Rektoskopi Yorumları

Ucunda ışık olan, yaklaşık cm uzunluğunda, 12 mm çapında, 4 yöne hareket edebilen, hortum şeklinde bir aletle kalın bağırsağın direkt olarak incelenmesi işlemine kolonoskopi denir.
Kolonoskopi işlemi ile kalın bağırsak segmentleri direkt olarak gözle incelenmekte olup; işlem esnasında parça almak, polipleri tamamen çıkarmak, kanama varsa müdahele etmek gibi birçok tıbbi işlemi yapmakta mümkündür. Kolonoskopi işlemi deneyimli gastroenterologlar tarafından yapıldığı zaman tanı değeri %99 lara çıkmaktadır. Ülkemizde birçok merkezde deneyimsiz ve standart eğitim almamış kişiler tarafından da yapılabilmekte olup; bu durum çoğu kez yanlış tanı ve tedavilere neden olabilmektedir. Bu nedenle deneyimli endoskopist seçimi önem arz etmektedir.

KOLONOSKOPİ KOLAY MIDIR?
Kolonoskopi işleminin bu kadar önemli olmasına rağmen, işlemin geçmiş yıllarda oldukça zor ve ağrılı yapılıyor olması, hatta günümüzde bile birçok merkezde aynı şekilde ağrılı yapılması, hastaları işlemden korkutmaktadır. Artık birçok merkezde ve bizim kliniğimizde kolonoskopi işlemi hastalar hafif uyutularak yapılmakta ve hasta işlem esnasında hiçbir acı ve sıkıntı hissetmemektedir. Hatta işlemin yapıldığına inanmamaktadır. Kliniğimizde çoğu kez kolonoskopi işlemi esnasında gastroskopi (Mide incelemesi) işlemide aynı anda yapılmakta ve hasta bir kez uyutularak iki işlemi yaptırmış olmanın kolaylığını yaşamaktadır.

Gastroskopi

Ucunda ışık olan, yaklaşık cm uzunluğunda, mm çapında, 4 yöne hareket edebilen, hortum şeklinde bir aletle yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağının direkt olarak incelenmesi işlemine gastroskopi denir.

Gastroskopi işlemi esnasında yemek borusu, mide ve oniki parmak bağırsağı direkt olarak gözle incelenmekte olup; işlem esnasında parça almak, polipleri çıkarmak, kanama varsa müdahele etmek ve darlıkları balonla açmak gibi birçok tıbbi işlemi yapmakta mümkündür. Gastroskopi işlemi deneyimli gastroenterologlar tarafından yapıldığı zaman tanı değeri %99 lara çıkmaktadır. Ülkemizde birçok merkezde deneyimsiz kişiler tarafından da yapılabilmekte olup; bu durum çoğu kez yanlış tanı ve tedavilere neden olabilmektedir. Bu nedenle deneyimli endoskopist seçimi önemlidir.

Rektoskopi

Yaklaşık 30 cm uzunluğunda mm çapında çelik boru şeklinde, dışarıdan aydınlatma ile kalın bağırsağın son kısımlarının (30 cm) incelenmesi işlemidir. Rektoskopi işlemi, bir gün önceden hazırlık gerektirmez, işlem öncesi lavman ile bağırsak temizlenmesi sonrası uygulanır. İşlem sırasında polipektomi, biyopsi vb tıbbi müdahale imkanları vardır. Kalın bağırsak son kısımları ile ilgili patolojiler (Hemoroid, anal fissür, rektal ülserler, rektal kitle, rektal kanama, rektit ) düşünülüyorsa kolayca uygulanabilir. İşlem ağrılı olmayıp; çok kısa sürede uygulanabilmektedir. İşlem sonrası hasta günlük yaşantısına devam edebilmektedir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Rektoskopi Nedir?
Rektoskopi Neden ve Nasıl Yapılır?

Rektoskopi nedir?

Rektoskopi, dışkının geçici bir süre depolanmasını sağlayan sindirim sisteminin alt parçası olan rektumun incelenmesini sağlayan endoskopik bir yöntemdir. Doktorun rektumu incelemesi için kullanılan alete rektoskop veya proktoskop   bu alet yolu ile gerçekleştirilen  inceleme işlemine de rektoskopi veya proktoskopi adı verilir.

Rektoskopi işlemi nasıl gerçekleştirilir?

Rektoskopi ile görsel muayene rektoskop adı verilen bir cihaz kullanılarak gerçekleştirilir. Rektoskop, rektumda hastanın anüsünden geçirilir ve anüsten otuz - otuz beş santimetre uzaklıktaki bağırsakların bölgeleri incelenebilir. Bir elektrikli ampul ve hava kaynağı olan bir aydınlatma armatüründen oluşmaktadır.  İncelemeyi kolaylaştırmak ve rektum boşluğunu genişletmek için hava ile beslenir. Rektum boşluğunun şişirilmesinden sonra cihazın bağlantısı kesilir ve görsel inceleme için bir göz merceği ile rektoskopa bağlanır. Göz merceğini kullanarak, bağırsağın durumu hakkındaki bilgiler ve görüntüler özel bir monitöre iletilir.

Rektoskopi'nin avantajları nelerdir? Zorlayıcı bir yöntem midir?

Rektoskopi yöntemi anüsten otuz beş ila otuz beş santimetre derinliğinde doğrudan bağırsak taraması yapılmasını sağlar.  Modern tıp yöntemlerinde, rektoskopi çok sık kullanılan bir tanılama yöntemidir. Çünkü bu yöntemle gerçekleştirilen muayene doktora, epitel  hücrenin rengi, nemi parlaklığı, bağırsağın tonu  ve motor fonksiyonu hakkında önemli bilgiler verme olanağına sahiptir. Ayrıca rektoskopi  yöntemiyle rektumun patolojik değişiklikleri veya oluşumları incelenebilir. Bu yöntem çok yüksek düzeyde tanılama başarısına sahiptir ve hasta için tamamen ağrısız olarak gerçekleştirilmektedir.  

Rektoskopi işlemi ne kadar süremektedir?

Bağırsak muayenesinin süresi tanıda kullanılan işlemlerin sayısına bağlıdır. Ancak genel olarak rektoskopi on dakika sürmektedir.  

Rektoskopi öncesi yapılması gereken hazırlıklar nelerdir?

Tanılama süreci rektoskopiya bağlıdır. Gerçekleştirilen işlemden güvenilir sonuçlar elde edilebilmesi için rektoskopi  işlemi öncesi dikkat edilmesi gereken bir takım noktalar bulunmaktadır:

- Rektoskopi öncesi birkaç gün hasta özel bir diyet kullanmalıdır.
- Unlu mamuller, sebzeler, meyveler, baklagiller (bakla, bezelye, mercimek, fasulye, nohut, soya fasulyesi vb.), Ekşi süt ürünleri, yumurtalar, alkollü içecekler, kahve gazlı içecekler tüketilmemelidir.
- Rektoskopi yapılacağı günün öncesinde şişmeye neden olmayan, sindirimi kolay besinler tüketilmelidir.
- Rektoskopiden önce bir veya iki kez temizleyici lavman gerçekleştirilmelidir. Lavman için, tasarlanmış özel temizleme jellerini kullanılabilir. İncelemeden önce bağırsakların iyice temizlenmesi çok önemlidir. Rektoskopi işlemi sonrasında tanılamanın doğru ve güvenilir olmasını sağlar.

Rektoskopi Veya Rektoskop Nedir?

Kalın bağırsağın makata yakın olan son 15 cm’lik kısmı olan rektum’u incelemek için kullanılan alete ‘’rektoskop’’ veya ‘’proktoskop’’ ve bu alet yolu ile yapılan inceleme işlemine de ‘’rektoskopi’’ veya ‘’proktoskopi’’ adı verilir. İşlem doktor muayenehanesi, poliklinik, endoskopi ünitesi veya ameliyathane (ameliyat öncesinde) ortamında yapılabilir.

Rektoskop Nasıl Bir Alettir?

Muayene sırasında kullanılan rektoskop, metal (rijid) veya eğilip, bükülebilen (fiber veya fleksibıl) yapıda olabilir. Metal rektoskoplar, sert (rijid) yapıda olup çok kez kullanılabilirler, ayrıca standart kolonoskopi işleminde kullanılan bükülebilen (fiber) kolonoskop veya sigmoidoskop ile de bu işlem yapılabilir. Burada seçim tamamen cerrahın deneyimine göre değişmektedir.

Rektoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?

Tanı Amaçlı

Tanı amaçlı rektoskopik girişimlerde patolojik tetkik amacı ile çok sayıda biyopsiler alınabilir.

Tedavi Amaçlı

• TEM yöntemi:Transanal endoskopik mikrocerrahi (TEM) tekniği, ile makata yakın yerleşimli rektum kanseri olguları tedavi edilebilir. Ameliyat sırasında makat içine rektoskop cihazı yerleştirilerek karbondioksit gazı ile rektum içi şişirilir ve bu şekilde tümör o bölgeden alınır.
• Yabancı cisimlerin çıkartılması: Bu şekilde rektum’a kaza veya cinsel tatmin amaçlı yerleştirilen cisimler çıkartılabilir.
• Kanamayı durdurma: Sıklıkla hemoroid veya basur kanamalarında bant ligasyon, skleroterapi, infrared koagülasyon veya lazer uygulamaları yapılabilir. Işın tedavisi sonrasında rastlanılan kanamalı proktit olgularında argon plazma koagülasyon ile yakılarak, kanama kontrol edilebilmektedir.
• Detorsiyon: Volvulus denilen bağırsağın kendi etrafında döndüğü durumlarda, rektoskopi ile hava verilerek, bu düğümlenme açılabilir.
• Dilatasyon: Rektum kanseri ve makat kanseri ameliyatlarından veya ışın tedavisinden sonra gelişen darlıkların ‘’balon dilatasyon’’ adı verilen özel bir balon içine hava verilerek, darlıklar açılabilir.

Rektoskopi Nasıl Yapılır?

Kalp, tansiyon vb. ilaçların büyük bir çoğunluğu işlem öncesinde alınabilir. Ancak, kan sulandırıcı ilaçlar (Aspirin®, Coraspin®, Ecoprin®, Dispril®, Coumadin®, Heparin®, Plavix®, Pradaxa® vb.), romatizma ve ağrı kesici ilaçları, insülin, demir ilacı veya antibiyotik kullanıyorsanız doktorunuzu uyarınız. Kan sulandırıcı ilaçların doktor kontrolünde kolonoskopi tetkikinden gün öncesinden kesilmesi gereklidir.  Ayrıca mutlaka alerjileriniz konusunda doktorunuzu uyarınız.

İşlem öncesinde sıklıkla lavman (makat yolu ile kimyasal bir sıvı verilmesi işlemi) yapılır. Girişimsel işlemler yapılacaksa hastaya bazen hafif anestezi (fentanil, midazolam, propofol, ketamin veya etomidat) verilmesi gerekebilir.

Hasta sıklıkla sol yanına yatırılarak ve ayakları karnına çekilmiş pozisyonda işlem gerçekleştirilir, bazı hekimler ise hastayı diz ve dirseklerinin üzerine eğilmesini sağlayarak muayene etmeyi tercih ederler. Önce cerrah makat bölgesini gözlemleyerek detaylı olarak inceler, burada araştırılan tümör, hemoroid, yabancı cisim, kan vb. durumların varlığıdır. İşlem öncesinde cerrah makat etrafına lokal anestezi yapan bir merhem (% 2’lik lidocaine) veya kayganlaştırıcı (sıklıkla vazelin) sürer ve parmakla muayene yapar. Parmak muayenesinde cerrah içeride kitle, basur (hemoroid) veya polip varlığını ve hassasiyeti araştırır. Parmak muayenesini takiben rektoskop makat içine yerleştirilir ve hava verilerek rektum’un (kalın bağırsağın son kısmı) en üst kısmına dek ilerlenir, daha sonra cerrah yavaş yavaş aleti geriye doğru çekerek, rektum ve makat kanalı içerisini ışık altında çepeçevre inceler.

Rektoskopi Hangi Durumlarda Yapılmamalıdır?

Makat darlığı (anal stenoz) ve bağırsak delinmesi şüphesi durumunda rektoskopi yapılmamalıdır. Diğer göreceli olarak sorun oluşabilecek durumlar ise: karın zarı iltihabı (peritonit), bağırsak çürümesi (nekroz), şiddetli bağırsak iltihabı (fulminan kolit veya toksik megakolon), kalın bağırsak divertikül iltihabı (divertikülit) ve apsesi, yakın zaman önce bağırsak ameliyatı, pıhtılaşma bozukluğu ve trombosit düşüklüğüdür (trombositopeni).

Rektoskopi İşlemi Sonrasında Ne Tür Komplikasyonlar Görülebilir?

• Kanama: Rektoskop’un makat içindeki bağırsak yüzeyini (mukoza) aşındırmasına bağlı olarak hafif makattan kanama görülebilir. Ciddi kanama yaklaşık 10, işlemden birinde görülür.
• Delinme: Nadiren işlem sırasında bağırsağın rektum bölümünde delinme oluşabilir.
• Enfeksiyon: Rektoskopi aletinin iyi sterilize edilmemesine bağlı olarak % 5 oranında bazı enfeksiyonlar bulaşabilir.

Rektoskopi İşlemi Sonrası Nasıldır?

İşlem sonrasında bazı hastalarda hafif bir huzursuzluk veya makatta ağrı hissi oluşabilir.

Prof. Dr. Korhan TAVİLOĞLU
Proktoloji Uzmanı

Kaynaklar

1. Tronstad PK, Simpson LVH, Olsen B, et al. Low rate of local recurrence detection by rectoscopy in follow-up of rectal cancer. Colorectal Dis Mar;22 (3): doi: /codi
2. Sprung B, Lunt MD, Whitney-Miller C, et al. Endoscopic appearance of rectal spread of squamous cell carcinoma. Am J Gastroenterol ; (1):
3. Leong KJ, Evans J, Davies MM, et al. Transanal endoscopic surgery: past, present and future. Br J Hosp Med (Lond) ; 77 (7):
4. Paparo F, Puppo C, Montale A, et al. Comparison between magnetic resonance imaging and rigid rectoscopy in the preoperative identification of intra- and extraperitoneal rectal cancer. Colorectal Dis Nov;16(11):O doi: /codi
5. Demirel D, Ramzy I. Anorectal smear in the diagnosis of anorectal adenocarcinoma. J Cytol ; 30 (1):
6. Wolthuis AM, D&#;Hoore A. New surgical approaches for the treatment of deep infiltrating endometriosis of the rectum. Hum Reprod ; 27 (6):
7. Kunitake H, Abbas MA. Transanal endoscopic microsurgery for rectal tumors: a review. Perm J ; 16 (2):
8. Perito ER, Mileti E, Dalal DH, et al. Solitary rectal ulcer syndrome in children and adolescents. J Pediatr Gastroenterol Nutr ; 54 (2):
9. Kasotakis G, Roediger L, Mittal S. Rectal foreign bodies: A case report and review of the literature. Int J Surg Case Rep ; 3 (3):
10. Ragg J, Garimella V, Cast J, et al. Balloon dilatation of benign rectal anastomotic strictures &#; a review. Dig Surg ; 29 (4):

Rektoskopi genellikle gastroenteroloji bölümlerinde yapılan ve son derece yararlı bir tahlildir.
Makatın yaklaşık cm'lik kısmının incelenmesidir. Fizyolojik bir incelemedir. Ucu kameralı gastroskop adı verilen cihazla yapılır. Kolonoskopinin alt basamağı olarak düşünebiliriz.
Açlık gerektirmez. İşlem öncesinde makattan lavman denen sıvı ilaç verilir. İlaç; makatın iç kısmının temizlenmesini sağlar.  İlaç bir süre vücutta tutularak iyice sıkıştırması beklenir. Böylece ilaç etki ederek bağırsak görüntü sınırı artırılır. İshal şeklinde tuvalete çıkılarak temizlik aşaması tamamlanır.
İşlemde bağırsak duvarları dikkatlice incelenir. İşlem gastroenterolog tarafından yapılır. Ülseratif kolit, makatta kanama, makatta yırtık tespiti için yapılır. Polip görülürse hastaya kolonoskopi işlemi önerilir.

Bu konuya dair bir sorunuz varsa siz de uzmanlarımıza 7/24 Soru sorabilirsiniz.Soru sormak için tıklayın.

Popüler Blog Yazıları