Makatta Kanama Ve Karın Ağrısı

Tuvalete gittiğinizde; klozetinizde, dışkınızda veya tuvalet kağıdında az miktarda rengi fark etmeksizin kan görüyorsanız rektal kanama yaşıyorsunuz demektir. Rektal kanamanın birçok nedeni olabilir; Cleveland Clinic’e göre en yaygın nedeni hemoroiddir.

Çok kan kaybediyorsanız, sebebi küçük rahatsızlıklar bile olsa doktora başvurmanız tavsiye edilir.

Rektal Kanamanız Olduğunu Nasıl Anlarsınız?

Rektal kanamanın en belirgin semptomu tuvalet kağıdında veya klozet içinde gözlemlediğiniz kırmızı renkli dışkıdır. Kırmızının tonları farklı rahatsızlıkları işaret eder:

•Parlak kırmızı: Kolon veya rektum gibi alt gastrointestinal kanalda kanamayı;
•Koyu kırmızı: ince bağırsakta veya kolonun baş kısımlarındaki kanamayı;
•Siyah: midedeki veya ince bağırsağın üst kısmındaki kanamayı işaret eder.

Hasta, rektal kanamanın yanında bilinç bulanıklığı, baş dönmesi, rektal ağrı, karın ağrısı veya kramp gibi ek semptomlar gösterebilir.

Rektal Kanamaya Ne Sebep Olur?

Rektal kanamanın; anüsün iç yüzeyinde oluşmuş küçük yırtıklar (anal fissür), kuru dışkılama veya kabızlık, polipler veya kanayabilen küçük doku büyümeleri gibi hafif sebepleri olabilir.

Bunun yanında rektal kanamanızın altında anal kanser, kolon kanseri; ülseratif kolit ve Crohn hastalığını bünyesinde bulunduran iltihaplı bağırsak hastalığı (IBD), bakterilerin neden olduğu bağırsak enfeksiyonları gibi daha ciddi hastalıklar da yatıyor olabilir.

Rektal Kanamanız Olduğunda Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?

Rektal kanamanız şiddetliyse acil tıbbi müdahale gerektirebilir. Bunun yanında aşağıdaki semptomları gösteriyorsanız acil servise gitmelisiniz:

-Soğuk veya nemli cilt,
-Kafa karışıklığı,
-Ağrılı mide krampları,
-Nefes alma hızınızda artış,
-Makat bölgesinde hissedilen şiddetli ağrı,
-Şiddetli mide bulantısı

Eğer az miktarda rektal kanama yaşıyorsanız; rektal kanamanız aniden şiddetlenebileceği için doktorunuzdan randevu almanızda ve erken dönemde tedavi olmanızda fayda vardır.

Rektal Kanama Nasıl Tedavi Edilir?

Rektal kanamada uygulanacak tedavi yöntemi rektal kanamanın nedenine ve ciddiyetine bağlıdır.

Eğer rektal kanamanızın sebebi hemoroid ise; ılık banyo yaparak hemoroid ağrısını azaltabilirsiniz. Ağrınızın şiddetine göre veya hemoroidinizin boyutuna göre doktorunuz daha invazif tedaviler uygulayabilir. Bu tedaviler lastik band ligasyonu, lazer tedavileri ve hemoroidlerin cerrahi müdahale ile çıkarılmasını içerir.

Kolon kanseri sebepli rektal kanamanın iyileştirilmesi ve nüksetme riskini azaltmak için ameliyat, kemoterapi ve radyasyon gibi daha invasif ve uzun vadeli tedaviler gerekebilir.

Kabızlık sebepli rektal kanama için ise lif oranı yüksek besinler tüketmek, düzenli egzersiz, rektal bölgenin temiz tutulması ve bol su içmek gibi evde uygulayabileceğiniz tedaviler mevcuttur.

Stj. funduszeue.infoş Özge Özgan, funduszeue.infot Dobrucalı

Makattan kan gelmesi veya dışkıda kan görülmesi tıp dilinde rektal kanama olarak adlandırılır. Gelen kan parlak veya koyu kırmızı renkte olabilir. Kanama genellikle dışkılama veya gaz çıkarma sırasında dışkıya sürünmüş şekilde veya sadece kanama şeklinde görülür. Rektal kanama altında yatan neden genelikle çok ciddi olmamakla birlikte bir kalın barsak kanserinin belirtisi de olabilir. Bu nedenle rektal kanamanın nedeninin mutlaka araştırılması gerekir. Bazen mide, oniki parmak barsağı veya ice barsakların üst kısımlarından kaynaklanan kanamalar şiddetli olduğuklarında makattan kırmız renkte kanama şeklinde ortaya çıkabilir, ancak bu durumda halsizlik, terleme, göz kararması ve kan basıncı düşüklüğü gibi aşırı kan kaybı belirtileri de rektal kanamaya eşlik eder.

REKTAL KANAMA NEDENLERİ NELERDİR?
Rektal kanama farklı yaş guruplarında farklı sebeplerden kaynaklanır. Örneğin gençlerde hemoroid, anal fissür ve iltihabi barsak hastalıkları daha sık görülürken yaşlılarda kalın barsağın divertiküler hastalığı, barsaktaki damar yumakları (anjiodisplaziler) ve kalın barsak tümörleri (polip veya kolon kanseri) daha sık rastlanan kanama sebepleridir.

HEMOROİD:
Makat bölgesindeki hemoroidal damarlar olarak adlandırılan toplar damarların genişlemesi sonucunda oluşur. Halk arasında ‘basur&#; veya ‘meme&#; olarak bilinir ve rektal kanamaların en sık sebebidir. Hemoroidin ilk belirtisi genellikle dışkılama sırasında görülen taze kandır. Ayrıca makat bölgesinde dolgunluk, dışkılamayla başlayan ve sonrasında devam eden ağrı, kaşıntı, yanma, akıntı ve ıslaklık hissi diğer belirtileridir (Bkz. Anal fissür ve hemoroid).
Hemoroidin oluşma nedenlerinin başında kabızlık gelir. Ayrıca bağırsak enfeksiyonları, tahriş edici aşırı acılı gıda tüketimi, fazla alkol tüketimi, kabızlık nedeniyle tuvalette uzun süre oturmak, ıkınmak, hamilelik, kronik öksürük, şişmanlık ve kronik karaciğer hastalıkları hemoroidlerin oluşmasına neden olabilmektedir.
Hemoroidler iç ve dış hemoroidler olmak üzere iki guruba ayrılırlar. Hemoroidlerin çoğu iç hemoroid olup hastalığın şiddetine göre 4 evre halinde sınıflanır:

funduszeue.info hemoroid: Hemoroid makatın iç kısmında hafif kabarıklık şeklinde ortaya çıkar ve yüzeyi tahriş olduğunda kanama eğilimindedir. Genellikle ara sıra kanama dışında ciddi bir şikayet yapmazlar. Hastanın görmesi veya parmakla hissetmesi mümkün değildir, ancak uzman doktor tarafından endoskopla bakılarak tespit edilebilir.
funduszeue.info hemoroid: Hemoroid makatın iç kısmında cm lik kabarık kırmızı bir alan şeklindedir. Normalde fark edilmez ancak ıkınma sırasında dışarı kadar çıkar ve hasta eliyle hissedebilir. Hasta kalktığı anda müdahaleye gerek duyulmadan bir müddet sonra kendiliğinden içeri çekilir. Yüzeyi hassaslaştığında kanama olur. Kanama özellikle tuvalette ıkınma esnasında fışkırma veya damlama tarzındadır. Başka bir problem eklenmedikçe kanama dışında ciddi bir problem oluşturmaz. Kanamalar uzun süreli olduğunda ve tekrarladığında zamanla kansızlığa yol açabilir.
funduszeue.info hemoroid: Hemoroid makatın iç kısmında santimetrelik kabarıklık şeklinde fark edilir ve ıkınmakla dışarı çıkar. Hasta elle yardım etmedikçe kendiliğinden içeri giremez ve dışarıda kalır. Kanama eğilimi vardır, ıkınmakla fışkırır tarzda kanayabilir, kanama dışında ağrı, kaşıntı, ıslaklık ve dolgunluk hissi en fazla rastlanan şikayetlerdir.
4. derece hemoroid: Tedavisi ertelenen hemoroid zamanla daha ileri aşamalara geçer. Dördüncü derecede artık makatın dışında hissedilen basur memeleri artık içeri girmez elle yardım edilip içeri sokulsa dahi hemen dışarı çıkar. Hasta otururken hemoroidler dışarıda olduğu için ağrı, genel olarak ıslaklık hali, yeterince temizlenememe ve sıklıkla kanama gibi şikayetler görülür.

Hemoroidal hastalık

ANAL FİSSÜR:
Makat mukozasında çatlak, yırtık oluşmasıdır. En önemli belirtisi dışkılama sırasında yırtılır gibi ağrı ve kanamadır. Anal fissür genelde kabızlık sorunu olan kişilerde görülür. Bir ay içindeki fissürler akut fissür, bir ayı geçen fissürler kronik fissür olarak adlandırılır. Akut fissürler genellikle ilaç tedavisi ile iyileşirken, kronik olanlara cerrahi tedavi gerekmektedir.

Anal fissür

PERİANAL FİSTÜL:
İki organ veya iki doku yüzeyi arasında normalde var olmayan bir bağlantının (kanalın) oluşmasına fistül denir. Anal kanal ile deri arasında anormal bir bağlantı oluşmasına ise perianal fistül denir. En önemli semptomları sarı-beyaz renkli akıntı, kaşıntı ve daha nadir olarak ta kanamadır. Herhangi bir nedenden bağımsız olabileceği gibi Crohn hastalığı gibi kronik bir iltihabın veya anüs çevresindeki apselerin habercisi olabilir. Sıcak su oturma banyoları, antibiyotikler faydalı olabilmekle birlikte tedavisi genellikle cerrahidir.

 l fistül

İNFLAMATUAR BARSAK HASTALIKLARI:
İnflamatuar barsak hastalığı, sindirim kanalında görülen kronik seyirli iltihaptır. Barsak duvarında ülser, ödem, zedelenme ve kanamaya neden olur. İnflamatuar barsak hastalıklarının Crohn ve ülseratif kolit olmak üzere iki tipi bulunur (Bkz: İnflamatuar barsak kastalıkları). Ülseratif kolit kalın barsağın kronik iltihabi hastalığıdır. Ülseratif kolitin en önemli bulgusu kanlı ishaldir ancak bazan ishal olmadan da sadece kanama görülebilir. Acil dışkılama ihtiyacı, kronik ishal, çoğunlukla kramplar tarzında karın ağrısı ve kilo kaybı hastalığın diğer bulgularıdır. İlaç tedavisi ile düzelme sağlanır.
Crohn hastalığı ağızdan anüse kadar sindirim kanalının herhangi bir yerini tutabildiği için belirtiler hastalığın tuttuğu bölgeye göre değişir. Kalın barsak tutulumu olduğunda bağırsak duvarındaki yaralar ve ülserler nedeniyle bazen çok şiddetli olabilen rektal kanamaya neden olabilmektedir. İlaç tedavisi ile düzelme sağlanır.

KALIN BARSAĞIN DİVERTİKÜLER HASTALIĞI :
Divertiküller, bağırsak duvarının ince bir eldiven parmağı şeklinde barsak duvarı dışına doğru çıkıntı yapması, keseleşmesidir. Divertiküllere bağlı kanama özellikle yaşlılarda görülür. 50 yaşın üzerindeki kişilerin yarısında kalın barsaklarda divertiküller bulunur. Divertikül kanaması genellikle 70 yaş ve üzerinde görülür. Kanama ani başlar, şiddetlidir ve tipik olarak parlak kırmızı renktedir. Genellikle karın ağrısı yoktur. Kanama genellikle saat içinde kendiliğinden durur. Bazı vakalarda kanama bir kaç gün sonra tekrarlayabilir. Aspirin ve antiromatizmal ilaç kullanalarda divertikül kanamasına daha sık rastlanır.

Kalın barsakta divertiküller

BARSAKLARI BESLEYEN DAMARLARDAKİ YETERSİZLİĞE BAĞLI KANAMALAR (İSKEMİK KOLİT):
Genellikle 50 yaş ve üzerinde rastlanır. Şeker hastalığı ve tıkayıcı damar hastalığı (koroner kalp hastalığı vb.) olanlarda daha sık görülür. Kanama genellikle aniden oluşan şidedetli karın ağrısından saat sonra ortaya çıkar. Birlikte ishal bulunabilir. Endoskopi ile teşhis koyulur. Kendiliğinden düzelebileceği gibi cerrahi tedavi gerekebilir.

KALIN BARSAKTAKİ DAMAR YUMAKLARI ( ANJİODİSPLAZİLER):
Anjiodisplaziler barsak mukozasında bulunan yüzeyel küçük (mmm) damar yumakları dır. İnce ve kalın barsakta bulunabilir. 60 yaş üzeri kişilerde daha sıktır. Yaşlı hastalarda şiddetli rektal kanamanın en sık görülen nedenidir. Damar yumakları toplar damar yapısında olduğundan kanama genellikle kendiliğinden durur. Kanama tekrarlayıcı karakterdedir ve kansızlığa yolaçabilir.

Kolonda anjiodisplazi (Damar yumağı)

KALIN BARSAK POLİPLERİ VE KANSERİ :
Kalın barsak kanseri (kolo-rektal kanser) en sık görülen 2. kanser türüdür. Erken teşhis ve tedavi yöntemleri uygulanabildiği takdirde kolo-rektal kanserler tedaviden en çok fayda gören kanser türüdür. Tarama testleri ile hastalık oluşmadan veya oluşmuş ise belirtileri daha ortaya çıkmadan saptanabilmekte ve gerekli tedavisi yapılarak tam şifa sağlanabilmektedir. Kolorektal kanserler kalın barsaktaki polip olarak adlandırılan küçük çıkıntılardan oluşurlar. Tarama testleriyle saptanan bu polipler henüz kanser gelişmeden çıkarılırsa ilerde oluşabilecek veya henüz çok küçük seviyede oluşmuş bir kanser barsaktan uzaklaştırılmış olacaktır. Kolorektal kanserler sinsi seyreder. Rektal kanama, gaitanın kanla bulaşık olması, tuvalete çıkma alışkanlığında değişiklik, gaitanın eskiye oranla incelmesi, kabızlık-ishal durumlarının ortaya çıkması, sık sık tuvalete çıkma isteği ve buna rağmen tam boşalamama hissi, karında gaz ağrıları, kansızlık, izah edilemeyen zayıflama ve ateş gibi yakınmalar olabilir. Ancak bu bulgular oluştuğunda hastalık genellikle ileri bir evrededir. Bu nedenle tarama testlerinin önemi büyüktür (Bkz. Kalın barsak kanserinden korunma).

Kolonda polipler

Kolon kanseri

RADYOTERAPİ  SONRASINDA OLUŞAN REKTAL KANAMA:
Rektal kanamaların %5 ini oluşturur. Erkeklerde prostat, kadınlarda da iç genital organlara uygulanan radyoterapiden sonra ay sonra görülürse de ortaya çıkışı 40 aya kadar uzayabilir. Radyoterapi sonrasında barsak mukozasında oluşan yeni kılcal damarların kanaması sonucunda ortaya çıkar. İshal ve karın ağrısı kanamaya eşlik edebilir. Endoskopi ile teşhis koyulur ve oluşan yeni damarlar yakılarak tedavi edilir.

Radyasyon koliti

REKTAL KANAMADA TEŞHİS VE TEDAVİ

Rektal kanaması olan hastaların büyük çoğunluğunda kanama kendiliğinden durabilmekle birlikte sebebin mutlaka ortaya çıkarılması gerekir. Bu hastarda ilk yapılması gereken uygulama kalın barsakların endoskopi ile incelenmesidir (Bkz. Endoskopi, kolonoskopi). Endoskopi, kalın barsağın cm e kadar incelenmesi anlamına gelen rektosigmoidoskopi ile yapılabileceği gibi bazı vakalarda tüm kalın barsağın incelenmesi anlamına gelen kolonoskopi gerekebilir. Hangi yöntemin kullanılacağına doktorunuz karar verecektir. Endoskopi teşhise yardımcı olması yanında kanama yerinin bulunup kanamanın durdurulmasına olanak sağlar. Kanama yeri saptanamayan hastalarda kanayan damarın görüntülenmesi amacıyla mezenterik anjiografi (barsak damarlarını filminin çekilmesi) uygulanabilir. Bu işlem sırasında da kanamanın durdurulması mümkündür. Bazı hastaların hastaneye yatırılarak tedavi edilmesi gerekebilir. İltihabi barsak hastalıkları genellikle ilaç tedavisine iyi yanıt verir ve kanama durur. Endoskopik tedavi ve ilaç tedavisi ile durmayan kanamalarda cerrahi tedavi uygulanır.

KAYNAKLAR

1-Burling D, East JE, Taylor funduszeue.infoigating rectal funduszeue.info ;
2-Raphaeli T, Menon funduszeue.infot treatment of lower gastrointestinal funduszeue.info Colon Rectal Surg. ;
3-Lohsiriwat funduszeue.infohoids: from basic pathophysiology to clinical funduszeue.info J Gastroenterol. May;18(17)
4-Rustagi T, Mashimo funduszeue.infoopic management of chronic radiation funduszeue.info J Gastroenterol. ;
5-Wilkins T, Baird C, Pearson AN, Schade funduszeue.infoicular funduszeue.info Fam Physician. ;