Aft Için Hangi Vitamin Alınmalı

Aft, ağızda ve genelde yanakla dudak arasında çıkan nokta şeklinde yaradır. Çoğunlukla vitamin eksikliğinden kaynaklı olduğu söylense de aft oluşumunun başka nedenleri de vardır. Peki aft konusunda nelere dikkat etmeli, nasıl bir yol izlemeliyiz? Dermatoloji Uzmanı Dr. Sertaç Sever anlatıyor.

AFT NEDEN OLUR? AFTIN NEDENLERİ

Aft oluşumunun çeşitli nedenleri vardır. Vitamin ve demir eksikliğinden Behçet hastalığına, kullanılan ilaçlardan dişlerin tahrişine kadar birçok problem aftlara neden olabilmektedir.

AFT İÇİN DOKTORA GİDİLİR Mİ?

Özellikle aftlar sık tekrarlıyor ve uzun sürüyor ise mutlaka bir cildiye uzmanına başvurulmasını tavsiye ediyoruz. Bir Türk bilim adamı olarak bilime büyük katkı sağlamış olan değerli cildiye hocamız Prof. Dr. Behçet Uz’un tanımladığı Behçet hastalığı kendisini tekrarlayan ve uzun süren ağız aftlarıyla belli eder. Ciddi bir hastalık olup bazen gözler, damarlar, eklemler ve böbrekleri etkileyebilmektedir.

AFT OLURSA NE YAPMALIYIZ?

Limon, portakal gibi turunçgiller, turşu gibi aşırı tuzlu gıdalar, çok soğuk veya sıcak yiyecek ve içecekler aftlarda tahrişi arttırır. İyileşmeyi yavaşlatır ve ağrı daha çok hissedilir. Aft oluşma durumlarında ağız hijyenini devam ettirmek önemlidir. Dişlerde bulunan bakteriler aftların daha uzun sürede iyileşmesine neden olabilir. Aftın türüne göre doktorumuzun hijyen önerilerine dikkat etmeliyiz.

AFTLAR BULAŞICI MIDIR?

Aftlar nadiren bulaşıcıdır. Eğer uçuğa bağlı bir aft oluşmuş ise bu durum bulaşıcı olabilmektedir.

AFTLAR KALITSAL MIDIR?

Bazen ailelerde aft çıkarmaya eğilim artabilmektedir. Bu tür durumlarda ailenin bireylerinde daha sık aft oluşumu görülür.

AFTLAR İLAÇ İLE TEDAVİ EDİLEBİLİR Mİ?

İlaç tedavisi ile aftların daha ağrısız ve hızlı bir şekilde iyileşmesini sağlamak mümkündür. Doktorumuza başvururken mutlaka kullandığımız ilaçlar, önceden diş tedavisi görüp görmediğimiz aile bireylerinde aft olup olmadığı ve geçirilmiş boğaz enfeksiyonları gibi konularda bilgi vermeliyiz. Ayrıca üveit dediğimiz göz hastalığı, romatizmal şikayetler ve güneşe karşı hassasiyetiniz varsa bunu muayene sırasında doktorunuzla paylaşmalısınız.

Ağız içinde oluşan ve ‘aft’ olarak bilinen yaralar; yeme, içme ve konuşma gibi ihtiyaçları engelleyerek ağrılı bir sürece neden oluyor, yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.

Mevsim değişikliklerinde ortaya çıkan ve konuşma, yutkunma, çiğneme gibi hareketler esnasında zorluğa neden olan ağız yaraları yaşam kalitesini olumsuz etkiliyor.

AFT NEDİR?

Aft, dudak ve yanakların iç kısmında, dil kenarlarında veya dilin alt tarafında, damakta veya diş etinde görülen, küçük ülserlere verilen isimdir. Genelde yuvarlak veya oval şekilde ortası beyaz renkte olan, mm büyüklükteki küçük lezyonlardan oluşan aft, ağızda pamuksu bir görünüme neden olabilir.

AĞIZ YARASI NEDEN OLUR? 

Aftlar; ısırmayla, uygun olmayan diş dolgusuyla, protez nedeniyle, kırık bir dişin batmasıyla veya sıcak yanığı gibi basit bir nedenle oluşabiliyor. Ancak bazen sistemik bir hastalığın belirtisi veya vücuttaki mineral ya da vitamin eksikliğinin bir işareti olarak da ortaya çıkabiliyor.

AĞIZ YARASI HANGİ HASTALIKLARIN BELİRTİSİ OLABİLİR?

Birçok hastalığın ilk belirtisi ağızda başlar. Eğer ağız yaraları sürekli tekrarlıyorsa sistemik başka bir hastalığın belirtisi olabilir.  AIDS, behçet hastalığı, ağız içi travmalar, vitamin eksikliklerinin belirtisi olarak aft ortaya çıkabilir.

AĞIZ YARASI NASIL GEÇER?

Sıcak ve asitli yiyecek içeceklerden uzak durulmalı. Ağız gargarası ve ağzı duşu kullanarak, diş fırçalama dışında da ağız hijyenini arttıracak önlemler alınmalı. Ağız yarası 1 haftadan uzun sürerse bir hekime başvurulmalıdır.

Vitaminler vücudumuzda sentezlenemeyen genel ve ağız/diş sağlığı için hayati önem taşıyan organik bileşiklerdir. Besinlerle alınır, ancak besinlerin hazırlanmasında, pişirilmesinde vitaminlerin bir kısmı kaybolur. Yine beslenme bozuklukları da vitamin yetersizliğine yol açabilir. Vitamin eksikliği vücudumuzun farklı organ ve dokularında çeşitli belirtilerle kendini gösterir. Ağız dokuları ve dişler de vitamin eksikliğini yansıtır. Diş hekimi klinik ve radyografik muayene sırasında  vitamin eksikliği ve beslenme bozukluklarını kolaylıkla saptar.

A Vitamini: Görme, büyüme, bağışıklık sistemi, hücrelerin farklılaşması için gereklidir. Vücudda depo edilebildiği için uzun süreli beslenme bozukluğu olması gerekir.

Çocuklarda:

• Dudak ve damak yarıkları

• Diş oluşumunda bozukluk, bu durumda diş yüzeyinde çukurlar, oluklar görülür ve dişler saydamdır.

• Dişlerin sürme sırasında değişiklik ve gecikme

Erişkinlerde:

• Tükürük salgısı azalır, dolayısıyla ağız kuruluğu, ülserler ve yara iyileşmesinde gecikme

B Vitamini: B vitamini ailesinin özellikleri birbirine benzeyen toplam 8 temel çeşidi vardır. Kan hücrelerinin yapımında, sinir sistemi sağlığında rol oynar. B vitaminlerinin herhangi birinin eksikliği ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

B1 Vitamini:

• Ağız mukozası, dil, dişetlerinde uçuğa benzer lezyonlar

B2 Vitamini:

• Dudaklarda çatlaklar, dilde iltihap ve ağızda ülserler

B6:

• Ağızda ve  dudak köşelerinde ülserler

• Ağız dokularında yanma ve dilde hassasiyet

• B3 Vitamini:

• Ağız mukozasında kırmızılık, dil tomurcuklarında silinme, dudak köşelerinde iltihaplanma ve ülserler

B12 Vitamini:

• Dilde iltihaplanma

• Ağızda aft oluşumu

• Dudak köşelerinde iltihap

• Dişeti hastalığı

C Vitamini: Yumuşak ve sert dokuları destekleyen, esneklik ve kuvvet sağlayan iplikçiklerin yapılmasına dolayısıyla doku tamirine yardım eder. Bağışıklık sistemini güçlendirir ve bakteri ürünlerinin dokulara geçişini engelleyen bariyer oluşturur. Eksikliğinde dişeti hastalıklarının oluşması kolaylaşır.

• Ağız mukozasında küçük kanama odakları oluşur.

• Dişin dentin tabakasında harabiyet artar, dentinin kendini yenileme kapasitesi azalır.

D 3 Vitamini: Emilimi için yağ ve safraya gereksinim vardır. Kalsiyum ve fosfor gibi minerallerin  sert dokulara (kemik, diş) taşınmasına ve metabolizmasına yardımcı olur. Güneş ışığını doğrudan almayan bireylerde ve güneş ışığını yeterince almayan doğal yiyeceklerle beslenenlerde D vitamini eksikliği görülür.

• Diş sürmesinde gecikme görülür.

• Diş minesi ve dentinde yapısal bozukluk gelişir.

• Diş çürüklerinde artış meydana gelir.

• Radyografide pulpa (dişin canlı noktası) boynuzlarının görüntüsünü değişir.

• Kemiğin radyografik görüntüsü anormaldir.

K 2 Vitamini: D 3 vitamini ile birlikte çalışarak kandaki kalsiyumun kemikler ve dişler tarafından emilimine yardım eder. D 3 vitamini dolaşımdaki kalsiyumu taşır, K 2 vitamini kemik ve diş dokusuna girmesini sağlar, kalsiyumun damarlarda ve böbreklerde birikmesini engeller. Çürük oluşumunun azalmasına katkıda bulunur.

• Ağız dokularında kırmızı küçük noktalar halinde kanama (peteşi) odakları, fırçalamadan sonra dişetlerinde uzun süren kanamalar oluşur.

• Diş çürükleri artar.