Pankreas Kanseri Son Belirtileri

Pankreasın teşhisi ve tedavisi zordur ancak cerrahi yöntemler ile müdahale edilebilir. Hızlı yayılım gösteren hastalığın tedavisinde erken teşhis çok önemlidir. Daha çok 60 yaşından sonra görülen hastalık erken evrede teşhis edildiğinde Whipple ameliyatı ile başarılı sonuçlar elde edilebilir. Peki, pankreas nedir? Vücudun önemli organlarından biri olan organ, karın bölgesinin arka kısmındadır. Bulunduğu yer bakımından kalın bağırsak ve onikiparmak bağırsağı ile yakındır. Gün içinde tüketilen besinlerin sindirilmesini ve besinlerden alınan glikozun normal seviyede dengelenmesini sağlar. Bu nedenle bu organda yaşanabilecek ufak bir hasar vücut için önemli sorunlar yaratabilir.

Karın boşluğunda bulunan ve 15 cm uzunluğunda olan bu organ çift fonksiyonlu bir salgı bezidir. Bu organın etrafı karaciğer, mide, dalak ve ince bağırsak ile sarılıdır. Bu organın endokrin ve ekzokrin adlı görevleri olan organ bu görevleri 2 ayrı hücre grubu ile yerine getirir. Ekzokrin sindirimi kolaylaştıran özsuyu salgılar ve ince bağırsağa iletir. Böylece besinlerdeki protein, yağ ve karbonhidrat enerji olarak depolanır. Endokrin ise insülin ve glikojen hormonları salgılar, kandaki glikozu belli bir seviyede tutar.

Pankreas Kanseri Nedir?

“Pankreas kanseri nedir?” sıklıkla merak edilen konuların başında gelir. Bu kanser türü pankreasta bulunan hücrelerin kontrolsüz olarak çoğalmasıdır. Bu kanser türü çoğunlukla organın kanallarını çevreleyen ekzokrin hücrelerinin olduğu bölgede oluşum gösterir. Organın herhangi bir bölümünde çoğalma eğilimi gösteren kötü huylu kiteler, organın tüm bölgelerinde gelişim göstermekle birlikte en sık baş bölgesine yayılım gösterir. Bu nedenle ilk belirtide doktora başvurulmalıdır.

Bu kanser türü organın DNA'sındaki mutasyonel değişiklikler sonucunda gelişir. Bu mutasyonlar ile hücreler kontrolsüz bir şekilde büyür, normal hücreler ölür, kitle oluşumu görülür. Bu kanserin nedenleri net bir biçimde belirlenmemiş olsa da bazı risk faktörleri bulunur. Yaş ise bu faktörlerden en önemlisidir. Çünkü hastalık genellikle 50 ile 70 yaş arasındaki kişileri etkiler.

Bir diğer önemli risk faktörü de genetiktir. Bu durumu yaşayan her 10 vakadan birinde kanser kalıtsaldır. Yani bazı genler pankreatite neden olabilir. Bu da kişide kanserin gelişme riski artırır. Ailesinde bu kansere yakalanan 2 ya da daha yakın birinci derece akrabası olanlar, Peutz-Jeghers sendromu veya Lynch gibi kalıtsal bir hastalık varsa pankreas kanseri görülme riski artacağından bu kişilerin daha sık aralıklarla kontrol edilmesi gerekir.

Diğer risk faktörler de aşağıdaki gibidir:

• Sigara alışkanlığı
• Obezite
• Aileden görülen kanser öyküsü
• Şeker hastalığı (diyabet)
• Kronik pankreas enflamasyonu

Pankreas Kanseri Türleri

Rezektabl: Cerrahi işleme uygundur. Tümör alınabilir durumdaysa kanseri iyileştirmek için tek çözüm cerrahi uygulamadır. Ancak cerrahi işlemle tümör alınsa da durum tekrarlayabilir. Ameliyat sonrasında 5-FU veya gemcitabine (gemzar) ile birlikte kemoterapi tedavisi uygulanarak durumun tekrar etmesi geciktirilebilir.

Bölgesel olarak ilerlemiş: Eğer durum bölgesel ilerleme göstermesi durumunda tümör doku ve kan damarlarına yayılır ancak diğer organlara yayılmaz. Bu tümörler cerrahi müdahaleye uygun değildir daha çok tıkalı olan safra kanalları açılır ya da kanserin tıkadığı ince bağırsağa bypass ile müdahale edilir.

Metastatik (geniş alana yayılmış): Karın içi, kemikler, beyin ve akciğer gibi geniş alana yayılmışsa cerrahi müdahale veya radyoterapi tek başına yeterli olmaz. Yayılma göstermiş kanser için uygun tedavi yöntemlerinden biri de kemoterapidir. Bu tedavi ile kanser küçültülerek hastanın yaşam süresinin uzatılması amaçlanır.

Nüks (tekrarlayan) pankreas kanseri: Ameliyat sonrası aynı bölgede ya da yakınında tekrarlayan kansere nüks adı verilir. Eğer kanser uzak bir noktaya nüks edecekse bu ilk karaciğerde oluşur. Tekrarlaması durumunda kemoterapi ile kanser küçültülerek hastanın yaşam süresinin uzatılması amaçlanır.

Pankreas Kanserinde Risk Faktörleri

“Pankreas kanseri neden olur?” sıklıkla merak edilen konuların başında gelir. Ancak pankreas kanserinin nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte belirli pankreas kanseri risk faktörleri bulunur. Başlıca risk faktörleri aşağıdaki gibidir:

• Yaş
• Genetik
• Sigara kullanımı
• Yanlış beslenme alışkanlığı (Protein ağırlık beslenme ve meyve, sebze tüketiminin az olması)
• Obezite
• Kimya ve petrol maddelerine maruz kalma
• Diyabet

Pankreas Kanserinin Belirtileri

Pankreas kanseri belirtileri ilk evrede görülmeyebilir. Ancak durum belirti vermeye başladığında da yayılma göstermiş olabilir. Bu nedenle durumun erken evrede tespit edilmesi son derece önemlidir. Belirtiler arasında kişide kilo kaybı, iştahsızlık, mide çıkışında tıkanıklık, ağrı, bulantı ve yavaş gelişen sarılık görülebilir. Organın baş kısmına yerleşmiş olan kanserde büyük abdestin açık renk olduğu ve ağızda sarılık görülür. Sırta ağrı vurması da hastalığın bölgesel olarak yayılım gösterdiğinin habercisidir. Nadi belirtiler arasında da depresyon, ishal ve diyabet görülür. Bunun yanında yemek sonrası kişide karın ağrısının artması, şişkinlik, gaz sancıları, iştah kaybı, kusma, genel durumda halsizlik, kanlı ya da koyu renkli idrar, varis, safra kesesi ve karaciğerde büyüme, kaşıntı da ciddi belirtiler arasındadır. Bu belirtiler gözlemlenmesi halinde vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.

Pankreas Kanserinde Tanı

Erken evrede pankreas kanseri tanısı koymak kolay olmayabilir. Çünkü pankreas kanseri erken evrede teşhisi için gerekli olan herhangi bulguyu ve belirtiyi vermez. Bunun yanında belirtilerin pek çok hastalığın belirtileri ile aynı olması da hastalığa erken tanı konulamamasında etkilidir. Tanı genellikle çeşitli testlerle organın ve çevresinin detaylı bir şekilde görüntülenmesi ile konur. Kanserli hücrelerin organın içi ve dışına yayılım derecesini ölçen testler evreleme olarak adlandırılır. Bunun yanında teşhis aşamasında testler aynı anda uygulanabilir. Bu testler aşağıdaki gibidir:

• Kişinin sağlık öyküsünün alınması ve fiziki muayenesi
• Kan testi
• Tümör belirteçleri
• Manyetik rezonans görüntüleme
• Bilgisayarlı tomografi
• Pozitron emisyon tomografisi
• Karın ultrasonu
• Endoskopik ultrason
• Endoskopik retrograd kolanjiopankretikografi
• Cilt altı transhepatik kolanjiyografi
• Laparoskopi
• Biyopsi

Pankreas Kanseri Evreleri

“Pankreas kanseri 4 evrede ne kadar yaşar ve bu evreler nelerdir?” merak edilen konulardan biridir. Kansere neden olan hücreler vücudun içerisine kan yolu, doku ve lenf sistemi ile yayılır. Bu hücreler ama tümörden koparak lenf kanalları ve kan damarları ile vücudun diğer bölümlerine geçebilir ve farklı tümörlerin oluşmasına neden olabilir. Yayılım gösteren ya da ikincil grupta olan tümörler de ana tümörler aynı özellikleri sergiler. Bu evreleri görüntüleme testleri ile takip etmek genellikle zordur. Bu nedenle karar verilen cerrahi işlem öncesinde kanserli tümörün tümünün alınıp alınmayacağına iyi karar verilmelidir.

Pankreas kanseri evreleri ise aşağıdaki gibidir:

0: Yayılma görülmeyen evredir ve bu evrede kanser yalnızca tek katman hücrelerle sınırlıdır. Ayrıca kanser, görüntüleme testlerinde kolaylıkla görülebilir.

Evre I: Bu evrede görülen kanser lokal büyüme gösterir.

Evre II: Kanser pankreas dışında büyüme gösterir ya da lenf bezlerine yaklaşır.

Evre III: Bu evrede görülen kanser geniş bir yayılma gösterir. Tümör yakında bulunan ana damarlara ya da sinirlere yayılır.

Evre IV: Bu evrede kanser uzak organlara yayılır.

Pankreas Kanseri Tedavisi

Pankreas kanseri tedavisi cerrahi işlem, radyoterapi ve kemoterapi yöntemleriyle gerçekleştirilir. Bu nedenle tedavi planlamasında ve sürecinde farklı uzmanların müdahalesi ve kontrolü gerekebilir. Tedavi radyasyon onkolojisi, gastroenteroloji, cerrahi işlem, tıbbi onkoloji ve diğer alanda uzman doktorların tümü ile birlikte uygulanır.

Pankreas Kanserinde Whipple Ameliyatı

“Whipple ameliyatı nedir?” sorusunun yanıtı hastalık ve tedavisi ile ilgili araştırma yapanların merak ettiği konulardan biridir. Whipple ameliyatı; 12 parmak bağırsağı, pankreas başı ve safra yolları tümörlerinin tedavisinde hayat kurtaran bir cerrahi işlemdir. Bu ameliyat birbirine yakın ve bağlı olan 3 organda oluşan tümörlerde bölgeyi tamamen temizlemek adına idealdir.

Bu ameliyat yönteminde mide kapağını korumak amacıyla pilor koruyucu Whipple işlemi uygulanır. Böylece ameliyat sonrasında sindirim sistemi ile ilgili şikayetler yaşanmaz. Bu işlemin en önemli yanı bu organların birbiri ile koordinasyonunun doğru bir şekilde ve yeniden sağlanmasıdır. Bu nedenle Whipple ameliyatı yöntemi mutlaka alanında uzman bir doktor tarafından uygulanmalıdır.

Pankreas Kanserinde Diğer Tedavi Yöntemleri

Radyoterapi: En sık tercih edilen radyoterapi türü rxternal-beam radyoterapidir. Göstereceği etki nedeniyle genellikle radyasyon tedavisi ve kemoterapi ile aynı anda uygulanır. Aynı anda uygulanan bu işlemle tümörler küçülür ve yok olması sağlanır.

Kemoterapi: Kanser hücrelerinin büyümesi ve bölünmesini durdurmak adına ilaçlı tedavi uygulanır.

Hedefe yönelik tedavi: Bu tedavi şekli belirli genler başta olmak üzere proteinleri ya da kanserin gelişme gösterip hayatta kalmasına katkıda bulunan doku ortamını hedefler.

Tedaviden Sonra

Pankreas kanseri yaşam süresi kişiden kişiye göre farklılık göstermekle birlikte doğru tedavi yöntemi ve tedavi sonrası süreç ile başarılı sonuçlar elde edilebilir. Özellikle erken tanı ile tedaviden alınan başarı oranı artabilir.

Bunun yanında tedavide verilen antikanser ilaçlar ve ışın tedavisi iyileşmenin oranını artırabilir. Ancak geride kanser hücresi kalan ameliyatlardan sonra ya da komşu organlara yayılım gösteren durumlarda bu oran düşüktür. Bu oranı artırabilmek adına tedaviden sonra korunma yöntemleri uygulanabilir. Korunmak için sigara kullanımı sonlandırılmalı, dengeli beslenmeye özen gösterilmelidir. Ayrıca pankreas kanseri belirtileri sırt ağrısı ile ortaya çıkabildiğinden tedaviden sonraki dönemde düzenli egzersiz yapılmalı ve fazla kilolar verilmelidir.

Bilgi talep formunu doldurarak Büyük Anadolu Hastaneleri tarafından uygulanan pankreas kanseri tedavisi ile ilgili merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz.

Pankreas, vücudun en savunmasız organlarından biridir, midenin arkasında enlemesine yerleşmiş, yaklaşık 15 cm uzunluğunda sünger kıvamında bir yapıya sahiptir. Baş kısmı onikiparmak barsağı ile, kuyruk kısmı ise dalak ile komşudur. Çeşitli hormonlar ve enzimler salgılamakla yükümlü olan pankreas, iç salgısı insülin ile kan şekerini, dış salgısı olan pankreas özsuyu ile ise yiyeceklerin onikiparmak barsağındaki sindirimini düzenlemekle görevlidir. Bu hormonlar düzgün çalışmazsa diyabet yani şeker hastalığı gelişir.

Pankreas kanseri, pankreasta bulunan hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla meydana gelmektedir. Dünya Sağlık Örgütü, yılında pankreas kanseri teşhisi konulan vaka sayısının tüm kanserler içerisinde yüzde ’lık bir dilimi kapsadığını açıklamıştır. Bu rakam çok korkutucu olmasa da bulunduğu yer itibariyle zor belirti veren pankreas kanserinin erken dönemde yakalanması oldukça zor olabilmektedir. Kanserin geç yakalanması, tedavi başarısını olumsuz etkileyebilmektedir. Ne var ki, rutin doktor kontrollerini aksatmamak, diğer kanser türlerinde de olduğu gibi pankreas kanserinin önlenmesinde önemli rol oynamaktadır.

Pankreas Kanserinin Evreleri Nelerdir?

Kanserli hücreler, küçük bir bölgede başlamakla birlikte farklı yollarla vücuda yayılım gösterebilmektedir. Hücreler, ya doku yoluyla etrafında bulunan normal dokuları bozar, ya lenf kanalları aracılığıyla vücudun diğer bölümlerine ulaşır ya da kan yolu ile vücudun diğer bölümlerine sıçrar yani metastaz yapar. Pankreas kanseri, büyüklüğüne ve yayıldığı alana göre evrelere ayrılır.

Evre 1

Tümör sadece pankreasta bölgesel olarak bulunur.

Evre 2

Tümör bölgesel olarak genişler, lenf bezlerinin yakınına ulaşır.

Evre 3

Tümör pankreasın yakınlarında bulunan ana damarlara ya da sinirlere yaklaşır ancak bu aşamada henüz metastaz yoktur.

Evre 4

Tümör, metastaz yapar ve uzak organlara sıçrar.

Pankreas Kanseri Çeşitleri Nelerdir?

Genellikle sinsi bir şekilde ilerleyen pankreas kanserlerinin büyük bir bölümü enzokrin tümörlerden oluşur. Bu kanser, pankreas özsuyunu taşıyan kanallarda başlar. Pankreasta hormon salgılanan hücrelerde yer alan tümörler ise Endokrin Tümör olarak adlandırılır. Pankreas kanseri ayrıca vücuttaki seyrine göre farklı gruplara ayrılır.

Bölgesel Pankreas Kanseri

Bu kanser türünde tümör, pankreas ile birlikte kan damarları ve diğer dokulara ilerlemiştir. Bu tip tümörlerde cerrahi müdahale tercih edilmez. Sadece tıkalı safra kanallarını açmak veya tıkanan ince barsağa müdahale etmek amacıyla cerrahi yöntemler uygulanabilir. Tedavi olarak genellikle sadece kemoterapi ya da kemoterapi ile birlikte radyoterapi tercih edilir. Bu yöntemlerde kanserli hücreler küçültüldükten sonra cerrahi müdahaleye uygun bir zemin hazırlanabilir.

Metastatik Pankreas Kanseri

Pankreas kanserinin bu çeşidinde, kanserli hücreler diğer organlara da sıçramıştır. Tümör, genellikle önce karın içinde ve karaciğerde yayılır, ardından akciğerlere, kemiklere ve beyine ulaşabilir. Tedavi olarak kemoterapi ve radyoterapi tercih edilir.

Nüks Pankreas Kanseri

Pankreas kanseri tedavisi tamamlandıktan sonra iyileşen hastalarda, aynı bölgede veya başka bir noktada kanserin yeniden ortaya çıkması durumudur. Eğer kanser uzak bir noktada ortaya çıkarsa bu genellikle karaciğer olur ancak zamanla diğer organlara da sıçrayabilir. Bu durumda metastatik pankreas kanseri benzeri tedavi uygulanır.

Nöroendokrin Pankreas Kanseri

Kendi içinde iki gruba ayrılır. Bunlar:

Rezektabl (Cerrahi Müdahaleye Uygun Olan)

Cerrahi müdahalelere uygun olan kanserleri ifade eder. Çeşitli görüntüleme yöntemleriyle kanserin hangi evrede olduğu ve yeri saptanır. Eğer koşullar uygunsa tümör, ameliyatla çıkartılır.

Anrezektabl Cerrahi Müdahaleye Uygun Olmayan)

Bu tümör genellikle yavaş büyüyen tümörler olduğu için özellikle moleküler görüntüleme sistemleri, teşhisinde etkili yöntemlerden olabilmektedir. Cerrahi müdahaleye uygun olamayan bir türdür. Ancak uygulanabilecek etkili tedavi yöntemleri mevcuttur.

Pankreas Kanseri Neden Olur?

Pankreas kanserinin nasıl geliştiği henüz bilinmese de bazı risk faktörleri ön plana çıkmaktadır.

Bunlar:

Sigara içiyor olmak ve tütün kullanmak diğer kanser türlerinde olduğu gibi pankreas kanseri için de önemli bir risk faktörüdür. Sigara ve tütün, pankreas kanseri olma ihtimalini 2 kat artırmaktadır.

Özellikle obezite ile bağlantılı tip 2 diyabet hastalığı, pankreas kanseri olma riskini artırmaktadır.

Tek başına obezite de pankreas kanseri için risk oluşturmaktadır. Obez olmasa bile bel çevresinde ciddi yağlanma olan kişiler pankreas kanseri olmaya daha yatkındır. Ayrıca ağırlıklı et ve yağlı ürünlerle beslenerek sağlıklı beslenmeden uzak bir yol çizenler için de pankreas kanseri riski bulunmaktadır.

• Böcek ilaçları gibi kimyasallara maruz kalmak
• Pankreas iltihabı olmak

Ağrılı bir hastalık olan pankreas iltihabı, kanser riskini de artırmaktadır.

Yaş arttıkça pankreas kanseri olma riski de artmaktadır. Pankreas kanseri 45 yaşından büyük kişilerde daha sık görülmektedir.

Birinci derecede akrabalarında pankreas kanseri olanlar için risk yükselmektedir.

Pankreas Kanserinin Belirtileri nelerdir?

Pankreas kanseri, erken teşhis ihtimali düşük olduğu için sessiz kanser olarak adlandırılır. Pankreasta ki bir tümör başlangıçta hiç belirti vermeyebilir. Bu nedenle hastaların birçoğunda pankreas kanseri ilk tespit edildiği anda genellikle ilerlemiş durumdadır.

Erken bulguları arasında:

• Koyu renkli idrar,
• Yorgunluk-halsizlik,
• Sarılık (önce gözün beyaz kısmında başlar sonra tüm cilde yayılır),
• İştah ve kilo kaybı,
• Bulantı-kusma,
• İshal veya hazımsızlık
• Karnın üst kısmında arkaya, sırta doğru vuran ağrı sayılabilir.

Pankreas Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Doktor Muayenesi

Yukarıdaki belirtiler ile doktoruna başvuran hastanın varsa geçmişinde olan hastalıkları ve hikayesi dinlenir, şikayetleri araştırılır. Hastanın karın bölgesi muayene edilir, elle müdahale yapılarak karında herhangi bir ağrı ya da ele gelen bir kitle olup olmadığı kontrol edilir.

Kan Testleri

Kan testleri aracılığıyla karaciğerden salgılanan bazı maddelerin miktarı incelenir. Ölçülen değerlerin anormal seviyelerde çıkması durumunda, değerlerin ait olduğu organ ve dokularda hastalıktan şüphelenilebilir. Bu testler aracılığıyla pankreas tümörüyle ilgili yardımcı bilgiler elde edilebilir.

Karın Ultrasonu

Genellikle ilk olarak karın ultrasonu çekilir. Karın içine gönderilen yüksek ses dalgalarının dokulara çarpması sonucu eko oluşur. Böylelikle karın içi ve organlar görüntülenir.

Manyetik Rezonans Görüntüleme

Pankreas kanseri teşhisi için kullanılan etkili yöntemlerden biridir. Bu teknik ile pankreasın çevre dokular ile olan ilişkisi incelenir ve karaciğer içi bulgular taranır.

Bilgisayarlı Tomografi

Kanser teşhisinde yol gösteren bir görüntüleme yöntemidir. Daha net bir görüntü elde etmek amacıyla hastaya ağızdan kontrast madde verilebilmektedir. Verilen kontrast maddeler aracılığıyla tümörün büyüklüğü, yeri ve diğer komşu organlarla olan ilişkisi incelenir.

Pozitron Emisyon Tomografisi (PET Taraması)

Bu yöntem genellikle vücuttaki kötü huylu kanserleri tespit etmek amacıyla tercih edilir. Önce, hastaya radyonüklid isimli bir madde ile işaretlenmiş glikoz enjekte edilir. Ardından glikozun biriktiği yerler araştırılır. Glikozun yoğun olarak toplandığı bölgelerde kanserli hücreler daha koyu renkte görülür ve kolaylıkla tespit edilir.

Endoskopik Retrograd Kolanjio Pankreatikografi

Endoskopik yöntem ile onikiparmak bağırsağına girilir ve pankreatik kanal, safra kanalları ve ana safra yolu gibi bölgeler görüntülenir. Zira, pankreas kanseri, bazı durumlarda bu kanalların daralıp safra akışının zora girmesine ve bunun sonucunda da sarılığa neden olabilmektedir.

Pankreas Kanserinde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Tümörün büyüklüğü, hastalığın evresi ve hastanın genel sağlık durumu tedavi yöntemi belirlenmesinde önemlidir.

Eğer kanser çok ileri bir safhada değilse tek tedavi yöntemi cerrahidir. Pankreas başı tümörleri için Whipple Ameliyatı yapılır. Bu girişimde midenin uç kısmı, ana safra kanalı, safra kesesi, onikiparmak barsağının tamamı ve pankreasın baş kısmı alınır. Zor ve uzun bir ameliyattır. Gövde ve kuyruk tümörleri için ise dalakla beraber pankreasın sorunlu kısmının alınması yeterli olur. Nispeten daha kolay bir müdahaledir.

Eğer hastanın genel durumu çok kötü veya sarılığı çok ileri bir safhada ise, zaman kazanmak açısından, bazen ERCP (anestezi verilmeden, endoskopla ağızdan girilerek yapılan bir işlem) ile ana safra kanalına stent konarak hastanın sarılığının bir miktar azalması amaçlanır. Kimi zaman ameliyat edilemeyecek kadar ileri vakalarda kalıcı stentler yerleştirildiği de olur.

Tümör çıkarılamayacak durumdaysa radyoterapi ve kemoterapi denenebilir. Eğer kanser başka organlara da sıçramışsa sadece kemoterapi uygulanır. Ayrıca, ameliyat olan hastalara da ameliyat sonrası dönemde, hastalıklarının evresine göre kemoterapi veya radyoterapi de verilebilir.

Pankreas Kanserinden Korunma Yolları

Pankreas kanseri için doğrudan bir korunma yolu ve kesin bir önlem olmamakla birlikte sağlıklı bir yaşam tarzını benimsemek çok önemlidir.

Bunun için;

• Öncelikle eğer sigara içiyorsanız, sigarayı mutlaka bırakın.
• Alkolden uzak durun.
• Beslenmenizde meyve, sebze ve tahıla ağırlık verin.
• Düzenli bir şekilde egzersiz yapın.
• İdeal kilonuzu korumaya dikkat edin.

Pankreas kanseri, midenin arkasında yer alan pankreasta başlar. Sindirime yardımcı olan enzimleri salgılayan pankreas, kan şekerini düzenleyen hormonlar üretir.

Pankreas Kanseri Nedir?

Sarılık ve karın ağrısı gibi semptomların baskın olarak görüldüğü pankreas kanseri, pankreasın bir bölümünde hücrelerin kontrolsüz bir şekilde büyüyüp çoğalmalarıdır. Bu organ, yemeklerin sindirilmesinde ve kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun üretilmesinde etkilidir. Kanserin ne kadar ciddi olduğu ise, tümörün büyüklüğüne ve yayılma hızına bağlı olarak değişmektedir.

Pankreas Kanseri Belirtileri

Bu hastalığın belirti ve semptomları çoğunlukla ileri evrelerde kendini göstermektedir. Bununla birlikte genel olarak görülen belirtiler aşağıdaki gibidir:

• Sırt bölgesine yayılan karın ağrısı,
• İştahsızlık,
• Ani kilo kaybı,
• Ciltte veya göz akında sararma,
• Döküntü,
• Safra kesesinde veya karaciğerde büyüme,
• Koyu renkli idrar,
• Sırt ağrısı,
• Ciltte kaşıntı,
• Diyabet hastalığının oluşması veya sahip olunan diyabetin şiddetlenmesi,
• Yorgunluk.

Pankreas Kanseri Neden Olur?

Tümöre neden olan faktörler tam olarak bilinememekle birlikte, sigara içmenin ve genetik yatkınlığın bu kanserin oluşumuna zemin hazırladığı düşünülmektedir. Pankreas tümörü, buradaki hücrelerin DNA yapısında değişiklik yapmasıyla başlamaktadır. Bir hücrenin DNA&#;sı, o hücreye ne yapıp yapmaması gerektiğini söyleyen talimatları kapsar. Oluşan mutasyonlar, hücrelere kontrolsüz bir şekilde büyümelerini, çoğalmalarını ve yayılmalarını söyler. Sonuçta bu biriken hücreler bir tümör oluşturur. Erken teşhis edilmediğinde veya tedavisi geciktiğinde tümörlü hücreler uzak doku veya organlara yayılarak ölümcül risk taşırlar.

Bu kanser türü pankreas adenokarsinomu veya pankreas ekzokrin kanseri olarak da isimlendirilmektedir. Kanser nadiren, hormon üreten hücrelerde veya pankreasın nöroendokrin hücrelerinde de oluşabilmektedir. Bunlar pankreas nöroendokrin tümörleri veya pankreas endokrin kanseri olarak isimlendirilmektedir.

Pankreas Kanseri Risk Faktörleri

Risk faktörü, kanser vb. gibi hastalıklara yakalanma ihtimalinizi arttıran her şeydir. Farklı kanser türlerinin farklı risk etkenleri bulunmaktadır. Bunlardan bazıları değiştirilebilen bazıları ise değiştirilemeyen faktörlerdir. Örneğin sigara kullanımı değiştirilebiliyorken, genetik faktörler veya yaş, cinsiyet gibi faktörler değiştirilemez. Bunun yanında bazı durumlarda, kanser geliştirme riskinizi azaltabilecek ya da az etkili olabilecek birkaç faktör bulunabilir. Ancak bunların her biri tümör geliştirmeye zemin hazırlayan etkenler arasında sayılmaktadır.

Pankreas kanseri riskinizi artırabilecek faktörler aşağıdaki gibidir:

• Sigara kullanımı,
• Şeker hastalığı,
• Aşırı kilolu olmak (obezite),
• Kronik pankreas iltihabı (pankreatit),
• Ailede pankreas kanseri geçmişi,
• İleri yaş,
• Cinsiyet (erkeklerde kadınlara oranla daha fazla pankreas kanseri görülmektedir),
• Kalıtsal genetik sendromlar.

Belirsiz Etkisi Olan Risk Faktörleri

Pankreasta tümör oluşumuna zemin hazırladığı düşünülen diğer risk faktörleri de şu şekildedir:

• Aşırı şekerli ve karbonhidratlı yiyecekler tüketme,
• Hareketsizlik,
• Kahve kullanımı,
• Alkol,
• Bazı sindirim sistemi enfeksiyonları (Helicobacter pylori veya Hepatit-B enfeksiyonları gibi).

Pankreas Kanseri Tanısı

Doktorunuz, şikayetlerinizle ilgili daha fazla bilgi edinmek için tıbbi öykünüzü sorgular. Bununla birlikte pankreas tümörü veya diğer sağlık sorunlarının belirtilerini anlayabilmek için detaylı bir fiziksel muayene yapar. Pankreas kanserlerinde bazen, doktorlar muayene sırasında karaciğer veya safra kesesinde bir şişlik fark edebilirler. Bununla birlikte cildinizde veya göz akınızda meydana gelen herhangi bir sararma belirtisi de kanser şüphesi uyandırabilir.

Muayene sonuçlarında anormal bulgular tespit eden hekiminiz, bundan sonra sorunu bulmaya yardımcı olacak testler ister. Bunun yanında yapılacak olan daha ileri testler ve tedavi için bir gastroenteroloğa (sindirim sistemi hastalıklarını tedavi eden bir doktor) da yönlendirilebilirsiniz.

Genel itibari ile doktorunuz pankreasınızda bir tümör oluşumundan şüpheleniyorsa, aşağıdaki testlerden bir veya birkaçını yaptırmanızı isteyebilir:

• Görüntüleme Testleri: Bu testler, pankreas dahil olmak üzere iç organlarının görsel olarak izlenmesine yardımcı olmaktadır. Pankreas tümöründe kesin tanı koyabilmek için kullanılan teknikler arasında ultrason, bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve bazen pozitron emisyon tomografisi (PET) taramaları yapılabilmektedir.
• Endoskopik Ultrason (EUS): Bu işlemde, bir ultrason cihazı kullanılarak karın bölgesinden pankreasın görüntüleri alınır. Görüntüleri elde etmek için esnek ince bir tüp olan endoskop yardımıyla, yemek borusundan mideye girilir.
• Biyopsi: Mikroskop altında incelenmek üzere küçük bir doku örneğinin alınması işlemine biyopsi denilmektedir. Çoğu zaman örnek doku, EUS sırasında endoskoptan özel aletler geçirilerek toplanmaktadır. Nadiren de, deri içinden pankreasa bir iğne sokularak, pankreastan doku örneği alınmaktadır. Bu işlem, ince iğne işlemi olarak da isimlendirilmektedir.
• Kan Testleri: Genellikle pankreasta bulunan tümörlü hücreler tarafından dökülen spesifik proteinlerin (tümör belirteçleri) tespiti için kan testi yapılmaktadır.

Pankreas Kanseri Evreleri

Bir kişiye tümör teşhisi konulduktan sonra, tümörün yayılıp yayılmadığını veya yayıldıysa ne kadar uzağa metastaz yaptığını anlamaya çalışmak için bazı prosedürler uygulanır. Bu işleme evreleme adı verilmektedir. Bir kanserin evresi, vücutta ne derece etkili ve ölümcül olduğunu kanıtlamaktadır. Bununla birlikte hatalığın en iyi nasıl tedavi edileceğini belirlemeye yardımcı olmaktadır.

Pankreas kanseri 4 evreden oluşmaktadır. En erken evre pankreas kanserleri, evre 0 olarak isimlendirilir. Bunu takip eden aşamalar; evre I (1) ile IV (4) arasında değişmektedir. Kural olarak, sayı ne kadar düşükse, kanser o kadar az riskli ve yaygındır. Evre IV en ileri ve ölümcüllüğü en fazla olan son aşama olarak nitelendirilir.

Pankreas Kanseri Tedavisine Karar Verme Süreci

İhtiyaçlarınıza en uygun kararı verebilmeniz için, hedefleri ve olası yan etkileri de dahil olmak üzere tüm tedavi süreçlerini doktorunuza danışarak detaylı bilgi almanız önemlidir. Bununla birlikte karar verme sürecinde dikkate alınması gereken bazı önemli etkenler şunlardır:

• Yaş,
• Beklenen yaşam süresi,
• Sahip olunan diğer kronik hastalıkların durumu,
• Kanserin evresi,
• Kanserin ameliyatla tedavi edilebilirliği,
• Tedavinin olası yan etkileri.

Tüm bunlar hakkında detaylı bilgi edindikten sonra doktorunuzla birlikte kendinize en uygun olan tedavi şeklini seçebilirsiniz.

Pankreas Kanseri Tedavi Yöntemleri

Pankreas tümörlerinde tedavi, kanserin evresine, bulunduğu yere, genel sağlık durumunuza ve kişisel tercihlerinize göre farklılık gösterebilmektedir. Çoğu insan için bu hastalığın tedavisinde ilk amaç, kanseri ortadan kaldırmaktır. Bunun mümkün olmadığı durumlarda ise, yaşam kalitenizi iyileştirmeye ve kanserin büyümesini ya da daha fazla zarar vermesini sınırlamaya yönelik destekleyici tedaviler uygulanmaktadır.

Pankreas tümörlerinde genel olarak uygulanan tedavi yöntemleri; cerrahi, radyasyon, kemoterapi veya bunların bir kombinasyonunu içerebilmektedir. İlerlemiş bir pankreas tümöründe ya da mevcut tedavi yöntemlerinin fayda sağlama olasılığının düşük olduğu durumlarda, doktorunuz sizi mümkün olduğunca uzun süre rahat tutmak için semptomların giderilmesine yani, palyatif bakıma odaklanır.

Ameliyat

Pankreas tümörlerinin tedavisi için genel olarak kullanılan operasyonlar şunları içerir:

• Pankreasın Başlangıç Noktasında Bulunan Tümörler İçin Cerrahi: Eğer tümör pankreasın başlangıcında oluştuysa, Whipple prosedürü (pankreatikoduodenektomi) adı verilen bir ameliyatla temizlenebilmektedir. Whipple prosedürü, pankreasın başını, ince bağırsağın ilk kısmını (duodenum), safra kesesini, safra kanalının bir kısmını ve yakındaki lenf düğümlerini çıkarmak için yapılan ameliyattır. Tekniği gereği oldukça zordur. Hatta bazı durumlarda mide ve kolonun bir kısmı da bu ameliyat esnasında alınabilmektedir. Doktorunuz, yiyeceklerin sindirilmesini sağlayabilmesi için pankreasın, midenin ve bağırsakların kalan kısımlarını birleştirir.
• Pankreasın Gövdesi ve Son Kısmında Bulunan Tümörler için Cerrahi: Pankreasın sol tarafını (gövde ve kuyruk) çıkarmak için yapılan ameliyata, &#;distal pankreatektomi&#; denir. Bu ameliyat esnasında bazı durumlarda dalak da alınabilmektedir.
• Pankreatektomi: Pankreasın tamamının çıkarıldığı ameliyattır. Bu ameliyattan sonra pankreasınız olmadan nispeten normal bir şekilde yaşayabilirsiniz, ancak ömür boyu insülin ve enzim desteğine ihtiyacınız olacaktır.

Bu ameliyatların her biri diğer tüm operasyonlarda da olduğu gibi kanama ve enfeksiyon riski taşımaktadır. Bununla birlikte ameliyattan sonra, mide sindirimde zorluk çekebilmektedir. Bu durumda bazı kişilerde mide bulantısı ve kusma görülür. Uygulanan tüm prosedürlerden sonra iyileşme süresi birkaç haftayı bulmaktadır.

Yapılan araştırmalar, pankreas kanseri cerrahisinin, bu ameliyatların çoğunu yapan merkezlerde ve deneyimli cerrahlar tarafından yapılması halinde oldukça az komplikasyona neden olduğunu göstermektedir. Bu sebeple başvurduğunuz cerrahın ve sağlık merkezinin, hastalığınızın tedavisi için gerekli şartları sağlayıp sağlamayacağını araştırmanız çok önemlidir. Bu şekilde tedavi sürecinizde karşılaşma ihtimaliniz olan aksaklık veya problemleri en aza indirmiş olursunuz.

Kemoterapi

Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmeye yardımcı olan ilaçlar kullanılarak uygulanan bir tedavi şeklidir. Bu ilaçlar damar içine (intravenöz) enjekte edilebilir ya da ağızdan (oral) alınabilir.

Bazen kemoterapi, radyasyon tedavisi (kemoradyasyon) ile birleştirilebilir. Kemoradyasyon, tipik olarak pankreasın çevresinde bulunan diğer organlara yayılmamış kanseri tedavi etmek için uygulanmaktadır. Bazen de bu kombinasyon, tümörü küçültmek adına ameliyattan önce kullanılabilmektedir. Bunun dışında pankreas kanserinin tekrarlama riskini önlemek için ameliyattan sonra tamamlayıcı tedavi olarak da kullanılabilmektedir.

Radyasyon Tedavisi

Radyasyon tedavisi, kanser hücrelerini yok etmek için X-ışınları gibi yüksek enerjili ışınlar kullanılarak uygulanmaktadır. Genellikle ameliyatından önce veya sonra, kemoterapi ile birlikte alınması sağlanır. Bununla birlikte ameliyat edilemeyen pankreas kanserlerinde de kemoterapi ile kombinasyonu önerilebilmektedir.

Destekleyici (Palyatif) Bakım

Palyatif bakım, hastada var olan ciddi bir hastalığın ağrı ve diğer semptomlarını gidermeye odaklanan özel bir tıbbi bakımdır. Bu bakım genel olarak doktorlar, hemşireler, sosyal hizmet uzmanları ve diğer özel eğitimli profesyonellerden oluşan ekipler tarafından sağlanabilmektedir. Bu ekipler, kanserli insanlar ve ailelerinin yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlamaktadır. Palyatif bakım, diğer uygun tedavilerle birlikte kullanıldığında hastalar daha iyi hissedebilir ve daha uzun yaşayabilir.

Sık Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi Genel Cerrahi Doktorları

Genel Cerrahi bölümü doktor listesi aşağıda yer almaktadır: