Gece Şairi

Tanrı

Bin birinci gece şairi yarattı,

Bin ikinci gece Cemal’i

Bin üçüncü gece şiir okudu Tanrı,

Başa döndü sonra,

Kadını yeniden yarattı.

Ülkü Tamer

Cemalettin Seber ya da hepimizin tanıdığı ismiyle Cemal Süreya, yılında Pülümür’de doğmuştur.

Sürgününden sonra ailesiyle Bilecik’te yaşamaya başlayan Cemal Süreya, ortaokulun ardından Haydarpaşa Lisesi’nde ve sonra Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümlerinde öğrenim görmüştür.

Cemal Süreya, ilk evliliğini Seniha Nemli; ikinci evliliğini, o dönemin Yelken isimli dergisinde çalışan Zuhal Tekkanat ile yapmıştır. Şairin her iki evliliğinden de birer çocuğu vardır. Üçüncü evliliğini Güngör Demiray ile yapan Süreya, bu evliliğin sürmemesi üzerine oğlu Memo’nun annesi Zuhal Tekkanat’la yeniden birleşmiştir. Tekkanat’la birliktelikleri ayrılıkla sonuçlandıktan sonraysa, son olarak, bir kitabevi sahibi olan Birsen Sağnak ile evlenmiştir.

Ortaokul yıllarından itibaren edebiyatla ilgilenen Süreya, şiir yazmaya ve Fransızca öğrenmeye de bu yıllarda başlamıştır. Lise yıllarında ise edebiyata olan ilgisi giderek artmıştır.

Üniversite yıllarında I. Yeni Şiiri ile ilgilenen ve edebi araştırmalar yapan Süreya’nın yazıları, çeşitli takma isimlerle pek çok dergi ve gazetede yayımlanmıştır.

Şairin ilk şiiri ise, yılında Mülkiye dergisinde yayımlanan Şarkısı Beyaz’dır. Daha sonra kitaplarında bu şiire yer vermemiştir.

Lisans öğreniminin ardından çeşitli kademelerde maliye müfettiş olarak görev yapan Cemal Süreya, yılında emekli olmuştur. Ancak, emekli maaşının yetmemesi sebebiyle bir bankada çalışmaya başlamıştır. Banka iflas edince yargılanan şair, dava sonucunda beraat etmiştir.

Cemal Süreya’nın kullandığı bazı takma isimler Birsen Sağanak, Hasan Basri, Osman Mazlum, Cemasef, Suna Gün, Ali Hakir ve Ahmet Gürsu’dur.

İsmi, Gül şiiri ile edebiyat dünyasında duyulmaya başlayan Süreya’nın yılından itibaren Üvercinka, Güzelleme, Cigarayı Attım Denize gibi şiirleri dergilerde yayımlanmıştır.

Babasının ölümünün ardından sarsılan şair, Sizin Hiç Babanız Öldü Mü şiirini bu dönemde kaleme almıştır.

’li yılların ikinci yarısında Süreya’nın ilk kitabı olan Üvercinka yayımlanmıştır. Büyük ses getiren kitap, Süreya’ya, Yeditepe Şiir Armağanını () kazandırmıştır.

Süreya, aynı zamanda, yılında Göçebe şiiriyle Türk Dil Kurumu Şiir; Sıcak Nal ve Güz Bitiği şiirleriyleyse yılında Behçet Necatigil Şiir Ödüllerini almıştır.

Politika gazetesinde köşe yazarlığı yapan ve bir süre Aydınlık gazetesinde yazan Cemal Süreya’nın yazıları; Pazar Postası, Saçak ve ’e Doğru gibi pek çok yayın organında yayımlanmıştır.

Ayrıca Süreya, yılından itibaren yalnızca dört sayısı olan Papirüs isimli bir dergi çıkartmıştır.

Denemeler, eleştiri yazıları, çeviriler ve şiirlerin yanı sıra çocuk edebiyatına olan yakınlığıyla da tanınan Süreya, Çocukça isimli bir dergide Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi isimli köşesinde çocuklara yönelik yazılar yazmıştır.

İkinci Yeni Hareketinin kurucuları arasında yer alan Süreya’nın pek çok şiirinde Garip Akımının etkileri de görülmektedir.

Kendine özgü bir yazın diline sahip olan Süreya, 9 Ocak tarihinde hayata veda etmiştir.

Ölümünün ardından, Kadıköy’de, yaşadığı sokağa ismi verilmiştir.

BONUS

Üvey kızı Gonca Uslu tarafından aktarılana göre; Cemal Süreya iddiaya girmeyi çok seviyordu. Soyadındaki bir ‘y’ harfini sildirmesi de şair bir arkadaşıyla bir telefon numarası üzerine girdiği iddiayı kaybetmesi sonucunda gerçekleşmiştir.

Süreya soyadı ilk kez, yılında yayımlanan Elma şiirinde görülmüştür.

Öyle Uzaktan Seviyorum Seni

Uzaktan seviyorum seni!
Kokunu alamadan,
Boynuna sarılamadan.
Yüzüne dokunamadan.
Sadece seviyorum!
Öyle uzaktan seviyorum seni!
Elini tutmadan.
Yüreğine dokunmadan.
Gözlerinde dalıp dalıp gitmeden.
Şu üç günlük sevdalara inat,
Serserice değil adam gibi seviyorum.
Öyle uzaktan seviyorum seni,
Yanaklarına sızan iki damla yaşını silmeden.
En çılgın kahkahalarına ortak olmadan.
En sevdiğin şarkıyı beraber mırıldanmadan.
Öyle uzaktan seviyorum seni!
Kırmadan,
Dökmeden,
Parçalamadan,
Üzmeden,
Ağlatmadan uzaktan seviyorum.
Öyle uzaktan seviyorum seni;
Sana söylemek istediğim her kelimeyi,
Dilimde parçalayarak seviyorum.
Damla damla dökülürken kelimelerim,
Masum beyaz bir kağıtta seviyorum.

Cemal Süreya

Bu içeriği beğendiniz mi? Bunun gibi daha fazla içerik üretebilmemiz için bize Patreon´da destek olun. 🙂

Ahmet Haşim’in Kendini Çirkin Bulması

Gece Şairi Ahmet Haşim

Ülkemizin en önemli şairlerinden bir tanesi olan Ahmet Haşim, Fecri Ati Topluluğu‘nun en önemli şairleri arasındadır. Kendisini çirkin bulması ile de ünlenen şair, kendisinden nefret ediyordu. Aynalara tükürdüğünü söyleyen Ahmet Haşim, ilk şiirlerini henüz 13 yaşında yayınlatmıştı. İlk şiir yayınından sonra üç yıl içerisinde tam 13 şiiri yayınlanan Ahmet Haşim, küçük yaşlarda annesini kaybetmiştir. Annesini kaybetmesinin verdiği acı ile büyük bir boşluğa düşen Haşim, yatılı bir okulda okuduğu için içine kapanık bir hale gelmişti. Türkçe konuşmakta zorluk çeken Haşim, arkadaşlarının kendisi ile Arap Haşim diye dalga geçmesi ile daha da çok içine kapanmıştır.

Kendisine has özellikleri bulunan Ahmet Haşim, edebiyatın sembolist şairlerin arasındadır. Yakup Kadri ile yakın arkadaş olan Haşim, Yahya Kemal’i hiç sevmezdi. Yahya Kemal’i

“Çirkin sesli zavallı bir adam”

olarak tanımlayan Ahmet Haşim, güzellikten nefret eden ve korkak bir insandı. Daimi olarak suikaste kurban gideceğini düşünen Haşim, bu nedenle yolda kendisine seslenen arkadaşlarını duymamazlıktan gelirdi. Uzun yıllar boyunca evlenmek isteyen ancak kadınların her birine farklı bir olumsuz özellik addeden Haşim, bu nedenle çok uzun yıllar boyunca evlenememiştir.

Ahmet Haşim’in Aşk Hayatı

Her gördüğü kadına aşık olan Ahmet Haşim, neredeyse hiçbirine açılamamıştır. Kumral, beyaz tenli genç bir adam olan Ahmet Haşim, sanıldığının aksine çirkin değildir. Kendisini çirkin bulduğu için ömrü boyunca ızdırap çeken Haşim bunu başım şiirinde şu şekilde konu almıştır:

Bi-haber gövdeme gelmiş, konmuş
Müteheyyic, mütekallis bir baş
Ayırır sanki bu baştan etimi
Ömr-ü ehrama muadil bir yaş
Ürkerim kendi hayalatımdan
Sanki kandır şakağımdan akıyor
Bir kızıl çehrede ateşten gözler
Bana güya ki içimden bakıyor
Bu cehennemde yetişmiş kafaya
Kanlı bir lokmadır ancak mihenim
Ah Ya Rabbi! Nasıl birleşti
Bu çetin başla bu suçsuz bedenim.

Bütün zamanını aşk ile yaşayan Ahmet Haşim, evlilik için çeşitli girişimlerinde bulunmuştur. Örneğin, İstanbul’da güzel ve genç bir hanımla tanıştıktan sonra kızı istemeye gittiklerinde Haşim birden bire ortadan kaybolur. Daha sonra kaçışının sebebini kızın annesinin acuze olması, birkaç yıl sonra kızın kendisinin de acuze olacağından kaynaklandığını ifade etmiştir. Bir diğer evlilik girişimi ise kayınvalide adayının kağıda sarılmış uskumru balığını Haşim’in paltosunun yan cebine koymasından dolayı başarısızlık ile sonuçlanmıştır. Bir diğer evlilik girişimi ise Haşim’in çirkinlik kompleksi nedeniyle sona ermiştir. Hâşim’in arkadaşı, nişanlısına

“Nasıl bu çirkin adamla evleniyorsun?”

diye sormuş, nişanlısı ise kendisini sanatını sevdiğini ifade etmiştir. Bu konuşma, Haşim’e ulaştığında Haşim, evinde bir yemek vermiş ve misafirlerine midye dolması ikram etmiştir. Nişanlısının midye dolmasının içinde ise edebiyatçının altın nişan yüzüğünü yer almaktadır. Nişan yüzüğünü bir midye dolmasının içerisinde iade eden Haşim yılında tedavi amacıyla Almanya’ya gitmiştir.

Ahmet Haşim’in Hastalığı ve Yaşamının Son Dönemi

Böbreklerinde kireçlenme başlayan ve karaciğer hastalığı nükseden edebiyatçı, bir süre hastanede yatmıştır. Tedavisinin ardından eve döndükten sonra Zarife adlı bir kadın, Haşim’in bakımını üstlenir. Bu kadın ile düşünce, zevk ve mizaç benzerlikleri bulunan Haşim, Zarife Hanım’ın bulunmaz bir kadın olduğunu belirtmiş ve yılında kendisi ile evlenmiştir. Evliliklerinin ilk ayı bitmeden aramızdan ayrılan Ahmet Haşim, henüz bir ay bile sürmeyen evliliği ile yaşamının son günlerinde mutluluğu yakalamıştır. Ardında Merdiven, Bir Günün Sonunda Arzu, Karanfil ve Ağaç gibi unutulmaz şiirler bırakan Haşim, edebiyata yön veren şiirleri ile bugün bile yeni nesle şiirlerini ezberletiyor.

İlginizi Çekebilir:Beşir Fuat İntiharı

Paylaş:

FacebookTwitterEmailLinkedInWhatsAppPinterest

Nazım Hikmet, Özdemir Asaf, Gülten Akın başta olmak üzere ünlü şairlerimizin gece şiirlerini derledik.

1. Özlem, Özdemir Asaf

Uykunun içinde bir rüya,
Rüyamda bir gece,
Gecede ben&#;
Bir yere gidiyorum,
Delice&#;
aklımda sen.

Ben seni seviyorum,
Gizlice&#;
El-pençe duruyorum,
Yüzüne bakıyorum,
Söylemeden,
Tek hece.

John Atkinson Grimshaw, Whitby Harbour By Moonlight,

2. Gecenin Kapıları, Attila İlhan

Bütün kapılar kapandı, dışardayım
Birden karşıma çıkmayın korkuyorum
Uykusuzum fena halde, sokaktayım
Karanlık bastırdı mı bozuluyorum

Fena bir yerimden koptuğum doğru
Kendimden çok fazla yaşamaktayım
Nereye bağlanacak bu işin sonu
Aslında ben kimim meraktayım

Bütün kapılar kapandı, sokaktayım&#;

John Atkinson Grimshaw, View of Heath Street By Night,

3. Gece Vakti, Behçet Necatigil

Erkekler evlere çekildi çoktan,
Katran gibi camlara yapıştı perde.
Göreyim sıkıntıyı sav başından,
Gel de dolaşma caddelerde.

Kale her zamankinden korkunç:
Gece vakti, karlar altında, kışın.
Üzüyor mu seni delikanlı,
Yollar gibi sokaklarda kalışın

John Atkinson Grimshaw, Yew Court, Scalby, Near Scarborough,

4. Gece, Yahya Kemal Beyatlı

Kandilli yüzerken uykularda
Mehtabı sürükledik sularda…

Bir yoldu parıldayan, gümüşten,
Gittik…Bahs açmadık dönüşten.

Hulya tepeler, hayal ağaçlar…
Durgun suda dinlenen yamaçlar…

John Atkinson Grimshaw, Reflections On The Thames,

5. Gece İçinde, A. Kadir

Sıcacık bir yağmur siner
kara gecenin içine,
toprak somun gibi kabarır.
Tak tak vurulur kapıma,
kişner kapımda kır atım,
dünyam gümüşler kuşanır.

John Atkinson Grimshaw, Moonlight, Wharfedale,

6. Piraye İçin Yazılmış Saat Şiirleri, 13 Aralık , Nazım Hikmet

Gece kar birdenbire bastırmış.
Bembeyaz dallardan dağılan kargalarla başladı sabah.
Göz alabildiğine Bursa ovasında kış
başsızlık ve sonsuzluk geliyor akla.
Sevgilim,
değişti mevsim
çekişen gelişmelerden sonra bir sıçramakla.
Ve karın altında mağrur
hamarat
sürüp gidiyor hayat…

John Atkinson Grimshaw, On The Clyde Glasgow,

7. Gece Bitkilerinden, Cemal Süreya

Gece bitkilerinden korkuyorum,
Hayır, geceleri bitkilerden!
Gizlenirken vurulmuş ulaklara ağıttır
Bana açtığın her telefon.

İki kalp arasında en kısa yol:
Birbirine uzanmış ve zaman zaman
Ancak parmak uçlarıyla değebilen
İki kol.

An ki fıskıyesi sonsuzluğun
Keşke yalnız bunun için sevseydim seni.

John Atkinson Grimshaw, Westminster Bridge By Moonlight,

8. Gündüz Yarasaları, Oruç Aruoba

Geceyi düşleriz gündüzken,
Geceyken de gündüzü,
Yitirebileceklerimiz yitiktir
Onlardan uzaktayken ama
Özleriz, döneriz yeniden
Yitirmeden
Yitirebileceklerimizi
Yitiremediklerimize.
Yitirebilirdik, deriz;
Ama yalnızca bir fiil çekimi bu
Tutsaklıklara bağlamışız özgürlüğümüzü.
Gündüz yarasalarıyız biz.

John Atkinson Grimshaw, Princes Dock Hull,

9. Gece Nöbeti, Murathan Mungan

Sen geceyi tutuyorsun.. ben nöbetini..
Uzak dağ kışlalarında..
Görmüyoruz birbirimizi..
Usul usul sis iniyor..
Kopmuş yollara..
Işığı hafif.. uykusu ağır koğuşlarda üzerini örtüyorum senin..
Bir çığ gibi büyüyorsun rüyalarımda..
Sevgilim sevgilim
Yıldızları daha büyüktür bazı gecelerin
Nöbet kadar yalnızken öğreneceksin bunu da..

John Atkinson Grimshaw, Southwark Bridge From Blackfriars By Moonlight,

Gece Yalnız Geçilmez, Haydar Ergülen

şiirle aşkla kapanmaz boşluk büyür daha da
boşluğa heves et ama ondan iyilik umma
şiire heves etme, aşk yalnız yürür
ve yalnız geçilen gece şiire çıkar…

John Atkinson Grimshaw, Moonlight On The Lake, Roundhay Park, Leeds,

Bu Gece, Fazıl Hüsnü Dağlarca

Bu gece, bu gece,
Uykusuzum, kederliyim, deliyim.
Yüzümde uzak sevgilerin serin aydınlığı,
Durmayalım şehir şehir, yıldız yıldız karanlıkta,
Bu gece ölmemeliyim.

Geceleyin, Ülkü Tamer

Geceleyin karanlıkta
Suya attım ben sesimi
Türkü oldu birdenbire
Denizinden geçen gemi
Geceleyin karanlıkta
Gülümsedim buluta ben
Saçlarına düşen yağmur
Gökkuşağı oldu birden
Geceleyin karanlıkta
Yıldız tuttum gök içinde
Işığını sana vurdu
Bir gül açtı yüreğinde

John Atkinson Grimshaw, The Tryst,

Sensiz Yok Hiçbir Şey, Oktay Akbal

Geçip gider mutluluklar aramamalı onları
Yenileri varken birbiri ardına gelen
Kişi geçmişi arar içinde olduğu zamandan hoşnut değilse
Ben yarınların daha güzel doğacağına inanıyorum
Seninle hep seninle olacağı için
Sen olacağın için o yarınlarımda
Gün batar kuşlar döner
Az sonra gideceğim bu evden yarın geceyarısı dönmek üzre
Hiç ayrılmamak elimle dokunmak sana hep görmek seni hep

John Atkinson Grimshaw, Figure In The Moonlight

Ölü Bir Deniz Yıldızı, Edip Cansever

Parlar ki şimdi ara sıra geceleri
Diplerde, derinlerde, yalnızlığımda
Ölü bir deniz yıldızıdır mutluluk

John Atkinson Grimshaw, Scarborough Lights,

Yalnız Değiliz, Ahmed Arif

Bir ufka vardık ki artık
Yalnız değiliz sevgilim.
Gerçi gece uzun,
Gece karanlık
Ama bütün korkulardan uzak.
Bir sevdadır böylesine yaşamak,
Tek başına
Ölüme bir soluk kala,
Tek başına
Zindanda yatarken bile,
Asla yalnız kalmamak.

John Atkinson Grimshaw, Home Again,

Zaman Kırıntıları, Ahmet Hamdi Tanpınar

Kim tanır bizi şimden sonra,
Aydınlığı kıt gecemize
Misafir olanlardan başka;
Kuru tahta üstünde bizimle
Paylaşanlar günlerimizi
Ve benim gözlerimle bakanlar güneşe
Ancak tanır bizi
Mor çemberlerin uçuştuğu akşam sularından!
Akşamın tek bir ağaç gibi
Dal budak saldığı sular
Çocukluk rüyalarının bahçesi!

John Atkinson Grimshaw, Harbor Scene,

Gece Rüzgarı, Necati Cumalı

Efkarın arttı mı geceleri
Geçir paltonu sırtına
Atkını iyice sar
Bırak adımlarına kendini

Arsalar apartmanlar arasından
Yürü kenar mahallelere doğru
Gittikçe daralan sokakları
Işığı azalan dükkanları
Fakirleşen kalabalığı geç
Birden yol önünde yükseliverir
Başlar ovadan doğru esmeye
Garip bir gece rüzgârı

Havada kekremsi tohum kokuları
Gözlerin etrafa alışır yürüdükçe
Düşüncen açılır
Kıyı gibi pırıl pırıl her tren geçtikçe
Yerden kara bir bulut gibi kalkar dumanı
İlerler yük arabaları taşlara çarpa çarpa
İlerler sırtlarında yorganları gene de
Anadolu’nun âvare gece yolcuları

Rüzgârda hızını arttırdıkça arttırır
Karanlıkta görür gibi olursun yarını
Gittikçe daha hızlı daha sert
Yüzüne saçlarına doğru estikçe
Sıklaştır adımlarını

John Atkinson Grimshaw, The Gossips, Bonchurch, Isle of Wight,

Veda, Sezai Karakoç

Sen bir gece gelsen
Güneş doğmasa
Gitmeden yine gelsen
Bu yeni geleni
Bu bize bakanı
Sana bir anlatsam
Güneş doğmasa
Sandıkların içini göstersem sana
Çizdiğim resmin
Yalnızlığın geyik gözlü köşesinde
Bir rafa koyabilsen
Olup biteni ve onları
Sabaha kadar konuşsak

John Atkinson Grimshaw, In Peril,

Bekleyen, Necip Fazıl Kısakürek

Kimsesiz odanda kış geceleri,
İçin ürperdiği demler beni an!
De ki: Odur sarsan pencereleri,
De ki: Rüzgâr değil, odur haykıran!

John Atkinson Grimshaw, The Lovers

Geyikli Gece, Turgut Uyar

Geyikli gecenin arkası ağaç
Ayağının suya değdiği yerde bir gökyüzü
Çatal boynuzlarında soğuk ay ışığı&#;
İster istemez aşkları hatırlatır
Eskiden güzel kadınlar ve aşklar olmuş
Şimdi de var biliyorum
Bir seviniyorum düşündükçe bilseniz
Dağlarda geyikli gecelerin en güzeli&#;

Hiçbir şey umurumda değil diyorum
Aşktan ve umuttan başka
Bir anda üç kadeh ve üç yeni şarkı
Belleğimde tüylü tüylü geyikli gece duruyor.

John Atkinson Grimshaw, A Moonlit Walk,

Fesleğen, Engin Turgut

Ballı kadın çiçeği olmalısın sende şiir çoktur,
Akdeniz tadın var senin, yaz seni terk etmez,
gece yarısı şarkıların dudaklarında, gönlü ziyade
hayatlardan geçmişsin, dağlardan, nehirlerden
akmışsın, nice yalnızlıklardan uykusuz gelmişsin,
sarışın, göçebe bir hançeri ne zaman çıkarttın
göğsünden, sendeki başkalık ve rüya devrilmesin,
sende yaşayan ne varsa, bana aşkla gelsin isterim.

John Atkinson Grimshaw, Night Vigil

Siyah Beyaz, Gülten Akın

Beni dünyadan ötelere götürdün
Kollarımı bağladın dur dedin
Tuz kokan geceler dur dedi
Durdum bekliyorum, gelme
Ay aydınlık gece kara
Gözlerimin ardında karanlık ölesiye
Canlı ve cansız ne varsa sımsıkı
Bu saat daha yakın daha el ele
Şimdi yalnızlığımdan utanıyorum
Durdum bekliyorum, gelme

Kapak Resmi: John Atkinson Grimshaw, A Moonlit Walk,