11 Sınıf Edebiyat Tiyatro Ders Notları

&#;Çağdaş tiyatro anlayışı, modern tiyatro salonları, yeni eserler (çeviri, uyarlama, telif), profesyonel oyuncu, yönetmen, sahne tekniği, makyaj, kostüm vb. ile tiyatro artık kurumsallaşmıştır.

TÜRK TİYATROSUNDA "İLK"LER

Modern tiyatro öncesinde Anadolu'da geleneksel Türk tiyatrosu egemendi. Karagöz, Meddah, orta oyunu ve köy seyirlik oyunları
&#;Bizde Batılı anlamda tiyatro ilk kez Tanzimat Dönemi'nde görülmüştür. Bu dönemde Tanzimat sanatçıları Batı'dan tiyatro çevirileri yapmıştır. (Örneğin Ahmet Vefik Paşa'nın Moliere'den yaptığı çeviriler)
&#;Modern anlamda ilk yerli tiyatro Şinasi'nin Şair Evlenmesi'dir. Bir töre komedisi olan oyunda görücü üsulüyle evlenmenin sakıncaları işlenmiştir.
&#;Sahnelenen ilk yerli tiyatro Namık Kemal&#;in Vatan Yahut Silistre adlı oyunudur.
&#; Türk edebiyatında ilk dram örneği Recaizade Mahmut Ekrem&#;in Afife Anjelik adlı eseridir.
&#; Modern anlamda Türk tiyatrosunun asıl kurucusu Muhsin Ertuğrul&#;dur.
&#;Cumhuriyet Dönemi&#;nde heceyle yazılan ilk tiyatro Yusuf Ziya Ortaç&#;ın Binnaz adlı oyunudur.
&#;Epik tiyatronun kurucusu Cumhuriyet Dönemi sanatçısı Haldun Taner&#;dir. (Keşanlı Ali Destanı)
&#;İlk Müslüman kadın tiyatrocu Afife Jale&#;dir.
&#; İstanbul&#;da temsil vermek üzere kurulan ilk tiyatro Gedik Paşa Tiyatrosu&#;dur.
&#; Güngör Dilmen; Canlı Maymun Lokantası eseriyle absürt (saçma) tiyatronun önemli temsilcisidir.

Afife Jale

&#;Tiyatro ünitesini aşağıdaki videodan izleyin, konuyu daha iyi anlayın


CUMHURİYET DÖNEMİ'NDE TİYATRO  ()

• Millî Edebiyat Dönemi&#;nde tiyatroda görülen gelişme; Cumhuriyet Dönemi&#;nde devlet konservatuvarlarının, devlet tiyatrolarının, şehir tiyatrolarının açılması ve özel tiyatro gruplarının oluşması ile güçlenerek devam etmiştir.
• Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı&#;nda Batı tiyatrosu örnek alınarak trajedi, komedi ve dram türlerinde eserler yazılmış; müzikli, danslı; benzetmeci, göstermeci, epik tiyatro örnekleri verilmiştir. Çağdaş tiyatro anlayışı, modern tiyatro salonları, yeni eserler (çeviri, uyarlama, telif), profesyonel oyuncu, yönetmen, sahne tekniği, makyaj, kostüm vb. ile tiyatro artık kurumsallaşmıştır. 
• Bu dönemde Muhsin Ertuğrul, modern Türk tiyatrosunun oluşmasında önemli katkılar sağlamıştır.
• yılları arasında tiyatro, daha çok, Cumhuriyet değerlerinin halka aktarılmasında bir araç olarak kullanılmıştır. 
• Cumhuriyet'in ilk yıllarında tiyatro yazarları daha çok Türk tarihi, efsaneler ve masallara yönelmiş, bu yolla ulusal bilinci pekiştirmek istemişlerdir. 
• Özellikle 'lu yıllarda Atatürk'ün belirlediği amaç doğrultusunda konusunu Türk tarih ve uygarlıklarından, destan ve efsanelerden, Cumhuriyet kazanımlarından, devrimlerinden 
• alan birçok oyun yazılmıştır. Bu yıllarda Yaşar Nabi'nin Mete; Behçet Kemal'in Çoban ve Atilla, Necip Fazıl'ın Sabır Taşı adlı oyunları Türk'lerin erdemleri ve uygarlığını yansıtmak amacını taşırlar.
• 'lı yıllarda değer yargılarının değişmesi ve ekonomik koşulların aile üzerinde etkisi durulmuş, ayrıca bu yıllarda geleneksel Türk tiyatrosunun izleri görülmüştür.
• 'li yıllarda tiyatromuzda hem nicelik hem nitelik bakımından bu&#;yu&#;k bir gelis&#;me go&#;ru&#;lu&#;r. Devlet ve s&#;ehir tiyatrolarının, o&#;zel tiyatroların, oyun yazarlarının ve tiyatro tu&#;ru&#;ndeki eserlerin sayısında da ciddi bir artıs&#; go&#;ru&#;lu&#;r. Bu do&#;nemde yerli oyunlar Devlet Tiyatrolarında sahnelenerek seyirciyle bulus&#;ur.
• Konular ve Temalar&#;Anadolu&#;ya yönelimin yoğunlaştığı bu dönem tiyatrosunda Kurtuluş Savaşı yılları, Atatürk'ün fikirleri, Cumhuriyet düzeninin olumlu yönleri, mitoloji, efsaneler ve masalları, Türk tarihi, Türk milliyetçiliği, Batılılaşma, toplumsal değerlerdeki değişimler, eski ve yeni yaşam biçimlerinin çatışması vb. sıkça işlenen temalardır.

Musahipzade Celal, Milli Edebiyat Dönemi oyun yazarıdır.
Teknik bakımından zayıf ama gözlem, tarihi ayrıntı ve yergi bakımlarından başarılı komediler yazmıştır. Konularını Osmanlı İmparatorluğu&#;ndan, kendi deyişiyle &#;tarihin gölgesi altında hayal-meyal seçilen halk hayatından&#; almıştır.
Köprülüler, Türk Kızı, Fermanlı Deli Hazretleri, Bir Kavuk Devrildi, Aynaroz Kadısı eserlerinden bazılarıdır.

•  sonrasında tiyatro teknik ac&#;ıdan ilerlemis&#;, tiyatroda is&#;lenen konular c&#;es&#;itlenmis&#;tir.
• Bu do&#;nemde hem c&#;eviri oyunların hem de nitelikli yerli oyunların sayısı artmıs&#;, bir yandan da c&#;og&#;u uyarlama olan mu&#;zikli oyun tu&#;rlerinde eserler verilmis&#;tir.
• Sahne teknig&#;ine uygun, yalın bir dil kullanılmıştır.
• Bireysel ve toplumsal konuların is&#;lendig&#;i bu do&#;nemde yurt sorunları, kadının toplum yas&#;amındaki yeri; ko&#;y, to&#;re, kus&#;ak c&#;atıs&#;ması, deg&#;er yargıları vb. temalara yo&#;nelim artmıs&#;tır.
• Bu dönemde eğitim ve sorunları ön plana çıkar. Kuşaklar arası ve kentli köylü arası eğitim farkından doğan çatışmalar işlenir. Ebeveyn-çocuk, kadın-erkek, ağaç-köylü, imam-muhtar-öğretmen ilişkileri işlenir.
• Sosyal deg&#;is&#;imlerin birey ve toplum yas&#;amındaki etkileri siyasal, sosyal ve psikolojik yaklas&#;ımlarla yansıtılmıs&#;tır.
• 'ten sonra 12 Mart olayı buna bağlı olarak Türk tarihini yeniden gözden geçirme, işçi sorunları, Almanya'ya gidenlerin kültür çatışmaları, Almanya'da yetişmekte olan birinci, ikinci kuşak sorunları işlenir.

Sarı Naciye Recep Bilginer&#;in tiyatro eseridir.

Andromak, beş perdelik bir trajedidir. Fransız sanatçı Racine, Andromak&#;ı Eski Latin edebiyatında trajedileriyle tanınan Vergilius&#;un (Vircilyus) Aeneis (Eneis) adlı eserinden esinlenerek yazmıştır. Racine, kahramanlarının ruh hâllerini başarıyla vermiş, Andromak&#;ın oğlunun ölmesine veya yaşamasına sebep olacak kararı verme ikilemini gerçekçi bir şekilde yansıtmıştır.

• Öykü ve oyun yazarıdır.
• Eserlerinde çağının sorunlarını ortaya koymuş, eser kişilerinden hareketle çözümler de sunmuştur.
• Epik tiyatronun, kabare tiyatrosunun bizdeki öncüsüdür.
• Eserlerinde entrikalı, sürprizli, güldürücü olaylara yer vermiştir.
• Eserlerinde izleyenlere yer yer bilgi veren ansiklopedik bir yan da bulunmaktadır.
• Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile Deve Kuşu Kabaresini kurmuştur.
• Tiyatroları: Günün Adamı, Dışarıdakiler, Huzur Çıkmazı, Keşanlı Ali Destanı
• Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım

REFİK ERDURAN () 

• Tiyatro, roman, araştırma inceleme gibi alanlarda eserler vermiştir.
• Eserlerinde çoğunlukla Türk tarihinin çeşitli evrelerini ele almıştır.
• Tiyatroları: Pembe Evin Kaderi, Ben Mimar Sinan, Ah Şu Gençler Roman: Şu Çılgın Türkler, Diriliş-Çanakkale

• Edebiyata şiirle başlamış, tiyatro yazarı olarak tanınmıştır.
• Gılgamış Destanı'ndan esinlenerek yazdığı "Tanrılar ve insanlar" oyunuyla ünlenmiştir.
• Tarihten aldığı olayları ve topluma mal olmuş kişileri konu edinmiştir.
• Tiyatroları: Tohum ve Toprak, Hürrem Sultan, Tanrılar ve İnsanlar, Fadik Kız, Atçalı Kel Mehmet, Karacaoğlan, Ölü Kentin Nabzı

• Tiyatro yazarıdır.
• Oyunlarının konusunu, köyden ve Türk tarihinden almıştır.
• Tiyatroları: IV. Murat, Deli İbrahim, Genç Osman, Kösem Sultan, Bizans Düştü

• Şiirleri de olmasına karşın tiyatrocu olarak tanınmıştır.
• Oyunlarında toplumsal konuları işlemiştir.

• Hikâye, roman, oyun yazarıdır. Çevirmenlik yapmıştır.
• Abdülhamit Düşerken adlı romanı ünlüdür. Ayrıca oyun yazarıdır.

TEMEL TİYATRO TERİMLERİ

Adapte: Yabancı bir eseri yer adları, şahıs adları, deyimleri, gelenek ve görenekleriyle yerli hayata uygulayarak çevirme; uyarlama.
Adaptasyon: Adapte etme. uyarlama.
Aksesuar: Tiyatro sahnesinde kullanılan eşya.
Aktör: Erkek tiyatro sanatçısı.
Aktris: Kadın tiyatro sanatçısı.
Akustik: Tiyatro, konser salonu ve benzeri kapalı yerlerin, sesleri bozmadan yansıtabilme özelliği.
Antik tiyatro: Eski Yunan - Latin tiyatrosu.
Darülbedayi: İstanbul Şehir Tiyatrosunun eski ismi. 'te kurulmuştur.
Dekor: Tiyatroda, sahneyi eserin konusuna göre döşeyip hazırlamada kullanılan eşyanın toplu adı. Üç çeşit dekor vardır: realist dekor, şairane dekor, stilize dekor.
Diksiyon: Tiyatro ve benzeri edebiyat türlerinde dilin müzik karakterini başarı ile yaşatabilme yeteneği. Tiyatro okullarında ders olarak okutulmaktadır.
Diyalog: Oyundaki iki ya da daha çok kişi arasındaki karşılıklı konuşmalar
Dramatize etmek: Bir olayı, duyguyu, düşünceyi canlandırarak anlatmak; bir vakayı olduğundan daha acıklı bir şekle sokmak.
Entrik unsur, Entrika: Roman, hikâye ve tiyatro türlerinde, olayların okuyucuda ya da seyircide merak uyandıracak şekilde birbirine dolanması.

Figüran: Genellikle tiyatro ve sinemada, konuşması olmayan veya konuşması çok az olan rollere çıkan kimse.
Epizot: Bir hikâyede asıl olaya karışan ikinci derecede önemli bir olay. (Bugünkü perde karşılığı.)
Fars (Farce): Komedinin, sanat yönü az, kaba bir türü. Çok eskiden tiyatrolarda perde arası gösterisiydi, sonra bağımsız olmuştur.
Fasıl: Bölüm. Tiyatroda perde karşılığı kullanılmıştır. Karagöz oyununda belli bir vakanın geçtiği bölüm.
Feeri: Masalların tiyatro sahnesinde dramatize edilmesinden doğma, cinlerin perilerin de rol aldığı bir tiyatro türü.
Grotesk: Gülünç, güldürücü.
Jest: Tiyatro sahnesinde, sanatçıların bütün el, kol, ayak ve benzeri beden hareketleri.
Kabare tiyatrosu: Daha çok güncel konuları iğneleyici, taşlayıcı biçimde ele alan skeçlerin oynandığı, monologların, şarkıların ve şiirlerin söylendiği küçük tiyatro.
Kanto: Tanzimat Dönemi'nde Türk sahnesinde azınlık aktrislerce başlatılan oyunlu ve neşeli şarkılar.
Koro: Eski Yunan tiyatrosunda bir grup erkek ve kadından kurulu şarkıcılar topluluğu. Oynanan eserin konusuna da katılırlar ve eserdeki olaya karşı, toplumun duygu ve düşüncelerini temsil ederlerdi. Hayvanlar, ağaçlar, bulutlar yerine sembol olarak kullanıldıkları da olmuştur.
Kostüm: Tiyatroda sanatçıların giydiği oyuna uygun kıyafet.
Kulis: Tiyatroda, sahnenin arkasında bulunan kısım; sahne arkası.
Makyaj: Tiyatro ve sinemada sanatçıların yüzlerinde boya ve başka maddelerle yapılan değişiklikler.
Mimik: Bir duygu veya düşüncenin kaş, göz, ağız, yüz hareketleriyle anlatılması.
Mizansen: Bir tiyatro eserinin sahneye konması, sahneye göre düzenlenip uygulanması.
Monolog: Tek kişinin konuşması. Tek kişilik taklitli bir komedya türü. İnsanın içinden kendisiyle konuşması.
Muhavere: Konuşma. Tiyatro, roman, hikâye, fabl, röportaj ve benzeri türlerde kahramanların konuşmaları.
Pandomim: Sessiz hareket. Sessiz hareketler, jestler, yüz ifadeleri ve kostümler yoluyla duyguları, düşünceleri, tutkuları anlatmaya yarayan tiyatro çeşidi.
Perde: Tiyatro eserinde bir perdenin açılmasından, kapanmasına kadar geçen bölüm.
Piyes: Tiyatro eseri.
Reji: Sahneye koyma ve yönetme işi.
Rejisör: Sinema ve tiyatroda, eserin sahneleninceye veya seyirci önüne çıkıncaya kadar geçirdiği her anı yöneten kimse; yönetmen.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ki&#; nin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?

A) Cebindeki parayı çıkarıp arkadaşına verdi.
B) O kadar çalıştı ki sonunda istediği makama ulaştı.
C) Telefondaki bayanı tanımakta zorlandım.
D) Akşamki maçta Yıldırım yine harika goller attı.
E)Senin ki spor salonuna yeniden üye oldu.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?

A) Kendisini bu küçük şehre hapsolmuş gibi hissediyordu.
B) Aldığı son kararlar, onu yaşamının ikinci baharında mutlu etmişti.
C)Bu başarıyı tüm arkadaşları gibi hakederek kazanmıştı.
D) Bu yılda aramızdan ayrılan birçok ünlü isim oldu.
E) Beni her biri ayrı ayrı arayıp benden özür diledi ama onu henüz kimse aramamış.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

A) Reşat Nuri Güntekin&#;in romanlarında yalın bir Türkçe karşımıza çıkar.
B) &#;İstanbul&#;u Dinliyorum&#;, Orhan Veli&#;nin en çok bilinen şiirlerindendir.
C) Yaşar Kemal, İnce Memed&#;de Çukurova bölgesini ve insanını anlatmıştır.
D) Bu geyik türü daha çok Kuzey Amerika&#;da görülmektedir.
E) Çocuklar, Resmi Bayramlarda büyük bir mutluluk yaşarlar.

Yeni kavramlar çevresinde bir düşünce şiiri amaçlamakla birlikte gerek dil gerekse biçim olarak eski şiirin etkisinden kurtulamadı. Sanatın, halkı eğitmek için bir araç olduğunu savunarak özellikle eleştiri, makale, oyun, roman türünde verdiği yapıtlarla meşrutiyet yönetimi kurulmasını amaçladı. Sanatın gerçeğe ve doğaya uymasının gerekliliği üzerinde durdu. Ama romantizmin etkisinden kurtulamadı. Dilde yalınlaşmayı savunurken oyunları dışında süslü ve ağır bir dil kullandı.

Bu parçada tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Şinasi
B) Ziya Paşa
C) Şemsettin Sami
D)Namık Kemal
E) Ahmet Mithat Efendi

“Şiir ve İnşa&#; makalesinde Türk edebiyatının şiir ve düzyazı alanlarında yenileşmesi, öz kaynaklarına dönmesi gerektiğini savunan &#; &#; &#; -, kendi yapıtlarında dil ve biçim açısından divan şiirine bağlı kaldı. Eski ile yeni arasında bocalayarak bir yandan da Arap, Fars ve Türk Divan şairlerinin şiirlerini ”Harabat&#; adlı antolojisinde topladı.

Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Şinasi
B) Ziya Paşa
C) Namık Kemal
D) Şemsettin Sami
E) Ahmet Mithat Efendi

Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet tiyatrosunun özelliklerinden biri değildir?

A)İlk manzum tiyatro eserleri yazılmıştır.
B) Akılcılık ve bilimin öne çıktığı eserler yazılmıştır.
C) Değişen yaşam tarzının sonucunda yaşanan aile dramları, değer çatışmaları, köyden kente göçün oluşturduğu problemler ele alınmıştır.
D) Epik ve absürt tiyatro türünde oyunlar yazılmıştır.
E) Dil ve anlatım zenginleşmiş, açık anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

Aşağıdakilerin hangisinde Cumhuriyet Dönemi tiyatrosu konularıyla ilgili bilgi yanlışı vardır?

A) Köyden kente göç sorunları
B) İnsanlar arasındaki farklılaşma
C) Osmanlı Dönemi&#;nin önemli bölümleri
D)Burjuva sınıfının iç çatışmaları
E) Gelenek ve görenekler

Yazım kuralları, bir dili kullanırken yazıda ve söyleyişte kişiden kişiye farklı anlamlar oluşmaması için belirlenen ve herkes tarafından benimsenen kurallardır.

Dilimizi güzel kullanmak, söylemek istediklerimizi iyi anlatabilmek için yazım (imlâ) kurallarını bilmemiz gerekmektedir. Bu, bize sadece sınavlarda değil, günlük hayatta da kolaylık sağlayacaktır. Çünkü ömrümüz yazılarla iç içe geçmektedir.

Yazım kurallarını beş ana başlık altında inceleyeceğiz.

1. Büyük Harflerin Kullanıldığı Yerler

 >Cümleler büyük harfle başlar.

 >Cümle içinde başkasından aktarılan ve tırnak içine alınan cümleler büyük harfle başlar.

 >İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bu örnekler büyük harfle başlamaz.

 >Dizeler genellikle büyük harfle başlar.

 >Özel adlar büyük harfle başlar.

 >Kişi adları ve soyadları büyük harfle başlar.

 >Takma adlar da büyük harfle başlar.

 >Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar, lakaplar, meslek ve rütbe adları büyük harfle başlar.

 >Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar.

 >Akrabalık bildiren sözcükler büyük harfle başlamaz.

 NOTAkrabalık bildiren sözcükler başa geldiğinde veya lakap yerine kullanıldığında büyük harfle başlar.

 > Hitap kelimeleri büyük harfle başlar.

 > Saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar.

 > Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük harfle başlar.

 > Millet, boy, oymak adları büyük harfle başlar.

 > Dil ve Lehçe adları büyük harfle başlar.

 > Yer, millet ve kişi adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.

 > Devlet adları büyük harfle başlar.

 > Din ve mezhep adları ile bunların mensuplarını bildiren sözcükler büyük harfle başlar.

 > Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar.

 NOT  “Tanrı, Allah, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadıklarında küçük harfle başlar.

 >Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar.

 NOT  Dünya, güneş, ay sözcükleri gezegen anlamı dışında kullanıldığında küçük harfle başlar.

 >Yer adları (kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt vb.) büyük harfle başlar.

 NOT  Yer-yön bildiren (doğu ,batı,güney,kuzey,orta…) sözcükler, tek başına ya da özel isimden sonra kullanıldıklarında küçük harfle,özel isimden önce kullanıldıklarında büyük harfle başlar.

 NOT  Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen “mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak” kelimeleri büyük harfle başlar.

 NOT Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar.

 >Yer adlarında ilk addan sonra gelen deniz, nehir, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci adlar büyük harfle başlar.

 >“Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb.” yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle başlar.

 > Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda, yer adının ilk harfi büyük yazılır.

 > Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her sözcüğü büyük harfle başlar.

 > Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar.

 > Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her sözcüğü büyük harfle başlar.

 UYARI  Özel ada dâhil olmayan “gazete, dergi, tablo vb.” sözcükler büyük harfle başlamaz.

 > Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar.

 > Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle başlar.

 > Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır.

 > Özel adlardan türetilen bütün kelimeler büyük harfle başlar.

 UYARI  Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz.

 UYARI  Para birimleri büyük harfle başlamaz.

 UYARI  Özel adlar yerine kullanılan &#;o&#; zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz.

 > Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar.

 UYARI  Belirli bir tarihi belirtmeyen ay ve gün adları büyük harfle başlamaz.

 > Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar.

 > Kitap, bildiri, makale funduszeue.info ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin ise yalnızca ilk harfleri büyük olarak yazılır.

 UYARI Kitap, dergi funduszeue.info bulunan resim, çizelge, tablo funduszeue.info altında yer alan açıklayıcı yazılar büyük harfle başlar. Açıklayıcı yazı, cümle niteliğinde değilse sonuna nokta konmaz.

2. Sayıların Yazımı

 > Sayılar metin içerisinde yazıyla yazılır.

 > Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır.

 NOT  Saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir.

 > Birden fazla sözcükten oluşan sayılar ayrı yazılır.

 > Para ile ilgili işlemler ve senet, çek vb. ticarî belgelerde geçen sayılar bitişik yazılır. Buradaki amaç belgenin üzerinde sonradan değişiklik veya ekleme yapılamasını önlemektir.

 > Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur.

 > Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi amacıyla içinde geçen “bin, milyon, milyar ve trilyon” sözleri harfle yazılabilir.

 > Sayılarda kesirler virgülle ayrılır.

 > Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir. Rakamla gösterilmesi durumunda ya rakamdan sonra bir nokta konur ya da rakamdan sonra kesme işareti konularak derece gösteren ek yazılır.

 NOT  Sıra sayıları ekle gösterildiklerinde rakamdan sonra sadece kesme işareti ve ek yazılır, ayrıca nokta konmaz.

 NOT  Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir.

 NOT  Romen rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların numaralandırılmasında, maddelerin sıralandırılmasında kullanılır.

3. Birleşik Kelimelerin Yazımı

Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

 > Ses düşmesine uğrayan bileşik sözcükler bitişik yazılır.

 > “Et-“ ve “ol-“ yardımcı eylemleriyle birleşirken ses düşmesine veya ses türemesine uğrayan bileşik sözcükler bitişik yazılır.

 > Sözcüklerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında benzetme yoluyla anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik sözcükler bitişik yazılır.

 > &#;-a, -e, -ı, -i, -u, -ü&#; zarf-fiil ekleriyle “bilmek, vermek, kalmak, durmak, gelmek, görmek, yazmak” eylemleriyle yapılan fiiller bitişik yazılır.

 > İkinci kelimesi “-an / -en, -r / -ar / -er / -ır / -ir, -maz / -mez, -mış / -miş” sıfat-fiil eklerini alarak kalıplaşan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

 > Bir veya iki öğesi çekimli fiil olan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

 > Bir veya iki öğesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış birleşik kelimeler bitişik yazılır.

 > İki veya daha çok sözcükten oluşmuş Türkçe yer adları bitişik yazılır.

 > Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su vb. sözcüklerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz ad tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır.

 > Kişi adları ve unvanlarından oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır.

 > Ara yönleri belirten sözcükler bitişik yazılır.

 > Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst, üzeri” sözlerinin sona getirilmesiyle oluşan birleşik sözcükler bitişik yazılır.

 > Dilimizde her iki öğesi de asıl anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş olarak bitişik yazılan sözcükler de vardır.

 > Ev sözcüğüyle kurulan bileşik sözcükler bitişik yazılır.

 > Hane, name, zade kelimeleriyle oluşturulan birleşik kelimeler bitişik yazılır.

 NOT  “Eczahane, hastahane, pastahane, postahane” sözleri kullanımdaki yaygınlık dolayısıyla “eczane, hastane, pastane, postane” biçiminde yazılmaktadır.

Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler

 > “Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak” yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır.

 > Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.

 > “-r / -ar / -er, -maz / -mez ve -an / -en” sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır.

 > “Renk” sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır.

 > Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır.

 > Yer adlarında kullanılan “batı, doğu, güney, kuzey, güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak” kelimeleri ayrı yazılır.

 > Kişi adlarından oluşmuş “mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb.” yer ve kuruluş adlarında, sondaki unvanlar hariç şahıs adları ayrı yazılır.

 > “Dış, iç, sıra” sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.

 > “Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift” sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.

 > İyi dilek, karşılama ve uğurlama sözleri ayrı yazılır.

 NOT  “Günaydın, başsağlığı” sözleri istisnadır.

4. Kısaltmaların Yazımı

 > Özel isimlerin kısaltması büyük harfle başlar ve sonuna nokta konur.

 NOT  Noktalı kısaltmalara ek getirilecekse kelimenin okunuşu esas alınır. Ek, noktanın yanına yazılır.

 > Birkaç sözcükten oluşan kurum, kuruluş adları, her sözcüğünün ilk harfi alınarak kısaltılır ve her harf büyük yazılır. Ayrıca bu kısaltmalar arasına nokta konmaz.

 > Birkaç sözcükten oluşan kurum ve kuruluş adlarının kısaltmaları, kullanılan harflere göre okunur. Kısaltmaya ek getirildiğinde ek, kısaltmanın okunuşuna göre, kesme işareti ile ayrılarak yazılır.

 > Bazı kısaltmalar küçük harfle yazılır ve kendilerinden sonra nokta konmaz.

 NOTKüçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde sözcüğün okunuşu; büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır.

5. Bazı Kelime ve Eklerin Yazımı

&#;de / da&#; Bağlacının Yazımı

 > Bağlaç olan &#;da, de&#; ayrı yazılır. Kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumlarına uyar. Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bozulma olmaz.

 > &#;Ya&#; sözüyle birlikte kullanılan da mutlaka ayrı yazılır.

 UYARI  Ayrı yazılan &#;da, de&#; hiçbir zaman &#;ta, te&#; biçiminde yazılmaz. &#;Da, de&#; bağlacını kendisinden önceki sözcükten kesme ile ayırmak da yanlıştır.

 NOT  &#;Da, de&#; bağlacının bulunma durum eki olan &#;-da, -de, -ta, -te&#; ile hiçbir ilgisi yoktur. Bulunma durum eki getirildiği sözcüğe bitişik yazılır. Cümleden çıkarıldığında cümlenin anlamında bozulma olur.

&#;ki&#; Bağlacının Yazımı

 > Bağlaç olan &#;ki&#; ayrı yazılır. Cümleden çıkarıldığında cümlede bozulma olmaz.

 NOT  &#;Ki&#; bağlacı birkaç örnekte kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır. Bunları SOMBaHÇeMİ olarak kodlayabiliriz:

Sanki &#; İllaki &#; Mademki &#; Belki – Oysaki &#; Halbuki &#; Çünkü –a&#; Meğerki &#; 

&#;mi&#; Soru Ekinin Yazımı

 > Soru eki olan “mi” ayrı yazılır ve kendisinden önceki sözcüğün son ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumlarına uyar.

 NOT Soru ekinden sonra gelen ekler, bu ekle bitişik olarak yazılır.

 NOT Bu ek sorudan başka görevlerde kullanıldığında da ayrı yazılır.

&#;ne&#; ne&#;&#; Bağlacının Yazımı

 > Bu bağlacın kullanıldığı cümlelerin yüklemi olumlu olmalıdır.

Pekiştirmelerin Yazımı

 > İlk hecenin sonuna “m, p, r, s” (&#;PıRaSaM&#; şeklinde kodlayabiliriz) seslerinden birinin getirilmesiyle yapılan pekiştirmeler daima bitişik yazılır.

 > Kimi kuralsız pekiştirmeler de bitişik yazılır.

 > Sözcüğün ilk hecesinden özel olarak oluşturulan ikileme biçimindeki pekiştirmeler ayrı yazılır.

İkilemelerin Yazımı

 > İkilemeler ayrı yazılır.

 UYARI İkilemeyi oluşturan sözcüklerin arasına herhangi bir noktalama işareti konulmaz.

 > Sözcüğün ilk sesi yerine &#;m&#; sesi getirilerek yapılan ikilemeler daima ayrı yazılır.

6. Yazımı Karıştırılan Bazı Sözcükler