Midye Haram Mı Hanefi
Sual:(Midye ve ıstakoz yemeye günah demek, âdet ve göreneklerle ilgilidir. Deniz kıyılarında oturanlar, kültürlerinde olduğu için rahatlıkla yiyorlar, ancak denizden uzak yerlerde yaşayanlar bu kültürden yoksundur. Denizden çıkan her şeyin temiz olduğu yönünde bir de hadis olduğu için, midyenin haram olduğu söylenemez. Kur’anda da midye konusunda kesin bir hüküm olmadığı için rahatça yenebilir) deniyor. Bu görüşe ne denir?
CEVAP
Bu görüş birkaç bakımdan yanlıştır:
Birincisi, dinimizde tek delil Kur’an değildir. Hadis-i şeriflerle bildirilen hükümler de vardır. İki âyet-i kerime meali:
(Resulümün verdiğini alın, yasakladığından da sakının!) [Haşr 7]
(O Peygamber, güzel şeyleri helâl, çirkin şeyleri haram kılar.) [Araf 157]
İşte müctehid âlimler, Kur’an-ı kerimin emrine uyarak, Resulullah efendimizin bu konudaki hadis-i şeriflerine de bakmışlardır. Kur’an-ı kerimde, köpek, fare ve yılan etinin haram olduğu bildirilmiyor diye, bunları yemek caiz olur mu? Bunların haram oldukları hadis-i şeriflerle bildirilmiştir.
İkincisi, müctehid olmayanların hadis-i şeriflere göre de amel etmeleri caiz olmaz. Mezhebinin bildirdiği hükme uyması vacib olur. (Denizin hayvanları helâldir) mealindeki hadis-i şerifi, Hanefî âlimleri, balık ve balık şeklinde olanlar hariç, deniz haşeratlarının yenmesinin caiz olmadığı şeklinde anlamışlardır. Hanefî olup da, mezhebinin hükmüne uymayan, mezhebinin hükümlerini beğenmeyen kimse, (Benim mezhebim var) dese de, mezhepsizdir.
Netice: Midye ve ıstakoz gibi deniz haşeratının yenmemesinin gelenekle, kültürle, hayat tarzıyla hiçbir ilgisi yoktur. Hanefî mezhebinde olan Müslümanların, deniz kenarında da yaşasalar, balık şeklinde olmayan yengeç, midye, istiridye, ıstakoz, kerevit, karides gibi deniz haşeratını yemeleri caiz değildir.
Midye Haram Mı Helal Mi Yoksa Mekruh Mu? Diyanet'in Deniz Ürünleri İle İlgili Açıklamaları
Midye Haram Mı Helal mi Yoksa Mekruh mu?
Hanefi mezhebi midye yemenin haram olduğunu kabul etmektedir. Çünkü midye balık görünümünde olan bir canlı değildir. Bu sebeple bu canlıyı yemek doğru değildir. Ancak tüm balık çeşitlerini yemek helal olarak kabul edilmektedir.
Bazı alimlere göre denizden çıkan tüm mahlukat sonrasında öldürülerek yenebilir. Ancak kabuklu olan deniz canlılarının yenmesinin doğru olmadığını savunan kesim de vardır. Hanefiler de bunlardan biridir.
Hanefi mezhebi balık yemenin helal olduğunu söylerken midye yanında, ıstakoz, yengeç gibi canlıların da yenmesinin haram olduğunu savunmaktadır. İmam Şafi'ye göre ise denizden çıkan canlılar sağlığa zararlı değilse ya da haram bir görünümü yoksa o zaman yemekte sakınca yoktur demiştir.
Midye Yemek Mekruh mu?
Kabuklu olan deniz canlılarını tüketmenin mekruh olduğunu düşünenler de bulunmaktadır. Ancak tüm alimler tüm balıkların helal olduğu konusunda hem fikirdir.
Domuz Kur'an'da açık bir şekilde haram olarak nitelendirilmiştir. Ancak kabuklu deniz ürünlerinin açık bir şekilde haram olarak nitelendirilmesine dair bir ayet yoktur. Bu sebeple bazı din alimleri yenebilir bazıları haram demiştir. Bazı din alimleri ise mekruh olduğunu söylemiştir.
Hanefi mezhebinin midyeyi haram olarak görmesinin başka bir sebebi de bu canlının yenilen kısımlarının hoş olmaması ve pis bir canlı olmasından kaynaklıdır.
Diyanet'in Deniz Ürünleri İle İlgili Açıklamaları
Kur'an'da denizdeki canlıların etinin helal olduğu ile ilgili ayet bulunmaktadır. Hz. Muhammed (SAV) ise bir hadisinde "Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir" demiştir. Hanefi mezhebine göre burada helal diye bahsedilen canlıların balık olduğu ve diğer deniz canlılarının haram olduğu söylenir.
Şafii Mezhebi ise denizden çıkan tüm hayvanların yenmesinde bir sakınca olmadığına dair görüşlerini öne sürmüştür. Fakat şu konuda dikkatli olmak gerekir hem denizde hem de karada yaşamlarını sürdüren canlıların karada yaşayanlara benzer olanların etlerinin tüketilmesi gerekmektedir. Bunun yanında bu hayvanların boğazlanarak öldürülmesi şartı ile yenmesi helaldir. Bu sebeple hem karada hem denizde yaşayan deniz yılanı, yengeç, kurbağa, kaplumbağa gibi canlıların yenmesi caiz değildir.