Kira Sözleşmesi Damga Vergisi 2018

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

BALIKESİR VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Mükellef Hizmetleri Grup Müdürlüğü

Sayı   :BGİBDVK/                                                  08/12/

Konu : Tevkif yoluyla ödenen vergilerin iadesi için

           Vergi Dairesine ibraz edilen kendiliğinden uzayan

           kira kontratlarının damga vergisi hk.

Sayın

İlgi :   tarihli özelge talep formunuz.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuzun incelenmesinden, gayrimenkul sermaye iradından dolayı vergi mükellefi olduğunuz, işyerlerine ait tevkifat yoluyla kesilmiş vergilere ilişkin olarak nakden iade yapılan yılı kapsayan kira kontratının bir örneğinin vergi dairesince talep edildiği, ibraz edilen kontrat örnekleri için damga vergisi ödenip ödenmeyeceği ile feshedilmediği sürece uzayan kontratların yeniden düzenlenerek damga vergisi ödenip ödenmeyeceği hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, sayılı Damga Vergisi Kanunu'nun 1 inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3 üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu; 14 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında ise, mukavelenamelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya nispette vergi alınacağı hükümlerine yer verilmiştir.

Mezkur Kanuna ekli (1) sayılı tablonun "funduszeue.inforle ilgili kağıtlar" başlıklı bölümünün A/2 fıkrasında, kira mukavelenamelerinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden binde 1,5 nispetinde; "funduszeue.infolar ve diğer kağıtlar" başlıklı bölümünün 3 üncü fıkrasında ise, tabloda yazılı kağıtlardan aslı 1,00 Türk Lirasından fazla maktu ve nispi vergiye tabi olanların resmi dairelere ibraz edilecek özet, suret ve tercümelerinin 0,50 TL tutarında maktu damga vergisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. / sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 1/1/ tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasındaki kağıtlara ilişkin damga vergisi oranı binde 1,65; IV/3 fıkrasındaki kağıtlara ilişkin damga vergisi tutarı 0,55 TL olarak belirlenmiştir.

Buna göre, söz konusu kira sözleşmesinin mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden Kanuna ekli (1) sayılı tablonun I/A-2 fıkrasına göre, nakit iade talebiniz ile ilgili olarak vergi dairesine ibraz edeceğiniz sözleşme suretlerinin ise IV/3 fıkrasına göre damga vergisine tabi tutulması gerekmektedir.

Diğer taraftan, taraflar arasında düzenlenen mevcut sözleşmeye şerh koymak veya yeni bir sözleşme veyahut bu mahiyette bir kağıt düzenlemek suretiyle söz konusu sözleşmede herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sözleşme süresinin kendiliğinden uzaması durumunda, sözleşme süresinin bitimini izleyen yıllar için ayrıca damga vergisi aranılmayacağı, ancak izleyen yıllar için düzenlenecek sözleşmeler için yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde damga vergisi ödenmesi gerektiği tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

Vergi Dairesi Başkanı V.

DAMGA VERGİSİNE TABİ KİRA SÖZLEŞMELERİNDE BİR SORUN

Yazar:funduszeue.infoOĞRUSÖZ*

Yaklaşım / Şubat / Sayı:   

I- GİRİŞ

Damga Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde verginin konusunun, Kanun’a ekli tabloda yer alan kâğıtlar olduğu belirtildikten sonra ‘kâğıt’ terimi, ‘yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konulmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda veya veri şeklinde oluşturulan belgeler’ şeklinde açıklanmıştır.

Kanun’a ekli tabloda Kanun’un konusuna alınmış olan kâğıtların içinde en geniş kapsamlı uygulama alanı bulan kâğıtlar, sözleşmelerdir. Uygulamada, vergiye tabi olan kira sözleşmeleri bakımından çeşitli sorun ve uyuşmazlıklar çıkabilmektedir. Bunların çözümü için başvuru yapılması gerektiğinde ilgili birimler verginin ödendiğine ilişkin belge istemektedirler. Bu noktada, vergi dairlerinin tutumu nedeniyle ödenmiş olan verginin tekrar ödenmesi durumuyla karşı karşıya kalınabilmektedir. Bu yazımızda konu hakkındaki görüşlerimize yer verilecektir.

II- DAMGA VERGİSİNE TABİ OLAN KİRA SÖZLEŞMELERİ

Damga vergisinin istisnalarının sayıldığı 2 sayılı tablonun ticari ve medeni işlerle ilgili kâğıtlara yer veren IV. maddesine sayılı Kanunla 31 ve 32 numara ile eklenen bentlere göre;

Dernek ve vakıflarca yerleşim yeri, gerçek kişilerce mesken olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri ile gelir vergisinden muaf esnaf, muaf serbest meslek erbabı ile basit usulde vergilendirilen mükellefler tarafından işyeri olarak kullanılmak üzere kiralanan ve iktisadi işletmelere dahil olmayan taşınmazlara ilişkin kira mukavelenameleri damga vergisinden istisnadır.

Bu istisnalardan yararlanamayan kira sözleşmeleri, örneğin gerçek usulde vergilendirilen ticaret erbabı ile serbest meslek erbabı tarafından yapılan işyeri kiralamalarına yahut kurumlarca veya iktisadi işletmelerce yapılan kiralamalara ilişkin sözleşmeler damga vergisine tabidir.

III- VERGİNİN ÖDENDİĞİNİ KONTROL YÜKÜMLÜLÜĞÜ

Önceleri damga vergisinin pul yapıştırma yöntemiyle de ödenmesi mümkün iken kira sözleşmelerinin damga vergisi depulyapıştırılarak ödenebilmekteydi. Ancak bu yöntemin sayılı Kanunla tarihinden itibaren kaldırılmasından sonra vergiye tabi kira sözleşmelerine ait damga vergisi ‘makbuz verilmesi suretiyle’ vergi idaresine ödenmektedir.

Öte yandan Damga Vergisi Kanunu’nun 26 ve maddeleri ile bütün resmi dairelerin, bu kapsamda icra dairelerinin ilgili memurları ile noterler, bankalar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve iştirakleri, kendilerine herhangi bir vesileyle ibraz edilen sözleşmelerin damga vergilerinin ödenip ödenmediğinin kontrolü yükümlü tutulmuşlardır.

Bu şekilde kontrol yükümlülüğü olanlardan resmi daireler, damga vergisi eksik ödenmiş veya hiç ödenmemiş bir kâğıtla karşılaştıklarında, durumu bir tutanakla tespit ederek vergi dairesine bildirmek zorundadırlar. Ancak kanunda resmi dairelerin damga vergisi eksik ödenmiş veya hiç ödenmemiş bir kâğıtla yapılan talepleri dikkate almayacakları yönünde bir düzenleme Kanunumuzda mevcut değildir.

Buna karşılık noterler, bankalar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve iştirakleri, kendilerine ibraz edilen damga vergisi eksik ödenmiş veya hiç ödenmemiş bir kâğıda dayanak işlem yaparlarsa kendilerine o vergiye denk düşen ceza kadar vergi cezası kesilir.

IV- UYGULAMADA KARŞILAŞILAN SORUN

Bu düzenlemeler uygulamada ve özellikle özel hukuk alanında sorun oluşturmaya başlamıştır.

Kira sözleşmelerine genellikle bu sözleşmeden ve yine genellikle iki nüshasından doğan damga vergisinin de kiracı tarafından ödeneceğine ilişkin hükümler konulmaktadır. Yine uygulamada gördüğümüz, kiracıların bu damga vergisini ödedikleridir.

Ancak ileride kiraya verenin kiracısına kira artırım talebi veya temerrüt gibi bir sebeple ihtar çekmek amacıyla notere müracaatında veya kiranın ödenmemesi halinde kiraya verenin icra dairesine müracaatında, noter veya icra müdürlüğü sözleşmenin damga vergisinin ödendiğine ilişkin makbuz aramaktadır.

Böyle bir durumda ise kiracı, kiraya verene damga vergisini ödediğini belgelendirme konusunda yardımcı olmamakta, bu konudaki bilgileri veya makbuz örneğini vermeyerek ya kiraya verenin yasal haklarını kullanmasını engellemeye ya da bu konudaki özel hukuktan kaynaklanan süreleri kaçırmasına çalışmaktadır.

Bu gibi durumlarda kiraya verenin avukatı, kiracının vergi dairesine müracaatla söz konusu kira sözleşmesinin damga vergisinin ödediğini gösteren bir yazı talep etmektedir.

Ancak bu defa vergi dairesi, bir mükellef (kiracı) hakkında bir başka kişiye bilgi veremeyeceği, bunun ‘vergi mahremiyeti’ kapsamına girdiği gerekçesi ile bilgi vermemektedir. Sonuçta özel hukuktan kaynaklanan hakkını kaybetmek istemeyen ile vergi idaresi arasında gereksiz tartışmalar doğmaktadır.

Bazen kiraya verenler, sırf haklarını kullanabilmek için vergisi ödenmiş sözleşmenin vergisini, tekrar faizi ile ödemek zorunda kalmaktadır. Tabii öderken de bu garip uygulamaya karşı saygılarını sunarak vergi idaresinin saygınlığını zedelemektedirler.

V- SORUNUN ÇÖZÜMÜ

Öncelikle belirtmek gerekir ki, konunun vergi mahremiyetiyle uzaktan-yakından bir ilgisi bulunmamaktadır. Bir sözleşme sonucu doğan damga vergisinin ödenip ödenmediği bilgi ve belgesinin sözleşmenin diğer tarafına verilmemesinin böyle bir gerekçeye dayandırılması komik düşmektedir.

Özel hukuk dikkate alınmaksızın sadece vergici zihniyeti ile yapılan düzenleme ve uygulamalardan kaynaklanan bu sorunun çözülmesi gerekmektedir. Bu konuda, ‘sözleşmelerden doğan damga vergisinin tam olarak ödenip ödenmediği konusunda sözleşmeye taraf olanlara bilgi verilmesinin vergi mahremiyeti kapsamında değerlendirilemeyeceğini’ açıklayan bir iç genelge ile basitçe çözülebilecek bu sorunun sürdürülmesinin kimseye yararı yoktur(1).