Pupp Alerjisi
Gebelikte Kaşıntı
Gebelerin yaklaşık beşte birinde kaşıntı şikayetleri vardır.
Bir kısmı alınan ilaçlara ya da yenen besinlere karşı oluşan alerjik reaksiyonlara, gebelikten önce var olan dermatozlara ya da lenfoma ve hepatitis gibi sistemik hastalıklara ya da kanda bilirubini yükselten diğer nedenlere bağlı olabildiği gibi, direkt gebeliğe bağlı olanlar da vardır.
Direkt gebeliğe bağlı olarak oluşan kaşıntılar deyince birkaç durum karşımıza çıkar:
1-GEBELİĞE BAĞLI İNTRAHEPATİK KOLEOSTAZİS
2-GEBELİK ÜRTİKERİ(PUPP)
3-CİLT ÇATLAKLARINA BAĞLI KAŞINTILAR
4-HERPES GESTASYONES(PEMFİGOİD GESTASYONES)
GEBELİĞİN İNTRAHEPATİK KOLEOSTAZİSİ
Gebelerde karaciğerde safra akımının yavaşlamasıdır. Atılamayan ve kanda biriken safra tuzları ve yükselen bilirubin tabloyu oluşturur.
Gebelikte özellikle haftadan sonra(bazen funduszeue.infoa bile görülebilir) ortaya çıkan bir tablodur. Oluşumunda östrogen ve progesterona karşı aşırı duyarlık suçlanmaktadır. Östrogen hormonu safra tuzlarının karaciğerden atılımını engelleyerek etkili olmakta, progesteron ise karaciğerden östrogen eliminasyonunu engelleyerek östrogene yardımcı olmaktadır. Bu hastalar gebe olmadıkları dönemde östrogen ve progesteron içeren oral kontraseptif aldıklarında da bazen kaşıntı tablosu oluşabilmektedir.
Gebelerin % ile %’unda görülür.
Görülme sıklığı ırksal ya da genetik özellikler taşır. Mesela aynı aileden kadınlarda daha sık görülmesi, aynı kadının takip eden gebeliklerinde çoğunlukla tekrarlama eğilimi ve mesela Şili’de gebe kadınların %’sinde görülebilmesi ırksal ve genetiksel yatkınlığı doğrular nitelikte bulgulardır.
Vakaların %80’ni haftadan sonra ortaya çıkarsa da 6. Haftada bile görülenler vardır.
Belirtiler:
En önemli belirti: Döküntü vermeden, avuç içi ve ayak tabanlarından başlayan ve sonra kol ve bacaklarla tüm vücuda yayılan döküntüsüz kaşıntılardır. Kaşıntılar geceleri görülür.
Kaşıntıdan başka: sarılık, idrar renginde koyulaşma, dışkı renginin açılması, dışkı ile yağ kaybı ve bu yağ kaybı neticesi oluşan K vitamin eksikliğinin neden olduğu kanamalar görülebilir. Sarılık bu hastaların beşte birinde ve kaşıntının başlamasından hafta sonra ortaya çıkar. Ki, gebelikte viral hepatitten sonra en sık sarılık sebebi gebelik koleostazıdır.
Yukarıda saydığımız belirtilerin hepsi olmak zorunda değildir. Bu belirtilerden sadece biri ya da bir kaçı bir arada olabilir.
Laboratuvar bulguları:
1-Karaciğer enzimlerinde(ALT, AST, ALP ve GGT) yükselme görülebilir.
2-Safra tuzları yükselmiştir.
3-Bilirubin yüksekliği
4-Kolesterol yüksekliği
Gebelikte intrahepatik koleostazın fetusa etkileri:
Fetus, safra temizliğini anne karaciğeri aracılığıyla yapar. Gebelik koleostazı olan bir anne ne kendi ne de fetusun safra atılımını yeterli miktarda yapamayacaktır. Dolayısıyla çocuk kanında biriken safra tuzları ve bilirubin çocukta fetal distresse, erken doğuma ve mekonyum asipirasyonuna ve hatta K vitamini düşüklüğü nedenli fetal beyin kanamalarına neden olacaktır( K vitamini yetersizliği annede de kanamalara sebep olabilir.)… İşte bunlardan dolayı ağır gebelik koleostazında; haftada doğum sağlanmalıdır.
Tedavi:
Hafif vakalarda:
Nemlendiriciler, antihistaminikli ya da kortizonlu kremler ve antihistaminik tabletler denenir.
Ağır vakalarda:
1-Ursedeoksikolik asit(URSOFALK KAPSÜL):Karaciğer enzimlerini toparlar, hem fetüs hem de annedeki safra asit düzeylerini düşürür ve bebek üzerindeki kötü risk azalır ya da kalkar.
2-Kolestiramin(KOLESTRAN TOZ):Sadece kaşıntıyı azaltmaya faydası olur.
3-K vitamini(LİBAVİT K): K vitamini ölçümlerinde seviye düşükse, kanama eğilimini azaltmak için eksik yerine konmalıdır. Özellikle doğum düşünülüyorsa.
4- Yüksek doz kortikosteroidler. Ancak bunlar da yenidoğanda adrenal yetmezlik tablosu oluşturabilir. Doğum sonunda dikkat…
NOT: Doğumdan sonra, tablonun düzelmesi hafta alabilir.
Ayırıcı tanı:
Preeklampsi, HELLP sendromu, gebeliğin akut yağlı karaciğeri, viral hepatitler ve ilaca bağlı hepatitler ayırıcı tanıda düşünülecek tablolardır. Bunlardan dolayı trombosit sayımları ve hepatitis testleri yapılmış olmalıdır.
GEBELİK ÜRTİKERİ
(PUPPP=PRURITIC URTICARIEN PAPUL and PLAQUES OF PREGNANCY)
Gebelikte kırmızı kabarık lezyonlarla birlikte seyreden kaşıntı halidir. Özellikle ilk gebelikte ve haftadan sonra ortaya çıkar. Diğer gebeliklerde tekrarlama olasılığı düşüktür ve östrogen ve progesteron ile dolayısıyla oral kontraseptiflerle ilgisi yokturgebelikte bir görülür.
Hastaların üçte ikisinde kaşıntılar karın çatlaklarından başlar. Daha sorna göve, kollar ve bacaklara yayılır. Yüzde nadiren görülür. Avuç içi ve ayak tabanlarında görülmez. Lezyonlar iyileştikten sonra yerlerinde koyu bir leke bırakabilir.
Oluşumunda gecikmiş aşırı duyarlık reaksiyonu yanında karın duvarının hızlı büyümesinin iltihabi bir reaksiyona bunun da kaşıntıya neden olabileceği konuşulur. Karın duvarının gerilemsi teorisini doğrulayan bir bulgu ikizlerde sık görülmesidir.
Tedavide antihistaminik ya da kortikosteroidli krem ya da tabletler verilir. Tedaviye cevap vermeyen olgularda erken doğuma gerek yoktur.
HERPES GESTASYONES
(PEMFİGOİD GESTASYONES)
Oldukça iyi tanımlanmış bir gebelik dermatozudur.
Gebelikte(Gebeliğin geç dönemlerinde ya da doğumdan sonra), mol gebeliğinde ve hatta koriokarsinom esnasında ortaya çıkabilen OTOİMMUN NİTELİKLİ bir hastalıktır. Sonraki gebeliklerde de tekrarlama eğilimindedir. Tekrarlamalar bir öncekinden daha şiddetli seyirler gösterir.
Özellikle karın bölgesinde başlayan, kalça ve gövde ve kollar ve bacaklara yayılır. Ancak yüz, avuç içi ve ayak tabanı çok nadiren tutulur. Kaşıntıları bül gelişimleri izler. Patlayan büller, herpese benzediği için, herpes gestasyones adını almıştır.
Tanı için biopsi şarttır.
Gebelik ürtikeri gibi tedavi yöntemleri uygulanır.
Doğumdan sonra kaybolabildiği gibi tablo devam da edebilir.
Bağışıklık sistemi, vücuttan içeri giren bakteri, virüs ve diğer hücrelere karşı koruyan ve herkeste zaman zaman meydana gelen az sayıda kanser hücresini yok etmek için çalışan bir sistemdir. Alerji, bağışıklık sistemi yanıtının aşırıya kaçılması durumudur.
Bağışıklık sisteminde yaşanan değişimler, gebe kadında alerjik hastalıkların azalmasına yardımcı olmasına rağmen, bu durum her zaman böyle değildir. Önceden var olan alerjik durumlar hamilelik sürecinde azaldığı gibi belirgin bir artışta gösterebilir. Bu alerjik durumlar yaşanan ilk gebelik sürecinde meydana gelebilir.
Doğacak Bebekte Alerji Oluşumu Nasıl Önlenir?
- Alerjik bir hastalığınız varsa, emzirme döneminde kendinizde alerji yapabilecek şeylerden uzak durun.
- Bebeğinizi ilk altı ay mutlaka anne sütüyle besleyin.
- Katı yiyeceklere altıncı aydan sonra başlayın.
Bebeğiniz yaşını doldurmadan, buğday, soya, turunçgil içeren besinler vermeyin. - Bebeğinizin odasını küf, hayvan tüyü gibi alerjik etkenlerden arındırın.
- Evde sigara içmeyin.
Gebelikte Görülen Alerji Türleri
Alerjik Astım
Astımı olan anne adaylarının, kendilerinde atağa yol açacak alerjenlerden ve özellikle sigaradan uzak durması gerektiği öneriliyor.
Alerjik Nezle
Tedavide alerjiye neden olan etkenlerden uzak durmayla başlanır ve gerekli durumlarda doktor önerisiyle bebeğiniz için tehlike arz etmeyen burun damlaları ve diğer tedaviler uygulanabilir.
Kurdeşen
Tüm alerjik hastalıklarda olduğu gibi alerjyi tetikleyecek şeyden uzak kalınması ve gerektiğinde kullanılan ilaçlarla tedavi sağlanır.
Pupp
Gebelikte sıklıkla rastlanan cilt hastalığıdır ve kendini gebeliğin son süreçlerinde gösterip kaşıntılı cilt döküntüleri şeklinde belli eder. Tedavide kortizonlu kremlerden faydalanılabildiği gibi ılık karbonatlı banyolar da faydalı olabilmektedir.
Atopik Dermatit
Kaşıntıyla seyreden ve erişkinlerin %2’sinde görülen bu alerjik cilt hastalığında aynı anne adayında alerjik rinit, astım ve gıda alerjilerine de sık rastlanır. En sık görülen cilt bölgeleri boyun, göğsün üst kısmıları, ağız bölgesi, dirsekler ve diz arkası ve göz çevresidir. Gebelik seyrini olumsuz etkilemez ve bebeğe zararı olmayan lokal etkili ilaçlarla tedavi edilir.
Anafilaksi
Gebelikte oldukça ender görülen bu durumun en sık görülen nedeni ilaç alerjisidir. Tedaviye en kısa sürede başlanması son derece önemlidir. Anafilaksi reaksiyonuna neden olan ilaçlar arasında en sık görülenleri penisilin grubu antibiyotikler ve damardan verilen demir olmakla beraber her ilaç bu reaksiyona neden olabilir.
Son olarak, eğer alerjik bir bünyeniz varsa ve tedavi görüyorsanız, gebe kalmadan önce doktorunuza başvurmanızda fayda var. Bu şekilde hamileliğinizde kullanılacak tedavi planınız hazırlanabilir. Eğer desansitizasyon tedavisi gerçekleştirilecekse, gebelik öncesi dönem bu tedavi için en uygunudur.
Polen mevsimlerinde alerjik reaksiyonları artan anne adaylarının gebeliklerinin ilk aylarını bu mevsime rastlamayacak şekilde planlamaları onlar için daha rahat olacaktır.
Hamilelikte sağlık ile ilgili içerikler için tıklayın! funduszeue.info
Artık gebelikte kaşıntı yok
Özellikle hızla büyüyen karın ve memeler etrafında kaşıntının olması son derece normaldir. Bu bölgeler etrafında oluşan çatlakların ilk belirtisi kaşıntıdır. Hormonal değişimler de ciltte hassasiyeti artırarak kaşıntıya yol açabilir. Cilt gebelik sırasında normalden daha aktif bir organdır. Hem kan akımları artar hem de ter bezlerinin çalışması hızlanır. Buna bağlı olarak meme altlarında, kasıklarda ve diğer cilt kıvrımlarında terlemeye bağlı döküntü ve kaşıntılar olabilir. Bu bölgelerde cilt mantarı gelişebilir ve bu enfeksiyonlar da kaşıntıya yol açabilir.
Vajina çevresindeki kaşıntılar genital mantar enfeksiyonuna, anüs çevresindeki kaşıntılar ise hemoroid ya da bağırsak parazitlerine bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Artan östrojen düzeylerine bağlı olarak avuç içi ve ayak tabanlarında kızarıklık görülebilir ve bu tabloya kaşıntı eşlik edebilir. Durum doğumdan hemen sonra gerileyerek kaybolur. Bunun dışında gebe olmayan bir insanda kaşıntıya neden olabilecek egzama, cilt kuruluğu, besin alerjileri gibi durumlar da gebelikte kaşıntının altında yatan neden olarak karşımıza çıkabilir. Son olarak ise gebelik kaşıntıları, gebeliğe bağlı cilt hastalıkları ya da daha da önemlisi safra yolları ile ilgili problemlerin belirtisi olabilir.
Hemen herkeste görülebilen basit kaşıntılar ile başa çıkmak için alınabilecek basit önlemler vardır. Bunlardan en basiti çok sıcak su ile banyo yapmaktan kaçınmaktır. Sıcak su cildi kurutarak elastikiyetini azaltır. İdeal olan ılık su ile banyo yapmaktır. Banyo sonrası sabun ve şampuanı iyice durulamak ve yumuşak bir havlu ile iyice kurulamak önemlidir. Bazı parfümler ciltte rahatsızlığa neden olabileceğinden kokusuz kremler ile vücudu nemlendirmek yararlı olacaktır.
PUPPP
Gebe kadınların yaklaşık %1'inde göbek çevresinde kaşıntılı kırmızı kabarıklıklar ortaya çıkar. Bu durum gebeliğin kaşıntılı ürtiker plakları ve papülleri olarak(pruritic urticarial papules and plaques of pregnancy (PUPPP) olarak adlandırılır. PUPPP gebeliğin son 3 ayında ve ilk bebeğini bekleyen ya da çoğul gebelik yaşayan anne adaylarında daha sık görülen bir durumdur. Kızarıklıklar ilk başta karın çevresinde ve çoğu zaman eğer varsa karın çatlaklarının etrafında başlar ve giderek kalçalara, bacaklara ve hatta kollara doğru yayılır. Bu durum hem anne adayı hem de bebek için zararsız olmakla birlikte bazen çok rahatsız edici boyutta kaşıntıya neden olabilir. PUPPP’nin tanısı cilt doktoru tarafından konur. Tedavisinde ise rahatlatıcı kremler ve gerekli durumlarda alerji ilaçları kullanılır.
Bu tedaviye dirençli olan nadir durumlarda ağızdan alınan steroidlerin kullanılması gerekli olabilir. PUPPP genelde doğumdan sonra birkaç gün içinde kendiliğinden kaybolur. Nadiren doğumdan sonra birkaç hafta daha devam edebilir. Daha nadir olarak ise gebelik sırasında değil doğumu takip eden birkaç gün içinde ilk kez ortaya çıkabilir.
Bir gebeliğinde PUPPP yaşayan annelerin takip eden gebeliklerinde aynı duruma maruz kalmaları nadirdir.
Prurigo
PUPPP'dan daha nadir görülen gebeliğe bağlı bir cilt problemidir. Cildin değişik yerlerinde böcek ısırığına benzer kabarık döküntüler ile karakterize bir durumdur. Her yerde görülebilmekle birlikte en sık eller, kollar, bacaklar ve ayaklarda ortaya çıkar.
Genellikle gebeliğin son trimesterinin başlangıcında ortaya çıkar ve doğumdan sonra birkaç hafta ya da bazen birkaç ay daha devam eder. Çok kaşıntılı bir durum olmakla beraber anne adayı ve bebeğin sağlığı açısından bir risk oluşturmaz.
Pemphigoid gestationis
Çok nadiren gebe kadınlarda deride kabarık üstü pütürlü şekilde başlayıp içi su toplamış kabarcıklar şekline dönüşen çok kaşıntılı döküntüler görülebilir. Bu durum pemphigoid gestationis ya da herpes gestationis olarak adlandırılır. Adında herpes geçmesine rağmen herpes yani uçuk virusü ile herhangi bir ilgisi yoktur. Döküntü genelde karın çevresinde başlayıp buradan kollara ve bacaklara kadar yayılır.
Bu durum diğer cilt hastalıklarından daha önemlidir. Çünkü bebekte büyüme sorunlarına hatta erken doğumlara neden olabilir. Genelde ikinci üç ayın son dönemlerinde ya da üçüncü üç ayın ilk dönemlerinde başlamakla birlikte bazen doğumu takip eden birkaç hafta içinde başlayabilmektedir. Takip eden gebeliklerde tekrarlama olasılığı yüksektir ve tekrarladığında çoğu zaman önceki gebeliğe göre daha şiddetli seyreder.
Gebeliğin intrahepatik kolestazı
İkinci üç ayın sonlarında ya da son üç ayın başlangıcında ortaya çıkan ve beraberinde döküntü görülmeyen kaşıntılar gebeliğin intrahepatik kolestazı olarak tanımlanan bir karaciğer hastalığının belirtisi olabilir. Bu durum tüm gebelerin yaklaşık yüzde 1'ini etkileyen bir sorundur. Karaciğerde üretilen safra, safra kanalları içinde normal şekilde ilerleyerek safra kesesine ulaşamaz. Bu durumda safra tuzları kana karışarak ciltte birikir. Kaşıntı genelde oldukça şiddetlidir. Hastalığın kendisi normalde döküntüye neden olmaz ancak şiddetli kaşıma neticesinde ciltte kızarıklıklar ve tırnak izine bağlı ince kesikler olabilir. İntrahepatik kolestaz tehlikeli bir durumdur. Bebekte gelişme geriliği ve hatta anne karnında ölüme neden olabilir. Tanısı yapılan kan testleri ile konur. Şiddetli kolestaz varlığında bebeği riske atmamak için doğum planlanarak bebek erken dünyaya getirilebilir. Durum genelde doğumdan sonra kendiliğinden düzelir. Ancak takip eden gebeliklerde tekrarlama olasılığı yüksektir.