Ağzımızdaki Yaralar Nasıl Geçer

Ağız yarası ağızda dudak ve yanakların iç bölgelerinde görüldüğü gibi, dilin alt kısmında, dişler de dil kenarlarında da yoğunlukla görülebilir. Yuvarlar ve içi beyaz bir şekilde meydana gelen bu ağız yaraları ağız içinde pamuksu bir görüntüye sahip olur. Konuşma, yemek yeme – içme ve yutkunma sırasında kişilerin zorluk yaşamasına sebebiyet verir. Ancak bu ağız yaralarının neden meydana geldiği pek çok kişi tarafından hala merak edilmektedir. Sizler için hazırladığımız yazımızda ağız yarası hakkında merak edilen tüm detayları bulabilirsiniz.

Ağız Yarası Neden Olur?

AFT olarak da bilinen ağız yarasının neden meydana geldiği merak edilen konular arasında yer alır. Ağız yaralarının meydana gelmesinde farklı nedenler bulunur. Bunların başında bağışıklık sistemindeki zayıflık gelir. Bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerin vücudu enfeksiyon ve bakterilere karşı daha savunmasızdır. Bunun yanı sıra diş dolgusu ve protez sonrası da yara meydana gelebilir. Ağız yarasının meydana gelmesinin nedenlerinden biri de vücuttaki vitamin ve mineral eksikliği olarak görülebilir.

Ağız Yarasına Ne İyi Gelir?

Ağız yarası nasıl geçer? sorusu internet üzerinden en çok araştırılan konuların başında gelmektedir. Ağız yaraları için kişiler doğal tedavi yöntemlerini kullanmayı tercih edebilir. Bu yüzden evde kolaylıkla uygulanabilen bu yöntemler hakkında yapılan araştırmalar artmaya devam eder. İşte ağız yarasına iyi gelen yöntemler:

• Ağız içinde meydana gelen lezyonların azalması için karbonat ile gargara yapılabilir. Bunun yanı sıra az miktarda su ve karbonat ile yapılan macun lezyonların üzerine sürülür ve 5 dakika sonra su ile ağız çalkalanır. Bu yöntemle iltihaplar kuruyabilir.
• Ağız yarası tedavisinde kullanılan doğal yöntemlerden biri de tuzlu su gargarasıdır.
• Ağız yarası oldukça ağrılıdır. Bu yüzden ağrıyı azaltması için karanfil yağı kullanılabilir.
• Aloe vera bitkisinin içeriği de iltihapları azaltma noktasında etkili olabilir.
• Doğal bir iyileştirici etkisi olan meyan kökü de ağız yaralarının iyileşmesi için kullanılabilir.
• Doğal bir antimikrobiyal madde olan hindistan cevizi yağı da ağız yarası tedavisinde kullanılan doğal bir yöntemdir.
• Mikrop öldürücü etkisi olan ada çayı ise ağız yarasının iyileşmesi için kullanılan en eski yöntemlerdendir.

Ağız Yaraları Neyin Belirtisi

Ağız yaraları kişilerin yaşam kalitesini bozan bir hastalık olduğu gibi farklı hastalıkların da belirtisi olabilir. Bu yüzden uzun süreli geçmeyen ağız yaraları kapsamında kişiler doktora başvurmalıdır. Ağız yarası ilk sırada Behçet hastalığının belirtisi olabilir. Bunun yanı sıra kişilerde folik asit, demir eksiklikleri, çölyak gibi bağırsak sorunları ve B12 eksikliklerinin de belirtileri arasında yer alır. Çok nadir de olsa ağız yaraları kan hastalıklarına da işaret edebilir.

Ağız Yarası Tehlikeli Mi?

Ağız yarasının tehlikeli olup olmaması, hastalığın tekrar etmesine ve gerçekleşme süresine bağlıdır. Eğer kişilerde meydana gelen ağız yaraları uzun süreli meydana geliyorsa farklı hastalıkların belirtisi olabileceği unutulmamalı ve vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir. Hafif başlayan ağız yaraları kişinin sağlığı için tehlikeli olan ciddi hastalıkların başlangıcı olabilir. Bu yüzden doktor kontrolü aksatılmamalıdır.

Ağız Yarası Nedir? 

Ağız yarası denildiğinde dudak, dil ve dil altı, damak, diş etleri ve yanakların iç kısmında gelişen mukozal hasarlardan bahsedilmektedir. Sıcak madde tüketimi ya da yanlışlıkla ısırma sonrasında kendiliğinden geçen basit hasarlar olabileceği gibi uçuk şeklinde virüslere bağlı olarak ortaya çıkan ağrılı yaralar görülebilir. Ağız içinde en sık görülen lezyonlardan bir tanesi aft ya da aftöz ülser olarak tanımlanan patolojilerdir. Üzeri genellikle beyaz, iltihaplı görünümlü ve oldukça ağrılı lezyonlardır. Özellikle gribal enfeksiyonlar sırasında sıklıkla ortaya çıkan aftlar genellikle bir kaç gün içerisinde kendiliğinden iyileşir. Sık tekrarlayan, geçmesi uzun süren aft varlığında genellikle altta yatan ve immün sistemi baskılayan hastalıklar mevcuttur. Bu gibi durumlarda bu hastalıklara yönelik olarak tıbbi tetkikler yapılmalıdır. Diş eti hastalıkları ve diş apseleri de ağız yaralarına sebep olabilir. Ağız yaralarının kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görüldüğü izlenmiştir.

Ağız Yarası Çeşitleri Nelerdir?

Ağız yaraları değişik şekillerde ortaya çıkabilir. Farklı şekillerdeki lezyonlar farklı hastalıkların habercisi olabilir. 

• Aft (Aftöz Ülser): Üzeri beyaz, etrafı kırmızı ağrılı yaralardır. Genellikle ağız içinde yerleşir, dudaklarda görülmez. Küçük, büyük ya da kümeler halinde izlenebilir. Sık sık tekrarlayan aftlar bağışıklık sisteminde bir bozukluk zemininde gelişir.
• Uçuk: Herpes simplex virüsü tarafından oluşturulan, genellikle dudakta dudağın etrafında izlenen ağrılı, içi sıvı dolu kabarık lezyonlardır. Daha önceden vücutta bulunan ve latent kalmış Herpes simplex virüsünün özellikle gribal enfeksiyonlar sırasında, vücudun bağışıklık sistemi zayıfladığında sebep olduğu yaralardır.
• Pamukçuk: Kandidiyazis olarak da bilinen Candida albicans adı verilen bir mantar türü tarafından oluşturulan lezyonlardır. Mukozada sarı - beyaz yumuşak ağrısız lezyonlardır. Genellikle bebeklerde, takma diş sahibi bireylerde ya da bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarda görülür.  
• Lökoplaki: Beyaz, kirli beyaz bazen sarımtırak etraf mukozadan hafif yüksek, üzeri düz veya pürtüklü olabilen lezyonlardır. Dilde ya da ağız mukozasında görülebilirler. Çoğunlukla sigara içimi ve dumansız sigara kullanımı sebebi ile geliştiği düşünülmektedir. Bunlar kesildiğinde lökoplaki genellikle sona erer.
• Eritroplaki: Lökoplakide tarif edilen yaraların kırmızı renkli olanıdır.
• Liken Planus: Özellikle dilde görülen dilden kabarık morumsu lezyonlardır.

Ağız Yarası Belirtileri Nelerdir?

Ağız yarası belirtileri şu şekilde sıralanabilir:  

• Ağız içinde etraf dokudan daha kızarık ya da beyaz görünümdeki yaralar.

• Lezyonda iltihaplanma

• Yara bölgesinde şişkinlik, ağrı ve hassasiyet

• Lezyona bağlı ağrı ve batma hissi nedeniyle konuşma ve çiğnemede güçlük

• Diş fırçalama sırasında ağrı

• Ağrı nedeniyle iştah azalması

Geçmeyen Ağız Yarası Neden Olur?

Ağız yaraları genellikle 1-2 gün içerisinde kendiliğinden geçer. Bazı durumlarda 10 güne kadar uzayabilen lezyonlar görülebilir. Eğer bu süre zarfında ağız yaraları geçmiyorsa veya sık sık tekrarlayan ağız yaraları mevcutsa altta yatan diğer sebepler araştırılmalıdır. Beslenme yetersizlikleri ve başta C vitamini olmakla birlikte diğer vitamin eksiklikleri ya da sigara kullanımı tekrarlayan ağız içi yaralara sebep olabilir. Bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklarda da tekrarlayan yaralar görülebilir. Romatizmal bir hastalık olan Behçet Hastalığı'nın ana bulguları arasında ağızda tekrarlayan aftöz ülserler yer almaktadır.

Hamilelikte (Gebelikte) Ağız Yarası

Gebelik sırasında vücutta hormonal aktivite artmaktadır. Özellikle öztrojen hormonunun etkisiyle hamile kadınlarda diş eti problemleri ve diş eti iltihapları oluşumu sıklıkla gözlenir. Diş etleri hassastır, çabuk şişerler ve daha sık kanama izlenir. Bu durumlardan korunmak için gebelikte ağız ve diş bakımına önem gösterilmeli ve kesintiye uğratılmamalıdır.

Bebeklerde ve Çocuklarda Ağız Yarası

Normal doğumla dünyaya gelen bebeklerde doğum sırasında anneden bebeğe geçen mantar enfeksiyonlarına bağlı olarak ağız çevresinde veya ağız içinde yaralar görülebilir. Bağışıklık sistemi problemi olmayan bebeklerde bu lezyonlar kendiliğinden geçer. Ayrıca emen bebeklerde ağız içinde pamukçuk denilen beyaz lezyonlar görülebilir. Ağız ve diş bakımını yeterli düzeyde yapmayan ve ağız hijyeni bozuk çocuklarda da pamukçuk görülebilir. Çocuklarda ateşli hastalıklar sırasında nadiren de olsa uçuk izlenebilir. 

Ağız Yarasına Ne İyi Gelir?

Ağız yaraları genellikle doğal maddelerle gargara yapılarak iyileştirilir. Ağız yarası nasıl geçer sorununa cevap arayan insanoğlu çok eski zamanlardan beri doğal yöntemlerden faydalanmaktadır. Doğal yöntemlerle geçmeyen ağız yaraların tedavisinden antibiyotik ya da antiviral ajanlardan faydalanılabilir. Dudakta gelişen uçukların tedavisinde antiviral madde içeren kremler fayda sağlayabilir. Ağız yaralarını iyileştirebilecek bir takım doğal maddeler şunlardır. 

Karbonat

Ağızda ortaya çıkan lezyonlar için karbonat sıklıkla kullanılır. Karbonatın iltihapları azaltmaktaki etkisi ile hem yara iyileşir hem de ağrı diner. Bir çay kaşığı karbonat ile bir miktar ılık su karıştırılarak macuncu bir kıvamda hazırlanan karışım yaranın üzerine sürülerek bir süre lezyon üzerinde bekletilmelidir. Daha sonra bu karışım temiz ılık suyla durulanmalıdır. 

Tuz

Tuzlu su ile gargara ağız yaralarının tedavisinde fayda sağlayabilir. Tuz aynı zamanda aft ağrısını da hafifletir. Yarım bardak ılık suda bir çay kaşığı normal ev tuzu eritilir ve bu suyla günde birkaç kere hatta birkaç saatte bir bu suyla, yutmadan 15-30 saniye gargara yapılabilir.  

Karanfil yağı 

Karanfil yağının ağrı dindirici özelliği bulunmaktadır. Çok ağrılı olabilen ağız içi aft benzeri lezyonlarda ağrıyı hafifletmekte kullanılabilir. 

Aloe Vera

Aloe vera bitkisinin jeli doğrudan aftın üzerine uygulanarak ağrıyı azaltmakta ve iyileşme sürecini hızlandırmakta kullanılabilir. Aloe vera suyu da aynı etkiyi gösterir. Ayrıca çatlamış dudaklar ve uçuk gibi diğer ağız lezyonlarında da faydalı olduğu izlenmiştir. 

Meyan Kökü

Meyan kökünün doğal iyileştirici özellikleri, ağız yaralarında da olumlu sonuçlar verir.

Hindistan cevizi yağı

Hindistan cevizi yağı doğal bir antimikrobiyal maddedir. Susam yağı veya diğer yenilebilir yağlarla karıştırılarak kullanılacak hindistan cevizi yağı gargarası ağız yaralarının tedavisinde çok eski zamanlardan beri kullanılan bir uygulamadır. 

Ada Çayı

Bilinen en eski mikrop öldürücü bitkilerden olan ada çayı, ağız yaralarının tedavisinde de kullanılabilir. Kolaylıkla her yerde bulunabilen yaprak şeklindeki ada çayı, sıcak suda demledikten sonra gerek gargara yaparak, gerekse de ağız içinde bir miktar tutup içerek kullanılabilir. Ada çayı gargarası ağız içi hijyeni sağlayarak hem iltihaplanmayı azaltır hem de ağrı sağaltımında faydalı olur. 

Bahsedilen doğal yöntemlerle geçmeyen ya da sık sık tekrarlayan ağız yaraları daha ciddi hastalıkların habercisi olabilir. Böyle bir durumda bir kulak burun boğaz uzmanı ya da diş hekiminden randevu almayı ihmal etmeyiniz.

Halk arasında ağız yarası olarak da bilinen aft; yuvarlak, sarı ve beyaz, kenarları kırmızı renkte ağızda çıkan ülserlere verilen isimdir. Ağız içinde çeşitli kısımlarda bir ya da birden fazla sayıda ortaya çıkabilecek aft, erkeklere kıyasla kadınlarda daha çok görülür. Hormonal değişiklikler, stres, vitamin ve mineral eksikliği ve bazı rahatsızlıkların afta neden olduğu bilinse de diş ve ağız sağlığına dikkat etmemek, sert ve tahriş edici yiyecekler ile asitli içecekler tüketmek de aft oluşumunu tetikleyebilir. Yaklaşık 10 gün içerisinde kendiliğinden geçebilen aftların iyileşmesini hızlandırmak ve ağrıyı azaltmak için evde uygulanabilecek birtakım basit yöntemler mevcuttur. Ancak, uzun süre geçmeyen ve ağrısı şiddetlenen aftlar için doktora başvurmak gerekir.

Aft Nedir?

Aftöz ülser olarak da adlandırılan aft; dudak ve yanakların iç kısmında, dilde, damakta veya diş etinde görülen oral ülserlere verilen isimdir. Kenarları sarı ya da kırmızı renkte, ortası ise beyaz küçük lezyonlardan oluşan aft, bulaşıcı değildir. Halk arasında ağız yarası olarak da adlandırılan aftın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak, darbe, ağız içini ısırma, gıdalara karşı hassasiyet, vitamin eksikliği, stres, ağız ve diş sağlığına dikkat etmeme, bazı hastalıklar ve hormonal değişimlerin aft ile bağlantılı olduğu söylenebilir. Aft, ağız içerisinde hassas bölgelerde ortaya çıkmasından dolayı kişinin yemek yemesine ya da içmesine engel olabileceği gibi, kimi zaman yutma güçlüğüne de neden olur. Aft, genellikle 5-10 gün içerisinde kendiliğinden geçer, ancak aftların ağrısı şiddetli ve uzun sürüyorsa konuyla ilgili bir doktora başvurmak en iyisi olacaktır.

Aft, boyut ve iyileşme süresine göre üç grupta sınıflandırılır. Çapı 1 cm’den küçük olan minör aft, en sık görülen aft türüdür ve iz bırakmadan kısa bir sürede iyileşir. 1 cm’den büyük olan majör aft ise daha uzun sürede iyileşir ve iz bırakabilir. Majör aft, yutak veya yemek borusunda da görülebilir. Herpetiform aft ise çok nadir görülen bir aft türüdür. Çok sayıda ülserin bir arada görüldüğü bu aft, 7 ila 30 gün arasında iyileşir.

Aft Neden Çıkar?

Aftın neden oluştuğu tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte, bazı hastalıklar ve çevresel bazı faktörlerin afta neden olduğu düşünülmektedir. Afta neden olabilecek faktörler şu şekilde sıralanabilir:

• Vitamin ve mineral eksikliği (folik asit, B12, demir, çinko)
• Yanağı ısırmak
• Ağza darbe almak
• Ergenlik, regl veya hamilelik döneminde görülen hormonal değişiklikler
• Sert veya çok sıcak yiyecekler tüketmek
• Stres ve kaygı
• Genetik faktörler
• Gıda hassasiyeti (glüten, çikolata, süt, fıstık, fındık, badem, domates, incir, limon, çilek, inek sütü, sirke, turşu, tuzlu, baharatlı ve acılı yiyecekler)
• Asitli içecekler
• Ağza tam oturmayan takma dişler
• Diş teli kullanımı
• Kırık diş
• Uçuk virüsü
• Bazı ilaçlar
• Bazı romatizmal hastalıklar
• Bazı deri hastalıkları
• Ağız kanseri
• Çölyak hastalığı
• Behçet hastalığı
• Mide mikrobu
• Sigara içmek
• Bağışıklık sisteminin zayıf olması

Aft Nasıl Geçer?

Aft, genellikle 7 ila 10 gün içinde kendiliğinden geçen lezyonlardır. Aftın sebep olduğu ağrı ya da rahatsızlıktan daha kısa sürede kurtulmak için uygulanabilecek basit yöntemler ise şu şekildedir:

• Tahriş edici, sıcak, baharatlı, acı ve asitli yiyecek/içeceklerden uzak durmak
• Vitamin ve mineral takviyesi almak
• Stresten uzak durmak
• Tuzlu ya da karbonatlı su ile gargara yapmak
• Yemeklerden önce aftın üzerine ağız için kullanılan anestezik krem sürmek
• Doktor kontrolünde antibiyotik kullanmak

Aft Oluşumu Nasıl Engellenebilir?

Aft oluşumunu engellemek için evde alınabilecek önlemler ise şu şekilde sıralanabilir:

• Sert, kabuklu ve tahriş edici yiyeceklerden uzak durmak
• Ağız bakımına özen göstermek
• Düzenli olarak diş doktoruna gitmek
• Dengeli ve sağlıklı beslenerek bağışıklık sistemini güçlü tutmak
• Sigara içmemek
• Diş ipi kullanmak
• Ağza tam oturmayan takma diş kullanmamak

Aft İçin Ne Zaman Doktora Gidilmelidir?

Aftın alınan önlemlere rağmen 7 ila 10 gün içerisinde geçmediği durumlarda doktora başvurmak gerekir. İlerleyen aftlar, bazı komplikasyonlara neden olabileceği gibi, ciddi sağlık sorunlarının belirtisi de olabilir. Ayrıca, ağızda çıkan yaralara aşağıdaki belirtilerin eşlik ettiği durumlarda mutlaka bir doktora görünmeli ve gerekli tedavi planı uygulanmalıdır:

• Şiddetli ağrı
• İshal
• Ağız dışında genital bölgede de aft oluşumu
• Aftın 3 haftadan daha uzun sürmesi ve bir türlü iyileşmemesi