Fatih Sultan Mehmet Doğum Yeri
Fatih Sultan Mehmet’in Doğumu ve Çocukluğu
Fatih Sultan Mehmet’in Doğumu ve Çocukluğu
Naci YENGİN
www.tarihistan.org
Fatih Sultan Mehmet’in doğum tarihi ile ilgili verilen tarihler Osmanlı kaynaklarında farklılıklar göstermektedir. Neşri Tarihinde 1 Nisan 1430 olarak gösterilirken[1] Müneccimbaşı Tarihinde “833(1430) Recebinin yedinci cumartesi gecesi, Ebu’l Feth Sultan Mehmet, darı dünyaya teşrif buyurdular. Bir rivayete göre de dünyaya 834 (1431) Recebinin yedinci Cumartesi teşrif buyurmuşlardır”[2] denilmektedir. Kemal Paşazade Mart-Nisan 1430[3],11 Nisan 1431[4] ve 1432 tarihleri veriliyorsa da ortak kanı 30 Mart 1432 Pazar[5] tarihi yönündedir. Doğum yeri konusunda bazı kaynaklar Dimetoka’yı gösterirken çoğu kaynak II. Mehmet’in doğum yerinin Edirne olduğunda hemfikirdir.
Fatih Sultan Mehmet’in annesi Hüma Hatun’un kimliği konusunda hiçbir şüpheye yer bırakmayacak kadar açık olan tarihi bilgiler ilk dönem Osmanlı kaynaklarında yer verildiği görülmektedir. Fatih’in annesi ile ilgili detaylı bilgileri Aşıkpaşaoğlu, Neşri Tarihi, Müneccimbaşı Tarihi [6] gibi kaynaklardan öğrenmek mümkündür.
Ortak görüşe göre Hüma Hatun 30 Mart 1432’de Edirne Sarayında Şehzade Mehmet’i (II) dünyaya getirmiş ve ölünceye kadar (1449) oğlunun yanından ayrılmamıştır.
Fatih Sultan mehmet'in annesi Hüma Hatun.(öl.1449)
Çocukluk yılları Edirne sarayında geçen Şehzade Mehmet (II) annesi Hüma Hatun ve süt annesi Daye Hatun veya Hundi Hatun[7] adı verilen süt annesi tarafından büyütüldü.
“Hüma Hatun oğluyla birlikte sancağa çıkmış, oğlunun yanından hemen hiç ayrılmamış, onunla birlikte Manisa'ya gitmiş, ardından oğlunun ilk saltanatı sırasında tekrar Edime Sarayı'na dönmüş da tahttan indirilen oğluyla birlikte muhtemelen tekrar Manisa'ya gitmiş, son yıllarını burada geçirmiş, bir süre sonra vefat ederek eski Osmanlı payitahtı Bursa'ya götürülmüş ve Hatuniye Türbesi'ne defnedilmiştir. Vefat tarihinin türbenin yapım tarihi olan Receb 853'ün (Eylül 1449) biraz öncesine tekabül ettiği açıktır.
Şehzade Mehmed'in çocukluk yılları Edirne Sarayı'nda geçti. Bu sırada annesi Hüma ve sütannesi Hundi Hatun'un onun yetişmesinde önemli rol oynadığı tahmin edilebilir.”[8]
Şehzade Mehmet’in Edirne'den ilk ayrılışı ile ilgili önce Amasya’ya gönderildiğine dair Babinger’in verdiği bilgiler[9] çok da kabul görmemiştir.[10]
Şehzade II. Mehmet çocukluk yıllarında Edirne’de geçirmiştir. Annesi Hüma Hatun ve süt annesi Hundi Hatun gözetiminde Türk örf ve adetleri- devlet gelenekleri çerçevesinde 12 yaşına kadar Edirne’de kaldığı anlaşılan Şehzade II. Mehmet’in bu dönemde eğitime başladığı, yetişmesinde rol oynayan çevrenin oluşmaya başladığını söylemek mümkündür.
“Annesi Hüma ve süt annesi Hundi Hatun’un onun yetişmesinde önemli rol oynadığı tahmin edilebilir. İlk eğitimini de bu sarayda (Edirne) alınış olmalıdır, ancak hocaları hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Onun yetiştiği Edirne Sarayı şimdiki Selimiye Camii'nin bulunduğu mevki dolayındaydı, sonradan II. Mehmed, Eski Saray diye anılacak olan yeni bir saray daha yaptırdı. II. Muradın saltanatı boyunca kullanılan, II. Mehmed'in de iki defa tahta çıktığı bu ilk saray, XV. yüzyıl sonlarına ait eski bir gravürde Edine surlarının hemen dışında, etrafı surlarla çevrili bir şekilde resmedilmiş; II. Mehmed'in yaptırttığı eski saray da Tunca-Meriç arasındaki bir yerde gösterilmiştir.”[11]
II. Mehmet’in Manisa’ya vali olarak gidinceye kadar hangi eğitimleri aldığı ve hocaları konusunda yeterince bilgi olmasa da Saruhan Sancağına gönderildikten sonraki dönemle ilgili bilgilerimiz biraz daha sarihtir.
Şehzade Mehmet (II) 12 yaşına basmış[12] olduğu halde kendisine tuğ ve sancak verilen şehzadenin yanında lalaları Kasabzâde Mahmut ve Nişancı İbrahim beyler, annesi Hüma Hatun ve süt annesi Daye Hatunla birlikte Manisa’ya vali olarak gönderilmiştir.
[1] Mehmet Neşri, (1984) Neşri Tarihi II, Hazırlayan Mehmet Altay Köymen, Kültür ve Turizm Bak. Yay. Ankara, s.130
[2] Müneccimbaşı Ahmed Dede, Müneccimbaşı Tarihi, Birinci Cilt, Tercüman 1001 Temel Eser, s.219, tarihsiz.
[3] Kemal Paşazade, aktaran İnalcık, Halil (1954) Fatih Devri Üzerine Tetkikler ve VesikalarI, TTK, Ankara, s.56; Emecen, M. Feridun (2012) Fetih ve Kıyamet 1453, İstanbul, s.82
[4]Oruç Bey’in verdiği tarih için Emecen, M. Feridun (2012) Fetih ve Kıyamet 1453, İstanbul, s.82
[5] Öte yandan bizzat Fatih’e sunulan bir eserde, Gazaname-i Rum da aynı H. 835 tarihini verir. İnalcık, Halil (1954) Fatih Devri Üzerine Tetkikler ve VesikalarI, 55; Babınger, Franz (2008) Fatih Sultan Mehmet ve Zamanı, Çev. Dost Körpe, Oğlak Yay. 6.Baskı, İstanbul, s.30; Emecen, M. Feridun (2012) Fetih ve Kıyamet 1453, İstanbul, s.83; Müneccimbaşı Ahmed Dede, Müneccimbaşı Tarihi, Birinci Cilt, s.114
[6] Aşıkpaşaoğlu(1985) Aşıkpaşaoğlu Tarihi , Haz. Nihal Atsız, Kültür ve Turizm Bak. Yayınları, Ankara, s.100; Mehmet Neşri, (1984) Neşri Tarihi II, s.83;
[7] Emecen, age, 83; Runciman, Steven, Konstantinopolis Düştü 29 Mayıs 1453, s.66
[8] Emecen,age, 83,84
[9] Babınger, s. 32
[10] Emecen, s.84
[11] Emecen, M. Feridun (2012) Fetih ve Kıyamet 1453, İstanbul, s.84
[12] İnalcık, Halil (2014) Fatih Devri Üzerine Tetkikler ve Vesikalar, TTK, 5. Baskı, Ankara, s.57, Fatih’in doğum tarihi ile ilgili farklı tarihler verilmektedir. Hoca Sadettin Efendi’nin “Tac’üt Tevarih” eserinin II. Cildinde 833 Recebinin 7’inci günü yani, cumartesi sabahı (M. 1 Nisan 1430) tarihini vermektedir., Bkz. Tac’üt-Tevarih, C.II, s.175
Ayrıca bakınız: János Hunyadi
II. Murad 1443 yazında Karaman beyi İbrahim Bey'i Anadolu’da yenilgiye uğrattıktan sonra Ekim ayında Edirne'ye döndüğünde János Hunyadi, Macar Kralı Ladislas ve Sırp Despotu Yorgo Brankoviç önderliğinde bir Hristiyan ordusunun Tuna’nın güneyindeki Osmanlı topraklarını istila etmeye başladığı haberini aldı. Aynı dönemde Amasya’dan Şehzade Ali’nin öldüğü haberi geldi.[31][32] İki ağabeyinin erken yaştaki ölümleri sonucu Mehmed tahtın vârisi oldu. Murad, Hristiyan ordusunun 25 Aralık’ta İzladi'de durdurulmasının ardından başlayan müzakereler sırasında Mehmed’i Manisa’dan Edirne’ye getirtti. 12 Haziran 1444’te Edirne’de Macarlarla antlaşma yaptıktan bir ay sonra oğlu Mehmed’i Edirne'de SadrazamÇandarlı Halil Paşa denetiminde "kaymakam" olarak bırakarak Hamidili topraklarını işgal eden Karamanlıların üzerine yürümek üzere Anadolu’ya geçti ve Karamanlılar’la Yenişehir'de bir anlaşma yaptı.[33][34] Yenişehir’den ayrıldıktan sonra Ağustos ayında Mihaliç’te yeniçeri ağası Hızır Ağa ve diğer beylere tahttan oğlundan yana resmen çekildiğini duyurdu ve ordusu Edirne’ye dönerken kendisi Bursa’da kaldı.[35][36][37]
Ayrıca bakınız: II. Kosova Savaşı
II. Murad’ın 1444 yazında doğuda ve batıda barışı sağladığını düşünerek tahttan çekilmesi Edirne’de bir otorite boşluğu yaratarak devleti buhrana sürükledi. Dış siyasette ihtiyatlı davranmayı tercih eden Sadrazam Çandarlı Halil Paşa ile Mehmed’in etrafında toplanmış olan Şahabeddin, Zağanos, Turahan paşalar arasında rekabet baş gösterdi.[34] Bu rekabet 1444-1453 yılları arasında Osmanlı Devleti’nde yaşanan başlıca politik gelişmelerin belirleyici etmenlerinden biri olmuştur.[38] Ağustos başında Kral Ladislas’ın Osmanlılarla yapılan barışı geçersiz sayarak yeni bir Haçlı Seferine çıkacağını ilan etmesi başkent Edirne'de paniğe yol açtı ve halk şehri terk etmeye başladı. Konstantiniyye’de Rumların himayesinde olan ve Osmanlı tahtında hak iddia eden Orhan Çelebi de bu dönemde Çatalca yakınlarında İnceğiz’e ve Dobruca’ya geçerek bir isyan girişiminde bulundu. Bu girişim Şahabeddin Paşa tarafından önlendi ve Orhan Çelebi Konstantiniyye’e kaçtı.[34] Aynı dönemde başkentte kendini Hurufilik taraftarlarının elçisi olarak tanıtan bir İranlı halktan epey yandaş toplamıştı. Mehmed de İranlının öğretisine ilgi duymuş ve koruması altına almıştı. Ancak Müfti Fahreddin ve Sadrazam Halil Paşa’nın bu duruma tepki göstermesi üzerine Mehmed çok geçmeden desteğini çekmek zorunda kalmış ve sonunda başkentte bir Hurufi katliamı yaşanmıştı. Fahreddin-i Acemi tarafından "kâfir oldukları" gerekçesiyle Hurufiler'in canlarının alınması gerektiği yolunda bir fetva çıkartılması üzerine Hurufiler diri diri yakılarak öldürülür.[39][40] Bu sırada şehirde çıkan yangında bedesten ile birlikte 7.000 ev kül olmuştu.[41][42]
Ayrıca bakınız: Varna Savaşı
Eylül ayı sonlarında Kral Ladislas önderliğindeki Hristiyan ordusu Tuna’yı aşarak Edirne’ye doğru yürürken bir Venedik filosu da Çanakkale Boğazı’nı kapattı.
Sadrazam Halil Paşa’nın çağrısıyla II. Murad Anadolu Hisarı’nın bulunduğu noktadan Rumeli’ye geçerek Edirne'ye geldi ve 10 Kasım 1444’te Hristiyan ordusunu Varna’da ağır bir yenilgiye uğrattı.[43] Varna Savaşı sırasında ve sonrasında Mehmed tahttan çekilmemişse de fiilen padişah II. Murad’dı. Zağanos ve Şahabeddin paşalar genç padişahın otoritesini güçlendirmek için Mehmed’i Varna Savaşı’na götürmek istemişler ama Sadrazam Halil Paşa buna mani olmuş ve onlara karşı II. Murad’a gerçek padişah muamelesi yapmıştı. Ancak II. Murad savaştan sonra oğlunun konumunu Konstantiniyye’deki Orhan Çelebi’ye karşı zayıflatmamak için fiilî durumu hakiki bir cülus haline getirmeden Manisa’ya çekildi.[44]
Murad 1446’nın Mayıs ayında Sadrazam Halil Paşa’nın çağrısıyla bir kere daha Edirne’ye tahtına döndü. Bunun sebebi Mehmed’in Konstantiniyye’ye saldırma planları yapıyor olmasıydı. Halil Paşa kendi gücünü zayıflatacağı düşüncesiyle bu saldırıya karşı gelirken Mehmed’in yandaşı olan Zağanos ve Şahabeddin bu planı destekliyordu. Sonunda Halil Paşa bir yeniçeri isyanı düzenleyerek Mehmed ve yandaşlarını iktidardan uzaklaştırdı.[45] Murad’ın yeniden tahta geçmesi üzerine Mehmed, Manisa’ya çekildi, Zağanos Paşa da Balıkesir’e sürgüne gönderildi.[46]
Manisa dönemi[değiştir nest...
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası