Bebeklerde Yüksek Ateş Nasıl Geçer

Bebeklerde ve çocuklarda ateş kaç olmalı? Ateşi düşürme yolları neler?

Ateş, değişik hastalıklara karşı vücudun gösterdiği, bebek ve çocuklarda özellikle sık görülen bir bulgu. Tüm bebekler zaman zaman ateşlenir. Peki Bebeklerde ve çocuklarda ateş kaç olmalı? Ateşi düşürme yolları neler? Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları / Yenidoğan Uzmanı Prof. Dr. Filiz Bakar bebeklerde ve çocuklarda ateş ile ilgili merak edilenleri anlattı.

Normal şartlarda ateş minimum ve maksimum kaç derece olmalı? 

Normal vücut ısısı arası olup ortalama 37 derece olarak kabul edilmektedir. Vücut ısısı yaşa, aktivite düzeyine ve günün saatine göre değişim gösterir. Küçük bebeklerde vücut ısısı daha büyük çocuklar ve erişkinlere göre daha yüksektir. Yenidoğanlarda ortalama vücut ısısı derecedir. Sabah saatlerinde vücut ısısı daha düşük iken akşam saatlerinde 0,5 derece daha yüksektir.

Bebeklerde ve çocuklarda kaç derece ateş tehlike göstergesidir? 

Küçük bebeklerde (36 aya kadar) vücut ısısının 38 derece üzerine, daha büyük çocuklarda ise derece üzerine çıkması ateş olarak kabul edilmektedir. Ortamın çok sıcak olması ya da çocuğun kalın giysilerle giydirilmesi özellikle küçük bebeklerde vücut ısısını geçici olarak yükseltebilir. Ancak sıcaklık düşürüldüğünde ya da çocuğun giysileri hafifletildiğinde ateş düşmüyorsa bu durum gerçek ateş olabilir.

Çocuklarda ateş nasıl ölçülmelidir? 

Ağızdan, alından, kulak yolundan, koltuk altından, makattan ateş ölçülebilir. Makattan ölçüm çocuğu rahatsız ettiğinden pratikte çok kullanılmayan bir yöntemdir. Küçük bebeklerde koltuk altı, biraz daha büyük çocuklarda kulak yolundan ölçüm hekimler tarafından daha çok tercih edilen ve önerilen yöntemlerdir.

Hangi durumlarda yüksek ateş nedeni ile hastaneye başvurulmalıdır? 

Üç yaş altındaki bebeklerde ateş varsa mutlaka hastaneye başvurulmalıdır. Daha büyük çocuklarda dirençli ateş varsa, sık aralıklarla yükseliyorsa, beraberinde halsizlik, genel durum bozukluğu, kusma, baş ağrısı, ishal, öksürük, nefes darlığı, döküntü, eklemlerde şişlik ve bilinç kaybı varsa ebeveynler çocuğu acil olarak hastaneye götürmelidir. Özellikle 3 günden daha uzun süren dirençli ateş olması ciddi bir durumun göstergesidir ve hastaneye başvurulmalıdır.

Çocuğumuz covid mi grip mi nasıl anlarız? Ateş ikisinde de olur mu? 

Grip, nezle, bademcik enfeksiyonu gibi üst solunum yolu enfeksiyonları çocukluk çağında görülen ateşin bir numaralı sebebidir. Gripte de Covid’de de en sık görülen belirtiler boğaz ağrısı, boğazda gıcıklanma, kuru öksürük, kas ve eklem ağrıları, iştahsızlık, yüksek ateş, karın ağrısı ve ishaldir. Grip ve Covid u klinik belirti zemininde birbirinden ayırt etmek mümkün değildir ve hastaneye başvuran hastalarda sorgulama ve muayene ile ayırt etmek kolay değildir. Ancak PCR testiyle anlaşılabilir.

Çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür? Doktora gitmeden evde bakım nasıl olmalı? 

Ateş bir hastalık değildir. Özellikle enfeksiyon hastalıklarının önemli bir klinik belirtisidir. Bu yüzden ateşin tedavisinde ilk basamak nedenin saptanması ve ona yönelik tedavi başlanmasıdır. Ateş tek başına beyin hasarı yapmaz. Çocuğun ateşini düşürmek için ilk yapılacaklar sıvı alımının artırılması ve aktivitesinin kısıtlanmasıdır. Bunlara rağmen ateş çocuğa rahatsızlık veriyorsa ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Grip ilaçları da ateş düşürücü içerdiğinden ateş düşürücülerle beraber kullanılmamalıdır.

Ateşli havale nedir? 

38 derecenin üzerinde ateşle beraber kasılma ve bilinç kaybı ile seyreden bir durumdur. Altı ay -5 yaş arası çocuklarda görülmekle beraber en sık görüldüğü yaş grubu ay arasıdır. Ailede ateşli havale geçiren birey varsa risk artar. Çocuğun yakın zamanda aşılanmış olması riski arttırır. Daha çok virüs infeksiyonlarının seyrinde görülür. Genellikle infeksiyonun ilk gününde görülür. Sıklıkla 39 derece üzerindeki ateşlerde görülmekle beraber derece arasında da görülebilir.

Ateşle ilgili doğru bilinen yanlışlar nelerdir? 

Aileler çocuklarında ateş olduğunda özellikle ateşli havale korkusu ile telaşlanıp kaygılanıyorlar. Oysa ateş vücudun infeksiyon etkenleri ile savaşmada verdiği sağlıklı bir tepkidir. Bu açıdan bakıldığında ateşin vücuda faydalı olduğu bilinmelidir. Ateş düşürücüler gerekli olmadığı takdirde kullanılmamalıdır. Ateş düşürücü infeksiyonu tedavi etmez, sadece çocuğu rahatlatır.

Formu doldurun, biz sizi arayalım:

Vücut ısısının 38 derece üstünde olması yüksek ateş olarak tanımlanır. Yüksek ateşin en belirgin nedenleri arasında ise vücuda yerleşen mikroplara karşı bağışıklık sistemimizin vermiş olduğu etkilerdir. Bu şu anlamada gelebilmektedir; bağışıklık sistemimizin aktif olarak çalıştığını. Fakat bebeklerde ve çocuklarda 40 dereceyi bulan yüksek ateş havale geçirme riskini getirdiği için tehlikeli bir durum söz konusudur. Bu tarz durumlarda vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna gitmeliyiz. Eğer o anda gidecek imkânımız yoksa ateşi düşürmek için neler yapmalıyız? İşte evde ateşi düşürme yöntemleri…

YÜKSEK ATEŞE NE İYİ GELİR?

Yüksek ateş durumunda ortaya aslında ateşli havale denilen durum çıkar. Bu tip durum en çok 6 aylık – 5 yaş grubu arası çocuklarda görülür. Ateşli havalenin görüldüğü durumlarda vücut ısısı 39 ve 40 dereceye kadar çıkar. Böyle bir durumda çocuklarda morarma ve bilinç kaybı yaşanabilir. Panik yapmadan çocuğun herhangi bir yere düşmesini, çarpmasını engellemelisiniz. Çocuğunuzu hemen sırt üstü kendinize dönük ve başı yan tarafa doğru bakacak şekilde tutun. Hava kanallarının açık olmasını ve çocuğun nefes almasını sağlayın. Vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna ulaşın.

ATEŞ NASIL DÜŞÜRÜLÜR?

Bu sorunun yanıtı aslında yaş gruplarına göre farklılık göstermektedir. Bebeklerde, çocuklarda ve yetişkinlerde uygulanan farklı yöntemler vardır. En tehlikeli yaş grubu ise bebeklerde olan yüksek ateştir. İşte yaş gruplarına göreateş düşürme yöntemleri:

Bebeklerde ve çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür?

1. Bebeklik döneminde hastalıklardan korumak için bebekler kat kat giyindirilir. Ayrıca bebeklerin bulundukları oda sıcak tutulur. Yüksek ateş durumunda bebeğin üzerindeki fazla olan kıyafetleri çıkartalım. Özellikle yelek tarzı yünlü giysileri hemen çıkartalım. Odanın sıcaklığını ölçüp 20 dereceye kadar düşürelim.
2. Anne sütü bu noktada çok önemlidir. Emiyorsa emzirmeye devam edelim, emmiyorsa sevdiği sıvı içecekleri verelim. Çünkü yüksek ateşle beraber sıvı kaybı olacaktır.
3. Elinizde ateş düşürücü ilaç varsa doktorun ya da kullanma kılavuzunun içinde yer alan bilgilere bakarak uygun dozda verelim. Fitil varsa uygun pozisyonda bebeğe uygulayarak ateşinin düşmesini sağlayabilirsiniz.
4. Ilık bir su hazırlayarak bebeğe duş aldıralım. Bu sayede vücut ısısı aniden düşmeye başlayacaktır.
5. Çocukların alnına bez koyarak ateşi düşürmeye çalışmayın. Ateş düşürmek için sirkeli su gibi maddeleri çocuğunuza sürmeyin. Çocuklara antibiyotik vermeyin sadece doktor tavsiyesi üzerine kullanın.

Yetişkinlerde ateş düşürmek için ne yapmalı?

Bebekler ve çocuklarda uygulanan yöntemler daha tedbirli olduğu için yetişkinlerde ateş düşürülmesi daha kolaydır. Evde ateş nasıl düşürülür? Diyorsanız şu yöntemleri denemenizde fayda var:

• Hafif ılık su ile duş almak
• Ateş düşürücü ilaç içmek
• Bol bol su içmek
• Nefes alabilmek için burnunuzu açık tutun
• Soğuk bez ile koltuk altı bölgesine aralıklarla kompres uygulayın
• Oda sıcaklığını düşürmek
• Bulunduğunuz ortamdan dışarı çıkın, temiz hava alın
• Rahat giysiler giymek ve fazlalık olan giysileri çıkarmak
• Bolca dinlenin
• Kesinlikle sigara içmeyin
• Kahve, alkol gibi içeceklerden uzak durun

HANGİ YİYECEKLER ATEŞİ DÜŞÜRÜR?

Ateşi düşüren yöntemlerden biri de yiyecek ve içeceklerdir. Bazı besinler vücut ısısı dengeler. Ateşe ne iyi gelir? Sorusunun yanıtına bir de size önereceğimiz yiyecek ve içecekleri deneyerek ateşi düşürmeye çalışabilirsiniz. Bu öneriler yetişkinler için geçerlidir. Bebekler ve çocuklar için doktor tavsiyesi dikkate alınmalıdır.

• Kuru yemişler
• Yeşil çay
• Mor ve koyu kırmızı gıdalar
• Yeşil gıdalar
• Zerdeçal ve zencefil
• Ahududu, Çilek, Mandalina
• Enginar, Ceviz, Acı biber tozu
• Kızılcık, Kekik, Pancar
• Kiraz, Lahana, Elma püresi

EN ETKİLİ ATEŞ DÜŞÜRÜCÜ

Eğer yüksek ateş problemi var ve siz o anda uygulayabileceğiniz ateş düşürme yolları arıyorsanız en etkili yöntem ılık suda duş almaktır. Suyun derecesi soğuğa biraz daha yakın olmalıdır. dakikalık bir duş vücut ısınızı düşürecektir. Duştan sonra varsa ateş düşürücü ilaçlar kullanabilirsiniz. Ateş düşürmek için en yapılır konusunda en mantıklı yöntem bunlardır. Eğer sağlık kuruluşlarına gitme imkânınız varsa ilk tercihiniz orası olmalıdır.

Çocuklarda görülen yüksek, ateş anne babaları en çok korkutan sağlık sorunlarından biridir. Ateşin görülmesiyle birlikte paniğe kapılan ebeveynler, çocuğa ateş düşürücü ilaçlar içirmek veya kalın kıyafetler giydirmek gibi bilinçsiz yaklaşımlarda bulunmaktadır. Ancak bu durum,  ateş tablosunun daha ağır seyretmesine neden olabilir.

Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uzmanları, çocuklarda yüksek ateş durumunda yapılması gerekenler hakkında bilgi vererek ailelere önerilerde bulundu.

Ateş vücut direncini artırıyor

Ateş; normalin üstündeki vücut ısısı olarak tanımlanabilir. Makattan yapılan ölçümlerde 38 derece üzeri, ağızdan 37,5, koltuk altından 37,2, kulaktan 38 derecenin üstündeki değerler ateş olarak kabul edilmelidir. Ateş çocuk hastalıklarında özellikle enfeksiyonlarda görülen bir bulgudur. Tek başına bir hastalık değildir. Ateş aynı zamanda vücudun enfeksiyon etkeniyle savaşmasını, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasını sağlar.

Yüksek ateşte çocuğun yaşına göre önlem alınmalı!

Ateşli bir çocukta, ateşin yüksekliğinden çok çocuğun yaşı ve genel durumu önemlidir. ay arası bebeklerde, normalin üstünde ölçülen bir vücut ısısı hangi değerde olursa olsun hemen doktora ulaşmayı gerektirir. Daha büyük çocuklarda ise, çocuğun genel durumuna dikkat etmek gerekir. Eğer çocuk uyanık ve aktifse, oynuyorsa, yiyip içebiliyorsa, uykusu düzeni ve solunumu normalse, ateş düşürücü önlemler alındıktan sonra ateşin seyrine göre doktora danışılır. Çünkü ateşin yüksekliği ile hastalığın ağırlığı paralel değildir. Çocuklarda ateşin en sık nedeni olan basit viral enfeksiyonlar, derece ateşe neden olabilirken bazı ciddi hastalıklar çok yüksek ateşe yol açmayabilir. Ancak çocukta; uyku hali, huzursuzluk, solunum zorluğu ve şiddetli ağrısı varsa, yeme içmeyi reddediyorsa, ateşi düşse de genel durumu düzelmiyorsa veya ateş saatten uzun sürerse, yine doktora ulaşmak gerekir.

Yenidoğan bebeklere sıcak ortamlarda ince kıyafetler giydirilmeli

Soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonlar ateşin sık görülen nedenleridir. Soğuk algınlığında ilk 24 saat tek bulgu ateş olabilir, diğer belirtiler arkadan gelir. Anjin, orta kulak iltihabı, ishal, idrar yolu enfeksiyonu da ateşe yol açar. Nadiren zatürre, menenjit, tüberküloz gibi ciddi enfeksiyonlar da ateşin nedeni olarak saptanabilir. Bazı aşılardan sonra ateş görülebilir, aşıyı yaparken doktor gerekli uyarıda bulunacaktır. Küçük bebekler, özellikle yenidoğanlar sıcak ortamlarda fazla giyimli olurlarsa, vücut ısılarını dengeleyemediklerinden ateşleri yükselebilir. Bu nedenle öncelikle oda sıcaklığı değerlendirilmeli, bebeğin üzerindeki kıyafetler azaltılmalı ve ateşi tekrar ölçülmelidir. Özellikle yenidoğan bebeklerde beslenme yetersizliği ve fazla tartı kaybı, vücut ısısının yükselmesine sebep olabilir. 

Ateşli çocuğun susuz kalmamasına özen gösterin!

•  Öncelikle ateşin düşmanımız değil, dostumuz olduğunu bilerek hareket edin. Ateşin yükselmesiyle, vücut enfeksiyon etkeniyle daha iyi savaşabilmektedir. O halde, ateşli çocukta hemen ateşi düşürmeye çalışmak gereksizdir.
  
  
  •  Ateşli çocuğun, normalden fazla sıvı almasına, susuz kalmamasına dikkat etmek gerekir. Eğer bir enfeksiyon söz konusuysa, ateşi düşürmek enfeksiyonu daha çabuk iyileştirmeyecek, nedeni ortadan kaldırmayacaktır. Ancak çocuk ateşli dönemde kendini kötü hissediyorsa, halsizse ateş düşürücü ilaçların yardımıyla kendini daha iyi hissedecektir. Bu durumda, doktorun önereceği ateş düşürücüler kullanılabilir.
    
    
  •  Eğer ateş çok yüksek değilse ve çocuk kendini kötü hissetmiyorsa, ilaç vermeden önce ılık bir duş aldırılabilir. Bulunduğu oda serin tutulmalı, giysileri mümkün olduğunca ince ve pamuklu olmalıdır. Çocuğun genel durumu ateşin yükseliş hızı, ateş düşürücülere verdiği cevap takip edilmeli ve bir uzman doktora danışılmalıdır.