Film Seyret Deliler

Filinta dizisinin bir çok oyuncusu ve yönetmeninin imza attığı Deliler: Fatih’in Fermanı filmi teknik kalitesi ile Yeşilçam’ın kılıçlı filmler furyasını tekrar başlatma iddiasında…

Bu hafta vizyona giren Deliler: Fatih’in Fermanı filmi bir çok yönden konuşulması gereken bir yapım. Önce filmin konusunu anlatalım, 1458-1460 yılları arasında Romanya Prensi Vlad, Fatih Sultan Mehmet’in gönderdiği Osmanlı elçisini infaz eder. Bunun üzerine Fatih Sultan Mehmet, Baba Sultan’a, Vlad’ı öldürtmesi için ferman verir. Baba Sultan yedi kişiden oluşan Deliler Birliği’ni Kuman’la birlikte Edirne’den Targoviçte’ye gönderir. Bu yedi kişi, Gökkurt, Çebi, Suskun, Adsız, Mübariz, Kongar ve Aşgar’dır. Vlad, Osmanlı Devleti’ni yıkmak için Simyacı’ya fareler üzerinde deneyler yaptırır. Bu deneyler veba virüsünü yaymak içindir. Deliler, Alaca Köy yakınlarından geçer. Bu sırada köyde olay olduğunu farkederler ve köye doğru hareket ederler. Vlad’ın çeteleri köyü yağmalar. Köyün demircisi bu zulme karşı çıkmak isterken öldürülür. Kızı Alaca, çetenin arasında kalır. Deliler Alaca’yı, Vlad’ın çetelerinden kurtarır ve yanlarına alırlar. Suskun da bu sırada annesi öldürülmüş bir bebeği yolculukta yanına alır. Deliler, Vlad’ı infaz etmek için Vlad’ın şatosuna giderler. İlk önce filmin içeriği ile başlayalım. Görüldüğü gibi Kazıklı Voyvoda, namı diğer Vlad filmimizin kötü karakteri. Vlad önemli bir karakter, Batı edebiyatını gerçek yaşamındaki barbarlıkla etkilemiş Drakula efsanesinin başlamasına sebep olmuştur. Tek edebiyatta değil Kazıklı Voyvoda’nın bir çok hikayesini de sinemalarda seyrettik. Bu anlamda Deliler aslında yurt dışında da ilgiyle izlenebilecek bir yapım. Filmi seyrettikten sonra makyajlar, karakterler ve sinema dili her ne kadar fantaziye yakın olsa da bu haliyle bile Kazıklı Voyvoda’yı konu edinen birçok yabancı filmden daha fazla gerçeklere bağlı kalmış, tarihe saygı göstermiş bizim Dediler. Gelelim filme ismini veren Deliler’e. Osmanlı’nın Akıncıları bilinir de Deliler’i pek bilinmez. Halbuki Deliler Akıncılar’dan önce de var olan bir yapıdır Türk tarihinde. Kağanın, padişahın veya sultanın emriyle hareket eden, ordudan bağımsız kelle koltukta düşmana veya tek bir hedefe saldıran fedailerdir. Tarihimizde neredeyse unutulmaya yüz tutmuş böyle ilginç olayları sinemamız çok önceden konu edinmeliydi neyse ki Deliler böyle bir yol açtı. Yazılarımı okuyanlar bilir sinema benim için önceliklidir, televizyon dizilerini ise çoğunlukla yok sayarım. Hatta dizi sektörünün sinemamıza büyük zararlar verdiğini de iddia ederim. Ama Deliler bu anlamda bir istisna benim için. Çünkü Deliler’in kadrosu hem oyuncular açısından hem de kamera arkası ekibi olarak televizyon dizilerinde pişmiş isimlerden oluşuyor. Özellikle Filinta dizisinin yönetmeni Osman Kaya, oyuncuları, Cem Uçan, Nur Fettahoğlu, Kamil Güler, Ercan Delirel ve daha birçok isim Deliler’le karşımıza çıkıyorlar. Filinta’nın senaryo açısından birçok hatası olmasına rağmen bu ekibin biraz daha olgun bir işiyle karşı karşıyayız. Deliler’in teknik ayrıntılarına, görsel gücüne diyecek fazla birşeyimiz yok. Son yıllarda vizyona giren Fetih 1453, Karaoğlan gibi filmlerle karşılaştırdığımızda Deliler çok daha iyi bir yapım. Hatta 2014 yapımı Luce Ewans’ın başrolünü oynadığı Amerikan yapımı Dracula Untold gibi bir örnekle karşılaştırsak bile yine daha iyi bir film diyebileceğimiz standartlara sahip teknik olarak Deliler. Tek dert her zamanki gibi senaryonun zayıflığı oyuncu kadrosunun bu tür yapımlardaki tecrübesizliği diyebilirim. Mesela Vlad’ı canlandıran Erkan Petekkaya bu anlamda beyazperdede üstlendiği diğer roller kadar başarılı değildi. Filinta dizisindeki Bıçak Ali karakterini canlandıran Cem Uçan ise filmde Deliler’de Gökkurt olarak karşımıza çıkıyor. O rolüne Petekkaya’dan daha iyi oturmuştu. Zamanında siz de benim gibi Cüneyt Arkın’ın oynadığı Yeşilçam’ın kılıçlı filmlerini zevkle seyrediyorsanız. O filmlerin 2000 sonrası Türk sinemasındaki izdüşümü olarak sayabileceğimiz Deliler’i zevkle seyredebilirsiniz. Gişe sinemasına önem veren bir eleştirmen olarak bu tür filmlerin sinemamızda artmasını canı gönülden diliyorum.

FİLMİN KÜNYESİ

Yönetmen: Osman Kaya

Senarist: Mustafa Burak Doğu, İbrahim Ethem Arslan

Oynayanlar: Cem Uçan, Erkan Petekkaya, Nur Fettahoğlu, Yetkin Dikinciler

Yapım: 2018, Türkiye

Osmanlı Ordusu'nun öncü birlikleri olan 'Deliler Ocağı'ndan bir grup askerin Fatih Sultan Mehmet'in emriyle Eflak Voyvodası Vlad Tepeş ile girdiği mücadeleyi hikâyeleştiren 'Deliler Fatih'in Fermanı'nı Osman Kaya yönetirken filmde başrolleri Erkan Petekkaya, Cem Uçan, İsmail Filiz, Nur Fettahoğlu, Yetkin Dikinciler, Namık Rüstem Khanlı, Batın Uçan, Kamil Güler, Mehmet Ali Karakuş, Berat Efe Parlar ve Rüzgar Aksoy paylaştı.

Yeni Şafak yazarı Süleyman Seyfi Öğün de filmle ilgili bir yazı yazdı. İşte o yazı;

“Deliler” filmi piyasaya çıktı . Doğrusu, târihi filmlere pek de alâka duyduğum söylenemez. Târih mevzu olduğunda, şahsen belgeselleri tercih ederim. Târihi filmlerden öğrenmenin faydasına inanmam. Ama gâliba, vâcip oldu; bu defâ kaideyi bozacak ve filmi izleyeceğim. Sebebi de filmin gösterime girmesinin hemen ardından Almanya’da bir kısıtlamaya uğraması. FSK olarak da bilinen Film Derecelendirme Sistemi Kurulu, milliyetçi hisleri kışkırttığı gerekçesiyle filme 18 yaş sınırı getirmiş.

Zamânında Avrupa’ya dehşet salan Osmanlı orduları denildiğinde akla hemen maaşlı askerlerden oluşan devşirme Yeniçeriler gelir. Hâlbuki, târihçilerden öğrendiğimize göre sayısal olarak bakıldığında Tımar, yâni Reaya ordusu sayıca çok daha kalabalıktır. Diğer taraftan Osmanlı ordusundaki yegâne ayırım Kapıkulu Ordusu ile Eyâlet ordusu arasında değildir. Bir kere bu ordular, çeşitli isimler altında kendi alt birimlerine ayrılır. Meselâ, Kapıkulu Ordusu içinde Piyâde ve Sipahi ayırımı vardı. Piyâde ordusu ise kendi içinde Yeniçeri, Cebeci, Humbaracı gibi alt bölümlere sahipti.

Kaynaklardan öğreniyoruz ki, Eyâlet Odusu içinde de benzer alt birimler mevcuttu. Müsellemler ve Yayalar olarak bilinen Reaya askerler, savaşlara doğrudan katılsa da daha çok geri hizmetteydi. Eyâlet Ordularının asıl keskin gücü Öncülerden oluşuyordu. Akıncılar, Azap askerleri, Beşliler, Gönüllüler gibi başka başka birimler de mevcuttu. Deliler de bu gruplardan birisiydi.

Yeniçeriler elbette ki, genel manâda bugünün komandolarına benzetilebilecek, özel eğitimli, deyim yerindeyse profesyonel askerlerdi. Rakip ordulara esaslı darbeyi vuran onlardı. Hâl böyle olunca, Avrupa’nın en başta onları tanıması ve Osmanlı Ordusu’nun Yeniçerilerle özdeşleşmesini yadırgamamak icâp eder.

Deliler denilen birlikler Kapıkulu sisteminin dışında yer almasına rağmen en az onlar kadar savaşta eğitimli ve uzmanlaşmış birliklerdi. Ürkütücü donanım ve görüntüleriyle yılgınlık salıyorlardı. Başat nitelikleri korkusuzluklarıydı. Çılgınca ataklarla savaşta en ön saflarda vuruşuyor ve rakip orduyu alabildiğine yıpratıyorlardı.

Bana en ilginç gelen husus, Yeniçerilerin Hz. Ali ve Bektaşiyye mensubiyetlerine mukabil Delilerin Hz. Ömer’e olan bağlılıklarıydı. Ama kaderleri Yeniçerilerden farklı olmadı. Muhtemelen Yeniçeri Ocağı gibi o da zaman içinde yozlaştı ve gayrı meşrû sahalara kaydı. II. Mahmud’un Yeniçerilerle birlikte onları da tasfiye ettiğini biliyoruz.

Deliler filmi elbette belgesel bir film olmadığı için, Deliler Ordusunun târihsel hakikâtini birebir yansıtmayabilir. Abartılar ve zorlamalar olacaktır. Bütün mesele bunların hakikâtlere galebe çalmamasıdır.

Diğer taraftan bu tarz filmlerin milliyetçi hislere hizmet ettiği bir vakıadır. Bunu yadırgamamak ve kızmamak gerekir. Sinema nihâyetinde bir sanat olarak hisleri hedef almıyor mu? Sinema hissettirmeden düşündüremez ki… Evet, bu tarz filmlerin müşterilerinin ağırlıklı olarak milliyetçi hislere sâhip kütleler olacağını hesâp edebiliriz. Bu hislerin kışkırtılması meselesine gelince, işte en anlaşılmazı da o. Bir film, milliyetçi hisleri kışkırtsa bile ne olabilir ki? Deliler filmini seyreden milliyetçilerin hisleri okşanabilir; ama bunu seyredip kaç kişi delirebilir? Münferit vakıalar olabilir tabii ki; ama, yaş sınırı buna bir çözüm olabilir mi? Şu +18 işini bir türlü anlamamışımdır. Bana, belki her zaman değil ama bâzen, tıpkı burada olduğu gibi, bir tuhaflık olarak görünüyor. İster istemez şu suali sormaktan alıkoyamıyorum kendimi: Meselâ filmi izleme ruhsatı olan 19 yaşındaki taşkın bir genç; hattâ 25 yaşındaki birisinin, bu ruhsattan yoksun bırakılmış 17 yaşındaki muadiline göre durulmuş olduğunun garantisi nedir?..

Şimdi soralım: Vikingler dizisi İsveç’teki milliyetçileri kışkırttı mı? İsveçli milliyetçiler bu diziyi seyrettikten sonra sağa sola mı saldırdılar? Veya Braveheart’ı seyreden İskoçlar rastladıkları İngilizlerin ağzını burnunu mu kırdı? Adada iç savaş çıktı da haberimiz mi olmadı?

Kışkırtma ihtimâli denilince aklıma Goethe’nin meşhûr Genç Werther’in acıları kitabı yayımlandıktan sonra Almanya’da yaşananlar geldi. Elbette milliyetçilik ile alâkası yok. Ama kışkırtma kışkırtmadır. FSK’nın akıl yürütmesini veri alacak olursak, Almanya’yı bir anda alt üst eden meşhûr gençlik başkaldırısı Sturm Und Drang (Fırtına ve Basınç)’ın müsebbibi bugün yere göğe koyamadıkları Goethe’den başkası değildir. Bu hesâba göre Genç Werther’in Acıları yazılmamış olsa, veyâ +18 engeli ile engellenmiş olsa Sturm Und Drang yaşanmayacaktı. Bu arada ekleyelim: otorite karşısında, bir zamanlar dostluk ettiği Beethoven’in midesini bulandıracak kadar ödlekleşen Goethe de aynı kanâtteymiş ki FSK‘nın o zamanlardaki muadillerinden korkup Avusturya’ya kaçmış.

Vikingler olunca sanat oluyor; bizim Deliler olunca kışkırtma, öyle mi?

Kaynak; Deliler-Süleyman Seyfi Öğün/Yeni Şafak

BU HABERLER DE İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR

Video: KARIŞIK KASET - Fragman