız şartsız uymak zorundadır. Bu nedenle, polis devleti, hukuk devleti kavramının zıttı olarak anılır.
Sümerler birden fazla şehir devletinden oluşuyorlardı. Her şehir devletinin gerek işleyişinde gerek din algısında farklılılar vardı. Bu şehir devletlerinin sınırları ise çeşitli taşlar ve kanallar ile belirlenmişti. Peki Sümer sitelerinin isimleri nelerdir?
İlk beş şehri; Eridu (Ebu Şahreyn), Bad-tibira (El-Medain), Larsa (Es-Senkereh), Sippar (Ebu Habbah) ve Şuruppak (Fara) idi.
Bilinen diğer şehirleri:
Sitelerdeki yaşam genel olarak bilim ve teknik üzerine odaklıydı. Sitelerde icat edilen ya da keşfedilen araç ve aletlerden (tekerlek, yazı vb.) bu durumu gözlemleyebiliyoruz. Bilimin yanı sıra, din konusunda da karşılaştığımız örnekler bir hayli ilgi çekici. Her sitenin farklı bir tanrı veya tanrıçası bulunmaktaydı. Çeşitli destanlar ve mitolojiler sayesinde de halkın bu tanrı ve tanrıçalara olan inancı rahatça anlaşılabiliyor. Mesleki konuda ise, sitelerde yaşayan halk genel olarak ticaretle uğraşıyor olsa da edebi eserler de yazıyorlardı. Edebiyat çok kazançlı ve yaygın olmasa da ticaret oldukça yaygın bir meslekti. Tüm bunların yanı sıra, site yaşamlarındaki en önemli sosyal olay ise sınıf farkıydı. Halk içinde büyük sosyal sınıf farkları bulunuyordu ve bu durum yönetimi bile etkilemekteydi.
Patesi, İlk Çağ’da uygarlıkların beşiği olarak bilinen Mezopotamya’da, Sümerler devrinde, site denilen şehir devletleri yöneten rahip ve krallara verilen addır. Sümerler, birbirinden bağımsız site denilen şehir devletleri halinde yaşıyorlardı. En önemli şehirleri; Ur, Uruk, Lagaş’tı. Bu şehir devletleri Ensi veya Patesi denilen rahip-krallar tarafından yönetiliyordu.
İlk ziggurat, Mezopotamya döneminde Sümerler tarafından inşa edilmiştir. Daha sonra Babiller ve Asurlar tarafından da inşa edilen Zigguratlar tapınak olarak kullanılmak üzere tasarlanmış yapılardı. Kat kat küçülen ve 2-7 katlı olan bu yapıların, Zigguratların, tepesinde bir teras bulunurdu. Bu teras türbe ve tapınak amacıyla kullanılan yerdi. Tapınak için en üst katı seçmelerinin sebebi de yaratıcının en üstte, tepede olmasıydı. Yaratıcıya daha yakın olabilmek amacıyla en üst katı seçmişler. Fakat diğer katlar da farklı amaçlar için kullanılmıştır. Bu 7 katın 7 farklı şeyi temsil ettiği söylenir. 1. kat taşı, 2. kat ateşi, 3. kat bitkiyi, 4. kat hayvanı, 5. kat insanlığı, 6. kat gökyüzü ve güneşi 7. kat ise melekleri sembolize etmektedir. Dini amaçların yanı sıra Zigguratların en alt katı da depo olarak kullanılmaktaydı. Hatta yazının bulunuşu da buraya bağlanmaktadır. Depoda bulunan malzemeleri not etmek için yazıya ihtiyaç duymuşlardır.
Bir şehir devleti kendine özgü özelliklere sahiptir. Bu özelliklerden en önemli ilk özelliği, şehir devletinde siyasi birlik olmamasıdır. Siyasi birlik olmaması, birden fazla otorite olduğunu gösteren bir ifadedir. Yani yönetimde tek bir kişinin sözü geçmemektedir.
Siyasi birliğin yanı sıra, şehir devletlerinde merkezi otorite de yoktur. Merkezi otorite; yasama, yürütme ve yargı organlarının tek bir yerde veya kişide toplanması ile oluşan bir kavramdır. O dönemlerde bölgeye genel anlamıyla feodalite hakim olduğu için merkezi otorite de siyasi birlik de yoktur.
Şehir devletleri kültürel birliğe sahiptirler. Aynı şehir devletinde yaşayan insanların sahip oldukları kültürler de hemen hemen aynıdır. Bu durum da kültürel birliği oluşturur.
Şehir devletleri dış saldırı, tehlike ve tehditlere açıktırlar. Şehir devleti olmalarının en büyük dezavantajlarından biri de bu durumdur. Kendilerinden daha büyük devletlerin saldırılarını defetme konusunda yetersiz kalırlar. Çünkü, saldıran devletin karşısında çok daha küçük ve güçsüz devletlerdir.
Özgür bir düşünce ortamına sahiptir. Herkes rahatça fikirlerini ortaya koyar ve fikir alışverişi yapmak çok daha kolaydır. Şehir devletlerinde ticaret de genel olarak gelişmiş olduğundan düşünce ortamının çeşitliliği ve özgürlüğü esastır. Bu nedenle bilim ve kültür açısından bizlere de çok büyük katkıları olmuştur.
Şehir devletlerinin kendi aralarında da rekabet söz konusudur. Gerek siyasi gerek de sosyal alanda bu çekişmeleri gözlemleme şansına sahibiz. O dönemlerde düzenlenen Yunan Olimpiyat Oyunları da bu duruma verilebilecek güzel bir örnektir.
Şehir devletlerinde doğrudan demokrasidiyebileceğimiz bir yönetim söz konusuydu. Halk belirli bir alana toplanıp yönetim hakkında düşüncelerini söylerdi. Fakat, yine de tam anlamıyla bir demokrasi olduğunu savunamayız, çünkü bu alanda da sözü geçen kişiler halkın belirli kesiminden insanlardı yani herkes değildi. Belirli kesim dediğimiz kişiler de yüksek statüye sahip kişilerdi. Bu toplantılarda önemli olarak nitelendirilebilecek kişiler söz hakkına sahipti.
Bu konuyla ilgili Karum Nedir? İlk Karum Ne Zaman Kuruldu? başlıklı yazımızı da inceleyebilirsiniz.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası