Halkla Ilişkiler Ders Notu

Açıköğretim Aöf Halkla İlişkiler dersi bir çok açıköğretim bölümünün ortak derslerinden bir tanesidir.

Halkla İlişkiler dersi için çalışma kaynaklarını sizler için toparladık, derledik ve faydalanmanız için yayınlıyoruz. Önceki yıllara ait çıkmış sorulara, deneme sınavlarına, ders notlarına ve özetlerine, ders kitaplarına aşağıdaki bağlantılardan erişebilirsiniz.

search Çıkmış Soruları Ara

Değerlendirme Yöntemi ve Geçme Kriterleri

Halkla İlişkiler dersi için 1 adet ara (vize) sınavı ve 1 adet dönem sonu (final) sınavı yapılmaktadır. Ara sınavın %30’u ile Dönem Sonu sınavının %70’i alınarak toplanmakta ve sınıfın genel ortalamasına göre harf notu verilmektedir.

Halkla İlişkiler Dersinin Bulunduğu Bölümler

1 HALKLA İLİŞKİLER DERS NOTU ÜNİTE 1 İLETİŞİM: Genel anlamda iletişim, anlam arama çabasıdır; insanın başlattığı, kendisini çevresinde yönlendirecek ve değişen gereksinimlerini karşılayacak şekilde uyarıları ayırt etme ve örgütlemeye çalıştığı yaratıcı bir edimdir. İletişim hayatın her alanındadır. Sosyal bir varlık olan insan sürekli bir iletişim içerisindedir İletişim duygu, düşünce ve bilgilerin, kısacası iletilerin paylaşılması çabasıdır. İletişimde kaynağın belirli bir anlam yükleyerek gönderdiği iletinin anlamını çözümleyen ise alıcıdır. İletişim latince topluluk ortaklık birliktelik gibi anlamlara gelen &#;&#;communis sözcüğünden türemiştir. İLETİŞİM ANLAM ARAMA ÇABASIDIR: insanın başlattığı kendisini çevresinde yönlendirecek ve değişen gereksinimlerini karşılayacak şekilde uyarıları ayırt etme ve örgütlemeye çalıştığı yaratıcı bir edimdir. İletişim katılanların bilgi yaratıp karşılıklı bir anlamaya ulaşmak amacıyla bu bilgiyi birbirleri ile paylaştıkları bir süreçtir. İLETİŞİMDE NİYET ÖNEMLİ BİR UNSURDUR: Yani hem verici hemde alıcı iletişim sürecinden haberdar olmalıdır. TEMEL İLETİŞİM MODÜLLERİ temel iletişim modellerinden laswell&#;in iletişim modeli: Bir diğer temel iletişim modeli ise SHANNON VE WEAVER İN İLETİŞİM MODELİDİR. iletişime en önemli katkılardan biri olarak gösterilen bu model ile Shannon&#;un matematik formülleri,iletişim çalışmalarının tekniği konusunda sonraki çabaların çoğunu teşvik etmiştir. Gerbner&#;in iletişim modelinin diğer temel iletişim modellerinden farkı, iletişim sürecinde "algı"nın dikkate alınmasıdır. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 1

2 HALKLA İLİŞKİLER VE İLETİŞİM Halkla ilişkiler uygulamalarında istenilen etkinin ortaya çıkarılabilmesi için mesajın ikna edici bir düzeyde hazırlanması hazırlanması gerekir. halkla ilişkilerde iletişim süreci meajların aktarılması şeklinde işlerlik kaanır. mesajlar ikna edici birdüzeyde hazırlanmalıdıfunduszeue.info ilişkilerde mesajların taşıması gereken özellikler : HALKLA İLİŞKİLER VE İKNA KURAMLARI Halkla ilişkiler ve iletişim denildiğinde akla gelen ikna kuramlarından ilki sihirli mermi kuramıdır. sihirli mermi kuramı kitle iletişimin etkileriyle ilgili ilk mermi yaklaşımı uyarıcı-tepki modelinin eşfunduszeue.infoıcı tepki modeli ise: davranışçı psikolojinin en önemli yaklaşımlarındandır Sihirli Mermi, Uyarıcı Tepki Modeli, İki aşamalı ve Çok Aşamalı akış ile suskunluk sarmalı kuramı halkla ilişkiler çalışmalarında başvurulan ikna yaklaşımlarından bazılarıdır. iki aşamalı akış kuramına göre görüş ve düşünceler kamuoyu önderlerinin medyadan aldıkları bilgileri analiz ederek yorumlayıp ulaştıkları sonuçları çevrelerşndekş kişilerle paylaşmaları sonucunda benimsenmekte ve yayınlanmaktadıfunduszeue.info bu kuramın en önemli sakıncası düzenli sürekli ve belirlenmiş birönder grubun var olmamasıdır. çok aşamalı akış kuramında ise: pek çok farklı konuda değişen düzeylerde etki görünce sahip ve birbirlerinden etkilenebilen kamuoyu önderlerinin olabileceği anlayışı üzerinde durulmaktadır. suskunluk sarmalı kuramı: bu kuram sosyal ortaklıkta tutumun değerler ve amaçlar konusunda kamuoyu denen yeterli anlaşma düzeyi tarafından sürekli sağlanması gerektiği varsayımına dayanır. suskunluk sarmalı kuramının dayandığı varsayımlar şunlardır: NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 2

3 ÜNİTE 2 DÜNYADA HALKLA İLİŞKİLER ABD ve Avrupa da sanayileşmeyle başlayan halkla ilişkiler uzmanlığının Türkiye deki gelişimi ise çok yenidir. Türkiye de yılı halkla ilişkilerin meslek olmasında ilk basamak olarak kabul edilir. Halkla ilişkiler tarihinin insanlık tarihi kadar eski olduğu söylenir. İnsanların toplumlaşma süreciyle birlikte ortaya çıkan halkla ilişkiler, forumlar aracılığıyla Eski Yunan ve Roma&#;da ilk tarihsel örneklerini yaşamıştıfunduszeue.infolerin ve filozofların halkın önünde tartışmaları bir yandan halk ile etkileşim ortamı yaratırken, öte yandan düşünülenlerin halk tarafından destek bulmasını sağlamıştır. O dönemde halkın düşüncesine verilen değerin bir başka göstergesi de duvar ilanlarında kullanılan Halkın sesi Hakkın sesidir. Okuryazarlığın olmadığı devirlerde Çiçeron ve Demosten, yüzyüze iletişim ortamlarında yaptıkları konuşma ve gerçekleştirdikleri toplantılarla halkın beğenisini toplamış ve ünlenmişlerdir.büyük İskender&#;in fethedilen ülkelerin yerel kıyafetlerini giymesi, işgal ettiği ülkede Kralın kızıyla evlenmesi; Roma İmparatorlarının, Rus Çarlarının, Alman İmparatorlarının abideler yaptırmaları, edebiyatçılara destek olmaları gibi etkinlikler, yönetimin halkla yakınlık kurmak, halkın sevgi, ilgi ve desteğini kazanmak isteğinin somut örnekleridir. Mısır, Mezopotamya ve İran da dönemin yöneticilerinin tanıtılması amacıyla hazırlanan tabletler en eski halkla ilişkiler örnekleri arasında yer alır Ayrıca Mezopotamya uygarlıklarında çiftçilere ekme, dikme, zararlılarla mücadele gibi konularda bilgi veren taş tabletlerin yazıldığı da görülmektedir. ABD DE HALKLA İLİŞKİLER Halkla İlişkiler terimini ilk kez Amerika Birleşik Devletleri üçüncü Başkanı Thomas Jefferson, &#;de Birleşik Devletler in dış ilişkileriyle ilgili olarak Kongre ye gönderdiği bir mesajda kullanılır. Amerika nın savaşa girişinin nedenlerini halka anlatabilmek için, de Halkı Aydınlatma Komitesi (Committee on Public Information) kurulur ve bu komite kamu yönetiminin ilk halkla ilişkiler birimi olarak çalışmaya başlar. Kamu toplumdaki olaylardan mutlaka haberdar kılınmalıdır. Kamuoyunu bilgilendirmek için basınla ilişkiler sağlıklı biçimde yürütülmelidir. Bu tür ilişkiler kaliteli bir hizmetle desteklenmelidir. Hizmetin denetlenmesi ve geliştirilmesi sağlanmalıdır. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 3

4 Halkı anlamak için kişisel ilişki ilk koşuldur. Masa başında oturmakla kamuoyunu veya ilgilendiğiniz hedef kitleyi anlayamazsınız. Müşterilerin hiçbir mantığa dayanmayan kendini beğenmişlikleri olayların gidişini sık sık etkiler. Protokol ve müşterilerin istekleri konusunda uyanık olmak gerekir. Davranışlar ve biçimselliğe uyma kişilerarası ilişkilerde önemli rol oynar. Hangi kitleyle uğraşacaksanız, onu iyice incelemeli ve anlamaya çalışmalısınız. Kendinizi onların yerine koymaya çaba harcamanız gereklidir. Hedef kitleyi iyice inceledikten sonra onu daha ayrıntılı sonuçlarıyla birlikte düşününüz. Müşterilerinizle ustaca bir ilişki kurunuz. Duygularınızın kararlarınızı etkilemesine izin vermeyiniz. Olanak olduğu sürece kişisel ziyaretleri, telefon konuşmalarına yeğ tutunuz. Halkla ilişkiler çabası dolaylı olarak harekete geçirilmeden meydana gelmeli ve yaratılan etkiye göre değerlendirilmelidir. İnsanlar çok fazla şey bekledikleri zaman, gerçek karşısında daha çabuk hayal kırıklığına uğrarlar. Bir başka deyişle, müşteriyle ilişkilerde ölçülü olmak gerekir. Sözcükler arkasındaki anlamları dikkatle düşünmek gerekir. Önceden yazılı izin almaksızın, hiç kimsenin yazı ve sözlerini kullanmayınız de kurulan PRSA nın (Amerikan Halkla İlişkiler Birliği) 8 bini aşkın üyesi bulunmaktadır. Avrupa da Halkla İlişkiler: Avrupa da halkla ilişkiler, yılları arasında profesyonel kimlik kazanmaya başlamıştır. halkla İlişkiler yöntemlerine, İngiltere de de funduszeue.info un seçim kampanyalarında başvurulduğu görülür. Ancak terimin ilk kullanılışı, ye rastlar. Hükümetin tanıtım çalışmaları da kurulan Merkez Enformasyon Bürosu (ICO) tarafından yürütülmeye başlanır. ingiltere de bu gelişmeler yaşanırken halkla ilişkilerin Avrupa ya girişi asıl dan sonradır. Avrupa da oluşan ilk halkla ilişkiler şirketleri, çokuluslu Amerikan petrol (Standard Oil, Shell gibi) ve otomobil firmalarının şubeleridir. Basın Ajansı/Publicity Modeli: NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 4

5 Basın ajansı modeli,önceden planlanmış reklamlarla halkın ilgisini çekmeye çalışırken; kamuoyu bilgilendirme modeli,organizasyonla ilgili konularda kamuoyunu bilgilendirme uğraşısı içerisindedir. yüzyılda kamuoyunun kazanılması için her türlü uygulamadan yararlanan basınajansları, iş dünyasından çok siyasal kampanyalar ve şovlar için manüplasyon adı verilen tekniğin uygulayıcısı olmuşlardır. Basın ajansı temsilcilerinin en tanınmışı Barnum & Bailey Circus un kurucusu olan P.T. Barnum dur. İki Yönlü Asimetrik Model ve Edward Bernays: Bilgi aktarmak yöntemiyle kamoyunu aydınlatma,mesajların amacının ikna etmek olması gibi unsurlardan dolayı iki yönlü asitmetik modele uyum sağlamaktadır. Modelinin en önemli uygulayıcılarından olan Edward Bernays ın bazı çalışmaları bu modelin anlaşılması açısından önemlidir. Sigara içme alışkanlıklarını araştıran kadın-erkek eşit olma çabası içerisinde sigarayı kullandıkları ortaya konulmuştur. -Aksesuarların herşeyin yeşil renkte olması sağlanmıştır. -İKİ YÖNLÜ SİMETRİK MODEL: İki yönlü simetrik modeli uyguladığını iddia etmesine rağmen Gruning e göre bo modelin asıl savunucuları halkla ilişkiler teorisiyenlerdir. İki Yönlü Simetrik Model,geri baslemeye dayanarak iletileri hazırlamaktadır. Kurum yada kuruluşların çalışanlarının isteğine cevap vermek ve sosyal sorumluluklarını yerine getirme istekleri İki Yönlü Simetrik model uygulamasını gerekli kılmaktadır Mehtap projesinde Devlet kuruluşların her kademesindeki çalışmalarda ve kararların alınmasında halkla yakın ilişki sağlamak zorunludur denilmektedir. HALKA İLİŞKİLER ÜNİTE 3 Bir yönetim fonksiyonudur. İletişim sürecidir Kamoyunu etkileme etkinliğidir Halk toplulukları ile ilişkiler kurar. Kuruluşun sosyal sorumluluğu çerçevesinde yapılan bir etkinliktir. Halkla ilişkiler ile ilgili yapılan tanımlamaları Ayla ve Aydemir Okay şu şekilde ele almaktadır. -Halkla ilişkiler tanımlarının üçü bir gruplamasından söz etmek mümkündüfunduszeue.info gruplandırmaya göre halkla ilişkiler tanımları tanım yapanın kaynağına göre (kaynak sistematiği)halk ilişkileri başka alanlardan ayrılarak açıklamaya çalışan (sınırlandırma sistematiği)ve tanımının kapsadığı sistemi ortaya koyan(sistem sistematiği) olmak üzere sınıflandırılmıştır. Kaynak sistematiği tanımı Bentele dayanmaktadıfunduszeue.info sistematik kendi içinde 3 e ayrılır. Öncellikle gündelik tanımlar başlığı halkla ilişkilere dışarıdan bakanlar ve halkla ilişkilerle bire bir ilgisi funduszeue.info mesleki alan tanımlarıdır halkla ilişkiler mesleğinii uygulayanlar yapmaktadıfunduszeue.infoi tanımlamalar da olmayanlardır kendi içinde 2 ye ayrılır Mesleğin uygulayıcısına ait tanımlar ve ilgili, dernek ve mesleki kuruluşların tanımları son olarak kaynağa dayalı halkla ilişkiler NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 5

6 tanımları bilimsel tanımlar başlığı altında funduszeue.info gruplama içerisinde halkla ilişkiler ve onunla yakından olan bilim adamlarının tanımlamaları yer almaktadır. Bu gruplandırma içerisinde kaynak sistematiği,sınırlandırma sistematiği ve sistem sistamatiği elbette bazı yerlerde kesişfunduszeue.info bir grupta yer alan bu tanım diğer grupta göfunduszeue.info yüzden bu üç ayrı grubun üç farklı anlayıştaki tanım grubunu oluşturduğunu söylemek mümkün değfunduszeue.info sebebiyse her grup arasında kesişmelerin bulunabilme ihtimalidir. Halkla İlişkilerin Toplumsal Sorumluluk Anlayışı: Burada Marmara depremi nde birçok işletmenin /kuruluşun depremzedelere yaptığıo yardım anımsanabilir. -Ürününnn yeterli miktarda kalitede fiyattta sunulması gerekir -Temiz ve sağlıklı bir çevre toplumun vermeyeceği bir konudur. -İşletmelerde çalışan iş görenler birer araç olarak değil amaç olarak irdelenmelidir. -Çalışanların refah düzeyi artırılmalı,adi bir ücret düzeni getirilmeli,iş güvenliği sağlanmalı -Devlete karşı yükümlülükler yerine getirilmelidir Eğitsel uğraşlarda işletmenin bizzat katkıda bulunması gerekir Halkla ilişkilerin Dürüstlük ilkesi Kamoyunu yönlendirmeyi değil,bilgilendirmeyi önceleyen halkla ilişkiler,saygınlığını ve inandırıcılığını koruyabilmesi için dürüstlük ilkesine kesinlikle uymak zorundadır. Kamoyu yanıltıcı,şaşırtıcı,kandırıcı,tutarsız gizli kapaklı politika ve eylamlerdan kaçınmak kuruluşa karşı olan güveni artırıcı bir özellik taşır kuşkusuz. Halkla İlişkilerinde Karşılaşılan Sorunlar -Özü ÜNİTE 4 Halkla İlişkiler ve Reklam:Halkla ilişkiler ile reklam çoğu kez birbirine karıştırılan iki ayrı kavramdır. Aynı ailenin, deyim yerindeyse tanıtım karmasının iki bireyidirler. Doğal olarak birbirine benzeyen ve benzemeyen yönleri bulunmaktadıfunduszeue.info İlişkilerin amacı, bir örgütü tanıtma veya bireyleri etkilemek iken, reklamcılıkta amaç, genellikle ürünü tanıtmaya yöneliktir. Reklam, bir hizmetin, bir yerin, bir şeyin ya da bir malın özelliklerini, faydasını ve ilgi çekici yanlarını halka duyurmak, anlatmak, tanıtmak için bazı araçlar kullanılarak en inandırıcı mesajın verilmesini ifade eder. Halkla İlişkiler ile Reklamcılığın Farklılıkları Zaman süreci açısından: Reklam hizmetleri, sonuçların kısa vadede alınması amacı güdülen çalışmalardır. Halkla ilişkilerin acelesi yoktur. Bekler, sabırlıdır. Satış amacı açısından: Reklam hizmetleri ile kamuoyuna tanıtılan bir ürün ya da hizmetin sonuçta satış amacı taşıması doğaldır. Reklamcılık faaliyeti zaten doğrudan kâr amacıyla yürütülmektedir. Halkla ilişkiler cephesinde satış, hiçbir zaman bir etkinliğin amacı olamaz. İmaj bırakmaya yönelik etkinlik, satış amacı ile bir tutulamaz. Bütçeler açısından: Reklam hizmetlerinin gerçekleşmesi için büyük rakamlardan oluşan bütçelere gereksinim vardıfunduszeue.info ilişkiler için de bütçe gereklidir ancak bunun hiçbir zaman büyük boyutlarda olması gerekmez. Küçük rakamlı bütçelerle de halkla ilişkiler yapılabilir. Ulaşılan kitle açısından: Reklam hizmetlerinin götürüldüğü kitle o ürün veya hizmeti kullanması, satın alması olası bir kitledir. Halkla ilişkilerde kitle yelpazesi çok geniştir. Bir kuruluşun kapısında duran bekçiden, belediye başkanına, başbakanına, sendikasına kadar NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 6

7 uzanabilir. İletiler açısından: Reklam hizmetleri ile kamuoyuna iletilen iletiler farklıdır. Gerçekleri yansıtış biçimi halkla ilişkilere benzemez.. Halkla ilişkiler etkinliklerinde kamuoyuna taşınan mesajlar, yalın ve net gerçeklerdir. Abartılmış değillerdir. Halkla İlişkiler ile Reklamcılığın Benzerlikleri Reklam ve halkla ilişkiler birbirleriyle çatışsalar bile, barışık oldukları bazı noktalar da bulunmaktadır: Her ikisi de tanıtım aracılığıyla kamuoyu oluşturma amacı güder Kamuoyu oluşturmada aynı ya da benzer kitle iletişim araçlarından yararlanırlar. Araştırma süreci, her iki uygulamada da temel adımlardan birisidir. Planlama/programlama aşaması her ikisi için de geçerlidir. Bazen programlarda büyük benzerlikler görülebilir. Programın zamanlanması her ikisi için de önem taşır. Her ikisinde de çalışanlara genellikle yüksek ücretler ödendiği görülür. Her ikisinde de çalışmaların değerlendirilmesi yapılır. Halkla ilişkiler çalışmalarında gerekli görülürse kurum ya da kuruluşun adını duyurucu, ününü ve saygınlığını artırıcı reklamlar yayımlanabilir. Ürün ya da hizmetin satışını artırıcı reklamlarla kurumsal reklamları birbirine karıştırmamak gerekir. Kurumsal reklam ya da bir diğer deyişle prestij reklamı, ayrıntıları verebilmek amacıyla halkla ilişkilerde yararlanılan duyuru niteliğindeki araçlardan öte bir şey değildir. Halkla İlişkiler ve Propaganda Propagandanın amacı, reklamda olduğu gibi kitlelere tek yönlü ve tek kaynaktan durmaksızın sayısız iletiler yönelterek kamuoyunu etkilemek; kamuoyuna belirli bir düşünce, inanç aşılamak, bir tutum ve davranış biçimini benimsetmektir. Halkla ilişkiler ise güven/sempati stratejisine dayanır; kamuoyuyla kendisi arasında sürekli olarak gerçekleşen çift yönlü bilgi akışına önem funduszeue.info ile aynı teknikleri kullanarak kitleleri etkilemeye çalışan ve yalnızca çıkarını ön planda tutan propagandada, hedefe ulaşmak için her yol açıktır, her araç kullanılabilir, her yöntem denenebilir. Topluma egemen gücün varlığını hissettirmesi ve düzeni sürdürebilmesi için zorunlu olan ideoloji aşılama işlevinin totaliter ülkelerde propaganda, çoğulcu yapıya sahip Batı ülkelerinde de halkla ilişkiler olarak (adı değiştirilmiş biçimde) yerine getirildiği ileri sürülmektedir. Ayrıca propagandanın genellikle siyasal amaçlar taşımasının, halkla ilişkilerin saydamlık ve dürüstlük ilkesiyle de çeliştiğini söylemekte yarar vardır. Özetle, halkla ilişkiler doğruluk özelliğiyle reklamdan, özgürlük özelliğiyle de propagandadan ayrılır. HALKLA İLİŞKİLER VE PROPAGANDA ARASINDAKI FARK Halkla ilişkilerde doğru, gerçek bilgi, iyi niyet, hoşgörü, dürüstlük esastır, propaganda ise ödünsüzdür, katıdır, kapalıdır; her zaman iyi niyete yer vermez (Propagandayı ayakkabısı, çorabı, mendili ile siyahlara bürünmüş bir kişi olarak tanımlarsak, halkla ilişkileri beyazlar içinde resmetmemiz gerekir (Kadıbeşegil, )). Halkla ilişkiler düşünce tartışmalarına açık olmasına karşın propaganda tartışma kabul etmez; bu yüzden halkla ilişkiler demokratik, propaganda kuralcı (dogmatik), zorlamacı ve otoriterdir. Halkla ilişkiler hedef kitleyi gerçekleri açıklama yoluyla ikna etmeye çalışırken, propaganda iletiyi sıkça yineleme yöntemiyle kitleleri ikna etmeye çalışır. Halkla ilişkilerde iletişim süreci iki yönlü işlerken, propagandada tek yönlü ve abartılıdır. Halkla ilişkiler kitleleri yanıltmaya çalışmaz, yıkıcı iletiler aktarmaz, propaganda yanıltıcı, kandırıcı olabilir, gerekirse yıkıcı bile olabilir. Halkla İlişkiler ve Pazarlama Pazarlama, hedef tüketici, müşteri ve toplumun istek ve gereksinimlerini tatmin ederek kâr sağlayacak pazarlama bileşenlerinin (ürün/hizmet, fiyat, tutundurma, dağıtım) planlanması, yönetimi ve denetimi çabalarıdır Halkla İlişkiler ve Tanıtım Halkla ilişkiler biriminin sorumluluk alanında bulunan etkinliklerin önemli bir kısmını tanıtma oluşturur. Kurum ya da kuruluşun ilgili çevrelere NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 7

8 tanıtılması ve olumlu izlenim sağlanması halkla ilişkiler çalışmalarının amaçlarındandıfunduszeue.info içi ve yurt dışı tanıtım faaliyetlerinin olumlu bir kimlik elde etmek üzere yapıldığını göz önünde bulundurarak, tanıtımın etkili olabilmesi için şu ilkelerin göz önünde bulundurulması uygun olur. Tanıtım, hedef gruba hitap etmelidir. Tanıtım, markanın kimliği ile tutarlı olmalıdır. Tanıtımda rasyonel cazibe ile duygusal cazibe beraber kullanılmalıdır. Halkla İlişkiler ve İletişim:İletişim bilindiği üzere bir iletinin ya da bilgi, düşünce yorum vb. olguların iki yönlü akış süreci ve kişilerarası etkileşimin olmazsa olmaz koşuludur. Halkla ilişkilerin temelinde iletişim yatar. Konuşmacıyla dinleyici ya da vericiyle alıcı arasında gerçekleşen karşılıklı ileti alışverişi biçiminde kabaca tanımlanan iletişim, "bir tarafın, öteki tarafın davranışını etkileme veya değiştirme sürecidir".iletişim bilimleri gelişirken, iletişim kuramcıları da değişik iletişim modellerini bilim dünyasına yansıtarak iletişimden ne anlaşılması gerektiği -dilsel, sosyolojik, antropolojik bağlamda-ve öğelerinin ne olduğu konusunu aydınlatmaya çabalarlar. Bu modellerde olmazsa olmaz olan üç temel öğe hepsince kabul görmüştür: Kaynak (ya da gönderici), ileti ve alıcı (ya da hedef). Ancak bu süreç, "kanallar ile etki ya da işlevin de katılımıyla, beş etkenin tamamlanmasıyla gerçekleşmektedir".sesbilim alanındaki çalışmalarıyla tanınan Roman Jakobson&#;un geliştirdiği iletişim şemasıysa altı ögeyi içermektedir: konuşmacı, dinleyici, bağlam, ilişki, düzgü (kod) ve ileti. Halkla ilişkiler etkinliklerinde de çağımıza egemen bütün iletişim ortam ve araçları kullanılarak hedef kitlelere ulaşılır, onlar üzerinde olumlu etkiler bırakılır ya da olumlu düşünceler uyandırılmaya çalışılır. Kurum ya da kuruluşun kamuoyunda var olan olumlu ya da olumsuz izlenimler gözlenerek iletişim çalışmalarına girişilir. İstenilen sonucun elde edilip edilmediği alıcı kitlenin iletiye verdiği tepki ve yanıttan anlaşılır. Bir halkla ilişkiler profesyonelinin, gerek günlük yaşamı ilgilendiren, gerekse kurum içi, kurumlar arası vd. ilişkileri belirleyen iletişim akış türlerini (bir başka deyişle, iletişimin formel, enformel, dikey, yatay, çapraz gibi başlıklar altında ayrıntılı olarak kesitlendiğini) bilmesi ve bu bilgiyi meslek yaşamında içselleştirmesi gerektiğini anımsattıktan sonra, kaynak işlevi üstlendiği bazı durumlarda dikkat etmesi gereken konuları sıralamaya çalışalım (Kadıbeşegil, ): Her şeyden önce ileteceği iletiyi enine boyuna ölçmeli, ulaşmak istediği kitleden önceden iletinin içeriği hakkında tam bilgi sahibi olmalıdır. Eksik yanları varsa bunları iletişim başlamadan önce gidermelidir. Göndereceği iletinin hedefte ne gibi tepkiler uyandırabileceği konusunda doğru tahminlerde bulunmalıdır. Bu tahminlere dayalı olarak önlemleri hazır olmalıdır. Hedef olarak belirlediği kişi ya da grupları elinden geldiğince çözümlemeli, eğilimlerini, geleneklerini araştırmalıdır. İletinin içeriğine çok dikkat etmeli, yanlış anlamalara meydan verebilecek tümcelerden ve biçimlerden arındırılmış bilgiyi hedefe sunmalıdır. İleti ve kanal arasında çok iyi denge kurmalı, yanlış kanallarla iletilen doğru bir iletinin hiçbir anlam taşımayacağını bilmelidir. Kanalları bizzat kendisi kullanmasını bilmeli veya mesajın biçim ve içerik değiştirmemesi için iletişim kanallarının kullanımı hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Geribildirimi tam olarak saptamak için her çareye başvurmalı, sadece geribildirimin temin edilmesiyle yetinmemeli, eldeki bilgi ve bulguları değerlendirip yeni iletişim ortamlarının hazırlanmasını planlamalıdır. İletişim sürecinin zamanlamasını iyi ayarlamalı, alıcıyı elverişsiz bir ortamda ve zamanda yakalamamalıdır. ÜNİTE 5 HALKLA İLİŞKİLERİN ÖRGÜTSEL YAPISI Halkla ilişkiler, günümüzde artık sanayi, ekonomi, toplum, kültür, siyaset, vb. alanları kapsayan bütün ortamlarda, genel iletişim stratejisi oluşturmak bakımından önemli rol oynamaktadır. Gerek kamunun gerekse özel sektörün karmaşık iletişim sorunlarının çözümü için çaba harcayan halkla ilişkiler, kuruluş örgütlenmelerinde artık vazgeçilemez bir konuma ulaşmıştır. Kuruluş İçi Örgütlenme Bir kurum ya da kuruluşta tepe yöneticisinden en alt birimdeki çalışana kadar herkes -bilinçli ya da bilinçsiz- halkla ilişkiler görevi yapar, ancak sorumluluğu bizzat üstlenen, halkla ilişkiler çalışmalarını sistemli biçimde yürüten bir birimin yapılanması gerekmektedir. Halkla ilişkiler uzmanlarından oluşan bu örgütlenme kuruluşun verdiği hizmete, büyüklüğüne, personel sayısına, amaç ve iletişim politikasına göre çeşitlilik gösterebilir. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 8

9 Halkla İlişkiler Firmalarında Örgütlenme Halkla ilişkileri kurum içinde örgütlemek, gerekli teknik donanım ve nitelikli/yeterli insan kaynağı göz önünde tutulduğunda ciddi bir bütçeyi gerektirmektedir. Bu yüzden, kuruluşların, ayrıca, halkla ilişkiler politikalarını ve iletişim stratejilerini belirlerken serbest çalışan bir halkla ilişkiler danışmanlık şirketinden de belirli bir ücret karşılığında yararlandıkları görülüfunduszeue.infoıca kuruluşun kendi halkla ilişkiler birimi olduğu durumlarda bile bazen bağımsız bir halkla ilişkiler firmasıyla iş birliği yaptıkları ya da danışmanlık hizmeti aldıkları göfunduszeue.info bağımsız halkla ilişkiler danışmanlık firması müşterinin bünyesindeki halkla ilişkiler birimi gibi çalışır. Sadece genel müdür ya da kuruluşun halkla ilişkiler sorumlusu ile değil, pazarlama, insan kaynakları, reklam, müşteri servisleri, satış sonrası ilişkiler, endüstri ilişkileri, yurt dışı ilişkiler gibi birimlerle de iletişim içindedir. Halkla ilişkiler danışmanlık firmaları, birkaç kişinin çalıştığı ajanslardan, Burson-Marsteller gibi kişinin çalıştığı ajanslara değin geniş bir yelpaze sunarken; 23 ülkede 62 ofisi bulunan Hill and Knovvlton ABD, Kanada, Avrupa, Asya, Avustralya, Latin Amerika&#;da binden fazla müşteriye hizmet etmektedir. Bir bağımsız halkla ilişkiler danışmanlık firması için şöyle bir örgütlenme düzeni önerilebilir. Halkla İlişkiler Birimi Çalışanları Halkla İlişkiler Müdürü; birimin yönetimi ve diğer birimlerle ilişkilerden sorumludur. Yönetmen; halkla ilişkiler alanında kullanılacak araçların seçim ve değerlendirmesinden, maket taslakları, mizanpaj, fotoğraf, dekorasyon seçim ve çalışmalarından sorumludur. Redaktör; kitle iletişim araçları için metinler hazırlar ve düzeltileri yapar. Yazar; broşür, plaket bülten gibi yazılı araçların hazırlanmasında kuruluşla ilgili bilgi ve belgeleri kaleme alır. Grafiker; etkinliklerde gereksinim duyulan çizimleri yapar. Konuşmacı; konferans ve toplantıların düzenlenmesinden ve sunuştan sorumludur. Basın Sorumlusu; medyayla olumlu düzeyde ilişkiler geliştirerek kuruluşun basına yönelik tanıtımını yapar. Kuruluşla ilgili basında çıkan haberleri derler. Basının gereksinim duyduğu bilgileri iletir. Gösteri Düzenleyici; etkinliklerin yaratıcısı olmamakla birlikte, uygulanacak programın senaryosuna, akışına göre gerekli çalışmaları yapar, bir aksaklığın oluşmamasından sorumludur. Danışmanlar; etkinlik tasarıları üretir, konuları, araçları belirler ve gerekli bütçe çalışmalarını yaparlar. Halkla İlişkiler Biriminin Sorumlulukları Kuruluşların iletişim politikalarını ve stratejilerini değişik hedef kitlelere iletme ve gelen tepkileri değerlendirerek yeni tutumları yönlendirme işlevini yerine getiren halkla ilişkiler birimlerinin sorumluluk konuları genel başlıklarıyla şöyle belirlenebilir.

10 İletişim ve tanıtım etkinliklerini büyük sabır ve dikkatle sürdürmek durumunda olan bir halkla ilişkiler uzmanının başarılı olabilmesi için çok yönlü nitelik ve yeteneklere sahip olması gerekir. Halkla ilişkiler için çok önemli bir yeri olan yönetimin fonksiyonları farklı açılardan da incelenmiştir (İşçi, ): o Planlama: Planlama kaynakların en verimli şekilde kullanılması için yapılır. Diğer bir değişle, kurum amacına koşarken bütün kaynaklarını verimli olarak kullanmak zorundadır. İş gücünü de en yüksek verimi sağlayacak şekilde istihdam etmelidir. Karar verme: Kurumla ilgili ihtimaller arasından bir tanesini seçme işidir. Kurum ya da kuruluşların yönetimleriyle karar verme birbiriyle bütün oluşturmak zorundadır. o Organizasyon: Kurumun gayesine ulaşabilmesi için gerekli olan bütün faaliyetlerin saptanması bunların sıralanması ve gruplanması ile her grubun bir yöneticinin sorumluluğuna bırakılması ve yüklenen sorumlulukla orantılı olarak yeterli yetki devrinin yapılması ve emir-kumanda ilişkilerinin yatay ve dikey olarak saptanması demektir. Çalışanları yapacakları işle kaynaştırmak ve görevlerin yürütülmesini takip etmek yapılanlardır. o İstihdam ve eğitim: Çalışanların seçimi, işe alınması, verimli hale getirilmesi ve emekliye ayrılmasına kadar geçen sürede o Denetleme: Faaliyetlerin takip edilmesi, eksiklerin tespiti ve tamamlanması ve yanlışların düzeltilmesidir. Denetleme sonunda planlara uyulup uyulmadığı gözden geçirilir. Denetimin başlıca üç temel ögesi vardır (Tümer, ): Standartları saptamak Faaliyetleri standartlara göre ölçmek Planlardan ve standartlardan sapmaları düzeltmek HALKLA İLİŞKİLERDE HEDEF KİTLE Halkla ilişkiler terimi hedef kitle kavramını da içinde barındırmaktadır. Halk, halkla ilişkilerin ulaşmak istediği topluluktur. Hedef kitle ise, halkla ilişkiler çalışmalarında yapılan tüm etkinliklerin yönlendirildiği, bu etkinlikler sonucunda kendilerinden eylem ve düşünce değişimi beklenen kişiler ya da gruplar olarak tanımlanabilir. Bir kuruluşun kapısında duran bekçiden belediye başkanına, başbakandan, bayiler basın sendikasına kadar uzanabilmektedir. Hedef kitle denildiğinde, bir toplum ya da toplulukta dinleyen, gören, okuyan, katılan, kısaca yaşayan bireyler ya da bir grup insan anlaşılır. Onların görüş ve tepkileri, sosyokültürel yaşamın ortak paydasını oluşturur. Kuruluşlar, hedef kitlelerine açılırken, genellikle, bireylerin düşüncelerini koşullandıran meslek kategorileri, sosyokültürel düzeyler, yaş ve cinsiyet gibi parametreleri göz önünde bulundururlar. Halkla ilişkilerde iç ve dış hedef kitleler genel olarak ana başlıklarıyla şöyle sıralanır: Kuruluşta çalışanlar Kuruluşun çevresindeki topluluk Ham madde, ürün ve hizmet sağlayanlar (tedarikçiler) NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 10

11 Finans kuruluşları, bankalar ve yatırımcılar Dağıtıcılar Müşteriler, tüketiciler ve ürünü kullananlar Siyasiler, basın ve kamuoyu önderleri İleriye dönük olarak yeni nesil İç Hedef KitlelerKuruluşun halkla ilişkiler çalışmalarında muhatap olduğu ve öncelenmesi gereken en yakın hedef kitle iç hedef kitledir. İç hedef kitlenin ihmali ya da fazla önemsenmemesi dış çevreyle yapılan bütün halkla ilişkiler çalışmalarını boşa çıkarabilecektir. Halkla ilişkiler politikalarının iç hedef kitlede olumlu bir izlenim yaratması, bir anlamda iç sorunlarını çözmüş, kendine güvenen bir kuruluşun dışarıya da rahatlıkla açılabilmesini kolaylaştıracaktır. Kuruluş Çalışanları Bir kuruluşta hedef kitle olarak çalışanlar deyince, tepe yöneticilerden, sekreterler, şube müdürleri, memurlar, şefler, işgörenlere kadar farklı ücret ve statüde çalışan bütün personel (ve aileleri) akla gelir.iş ortamından memnun bir personel bu durumu kuruluş dışına da yansıtacaktır. Her personelin çevresine kuruluş hakkında bilgi akışı sağlayan bir halkla ilişkiler çalışanı gibi işlev gördüğü göz önünde bulundurulursa, onların içinde çalıştıkları kuruluş hakkında doğru bilgilendirilmesi, olan bitenden kuruluş dışındaki insanlardan önce haberdar edilmesi kurum kimliği açısından son derece önem taşımaktadır. İş güvenliği sağlanmış, beslenme ve dinlenme saatleri uygun ölçülerde düzenlenmiş, sağlık sorunları çözülmüş, zaman zaman alınan kararlara katılma olanağı bulmuş çalışanlar, ilişkide bulundukları aile çevresine -onlar da başkalarına-ve bağlı bulundukları sendika ya da birliklere yaşadıkları bu huzurlu iş ve iletişim ortamını yansıtarak kuruluş hakkında olumlu kimlik yaratacak bilgi akışını sağlamış olurlar. Bu durum aynı zamanda nitelikli potansiyel iş gücünün (diğer kuruluşlarda çalışanlar, yeni mezunlar, öğrenciler) kuruluşa akmasını sağlayacaktır. Ortaklar:Kuruluş çok ortaklı bir şirket biçiminde kurulmuş ise yılda bir kez düzenlenen genel kurul toplantıları dışında bilgi alma olanağı bulunmayan ortakları, çalışmalar, alınan yeni kararlar, gelişmeler, geleceğe ilişkin projeler konusunda bilgilendirmek halkla ilişkilerin sorumluluk alanına girer. Kuruluşta neler olup bittiğini bilen, zaman zaman yapılacak anketlerle görüşlerine başvurulan ve doğal olarak kuruluşuna güven duyan ortaklar, çevrelerine de bu bilgileri yayabilecek ve kuruluşun tanıtımına katkı sağlayacaktır. Dağıtıcılar:Dağıtıcılar, komisyoncu, simsar, perakendeci, dükkan sahibi, muhasebe bürosu, hediye katalogu hazırlayanlar, ithalat ve ihracatçılar gibi ürüne üretici ile tüketici arasında geçen aşamalarda muhatap olanların tümüdür. Sendikalar:Sendikalar, çalışanların ekonomik ve sosyal haklarını koruyan ve savunan, deyim yerindeyse, kuruluşlar üzerinde denetim işlevi gören kurumlardır. İşçi ve işverenlerin kendi aralarında yardımlaşmalarını sağlayan, üyelerini eğiten ve haklarını savunan çıkar birlikleridir. İşçi sendikaları grevler yoluyla işveren sendikaları da lokavt ile haklarını korurken isteklerinin kamuoyuna anlatılmasını sağfunduszeue.infoaları kuruluşun bir parçası gibi görmeyen, onlara bilgi verme gereği duymayan ve sendikaları hiçe sayan kuruluş yönetimi sık sık sızlanmalarla ve işçi direnişleriyle karşılanır. Bu nedenle halkla ilişkiler uzmanlarına sendikalarla iyi ilişkiler kurma konusunda önemli görevler düşer. Dış Hedef Kitleler Kuruluşların mesajlarını iletecekleri dış hedef kitleleri basından bankalara, siyasal partilerden derneklere kadar çok çeşitlilik gösterir. Geniş bir yelpazeyi kapsayan dış hedef kitleler, kuruluşun toplumsal kabulü açısından önem taşımaktadır. Önce dış hedef kitlelerle kurulacak iletişimin yarar ve sürecini belirleyen bütüncül bir bilgi sunalım, ardından bu hedef kitlelerden birkaçını tanımaya çalışalım: Tüketiciler:Tüketiciler, kullanıcılar ya da genel anlamda müşteriler, kuruluşların kendi ticari ya da ekonomik gelişimleri için önceliklidir. Ürün ve hizmetleriyle tüketicisine ulaşan kuruluşlar, sundukları kalitede doyurucu bir düzey yakaladıklarında beklentileri karşılanmış yeni tüketiciler yaratma ya da yeni pazarlar oluşturma olanağına kavuşurlar. Müşteri halkla ilişkilerde de velinimettir. Halkla ilişkilerin yürüttüğü müşteri ilişkilerinde de eğitimli uzman personelin çalıştırılması yerinde olacaktır. Müşterilerle olumlu ilişkiler kuramayan kuruluşlar halkla ilişkiler çalışmalarını başından bitirmiş olurlar ve başka gruplara zaten açılamazlar. Dış hedef kitlenin birinci basamağı bu yüzden tüketici ya da müşterilerdir. Kendini müşterisinin yerine koyabilen halkla ilişkiler uzmanları müşterilerinin de haklarını kollayan başarılı bir iletişim ortamına adım atarlar. Ayrıca her personel, gerektiğinde çeşitli yaş, eğitim, görgü, meslek düzeylerinde bulunan müşterilere danışma ve satış hizmeti NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 11

12 vereceğinden, tüketicilere karşı tutum ve davranışların değişik tüketici profiline göre düzenlemesi de halkla ilişkilerin eğitimi altında gerçekleştirilmelidir. Rakipler: Bir kuruluş çevresinde etkinliklerini sürdüren tüm örgütler, birbirlerinin rakipleri durumundadırlar. Bir kuruluşun çevreye yazılı ve sözlü biçimde ilettiği iletiler, diğer örgütlerin mesajları ile kuşatılmış durumdadır.günümüzün rekabet ortamında varlığını sürdürmek ve hatta olumlu bir kimlikle kalıcı olmak isteyen firmaların reklam ve halkla ilişkiler programlarını hazırlarken daha güncel, daha çarpıcı ve daha yaratıcı olabilmeleri için söz konusu rakip firmaları ve çalışmalarını yakından takip etmeleri, bu çalışmaları değerlendirerek kendi çalışmalarına yön vermeleri gerekmektedir. Gerçekleştirilecek bu çalışmalarla rakiplerle ilişkileri geliştirilmesi, ürün hizmet üretimi, kalite iş tatmini vb. ticari konularda olumlu gelişmeler sağlamakta, hem de işletmeleri harekete geçirerek toplumsal fayda sağlamaya yöneltmektedir. Tedarikçiler:Kuruluşun gereksinim duyduğu gerekli enerji, ulaşım gibi hizmetler ve üretim için gereken işlenmiş ya da işlenmemiş ham maddenin sağlandığı kurum ya da firmalarla sağlam ilişkiler kurmak kaçınılmazdır. Kuruluşlar yaşamlarını ve olumlu kimliklerini sürdürebilmek için kaliteli ürün ve hizmet sunmak zorundadırlar. Kalite sürekliliğini sağlamak için kuruluşa gereken düzenli ham madde ve hizmet girdilerinin sağlanması gerekmektedir. Halkla ilişkilerciler bu bağlamda karşılıklı bilgi akışı sağlayarak, aksaklıkların oluşmasını engellerler. Toplumsal Çevre:Her kuruluşun yakın ve uzak çevresiyle ilişki kurması gereği tartışmasızdır. Bireyler çevreleriyle nasıl ilişkiler yürütüyorlarsa, kuruluşlar da çevreleriyle benzer ilişkilere girerler. Kuruluşun bulunduğu kent, semt, sokak, cadde, komşu kuruluşlar, rakip ya da dost kuruluşlar, vb. kuruluşun çevresini oluşturur. Çevresiyle sosyal ilişkileri olumlu düzeyde olan kuruluşlar, başarı grafiklerini yükseltirler. Kuruluşun çevresiyle olan ilişkileri, yapısına bağlıdır. Bu nedenle yerel yönetimler, nükleer santral, fabrika, araştırma laboratuarı, hapishane, hastane, havaalanı, liman vb. gibi faaliyet alanları farklı kuruluşlar aynı yörede yerleşmiş olsa bile, gereksinim duydukları iletişim biçimi ve yöntemler birbirinden farklıdır. Çünkü her bir kuruluşun gürültü, temizlik, grev, park yeri gibi çözmek zorunda olduğu birbirinden farklı sorunları vardır.büyük ve karmaşık yapıya sahip bazı örgütler, birçok yerleşime ve dolayısıyla birçok çevreye sahiptirler. Örgütler çok çeşitli kitlelerle ilişki içindedirler. Bir bölgeye yerleşmiş olan büyük bir örgüt, o yöreyi kalabalıklaştırmak, gürültü, pis koku, atıklar ve bunun gibi nedenlerle çevredeki bazı insanların tepkisini çekerken, bazıları da kuruluşun oraya taşıdığı sosyo ekonomik gelişmeler yüzünden onları görmezden funduszeue.info ilişkilerin toplumsal sorumluluk ilkesi gereğince, dış hedef kitle olarak bulunan yakın ya da uzak -bölgesel, ulusal, uluslararası-toplumsal çevrenin çıkarı -doğal felaketlere uğrayanlara yardımlar, sağlık kuruluşları kurmak, kültürel/sportif etkinlikler, eğitsel yarışmalar gibi toplumsal ilişkilerle-, uygulanacak halkla ilişkiler politikalarında ön planda tutulur. Finans Piyasası: Kuruluşlar zaman zaman kendi öz kaynakları yetersiz olduğu durumlarla karşılaşır. Bu sorunların giderilmesinde gerek duyulan dış kaynağın aranması/bulunması noktasında, bazı kuruluşlar için hedef kitle bankalar iken, bazıları için yatırımcılar, sigorta şirketleri olabilir. Kaynak/kredi bulma girişimlerinden sonuç alabilmek, kuruluşun mali piyasalarda güvenilirlik kimliğine sahip olmak ile doğrudan funduszeue.infoın bir kimliği bulunan kuruluşlar sermaye arayışlarında bir sermaye kaynağını yanında bulmakta güçlük çekmezler. Kamuoyu Önderleri:Kamuoyu önderleri yaptıkları yorumlarla, açıkladıkları düşünceleriyle kamuoyunun görüşlerini değiştirebilen, yönlendirebilen, etkileyebilen kişilerdir. Kuruluşun hizmet alanına göre geniş bir kitleyi etkileyen -düşünce/bilim adamları, politikacılar, vb.- kamuoyu önderleri bulunduğu gibi, bir kuruluşun çalışanlarından oluşan küçük bir grubu yönlendirebilen ve ortamlarında sayılan/sözü dinlenilen kişiler -belki bir usta başı, bir şef- de kamuoyu önderleri kategorisinde değerlendirilir. Hedef kitlelere ulaştırılacak bir iletinin ya da yeni bir projenin kabulü biraz da kamuoyu önderleriyle iyi iletişim kurmaktan geçer. Basın:Basınla ilişkilerin, halkla ilişkiler çalışmalarının %40&#;lık bir bölümünü oluşturduğu varsayılır. Basın ya da genel anlamda medya, halkla ilişkiler politikalarında birincil hedef kitle olma özelliğini korumaktadırlar. Basın bültenleri ise basınla ilişkilerde kullanılan araçların başında gelir; her ne kadar çağdaş halkla ilişkiler anlayışında tek başına yeterli görülmezlerse de, başlıca enformasyon aracı olarak kullanıldıkları yadsınmaz bir gerçektir. ÜNİTE 7 HALKLA İLİŞKİLER SÜRECİ: Halkla ilişkiler süreci dört aşamadan oluşur: Araştırma, planlama, uygulama ve değerlendirme. Yoğun bir çalışmayı gerektiren araştırma, öncelikle hedef kitle konusunda bilgi toplamaya dayalıdır. Belirlenmiş hedef kitleye yönelik olarak düzenlenecek halkla ilişkiler etkinliği araştırmada elde edilecek veriler ve sorunun tanımlanması doğrultusunda planlanır. Mesajların nasıl iletileceğinin planlaması gerçekleştirildikten sonra, öngörülen program iletişim araçları ve yöntemleri saptanarak uygulamaya alınır Araştırma ya da Sorunu Tanımlama Halkla ilişkilerde araştırma, bir kurum ya da kuruluş hakkında halkın ya da kitlenin ne düşündüğünü ortaya koymak ve var olan tutumu bu doğrultuda yeniden düzenlemek için yapılan bir etkinliktir. Kuşkusuz araştırma, yalnız halkla ilişkilerde karşımıza çıkmaz; dizgisel bir yapı içinde bulunan bütün uygulama alanlarında gerek duyulan bilgisel/bilimsel bulgulara ulaşma sürecinin ilk aşaması hep araştırma olur. Halkla ilişkiler çalışmasında hedef kitlenin özellikleri, eğilimleri, görüş ve düşünceleri bilinmedikçe; hazırlanacak program, terzinin NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 12

13 giydireceği kişiyi görmeden diktiği elbiseye benzer; sonra elbise o kişiye dar ya daprogramı değerlendirme İşi yürütme ^ ve bildirme ^ Halkla ilişkiler sorunlarını tanıma Planlama ve programlama bol gelebilir. Çift yönlü iletişim sağlamayı amaçlayan halkla ilişkilerde, diğer bütün sosyal bilimlerde gözlemlendiği gibi, araştırmaya girişilmeden önce çeşitli hazırlık çalışmaları yapılır. Halkla ilişkiler etkinliklerini belirli bir planda yürütmek için yapılan araştırmalar şöyle sıralanabilir: o Çevreyi izleme amaçlı araştırmalar: Kurum üzerinde etkili olabilecek sosyal olayları, kurumun çevresini oluşturan kamuoyundaki eğilimleri ve kamuoyunun kurumun kimliğini etkileyen olumlu ya da olumsuz düşüncelerini gözlemleyerek ortaya çıkarmak amacıyla yapılan araştırmalardır. o Kimlik araştırmaları: Kurumun iç çevrelerinin (çalışanlar) ve dış çevrelerinin (müşteriler, bayiler, ortaklar, vb.) kurum hakkında ne düşündüğünü ortaya çıkarmak için yapılır. o l letişim araştırmaları: Kurumun iç ve dış iletişimi için kullandığı kurum gazetesi, bülteni ya da yıllık raporlar gibi belirli araçların olumlu sonuç verip vermediğini, kaç kişi tarafından okunduğunu, bu yayınlarda kurumla ilgili haberlerin hangi içerikle verildiğini, okunabilirliği ve anlaşılabilirliğini ortaya çıkarmak için yapılan araştırmalardır. o Sosyal sorumlulukla ilgili araştırmalar: Kamu yararına yapılan spor, sanat, eğitim, kültür gibi etkinlikleri toplumun nasıl karşıladığını, yapılanların toplumca yeterli bulunup bulunmadığını ortaya çıkarmaya yönelik araştırmalardır. Planlama ve Programlama Planlama, bilindiği gibi, ileride yapılacak çalışmaları düzenli ve verimli bir biçimde yürütebilmek için araştırmada toplanan bilgiler ışığında önceden kararlar alınmasıdır. &#;En kötü plan bile plansızlıktan iyidir&#; ilkesi halkla ilişkiler için de geçerlidir. Plansız çalışmalar dümensiz bir geminin gidişine benzer, hedefine ulaşamaz, yapılan harcamalar da boşa gitmiş sayılıfunduszeue.infoşlarda stratejik planlar ve taktik planlar olmak üzere genellikle iki tür planlama çalışması yapılır. Tepe yönetimince hazırlanan stratejik planlar, uzun dönemde (örneğin beş yılda üretim, satış, pazarlama, finansman, yeni yatırımlar, yeni ürünler konusunda) kuruluşun nereden kalkıp nereye varmak istediğini belirleyen çalışmalardır. Taktik planlar ise stratejik planlara ve günlük gelişmelere koşut olarak, kuruluşun en çok bir yıl kadar kısa bir sürede izleyeceği ve yürüteceği politikaların belirlenmesi çalışmalarıdır. Halkla ilişkilerde planlama süreci ana başlıklarıyla şöyle verilebilir: Sorunun tanımlanması Durum değerlendirmesi Halkla ilişkiler programının sonul hedeflerinin belirlenmesi Halkla ilişkiler programının hedef aldığı kitlelerin belirlenmesi ve çözümlenmesi Her hedef kitle için amaçların saptanması Etkinlik ve iletişim programının hazırlanması Programın değerlendirilmesi Program uygulama planlarının hazırlanması Planlama sürecinin diğer aşamalarında, her hedef kitle için amaçlar belirlenir, etkinlik ve iletişim programları hazırlanır. Halkla ilişkiler programı, sorumluluklar paylaştırıldıktan, takvim ve bütçe hazırlandıktan sonra uygulamaya alınır. Uygulama ya da Yürütme Bir halkla ilişkiler programı planlanıp hazır duruma getirildikten sonra programın yürütülmesi halkla ilişkiler sürecinin uygulama kısmını oluşturur. Planlama aşamasında her şey kağıt üzerinde durağan ve devinimsizken, uygulama adımında çevreye açılacağından her şey dinamik ve devingendir; küçücük bir aksaklığın bile bir çuval inciri berbat edebileceği bir ortamla karşı karşıya kalındığından kurumun tepe yöneticileri dahil bütün halkla ilişkiler çalışanlarının üstün ve bilinçli katkılarının bulunması programın başarıyla uygulanabilmesi için ön koşuldur. Hedef kitlelere ulaşmak için hazırlanan mesajların iletilmesinde planlandığı biçimde davetiyelerden panellere, bültenlerden çeşitli yarışma ve organizasyonlara kadar her şeyde gereken özen ve dikkat gösterilmelidir. Halkla ilişkiler uzmanlarının iyi yetişmiş ve becerikli olmaları uygulama sırasında beklenmedik aksaklıkları gidermede etkili olmaktadır. Böyle bir uzman kadro doğabilecek aksaklıklar için bile önceden hazırlıklıdır. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 13

14 Programı Değerlendirme Halkla ilişkiler etkinliğinin ve programının planlandığı gibi hedef kitlelere uygulamada ulaştırılıp ulaştırılmadığını test etmek için son aşamada değerlendirme yapılır. Ancak bu aşamada nesnel verilere ulaşmak oldukça zordur. Maliyet açısından pahalı olmayan değerlendirme, yakın çevreyle yapılacak yüz yüze iletişime bağlı olarak dar bir alanda gerçekleşebilir. Hedef kitlenin verilen iletiden ne denli etkilendiğinin araştırılması ancak kamuoyu araştırmalarıyla olanaklıdır. Bunun da mali bir yük getirmesi kaçınılmazdır. Kuruluşa gelen telefonlar ya da mektuplardan doğru bir değerlendirme elde etmek olanaksızdır. Açıklıkla söylenebilir ki, bir halkla ilişkiler programıyla hedef kitlelere mesaj iletilirken, programın tamamlanmasından sonra bu kitlelerin ne düşündüğü, iletilerin ne şekilde algılandıkları ve bunlara gösterilen tepkiler, geribildirimin kendisidir. Değerlendirme olmadan halkla ilişkilerin olmayacağını söylemek pek yanlış bir sav değildir. Halkla ilişkiler süreci değerlendirmenin yapılması ile tamamlanmakta ve yeni programlara yöfunduszeue.infotan hedefe giden bir iletişim olgusunda geribildirim iletinin anlaşılıp anlaşılmadığını yani iletişimin etkiliğini gösterir. Bir halkla ilişkiler programının hedef kitle üzerinde beklenileni verip vermediğinin değerlendirilebilmesi için, iletişim çalışmalarının değerlendirilmesinden önce, halkla ilişkiler çalışmalarında birbirini izleyen üç edimden (iş, etik ve iletişim edimi) ilk ikisinin de ölçülmesine gereksinim duyulur. o İş edimi: Bir çalışmaya halkla ilişkiler çalışması denilebilmesi için ortada verimlilik esaslarına göre üretilmiş kaliteli ve yararlı bir ürün ya da hizmet olmalıdır. Temelinde kaliteli ve yararlı bir ürün ya da hizmet bulunmayan bir kurum ya da etkinliğin halkla ilişkileri yapılamaz; olsa olsa reklamı ya da propagandası yapılır. Bu halkla ilişkileri diğer tanıtma etkinliklerinden (reklam, propaganda) ahlak yasası ve davranışıyla ayırt eden önemli bir özelliktir. o Etik edim: Halkla ilişkiler çalışması, söz konusu ürün ya da hizmetle ya da ondan ayrı etkinliklerle, doğrudan kuruma bir çıkar sağlamadan, yalnızca toplumsal sorumluluk bilinciyle kamu yararı sağlayan bir etkinlik olmalıdır. o İletişim edimi: Halkla ilişkilerde bu iki edim yerine getirildikten sonra, yapılanların ileti verilmek istenen hedef kişi, kurum ve gruplara iletişim teknikleriyle iletilmesi ya da onlardan ileti alınması gerekir. Bu üç edimi birbirini tamamlayan ve halkla ilişkileri oluşturan üç öge olarak düşünmek gerekir. İş edimi, kurumun sürekliliği için gerekli ama yeterli değildir. Etik edim, kurum ya da kişinin içinde bulunduğu toplumsal ve fizik çevrenin iyi bir üyesi (kimlik, prestij) sayılması için gereklidir. hazırlayan :nesrin acar ÜNİTE 8 HALKLA İLİŞKİLER YÖNTEM VE ARAÇLARI Halkla ilişkiler çalışma ve etkinlikleri gerçekleştirilirken kullanılan araçlar, genel olarak yazılı araçlar, sözlü araçlar, görsel-işitsel araçlar olarak sıralanabilir. Geniş kitlelere ulaşma uğraşı içinde ve/veya tek ya da çift yönlü iletişim kurmada başvurulan bu araçlar, halkla ilişkiler teknikleri göz önünde bulundurularak irdelenmektedir. Yüz Yüze ve Kitlesel İletişim Halkla ilişkiler iletişim olgusundan ayrı düşünülemez. Bu, "halkla ilişkiler salt bir iletişimdir" anlamına gelmemekle birlikte, amacı bir ileti iletimi olan halkla ilişkilerin iletişim olgu ve sürecinin dışında tutulamayacağı anlamına gelir. Halkla ilişkiler uygulamalarında, örgütün iletişimde bulunmak istediği kişi ve gruplarla yüz yüze ilişkiler kurarak, belirli bir konuyu anlatmak ve grubu o konuda olumlu düşünce ve eyleme yöneltmek amaçlanmaktadır. Yüz yüze ilişkilerde, mesajın iletilebilmesi için doğrudan iletişim çabaları gösterilmektedir. ). Bilginin alınışında; kaynak, veriler, araç ya da çevre hedef kişi için önemli etkenlerdir. Kaynağın sunumu, çekiciliği, yakınlığı, inanırlığı, güvenilirliği, amacı, konumu, verilerin türleri, nitelikleri, düzenlenişleri, yenilikleri, aracın ya da çevrenin içeriği, sürekliliği, hedef kişinin gereksinimleri, tutumu, inançları, amaçları, yetenekleri, deneyimleri ve alışkanlıkları bilgi edinme üzerinde etkilidir. Özel çıkar gruplarına dönük iletişimde, hedef kitle olarak seçilen kişi ve gruplar, halkla ilişkiler açısından önemli olmaktadır. Kitle iletişimi ise, iletişim sürecine birçok insanın katılımını içeren bir iletişim türü olarak etkilidir. "Kitle iletişimi", kamuya yönelik tek yönlü mesajın üretilmesi ve var olan tüm araçlar kullanılarak dağıtılması anlamına gelmektedir. Kitle iletişimi, kuşkusuz yüz yüze iletişimden oldukça farklıdır. Kaynak, aynı iletiyi almasını istediği birbirinden farklı kültürel özelliklere, beğenilere, farklı gelir düzeylerine, yaş ve cinsiyet gruplarına sahip olabilecek bir kitleyle karşı karşıyadır. Yüz yüze ilişkiler ile kolaylıkla elde edilebilen geribildirim, sayıları binleri ya da milyonları bulan hedef kitlelerden öyle kolayca elde edilemeyecektir. Bu noktada halkla ilişkiler etkinlikleri belirlenmiş/seçilmiş kitle ya da kitlelere dönük olarak gerçekleştirilir Konuşma ve Görüşme: Halkla ilişkiler uzmanı ya da konuşmacı iletişimin iki yönlü işlevini bünyesinde barındıran bu aracı NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 14

15 kullanarak iletisini aktarırken dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Şöyle ki; başkalarıyla konuşurken sabırlı, nazik ve güler yüzlü olmalı; karşısındaki insanın eğitim ve statüsüne göre bir davranış içine girmeli; karşısındaki kişi üzerinde olumlu bir kimlik yaratmalı; konuşurken karmaşık anlatımlardan uzak, sade ve anlaşılır bir dil kullanmalı, argodan kaçınmalı. Konuştuğu kişinin sorunlarına eğilmeyi ihmal etmemeli, çünkü bunun aktaracağı iletinin etkili paylaşımı için gerekli bir davranış olacağını kesinlikle unutmamalıdır. Karşısındaki kişiye adıyla veya adının sonuna "bey" ya da "hanım" ekleyerek hitap etmelidir. Adını anımsayamadığı durumlarda, "siz", "beyefendi", "hanımefendi" ya da başka bir seslenme sözcüğü -"bayım", "sayın", "bayan" vb. gibi- bularak, bu unutkanlığı funduszeue.info başka deyişle, konuşmacının, olumsuz bir iletişime yol açabilecek, dinlemeyen, saygısız, sabırsız, kızgın, baştan savmacı ve olumsuz insan tiplerinden olmaması gerekir. İletişimin etkililiği bağlamında konuşmacının kişisel tutumları ve konunun ilgi çekiciliğinin yanında, konuşmacının cinsiyeti, görünüşü, yaşı, ırkı ve fiziksel yapısı gibi bir takım özellikleri de iki yönlü iletişimde etkili funduszeue.infonla görüşme sırasında da konuşmacı yukarıda belirttiğimiz tutumlara özen göstererek nezaket içerisinde davranmalıdır. Halkla ilişkiler yöntemlerinden biri sayılan konuşma(lar) ya da görüşme(ler), kurumun ilişkide bulunduğu bütün kişi ya da kitlelere yönelik biçimde düzenlenebilecek etkinliklerde (yıl dönümü kutlamalarında, açılışlarda, çeşitli toplantı, tören ve önemli günlerde) söz konusu olabilir. Toplantı:Halkla ilişkiler çalışmaları ve/veya etkinlikleri kapsamında belirlenmiş bir konuda halkın ya da hedef kitlenin ilgisini çekmek, onları bilgilendirmek zaman zaman da görüşlerini ve önerilerini almak için toplantılar düzenlenir. Toplantı gündemi için seçilecek konunun güncelliği ve katılımcıların olabildiğince karşıt görüşlü kişilerden seçilmesi toplantının verimi açısından önemlidir. Tersine bir davranış toplantının nesnelliğine ve yansızlığına gölge düşürüfunduszeue.infotıların uygun yer ve zaman göz önüne alınarak tarihlendirilmesi ve kamuoyuna önceden duyurulması gerekir. Toplantı konusuyla ilgili çalışmaların, konuşmacıların öz geçmişlerinin, konuşma metinlerinin ve görsel malzemelerin çoğaltılıp dağıtılması etkinliğin izlenmesini kolaylaştıracaktır. Toplantının yapılacağı yerdeki ses, ışık ve görüntü sorunlarının denetlenmesi, kayıt cihazlarının yerleştirilmesi ve salonun girişine, konuyu çekici kılacak resim, grafik gibi panoların bulundurulması etkili bir iletişim açısından son derece büyük bir öneme sahiptir. Toplantılar konunun niteliğini göre konferans, seminer, sempozyum, panel, tartışma ya da açık oturumlar biçiminde de gerçekleşebilir. Konferans:Konferans, hedef kitleye belirli bir sürede iletilerin ya da çeşitli düşünce ve görüşlerin aktarılması amacıyla düfunduszeue.infoşma sonunda söylenenlerin kalıcı olması bakımından küçük bir tartışma ya da kısa sorulara verilecek yanıtlar, dinleyicilerin ve basın görevlilerinin konu hakkında gereksinim duydukları tamamlayıcı bilgileri edinmelerini sağlayacaktıfunduszeue.info son nokta, kuşkusuz çok önemlidir. Çünkü bilgilenen bir gazeteci, konuyu işlemeye niyeti olan bir gazetecidir ve konuyu ancak anladıysa işleyecek ve onu doğallıkla haber yapacaktır. Seminer:Genellikle bir kaç gün ve bir kaç oturum süren seminerler, konferanslara kıyasla çok daha uzun bir zaman dilimini kapsar. Seminerlerde birden fazla konuşmacı uzman bir kişinin yönlendirmesiyle hazırladıkları bildirileri sunarak, ele alınan konuyu çeşitli yönlerden incelerler. Kurum ya da kuruluş yöneticileri, kişileri isteklendirmek, örgütlerini ve onun amaçlarını toplumdaki gruplara duyurmak düşüncesiyle, güncel konuları işlemek, yeni görüş ve gelişmeleri örnekleriyle sunmak ve bilgi alışverişini sağlamak amacıyla bu tür toplantılara duyarlı olmalıdırlar. Sempozyum:Sempozyumlar hedef kitlenin ya da halkın ilgilendiği konu ya da konularla ilgili olarak, uzmanların ya da yetkililerin kendi aralarında düzenlediği bir toplantı türüdür.çok yönlü bir iletişim işlevi gören sempozyumlarda dinleyiciler tartışmaya etkin bir biçimde katılmasalar da, konu çeşitli yönleriyle irdelenirken, onu yetkili ağızlardan dinleme olanağı bulacaklardır. Panel:Paneller belirlenmiş bir konuda, konuyla ilgili kimselerin dinleyiciler önünde yaptıkları tartışmalı toplantılardır. Çok yönlü iletişim sürecinde yerini alan paneller, bir konudaki değişik görüş ve değer yargılarının ortaya çıkardığı anlaşmazlıkları gidermek, sorunları çözümlemek ve konuyu açıklığa kavuşturabilmek için düfunduszeue.infoer, konusunda uzman birkaç kişinin bilimsel olmayan bir biçimde tartışmalarına ve bu yolla dinleyicilerin ilgisini konuya çekerek, konunun açıklığa kavuşturulmasına olanak sağlar. Sergiler: Halkla ilişkiler etkinlikleri açısından genellikle kuruluşun saygınlığını artırmak, alıcılara kuruluşun yapıp ettikleri ya da yapacakları konusunda ayrıntılı bilgi vermek amacı güden sergilerin etkili, çarpıcı ve akıllarda kalıcı kılınabilmesi için kullanılan görsel malzemenin olabildiğince açık olması gerekir. Sergilerde görsel malzeme verilirken kendi bağlamı ve bütünlüğü içinde, mantıksal bir sıra izlenmesine özen gösterilir. Resim, slayt, grafik ve fotoğraflar, tamamlayıcı maket ve panolarla desteklenmelidir. Sergileri, amaçları yönünden sınıflandırmak güç olmakla birlikte, süre bakımından ayırmak olanaklıdır. Sergiler sürelerine göre sürekli, geçici, gezici ve uluslararası sergiler olarak ayrılabilir (Tortop, ). o Sürekli sergiler, genellikle kuruluşların kendi yerleşim alanlarında, merkezlerinde bulunur. Süreklidirler. Her zaman ziyaret edilebilir ve ziyaretçilerle kuruluş arasında sürekli bir ilişki kurulmuş olur. o Geçici sergiler, belli bir süre için açılır. Bu süre içinde kuruluşlar, çalışmalarını sergilerler. Bu tür sergiler bazı önemli günlere denk NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 15

16 getirilebilir. Bunların düzenlenme biçimi tecimsel nitelikteki fuarların düzenlenmesine çok benzer. o Gezici sergiler, aktif niteliktedir. Halkın bulunduğu yere götürülecek şeylerin, yer değiştirmeye elverişli teknik nitelikleri olması gereklidir. Böylece her değişiklik, o bölge halkı için bir enformasyon kampanyası fırsatı yaratır. Gezici sergilerin maliyeti yüksek olsa da çok etkili olduğu kuşkusuzdur. o Uluslararası sergiler, çok çeşitli ürünlerin gösterilmesini amaçlıyorsa genel niteliktedir. Belirli alanlarda ve belirli konulardaki ürünler sergileniyorsa, bunlar özel nitelikte, uzmanlaşmış sergilerdir. Panolar: Halkla ilişkiler etkinliklerinde kullanılan panolar, tanıtma ve açıklama amacıyla hazırlanmış, üzerine yazı, resim, fotoğraf, şema, grafiklerin yerleştirildiği ayaklı ya da sabit duran tablo ya da levhalardır. Büyük bir otelin ya da yoğun trafiği olan binaların, iş merkezlerinin, toplantı salonlarının girişine yerleştirilecek birkaç pano, buralara girip çıkan kişilere iletilerimizi duyurabilen ve uzun süre kalırsa, birçok kez görüleceği için iletinin belleklerde yer etmesini sağlayan etkili bir araçtır. Fuarlar:Fuarlar alıcılarla satıcıların yüz yüze geldiği, ulusal ve uluslararası düzeyde oldukça yaygın olarak yapılan halkla ilişkiler etkinliğidir. Ulusal fuarlarda firmayla ürünü, uluslararası fuarlarda ülkeyle ürünleri ziyaretçilerin dikkatine sunulur. Bu tür etkinliklerde amaç, izleyenlerin özelliklerini dikkate alarak, doğru iletiler vermek ve böylelikle örgütün amaçlarına uygun tanıtımı gerçekleştirmektir.. Başkaları tarafından düzenlenen fuarlara katılabilir ya da tanıtım etkinliklerini, aynı sektörde faaliyet gösteren diğer kuruluşların halkla ilişkiler uzmanlarıyla bir araya gelerek düzenleyecekleri ortak bir fuar organizasyonunda funduszeue.info yer alacak bir stand aylar öncesinden bir ekip tarafından planlanmaya başlanır. Alıcının ya da izleyicilerin zevk ve beğenileri göz önüne alınarak, özellikle dış görünüşün ilgi çekmesine dikkat edilir. Standa gelen ziyaretçinin, dağıtılacak tanıtıcı broşürler edinmesi ve kendisine küçük de olsa armağanlar verilmesi, ziyaretçiyi o stantta temsil edilen kuruluşa yakınlaştıracaktır. Festivaller: Etkili iletişim sağlayan festivaller günümüzde giderek yaygınlaşmaktadır. Ülkemizde sayıları giderek artan festivallerin zaman zaman amacı içinde yapılıp yapılmadığı da doğrusu yanıt isteyen sorulardandır. Festivalden beklenen düzenleyici kurum ya da kuruluşun yakından tanınmasını amaçlayan ses getirici etkinliklerdir. Festival etkinliklerinin hazırlanması oldukça zor ve harcamalar ise oldukça fazladır. Bu yüzden belirli kuruluşlarla ya da kişilerle iş birliği yapılması gerekir. Bir hava yolu şirketi festivale gelen yabancılara ulaşım kolaylığı sağlarken, ünlü bir otel konukların barınma sorununu çözebilir. Yarışmalar:Yarışmalar, değişik kitlesel oluşumların dikkatini kuruluş üzerine çekmek üzere düşünülmüş etkinliklerdendir. Katılanlar arasında dereceye girenlere ödül verilmesi, yarışmaya olan ilgiyi artıracak ve yarışmanın ciddiyetini gösterecektir. Yarışmalarda dikkat edilecek ilk koşul, bunların bir piyango niteliği taşımayıp, katılanların özel çabasını gerektirmesi, ikinci koşul da yarışma konusunun bir üniversite sınavı niteliğini taşımamasıdır. Çünkü amaç; yarışmaya çok kişinin katılmasını sağlamak, katılmak isteyenleri ürkütmek değil, onları desteklemektir. Açılış-Yıl Dönümü Törenleri:Açılışlar, yıl dönümü kutlamaları, ağırlama, uğurlama gibi törenler de halkla ilişkiler kapsamında değerlendirilebilir. Açılış; bir kuruluşun ilk kez hizmete girişi dolayısıyla ya da bir ürünün ilk kez pazara sürülüşü nedeniyle yapılan bir halkla ilişkiler etkinliğidir. Yıl dönümü kutlamaları ise, bir kuruluşun ilk kez çalışmaya başladığı günün ya da kuruluş açısından önemli bir günün yıl dönümlerinde yapılan kutlamalardır.açılış ve yıl dönümü etkinlikleri titiz bir çalışma ile planlanmalı; kimlerin davet edileceği, programın yeri, zamanı ve senaryosu önceden belirlenmelidir.tören sona erdikten sonra halkla ilişkiler görevlisi, törene katılamayan önemli kişi ve kuruluşlara törenle ilgili belgeleri posta ile ulaştırmalı ve törene katılanlara, basın görevlilerine teşekkür mektupları yazmalı ya da basında çıkacak teşekkür ilanlarını hazırlamalıdır. Yazılı ve Basılı Araçlar: Halkla ilişkiler etkinlikleri çerçevesinde, kuruluşun çalışmalarını gerek iç gerekse dış hedef kitlelere ulaştırmak ve gelişmeleri/yenilikleri bildirmek amacıyla kitapçık, broşür, afiş, pankart, bülten, yıllık vb. gibi çeşitli yazılı duyurum araçları kullanılır. Broşürler:Kuruluşların çalışmalarını duyurmak amacıyla hazırlanan broşürlerdeki ürün ya da hizmet haberleri, kuruluşla ilgili gazete ve dergilerde çıkan/sıkıştırılan haberlerden daha etkilidir. Broşür, genellikle sayfalı, çok bilgi içeren, farklı boyutta ve farklı katlama biçimleriyle, çekici tasarımlarıyla çoğu kez parlak kağıda renkli olarak basılan bir tanıtım aracıdır. Abartısız ve doğru bilgiler vermesi gereken broşürlerin en çarpıcı yanı ön ve arka kapağıdır. Broşürlerde, kuruluşun etkinliklerinin, politikasının, amaçlarının, ürün/lerinin tanıtılmasına yönelik iletinin rahat algılanması, kolayca anlaşılması, etkili olabilmesi ve dikkatin dağılmaması için kapak tasarımlarının düzenli iç sayfalarla bir bütünlük sergilemesi gerekmektedir. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 16

17 Kitapçıklar Halkla ilişkiler etkinlikleri çerçevesinde değerlendirilen kitapçıklar, işlevleri açısından broşürlerden ayrı tutulmazlar; yine personel politikalarını duyurmak, çalışanları çeşitli konularda bilgilendirmek ve eğitmek, kuruluşun tanıtımını yapmak, saygınlığını artırmak gibi amaçlara yönelik olarak hazırlanırlar. Kitapçıklar, kesin bir sayfa sayısı belirtilemese de, genellikle 16 sayfayı aşan yayımlardır. Kitapçıkları broşürlerden ayıran temel özellik sayfa sayısının fazla, ağırlığın fotoğraf ve resimlerden çok yazıda olmasıdır. Broşür ve kitapçıklar; kuruluşun tarihsel gelişim öyküsü, felsefesi, amaçları, topluma verdiği hizmetler ve sağladığı yararlar, kazandığı başarılar, örgütsel yapı ve personel yapısı, araştırma-geliştirme etkinlikleri, pazar payı gibi konuları işlerler (Oktay, ). Doğru ve güvenilir bilgiler içeren broşür ve kitapçıklar, ilgili kitleye ister postayla ulaştırılır, ister düzenlenen bir program ya da etkinlikte katılanlara sunulur. Bültenler: Bültenler, kuruluş içine ya da dışına yönelik olarak hazırlanabilen basılı iletişim araçlarındandır. Geniş kitleye ulaşma olanağı bulunan bültenler, kuruluşa ilişkin haberleri kuruluş çalışanlarına ya da kuruluş dışındaki ilgili kişi ya da kurumlara (müşteriler, bayiler, dağıtımcılar, ortaklar, hükümet, kamu görevlileri, yerel yönetimler vb.) kesintisiz biçimde ulaştırmayı amaçlar; on beş günlük, aylık, iki aylık olarak belirli bir takvime bağlanarak yayımlanıfunduszeue.info kitap düzeninde hazırlanan bültenlerde, çekici, renkli bir kapak, içindekileri gösteren bir bölüm ve örgüte ilişkin haber, resim, fotoğraflar ve iletilerin yer aldığı anlatımlar bulunmaktadır (Gürüz, ). Programlanan sosyal etkinlikler, nişan, düğün, toplantı, atamalar, açılışlar vb. gibi kurumdan haberlere yer verilebileceği gibi, değişik bilgi ve olaylara da yer verilebilir. Gazeteler:Gazeteler, bültenler gibi hem kuruluş çalışanlarıyla hem de kuruluşun ilişkili bulunduğu kurum ya da müşterilerle ilişkileri geliştirmek amacıyla kullanılan çok yaygın halkla ilişkiler aracıdır. Haftalık, on beş günlük, aylık ya da iki aylık süreli yayınlar biçiminde yayımlanabilir ve ücretsiz olarak dağıtılır. Bu türden gazetelerde kuruluşa olumlu yönde görüntü kazandıracak içeriği çeşitli -müşterilerle röportajlar, kuruluşta çalışanların çalışma koşulları, ölüm, doğum, yeni atamalar, fizik ve teknik yenilikler, törenler, kutlamalar gibi- haberler yer almalıdır. Dergiler:Halkla ilişkilerde kullanılan dergiler, diğer basılı araçlar gibi, kuruluşların etkinliklerini hedef kitlelere aktarmada çok sık başvurulan, ancak gazetelere göre daha geniş zaman dilimlerinde hazırlanan yayın türüdür. Dergiler konuları açısından da, yayım dönemleri bakımından da çeşitlilik gösterirler. Hedef kitleye uygun olarak hazırlanan dergiler, haftalık, on beş günlük, aylık dönemlerde çıkarılabileceği gibi, çocuklara, gençlere, kadınlara, çeşitli meslek dallarına yönelik kültürel ya da eğlendirici içerikler taşıyabilirler. Raporlar (Tutanaklar):Kuruluşlar, ürün ve hizmet kapsamında yıl boyunca yapılan etkinlikleri ve geleceğe ilişkin projelerini kamuoyuna ve hedef kitlelere ayrıntılarıyla duyurmak ve onların değerlendirmelerine sunmak amacıyla yıllık raporlar hazırlarlar. Mektuplar:Mektuplar, kişilerarası iletişimde ve daha çok bireysel düzlemde tek kişiye yönelik olarak kullanılan etkin bir yazılı iletişim aracıdır. Ulaşılacak kişi ya da kişilere mektuba ilişkin özel yazım kurallarına uyularak saygı, içtenlik ve nezaket gösterilmelidir. Kullanılan kağıtlar çeşitli ebatlarda -genellikle A4 kağıdı kullanılmalı- olsa da, eğer yazılacak mektup, bir iş mektubu biçimindeyse kuruluşun logosunun bulunduğu antetli kağıtlardan yararlanılmalıdır. Hangi tür kağıt yeğlenecek olursa olsun, mektuplar kağıtların kesinlikle tek yüzüne yazılmalı, mektubun yazılma amacı giriş paragrafında kısaca belirtilmeli, ileti diğer paragraflarda geliştirilmelidir. Afiş ve Pankartlar:. Tanınmayan geniş kitlelere iletinin ulaştırılması amacıyla hazırlanan afiş ve pankartlar, alıcı kitlelerin sürekli devinim durumunda olduğu genel alanlara asılır ya da yapıştırılır. Durmayı gerektirmeyen, bir an göz atmayla iletinin alınmasını sağlayan afiş ve pankartlar, kısa yazı-sloganlar ve çarpıcı resim-grafiklerle funduszeue.infoş ve pankartlara ek olarak çeşitli sergi, toplantı ve gösterilerde kullanılan fotoğraf ve posterlerden de -afiş, pankart, poster vb. araçlar önceleri serigrafi gibi çeşitli baskı teknikleri kullanılarak hazırlanırken, şimdi artık kuruluşların kendi bilgisayar olanakları ile de hazırlanabiliyor- aynı işlev ve amaçlar doğrultusunda yararlanılabileceğini belirtelim. Diğer Yazılı Araçlar:Halkla ilişkiler etkinlikleri kapsamında rozet, pul, damga, kartvizit, bayram kartları, antetli kağıt, gibi araçlar kuruluşun kimliğini olumlu yönde etkileyeceklerdir ÜNİTE 9 SPONSORLUK YA DA DESTEK ETKİNLİKLER Sponsorluk, bağımsız bir etkinlikte (sanat gösterileri, kültürel yarışmalar, spor karşılaşmaları vb.) kuruluşların, adlarının duyurulması karşılığında, organizasyona maddi olarak ya da hizmetleriyle destek vermeleri biçiminde tanımlanabilir. Sponsorluk farklı tanlarda pazarlama iletişim aracı olarak da nitelendirilmektedir. Şirketler, festivaller, televizyon kanalları, sergiler, arkeolojik kazılar, spor ve müzik gibi pek çok konuda sponsorluk yapılmaktadır. Sponsorluk hedef kitleye erişmede kullanılabilecek en etkin iletişim yöntemidir. Sponsorluğun bir tanınma aracı olarak yararları sponsora şunları sağlayabilmesi ile ilgilidir. Medyada olumlu tanıtım Kurumun adının fazlaca duyulması Şirket eğlencesi düzenleme olanakları NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 17

18 İyi bir kurumsal imaj geliştirme yöntemi Katılımdan yararlanma Belirli hedef kitlelere ulaşma aracı Yeni iş bağlantıları kurma aracı Müşterinin sponsorluk vermesindeki iş hedeflerinin belirlenmesine yardımcı olması Sponsor olmaya elverişli fırsatların araştırılması konusu Sponsorluk anlaşmaları Sponsorluk etkinliklerinin örgütlenmesiyle, birleşik promosyon etkinliğinin yönetimi, broşür, bülten, afiş vb. ile hediyelik eşya hazırlanması, medya ile ilişkilerin yürütülmesi Sponsorluk almak isteyen bir kuruluş için yararları ise (Aydede, ): Sponsorluğun maliyetinin hesaplanması Etkinliğe veya programa sponsor olmakla ilgileneceklerin belirlenmesi Bu örgütler ile doğrudan posta, doğrudan temas, reklam vb. yollarla bağlantı kurulması Sponsorluk paketinin sunulması Sponsorluk paketinin satılması Kontrat anlaşması Sponsorluk alan kuruluş ya da organizasyon ile görüşülmesi gerekmektedir. Sponsorluğun belirgin özellikleriyse şöyle sıralanabilir (Okay, ): Sponsorluk bir alışveriş ilişkisi olarak ortaya çıkmıştır. Bu alışveriş de faaliyet ve karşı faaliyet prensibine dayanır. Sponsor karşı tarafı mali, teçhizat, malzeme veya hizmet gibi faaliyetlerle desteklemektedir. Sponsorluğu yapılan taraf da sponsorun kendisine yaptığı katkıyı medya yardımıyla tanıtmaya ve böylece dolaylı olarak sponsorun iletişim hedeflerini desteklemekle yükümlüdür. Sponsorluğu sadece ticari kuruluşlar değil; ticari olmayan organizasyonlar, kamu kuruluşları veya tekil şahıslar da yapabilir. Sponsorluğu yapılan alan spor, sanat, sosyal veya çevre koruma alanlarından tekil bir kişi, gruplar, organizasyonlar veya kurumlar olabilir. Sponsorluk belli bir süreyle ve bir sponsorluk anlaşmasına dayanılarak yapılır. İyi niyetin oluşturulması: Kurumlar, kendilerine yöneltilen eleştirilere yanıt olarak, topluma karşı duyarlılıklarını kanıtlayabilmek için çeşitli projelere destek verme gereği duymuşlardır. Kurumsal kimlik ve imajın oluşturulması ya da yerleştirilmesi: Sponsorluktaki en temel maddelerden bir olan, sponsorun görsel kimlik göstergelerinin basılı materyaller üzerinde yer alması, kurumsal kimliğin yerleşmesine önemli katkıda bulunur. Bu aynı zamanda sponsor ve sponsorluğu yapılan kişi, kurum ya da organizasyon arasında imaj transferini de olanaklı kılmaktadır. Farkındalık ve duyuru olanağı ortaya çıkarmak: Doğru sponsorluk ile doğru etkinliğin bir araya gelmesi medyanın ilgisini çekerek, ürün, kurum ya da markaya medyanın yolunu açarken, sponsorlukların artması çok daha titiz davranılmasını gerektirir. Kavramsal Çerçeve: Mesenlik ya da Hayır İş:Sponsorluğun tarihsel gelişiminin odağında, sanatçı ve edebiyatçıları teşvik ve hamilik anlamına gelen mesenlik olgusu bulunur. Kavram, Roma İmparatoru Augustus&#;un güvenini kazanmış, ona sanatçıyı koruma düşüncesini benimseten dostu ve danışmanı Mesen&#;den (Maecenas) kaynaklanmaktadır. Devletin kültür ve mali işlerinden sorumlu Mesen&#;in hamisi olduğu sanatçılar arasında Virgilus, Horacius, Propertius gibi ünü günümüze taşınan Latin şairleri de bulunur. Böylelikle zaman içinde saray, krallar, soylular, burjuvalar ünden başka bir beklentileri olmaksızın sanat ve sanatçı koruyuculuğunu üstlendiler, mesenlik yaptılar. Bilim ya da sanat destekçilerinden ya da mesenlikten söz açıldığında İtalyan Medici ailesi ilk akla gelen isimler arasındadır. yüzyıldan yüzyıla kadar Floransa&#;yı yönetmiş olan bu banker aile Leonardo da Vinci, Michelangelo, Donatello, Boticelli gibi sanatçılara yardımları ve Eflatun akademisini kurmalarıyla tanınırlar. Günümüzde mesenlik kavramından oldukça uzaklaşan sponsorluk, kamuoyunu etkilemek ve tanıtımı perçinlemek için özel sektör kuruluşlarının -devletin yetişemediği- çeşitli kültür, sağlık, spor, eğitim, bilim, müzik, çevre gibi kamu yararına yönelik konularda maddi destek sağlayarak saygın bir izlenim yaratma çabalarıdır. Sponsorluğu yardımseverlik ve mesenlikten ayıran üç önemli özellikten söz edilebilir; Sponsor tüm yaptıklarına, sponsore edilenin de karşılık vermesini bekler. Sponsorluk faaliyetleri para, araç/gereç kazandırabileceği gibi hizmet olarak da geri dönebilir. Sponsor, verdiği desteğin, panolarda firma logosunun yer alması, kıyafetlerin üstüne baskı vb. yöntemlerle NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 18

19 medyaya açıklanmasını ister. Firmalar, sponsorluk aracılığıyla, toplumsal değerlere bir katılım sergilerler. Bu katılım, firmaların toplumsal çevrelerine eklendiğini gösterir. Sponsorluk, aynı zamanda değişik iç ve dış çevrelerin dikkat, sempati ve beğenilerini kazanmak ve tanınmalarını sağlamak için zarif bir yoldur. Etkinliğe ait üç sponsorluk sınıflaması bulunmaktadır. Bunlar: Spor Sponsorluğu:Spor sponsorluğu, sponsorluk türleri içerisinde en yoğun uygulanan sponsorluk türüdür. Bundaki temel sebeplerden birisi sporun ulaştığı hedef kitleye, kurumun spor sponsorluğu aracılığıyla ulaşma çabasıdır. Spor sponsorluğu genel olarak; bireysel sporcuların sponsorluğu takım sponsorluğu spor organizasyonlarının sponsorluğu olarak üç başlık altında incelenebilir. Bireysel sporcuların sponsorluğu: İçinde bulunduğu spor dalında başarılı olan ya da başarılı olabilecek olan bireylerin ayni ya da nakdi olarak desteklenmesiyle ortaya çıkan sponsorluk türüdür. Spor takımlarının sponsorluğu: Spor takımları da aynı bireysel sporcularda olduğu gibi sponsorun ürün veya markalarını veya isimlerini giydikleri formalarda veya kullandıkları teçhizatlarda izleyiciye duyurmakta, sponsorun çeşitli reklamlarında yer alarak seyircilerle sponsor kuruluşun iletişim kurmasında rol oynamaktadırlar. Spor takımlarının sponsorluğunun üstlenilmesi kulübün prestiji, soy kütüğü, ünü, yıldız oyuncuları, performansı gibi birtakım özelliklerini de almaktadır. Spor organizasyonlarının sponsorluğu: Ayni ve/veya nakdi olarak desteklenen spor organizasyonlarının düzenlenme maliyetleri çok yüksek olduğu için resmi sponsorlara fazlasıyla gerek duyulmaktadır. Spor organizasyonlarının dünya çapındaki en büyüğü olan Olimpiyat Oyunları&#;nın sponsorluğu, sponsorluk alanında yeni uygulama ve düzenlemeleri beraberinde getirmiştir. Olimpiyat sponsorluğu üç farklı seviyede yapılmaktadır: 1. TOP (The Olimypic Partners) Program 2. olimpiyat oyunları sponsorluğu 3. ulusal sponsorluk Kültür- Sanat Sponsorluğu Kültür sanat sponsorluğunun varlıklı insanların sanatçılara mali katkıda bulunması ve sanatçıları himaye etmesi ile başladığı kabul edilmektedir. Çevre Sponsorluğu NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 19

20 Çevre sponsorluğu, bir yandan işletmelerin topluma karşı sorumluluklarını yerine getirme imkânı geliştirmekte diğer taraftan da küçük ve orta boy işletmelere geniş olanaklar sunmaktadır. Çevre sponsorluğunda önemli olan kurumun çevre duyarlılığına gerçekten sahip olması ve bu duyarlılığı çevre sponsorluğu ile yansıtmasıdır. Çevre konusunda yarışmalar düzenlemek, kampanyalar gerçekleştirmek, bilgilendirmeye yönelik çalışmalar yapmak, somut yardım programları düzenlemek, bir spor karşılaşması organize etmek ya da gerçekleştirilen bir konserin gelirini bağışlamak çeşitli uygulamalar arasında sıralanabilir Sosyal Sponsorluk Sponsorluğun temel özelliği olan karşılıklı alışveriş ilkesine rağmen sosyal sponsorluk kurum felsefesine yerleşmiş olan sosyal sorumluluğun bir sonucu olarak ortaya çıkmalıdır. Kurumun sosyal problemlere duyarlılığının bir sonucu olarak ortaya çıkması beklenen sosyal sorumluluk, toplumu tehdit eden bir hastalık konusunda gösterilen hassasiyetten, yardıma ihtiyaç duyan çocuklara destek olmaya kadar birçok alanda gerçekleştirilebilmektedir. ÜNİTE 10 Önemli olan kurumların herhangi bir olayı kriz olarak kabul edebilmeleri ve bu doğrultuda strateji geliştirilmesidir. Bu yüzden öncelikle durum incelenmeli, avantaj ve dezavantajların farkına varılmalı ve sonrasında bir hamle yapılmalıdır. kuruluşun saygınlığının sarsılması, sorunun çözümlenmesi için sürenin son derece sınırlı olması ve kuruluş tarafından beklenmeyen zamanda oluşması, krizi belirleyen üç koşuldur. Kriz, gerek kamu gerekse özel kesimde kuruluşların, beklemedikleri bir an ve olağanüstü bir dönemde yaşayabilecekleri, kuruluş kimliği açısından kamuoyunu olumsuz yönde etkileyebilecek sıra dışı ve yaralayıcı sorunlardır. Kriz Yönetimi Kriz yönetimi, beklenmedik bir anda ortaya çıkan ve kötü sonuçlar doğurması muhtemel bir durumda, yani kriz anında, kurumun kimliğinin yara almaması, hedef kitleleriyle iletişiminin zedelenmemesi için yapılan bilinçli ve programlı halkla ilişkiler çalışmalarıdır. Kriz ekibinin amaçlarını kısaca şöyle belirlemek olanaklıdır: Basınla iyi ilişkiler geliştirmek Basını yönlendirmek ve benzer işi yapan firmaların stratejilerini izlemek Potansiyel krizi belirleyerek senaryolar geliştirmek Dünyada halkla ilişkiler alanında önde gelen firmalardan Hill & Knowlton, kriz yönetimi ile ilgili "10 altın kural" sunar. Başlıkları altında bu kurallar şu şekilde sıralanabilir (aktaran Kadıbeşegil, ): Sorumluluğu üstlenin Olumsuz kimlik ile kriz arasındaki farkı yakalayın ve yanıtlarını buna göre düzenleyin Yanıt sürecinde araştırmalardan yararlanın Başkalarının sizin adınıza konuşmasını sağlayın Basını düşmanınız değil, müttefikiniz gibi görün Mahkemeye verildiğinizi varsayın Web ortamından gözünüzü ayırmayın İlginizi, duyarlılığınızı ve empatinizi kanıtlayın İlk 24 saati çok ciddiye alın NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 20

21 Şimdiden kriz yönetimi programınızı hazırlayın Halkla ilişkiler sorumlusu, yaydığı/yayacağı bilginin değişik çıkar çevrelerince farklı yorumlanmamasından sorumludur. Medya, kuruluş ve çevresi arasında köprü görevi görür. Aktaracağı iletileri kapsamlı biçimde sunamaması, eksik ya da yetersiz bilgi iletmesi basın mensuplarının konuyu farklı değerlendirmelerine yol açabilecek, hatta sorunu daha da içinden çıkılmaz hale getirebilecektir. Kriz Planı:Kriz ekibi, hiç kullanılma gereği duyulmayacak olsa bile, olası bir kriz durumunda uygulanmak üzere bir kriz iletişim planına sahip olmalıdır. Krizin üstesinden gelebilmek için bilgi üretimi ve bunun en üst düzey yetkililer tarafından ilgili kişilerle paylaşımı etkin bir rol oynar. Zamana karşı yarış, kriz planının "sosu" olmaktadır. Kriz planının Şekil &#;de görüldüğü gibi üç temel ayağı vardır. Bilgi üretimini harekete geçirmek Sözcüleri belirlemek Kriz komitesini oluşturmak Zaman faktörü, saniyelere karşı yarış biçiminde her üç aşamada da geçerlidir. Önemli olan sürekli yeni bilgi üretmek ve sözcüleri desteklemektir. Konuya duyarlı kamuoyu, her aşamada yeni bilgi ile temas edecektir. Bilgiyi üretebilecek zamanı kendi lehimize kazanmamız gerekir. Bu bilginin bizim tarafımızdan üretilmiş olması ya da olmaması önemli değildir. Önemli olan bizim dışımızdaki bağımsız otoritelerin -üniversiteler, meslek kuruluşları, yerel yönetim yetkilileri, gibi- üretilen bu bilgiyi doğruluyor olmalarıdır. Kriz Dönemlerinde Algılama Yönetimi Özellikle &#;li yıllardan sonra halkla ilişkiler uygulamaları arasında adından sıkça bahsedilen kriz yönetimi (Okay ve Okay, ) kurumun iletişim stratejileri içerisinde bulunması zorunlu uygulamalardan birisidir. Kurumların herhangi bir krizle karşılaşmaması ileride karşılaşacağı ya da karşılaşmayacağına bir garanti olmadığının bilincinde olması gereken her kurumun, hazırladığı bir kriz planının olma zorunluluğu vardır. Kriz yönetimini planlamanın önemi uzerinde ısrarla durulurken, planlama surecinde öne çıkan beş etkene dikkat edilmesi gerektiği ifade edilmekte ve etkenler şu ) şekilde sıralanmaktadır (Davis, ): Her insan riski farklı algılar. Her insanda var olan temel tutumların değişmesi zordur. Kişiler riskleri belirler, değerlendirir, çıkarlarıyla karşılaştırır ve buna göre seçim yaparlar. Risk konusunda bilgi kaynaklarının guvenirliliği göz önunde bulundurulmalıdır. Duygusal semboller bilimsel gerçeklerden daha inandırıcı olabilir. Kriz neminde ise kurumun özellikle dikkat etmesi gereken hususlardan birisi tüm planlamanın gerçek değerler üzerine oturtulmasıdır. Kurumun hata yapması ve kabullenmesi, onurlu bir davranış olarak nitelendirilecekken, kurumun yalan söylediğine yönelik inanç, ortaya çıkabilecek en olumsuz algısal sonucu doğurur. Kriz süresince halkın kurum tarafından bilgilendirilmesi, oluşacak olan algıyı kurumun yönetmesi anlamına gelmektedir. Birinci bölümde de ifade ettiğimiz gibi deneysel algımız duyu organlarımıza hitap eden somut verilerle şekillenir. Doğru ve yerinde bir bilgilendirme, kriz süresince istenilen algının oluşmasının ilk adımıdır. Kriz süresince dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, uygulama sırasında kuruluşun kendisini hedef gruplarının yerine koymasıdır. Bu yolla, vermiş olduğu enformasyonun kitlelerce yeterli görülüp görülmediğini veya hedef kitlenin algıladıkları ile kendi ilettiklerinin örtüşüp örtüşmediğini tespit edebilir ve iletişim çalışmaları bu şekilde yönlendirilebilir. Halkla İlişkilerde Proaktif ve Reaktif İletişim Süreci Halkla ilişkilerin tanımında vurgu yapılan önemli bir nokta, uzun vadeli bir iletişim stratejisi olduğudur. Bu yüzden halkla ilişkiler kriz durumlarında sorunu çözen bir birim değil, fırsat yaratan, tutum oluşturan, geleceğe yönelik vizyon ve misyon belirleyip bu çerçevede uygulamalarını gerçekleştiren bir birimdir. Proaktif halkla ilişkiler kuruluşun güçlü yönlerine odaklanarak istenilen itibarı oluşturmaya yönelik çalışmalarda bulunurken, reaktif halkla ilişkiler kuruluşun çoğu zaman zayıf yönlerinden dolayı ortaya çıkabilecek sorunların çözümünde kullanılan bir yöfunduszeue.infoif iletişimde halkla ilişkiler görevlisi kurumun arzu ettiği ve planladığı hedeflerine ulaşmak için yapılması gerekenleri sıralayarak iletişim stratejisini oluşturur. Bu, kuruluşun varlığıyla birlikte süregidecek olan bir iletişim stratejisidir. Zaman içerisinde amaçlarda oluşabilecek değişime paralel olarak değişime uğrayan süreç, sürekli geleceğe yönelik yenilemelerle devam etmektedir. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 21

22 Proaktif halkla ilişkilerin en büyük avantajı halkla ilişkiler çalışanının kuruluş içerisinde iletişimle ilgili her tür konuya hakim olmasıdır. Kuruluşlar her ne kadar çeşitli sorunlara karşı hazırlıklı olmaya çalışsa da tahmin edilemeyecek problemlerle karşılaşabilir ve bunların çözümüne ilişkin anlık reaksiyonlarda da bulunması gerekebilir. Bu yüzden kuruluşlar, proaktif iletişim kadar reaktif iletişim sürecine de gerek duyabilmektedirler. Kurum içinde çıkan herhangi bir söylentiden, hükümetin ani politika değişikliklerine kadar pek çok konu reaktif halkla ilişkiler sürecinin konusu olabilmektedir. Kuruluş beklenmedik durumlara da profesyonelc yaklaşıp, gerekli tepkiyi vermelidir. ÜNİTE 11 İTİBAR YÖNETİMİ:Türk Dil Kurumu tarafından yayınlanan Türkçe Sözlükte "Saygı görme, değerli, güvenilir olma durumu, saygınlık, prestij" (TDK, ) olarak ifade edilen itibar kavramı kurumlar açısından bakıldığında daha geniş bir anlamda kullanılmaktadır. İtibar bir kurumu kişiye, bir grup insana ya da organizasyona ulaştıran genel bir olgudur. İş gibi, çevrimiçi (online) iletişim ya da sosyal statü gibi, birçok alanda kullanılan bir unsurdur (reputation, ). İtibar yönetimi denildiğinde dünyada akla gelen ilk isimler arasında yer alan Charles J. Fombrun&#;a göre itibar, "Kurumun çok çeşitli sosyal paydaşlarına yönelik tüm imajlarının net değerlendirilmesi"dir. NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 22

23 NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 23

24 NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 24

25 ÜNİTE 12 MEDYA İLE İLİŞKİLER Halkla ilişkiler çalışmalarında basınla kurulacak iyi ilişkiler öncelikli bir yer tutar. Kuruluşun ilişkide bulunduğu çevreleri tanıması kadar, kendisini tanıtması, toplumsal sorumluluk açısından yaptığı etkinlikler konusunda kamuoyunu bilgilendirmesi halkla ilişkiler bağlamında çoğu kez basınla iş birliğini gerektirir. Bir kuruluşun halkla ilişkiler etkinliklerinde düzenli biçimde yürütülen çalışma programının zamanlanmasında ortalama %40&#;lık bir sürenin basınla ilişkilere ayrılması, zaten, tanıtım açısından bu zorunlu çabanın ne kadar anlamlı ve önemli olduğunu ortaya koyar. Basınla ilişkileri sağlıklı kılmak için özetle şu kurallara uymak gerekir : Dürüst olmak İlişki kurulacak kişiyi doğru seçmek Seri çalışmak ve az lafla çok iş yapmak Basınla ilişkilerde yer ve zamanı iyi seçmek Basına her türlü çalışma kolaylığı ve olanağı yaratmak Yayın olanağı bulunmayan isteklerde bulunmamak Basına ilgi çekici ve güncel haberler vermek Bir halkla ilişkiler programı için basına öneride bulunulacak ise; bunun hem kuruluş hem de kamuoyu için yararlı olmasını sağlamak Basına önerilecek halkla ilişkiler programında öykünmeden kaçınmak Halkla ilişkilerde basın, kuruluşların reklam aracı değildir. Kuruluşlarla basın arasındaki ilişki karşılıklı güven ve anlayışa dayalıdır. Bu güveni zedeleyen ve basını güç duruma düşüren bir halkla ilişkiler görevlisi bir daha çevresinde kendisini dinleyecek ve haberini yayınlayacak bir gazete ya da dergiyi bulamayacağını iyi funduszeue.infoer basına geç verildiği zaman güncelliğini yitirir, yeni haberler onların yerini alır. Bu nedenle haberlerin basına elden geldiğince çabuk ulaştırılması gerekir. Basınla iyi ilişkiler kurmanın en iyi yolu basın mensuplarının haber gereksinimlerini gereği gibi anlamaktan geçer. Yazılı Basınla İlişkiler:Haberi insanların yapması ve tüketmesi doğaldır. Haberlerin en kalıcı olduğu yerler ise gazete ve dergilerdir, yani yazılı basındır. Halkla ilişkiler yazılı basınla başlar. İletişimde bir yenilikle karşılaşıldığında (TV, uydu yayını vb.) herkes yazılı basının sonunun geldiğini düşünür. Ama yazılı basın hep varoluşunu sürdürür. Çünkü gazete ve dergi insanların rahatlıkla yanlarında taşıyabildikleri iletişim aracıdır. Günlük ya da haftalık yazılı basın iletisini okurlarına kendi seçtiği yer, an ve ritimde iletir. Radyo ve televizyonun yaptığı gibi, kendi seçimini okura dayatmaz. Yazılı basın halkla ilişkiler alanında, radyo ve televizyon gibi sözlü basın araçlarının yanında, yüzyılların getirdiği birikimden ötürü, sözlü ve görüntülü basın araçlarına göre ayrıcalıklı konumunu hala korumaktadır. Yazılı basının böylesi öne çıkışı, sözlü ve görüntülü basın araçlarından çok daha önce gelişmiş olmasından ve yazılı basın kurallarının sözlü ve görüntülü basın araçlarınca da benimsenip kullanılmasından ileri gelir. Yazılı basının halkla ilişkilerle ilişkisi söz konusu olunca, kurum ya da kuruluşların kamuoyunu NorFULL Paylaşım Mekanı Sayfa 25

Daha göster