Kolesterol Değerleri Kaç Olması Gerekir

Konu sağlık ve beslenme olduğunda “Kolesterol nedir?” sorusu sıklıkla dile getirilir. Beslenmede çoğu tartışmanın konusu olan kolesterol, sayısız insanın mücadele ettiği damar ve kalp hastalıklarının baş etkenleri arasında. Hem vücutta sentezlenen hem de hayvansal kaynaklı besinler ile vücuda alınabilen kolesterol yüksekliği, birçok kronik hastalığa sebebiyet verir. İşte kolesterol hakkında bilinmesi gerekenler:

Kolesterol Nedir?

İnsanların kanında bulunan kolesterol, karaciğer başta olmak üzere tüm hücreler tarafından doğal olarak üretilir ve mumsu bir yapıda olan yağ türüdür. İnsan vücudu sağlıklı hücreler oluşturmak için hücre zarlarına, hormonlara ve belirli bir miktarda kolesterole ihtiyaç duyar. Suda çözünmeyen bu yağ türü kana kendi başına geçemez. Ancak bu yapının taşınması karaciğer tarafından üretilen lipoproteinler ile mümkündür. Vücutta bulunan ve kolesterolü taşıyan lipoproteinler LDL ve HDL olarak farklı görevleri yerine getiren gruplara ayrılır.

Kolesterol Çeşitleri Nelerdir?

“Kolesterol nedir çeşitleri nelerdir?” sorusu da merak edilen konular arasında. Kolesterol çeşidi olarak ifade edilen durum aslında kolesterolü taşıyan lipoprotein çeşididir ve lipoproteinlerin pek çok türü bulunur. Bunlar aşağıdaki gibidir:

• HDL (İyi kolesterol)
• LDL (Kötü kolesterol)
• Şilomikronlar
• Trigliseridler
• VLDL (Çok düşük yoğunluklu lipoprotein)

LDL, düşük yoğunluklu lipoproteindir. Kan dolaşımı içinde kolesterolün taşınmasını gerçekleştirir. HDL ise yüksek yoğunluklu lipoproteini ifade eder. Dokular ve karaciğer içinde kolesterol taşınmasını sağlar. Toplam bir diğer adıyla total kolesterol ise her iki türün toplamıdır. VLDL (Çok Düşük Yoğunluklu Lipoprotein), karaciğerdeki lipid gruplarının kaslar ve yağ dokusuna taşınmasını sağlar. Şilomikronlar ise en büyük hacme sahip olan lipoprotein grubudur ve lipidlerle kolesterolün bağırsaktan emilim sonrasında karaciğere taşınmasını sağlar. Trigliseridler kolesterolden farklı olan lipit türüdür. İnsan vücudu kolesterolü D vitaminini, hücre çeperlerini ve bazı hormonları oluşturmak için kullanır. Trigliserit ise bir enerji kaynağıdır. Vücut kullandığından çok kalori aldığında bu kaloriler trigliseritlere dönüştürülerek yağ hücrelerinde depolanır. Bunun sonucunda da trigliserit seviyelerinde yükselme olur. Bu da inme ve kalp hastalığı gibi pek çok rahatsızlığa davetiye çıkarır.

Total Kolesterol Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Total kolesterol, kandaki toplam kolesterol miktarını gösterir. Hesaplanmasında hem LDL ile HDL hem de trigliserit düzeyleri birlikte kullanılır. Vücutta bulunan yağın yaygın bir formu olan trigliseritler inme ve damar tıkanıklığı gibi rahatsızlıklar için risk yaratır. Hesaplama için kanda bulunan LDL ve HDL düzeyleri ve trigliserit değerinin %20’si eklenir.

Kolesterol Neden Yükselir?

“Kolesterol neden yükselir?” diye merak ediyorsanız bu duruma neden olan iki farklı faktörün olduğunu bilmelisiniz. İlk faktörlerden biri beslenmeyle vücuda alınan kolesterol miktarının yüksek olması. Kolesterolün vücuda alınması hayvansal kaynaklı besinlerle olur. Bu besinlerin aşırı miktarda tüketilmesi ve bunun yanı sıra fast food, kızartma, hayvansal yağların da aşırı tüketimi ile vücuda yüksek miktarlarda kolesterol alınır. Diğer faktörler ise sigara kullanımı, hareketsiz yaşam tarzı ve vücutta endojen kolesterol üretiminin fazla olması. Çünkü besinler yoluyla vücuda alınan kolesterol ek olarak vücutta da kolesterol sentezi oluşturur. Bunun yanında genetik yatkınlık ve ideal kilonun üzerinde olma da kolesterol yüksekliğiyle yakından ilişkilidir. Ancak zayıf insanlarda kolesterol yüksekliği durumu yaşayabilir. Bu insanların ailesinde hiperlipidemi yani kanda yağ yapıdaki maddelerde artış öyküsü bulunur. Bu genetik geçişli durum nadir olarak görülür. Bunlar dışından kolesterol yüksekliğinde etkili olan faktörler ise aşağıdaki gibidir:

• Ailede yüksek kolesterol öyküsü olması,
• Aşırı kilolu olmak,
• Erkeklerde bel çevresinin cm ve kadınlarda 89 cm üzerinde olması,
• Böbrek rahatsızlıkları,
• Düzenli egzersiz yapmamak,
• Hipotiroidizm,
• Şeker hastalığı.

Peki kolesterol yüksekliği nedir? Kandaki yağların olması gerekenden daha yüksek düzeyde olması durumudur.

Yüksek Kolesterol Nasıl Teşhis Edilir?

“Kolesterol nedir kan tahlili ile teşhis edilebilir mi?” diye merak ediyorsanız bu durumun lipid paneli adı verilen basit bir kan tetkiki ile teşhis edilebildiğini bilmelisiniz. Kolesterol belirtileri gösteren ve şüphe duyulan kişilere uygulanan bu test ile kişinin total kolesterol değeri ve trigliserit, LDL, HDL seviyeleri tespit edilir. Kolesterol düşüklüğü ve yüksekliğinin test edilmesi için hastadan kan örneği alınır ve ardından analiz edilmesi için laboratuvara gönderilir. Testten önce hastanın 12 saat açlık ve susuzluk uygulaması gerekir.

Kolesterol Nasıl Düşürülür?

“Kolesterol nedir nasıl düşürülür?” sorusu da konu hakkında merak edilenler arasında. Siz de “Kolesterolü ne düşürür?” diye merak ediyorsanız işe dengeli beslenmek ile başlamanız gerektiğini bilmelisiniz. Şarküteri, tereyağı, doymuş yağlar barındıran hayvansal gıdalar ve kırmızı et tüketirken dikkatli olmalısınız. Beslenmenizde soya, zeytinyağı, ayçiçek ve fındık yağı tercih etmelisiniz. Kırmızı et yerine balık, hindi ve tavuk tercihinde bulunmalısınız. Kızartma pişirme yönteminden kaçınmalı ve yemeklerinizi buğulama, ızgara ya da haşlama yöntemi ile pişirmelisiniz. Bu süreçte meyve, tahıl ve sebze tüketiminde de aşırıya kaçmamanız önemli. Süt ürünlerinde de az yağlı olanları tercih etmelisiniz. Yumurtayı da haftada maksimum 4 adet olacak şekilde tüketmelisiniz. İdeal kilonuzun üzerindeyseniz mutlaka kilo vermelisiniz. Sigara ve diğer tütün ürünlerinden de uzak durmalısınız. Haftada minimum 4 gün 30 dakikalık yürüyüşler yapmalısınız.

Kolesterol Değerleri Kaç Olmalıdır?

“Kolesterol kaç olmalı?” sorusu da merak edilenler arasında. Bu soruyu şöyle yanıtlayabiliriz:

Kişinin başka kalp rahatsızlığı riski yoksa kişiye uygulanan açlık sonrası lipid testinin sonucundaki toplam kolesterol değerinin mg/dl altında olması normal, mg/dl arası olması risk sınırında ve mg/dl üzeri olması da yüksek değer olarak kabul edilir. Yapılan aynı testteki LDL düzeyinin mg/dl altında olması normal, mg/dl arası olması sınırda, mg/dl üzeri olması ise yüksektir. HDL düzeylerinin 40 mg/dl altında olması ise tehlikeli değerdir. Bu değerin sağlıklı ortalaması kadınlarda 40 mg/dl ve erkeklerde 50 mg/dl üzeridir. Bunun yanında 20 yaşından küçük bireylerin normal kolesterol değerleri de total kolesterol için < mg/dL, LDL için < mg/dL ve HDL için de >45 mg/dL şeklinde olmalıdır.

Kolesterol Diyeti

“Kolesterol nedir neden olur?” sorusuna verilebilecek en genel yanıtlardan biri yanlış beslenme alışkanlığıdır. Kolesterol diyetinde Akdeniz tipi beslenme tarzının uygulanması beslenme alışkanlığı değişikliğinde iyi bir başlangıç olabilir. Bu beslenme rutininde yer verilen besinler HDL kolesterol (iyi kolesterol) seviyesinin yükselmesine de katkı sağlayabilir. Akdeniz tipi beslenme şekline yakından bakıldığında zeytinyağı, somon gibi yağlı balıklar, yüksek lif içeren meyveler, baklagiller, kuruyemişler, tam buğday ürünlerinin sık tüketildiği görülür. Kolesterol için uygulanan diyette yumurtaya da ölçülü bir şekilde yer verilmelidir ve haftada maksimum kez tüketilmelidir. Sağlıklı bireylerin besinlerle vücuduna alması gereken kolesterol miktarının mg'ın altında olması önemlidir. Ancak hiperlipidemi hastalarında kolesterol miktarı kan kolesterol seviyesine göre ayarlanmalıdır. Bu hastalarda kan kolesterol seviyesi hayati riske neden oluyorsa besinlerle alınan miktar mg'ın altına indirilmelidir.

Kolesterol Belirtileri Nelerdir?

“Kolesterol nedir belirtileri nelerdir kısaca” diye merak ediyorsanız yüksek kolesterolün gözlemlenebilir bir belirtisi olmadığını bilmelisiniz. Bu sebeple yüksek kolesterol durumu uzun yıllar fark edilemeden sürebilir. Ancak ileri evrede kalbe kan sağlayan koroner arterler etkilenebilir ve bunun sonucunda da kişide göğüs ağrısı yani anjine durumuna işaret eden belirtiler gözlemlenebilir. Bu belirtilerden en yaygın olanları aşağıdaki gibidir:

• Ayak ve bacaklarda uyuşma ve ağrı,
• Baş dönmesi,
• Ciltte lekelenmeler,
• Deri altında yağ birikmesi,
• Göğüste ağrı,
• Halsizlik,
• Kolesterol belirtileri baş ağrısı,
• Nefes darlığı,
• Solgun cilt,
• Vücudun bazı yerlerinde morarmalar,
• Yaralarda geç iyileşme,
• Yüzde ve göz çevresinde oluşan sarı yağ bezeleri.

Kolesterol Nasıl Tedavi Edilir?

“Kolesterol nedir ne iyi gelir?” sorusu da merak edilenler arasında. Yüksek kolesterol teşhisi almış hastalara tedavinin ilk adımı olarak yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Bu süreçte hastanın sağlıklı beslenmesi, günlük olarak fiziksel aktivitesine dikkat etmesi gerekir. Ancak sağlıklı yaşam alışkanlıklarının yeterli olmadığı hastalarda kolesterol ilaçları verilir ve kolesterol seviyesinin düşürülmesi amaçlanır.

Kolesterol Ne İşe Yarar?

“Kolesterol nedir ne işe yarar?” sorusu da merak edilen konular arasında. Hücre yapısının duvarlarına katkıda bulunmak, vücudun D vitamini üretmesine izin vermek, bağırsakta sindirim safra asitleri oluşturmak ve vücutta üreme, kortizol hormonlarını üretmesini sağlamak gibi işlevlere sahiptir.

Kolesterol Nasıl Ölçülür?

“Kolesterol nedir kaç olmalı? Nasıl ölçülür?” diye merak ediyorsanız LDL testi ile bu ölçümü yaptırmanız gerektiğini bilmelisiniz. Bu test aç karnına yapılan bir testtir. Öncesinde saat boyunca açlık ve susuzluk uygulamanız gerekir. LDL kolesterol testi sonucunda da LDL ve HDL kolesterol seviyeleri ile diğer trigliseritlerin seviyeleri de ölçülebilir.

SIK SORULAN SORULAR