Kırklareli Kızılağaç Köyü
Gündüz Gece – Kırklareli-Kızılağaç Kızılağaç Köyü / Vize / Kırklareli
Kızılağaç, Kırklareli ilinin Vize ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi ;
Köyün eski adı YATROZ - YATROS ( Kayalık) `dur Osmanlı-Rus harbinde Şipka ( SHIPKA " bölge Pomakçasında kuru ot demektir) geçidi savaşından sonra direnen 4 milyona yakın silahsız pomağın Rus ve Romen orduları tarafından katledildiği kalanların çok dağınık bir şekilde buraya geldiği anlatılmaktadır. Kızılagaç adı Papuç deresi kenarlarında bolca yetişen kızılağaç ağacından gelmektedir. Köyün ilk sakinleri Bölgede yaşayan Rum`lar iken savaşında Plevne ve Shipka Geçidi savaşlarında yenilen Osmanlı Ordusunun dağılması ve Müslüman Pomakların katledilmesine çok fazla direnemeyerek Avrupa ve Türkiye`nin pek çok bölgesine dağılmaya başlayan Pomaklardan dönemin imamı olan Ahmed Behzad efendinin Taliga adı verilen ve atların çektiği bir kağnı ile Anadoluya hareket ettiği, Yollarda karşılaştığı yetim Pomak çocuklarını da toplayarak boşaltılmış bir Rum köyü oyan YATROZ`a geldiği anlatılmaktadır. İmamlık dışındaki zanaatı marangozluk olan Hacı Ahmed Behzad Efendi en son Ali Rıza ARDAL`ın oturduğu Rum evine yerleşmiş, evin hemen yanında Camii ve evninin inşaatını yapmıştır. Daha sonra aynı bölgeye göç eden ve eşini savaşta kaybetmiş olan 2 çocuklu Zeynep hanımla evlenmiş, bu evliliğinden 4 çocuğu olmuştur. Hacı Ahmed Behzad Efendi`nin ömrünün son anlarına kadar Pomak-İslam geleneklerini yaşatma mücadalasi vermiş. Pek çok haksızlığa ve zulme uğrayarak tırnakları sökülmüş, bir gözü çingene olarak bilinen iki uçlu kızdırılmış maşa ile kör edilmiş ve li yıllarda hakkın rahmetine kavuşmuştur. Mezarının halen köy kabristanında olduğu öğrenilmiştir.
Kültür ;
Köyün Deliorman Pomaklarının gelenekleri ile aynı gelenekleri taşıdığı bilinmektedir. Savaşçı bir millet olan Pomaklar çok dindar olmakla birlikte aynı dönemde göç eden diğer muhacirlerle birlikte islamdan uzaklaştıkları ve Halkevleri döneminde göreneklerinin yozlaştığı bilinmektedir. En önemli yemekleri Pomak Pidesi, Kaçamak, Klapanik ( Otlu mısır ekmeği) dir. Köyün ilk imamı Hacı Ahmed Behzad efendidir. Lakabı Hacı Bego olan Ahmed Behzad Efendi li yıllarda vefat etmiş olup, topraktan yapma evi halen camiinin yanında ve boş olarak durmaktadır. Ahmed Behzat efendinin oğullarından köyünde yaşayan bulunmamaktadır. Ancak torunları köyünden ayrılmakla birlikte Pomak-İslam geleneklerini yaşatmaktadır.
Doğa ile barışık ve dağlı bir halk olan Şipka Pamoklarının ev aletlerinden oyuncaklarına kadar her şeyi doğadan sağlanmaktadır. Kayın ağacının kabuğundan yapılan ilkel zurna ( TAROLA), Tavşan elmasından yapılan ilaç antibiyotik Bizilak, Sirke ve sarımsakla yapılan saçkıran ilacı, Pren süpürgesi, Zenlika süslemesi bunlara birkaç örnektir.
Düğünleri 3 gün 3 gece sürmektedir. Davul zurna ile yapılan düğünler hakkında folklorik kültürleri olmadığı iddia edilse bile peresayna adı verilen ve sıra halinde oynanan oyunları olduğu bilinmektedir. Osmanlı genel Müslüman karekteristiğine uygun haremlik-selamlık şeklinde ve yemekli olarak yapılmaktadır. Düğünlerde kurban edilecek koç kınalanır, gelin gibi süslenir,boynuzlarına elma takılır . Gelin ve damat düğünün son gecesi birbirini ilk nikahta görür. İmam nikahının ardından 2 rekat namaz kılınır. İki bardak bal şerbeti kapının eşiğine konur. Bu şerbetler gerdeğe girecek olan gelin ve damat tarafından ayakla dökülerek evliliğin şerbet tadında olması için dua edilir ve düğün sonlanır.
Genelde çobanların bildiği ve bu gün yok olma tehlikesindeki bir tür satranç olan Dızık oyunu dikkate değer bir kültür örneğidir. Birkaç avuç içi büyüklüğündeki çukur ve renkli çakıl taşları ile oynanan Dızıkta esas amaç koyunları temsil eden taşların kurtları temsil eden taşlardan ve hamlelerden korunmasıdır.
Kocakarı ilaçları kültüründe ise 40 yıllık sirke ve sarımsak ile saç kıran hastalığının tedavi edildiği bilinmektedir. Bu gün saçkıran solüsyonlarının aynı içerikleri taşıdığı göz önüne alındığında Osmanlı döneminde tıp ilminin halk arasında yaygın olarak bilindiği görülebilir.
BOJANKA `da Pomaklara has bir yemektir. Bildiğimiz gelincik bitkisinin henüz orta sürgün vermeden toplanması ve ıspanak gibi pişirilerek yoğurtla servislenmesiyle yapılan bir yemek türüdür.
KLAPANİK, Mısır ekmeği, bir kısım yabani otlar ( Labada, Isırgan, Bojanka vb.) ile pişirilen mısır ekmeğinin baharatlı et suyu ile nemlendirilmesi ile yapılan bir yemektir.
KAÇAMAK, Kavrulmuş mısır unundan yapılan ve ıslatılarak çiğ köfte gibi sıkılan mısır bulamaçının pekmeze banılarak yenmesi suretiyle tüketilen bir tatlıdır.
POMAK PİDESİ, Etli, Patatesli, yenilebilir otlar ve baharat ile hazırlanan iç malzemenin yine elde açılmış mayalı ve kalın yufkalara dev bir açma gibi sarılması ve üzerine boş bir yufka serilerek dışının sertleşmesinin önlenmesi suretiyle pişirilen yağı az , yumuşak ve beyaz görünümlü bir börek türüdür.
PESNA KÜLTÜRÜ ; Pomakların bir diğer adı pesna`dır. Pesna ile pomaklar tarihi olayları, hikayelerini ve hicivlerini anlatırlar. Pesna adeta bir destan, bir öykü ve bir tarih kitabı gibidir. Bir örnek olarak Enver Paşa`ya yakılan pesna söyledir. " Erver Hoca, Enver Hoca - Sattı Türk toprağını- Enver Hoca , Enver Hoca - Yaktı Türk Evladını "
PEÇKA: Topraktan yapılma kuzine sobadır. Kuzine sobaların ilk mucidi de Pomaklar olduğu iddia edilir.( Lazca`da Pileka)
KESNA : Kopuz- Şelpe düzeni çalınan 3 telli bir bağlama türüdür.
ŞUTA: Boynuzsuz bir dağ keçisi türüdür. Yünü Tiftik keçisi gibi yumuşaktır,kilim ve Çoban Kebesi dokumasında kullanılır.
Küllümeke; Çukurova ağzında MEKE mısır anlamına gelir, Küllü meke ise pomaklarda meşe odunu külü ile dış kabuğu soyulan ıslak mısırın haşlanması ile yapılan bir tür çerezdir.
Coğrafya ;
Kırklareli iline 77 km, Vize ilçesine 21 km uzaklıktadır.
Nüfus;
Yıllara göre köy nüfus verileri
-
Ekonomi;
Köyün ekonomisi orman , tahıl tarımı ve küçükbaş ( dağ keçisi) hayvancılığa dayalıdıfunduszeue.infoğ keçisi yetiştiriciliği köyün içerisinden ziyade dağlarda KOŞARA adı verilen ağıllarda yapılmaktadır.
Altyapı bilgileri ;
Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi I. Özal Hükümeti döneminde Koruluk bölgesinden getirilerek yapılmıştır, ancak kanalizasyon şebekesi yoktur.Köyde ilk Pomak yerleşiminde kurulmuş iki adet ağaç yalaklı çeşme mevcuttur. Bunların adı Tırpanka ve Martinka`dır. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır.Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
NOT:
Bilgiler Merhum Hacı Ahmed Benzad Efendinin torunlarından birine emanet olarak bırakılan bir el yazmazı Kur`an ve bu kitabın içinde bulunan Ahmet Behzad Efendi Hatıratından derlenmiştir. Belgeler ve bulunduğu arşiv güvenlik sebebiyle açıklanmamaktadır.
NOTYazılanlar aynen aktarılmıştır.(pomak)
nest...
Kızılağaç Köyü / Vize / Kırklareli
Kızılağaç, Kırklareli ilinin Vize ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihi ;
Köyün eski adı YATROZ - YATROS ( Kayalık) `dur Osmanlı-Rus harbinde Şipka ( SHIPKA " bölge Pomakçasında kuru ot demektir) geçidi savaşından sonra direnen 4 milyona yakın silahsız pomağın Rus ve Romen orduları tarafından katledildiği kalanların çok dağınık bir şekilde buraya geldiği anlatılmaktadır. Kızılagaç adı Papuç deresi kenarlarında bolca yetişen kızılağaç ağacından gelmektedir. Köyün ilk sakinleri Bölgede yaşayan Rum`lar iken savaşında Plevne ve Shipka Geçidi savaşlarında yenilen Osmanlı Ordusunun dağılması ve Müslüman Pomakların katledilmesine çok fazla direnemeyerek Avrupa ve Türkiye`nin pek çok bölgesine dağılmaya başlayan Pomaklardan dönemin imamı olan Ahmed Behzad efendinin Taliga adı verilen ve atların çektiği bir kağnı ile Anadoluya hareket ettiği, Yollarda karşılaştığı yetim Pomak çocuklarını da toplayarak boşaltılmış bir Rum köyü oyan YATROZ`a geldiği anlatılmaktadır. İmamlık dışındaki zanaatı marangozluk olan Hacı Ahmed Behzad Efendi en son Ali Rıza ARDAL`ın oturduğu Rum evine yerleşmiş, evin hemen yanında Camii ve evninin inşaatını yapmıştır. Daha sonra aynı bölgeye göç eden ve eşini savaşta kaybetmiş olan 2 çocuklu Zeynep hanımla evlenmiş, bu evliliğinden 4 çocuğu olmuştur. Hacı Ahmed Behzad Efendi`nin ömrünün son anlarına kadar Pomak-İslam geleneklerini yaşatma mücadalasi vermiş. Pek çok haksızlığa ve zulme uğrayarak tırnakları sökülmüş, bir gözü çingene olarak bilinen iki uçlu kızdırılmış maşa ile kör edilmiş ve li yıllarda hakkın rahmetine kavuşmuştur. Mezarının halen köy kabristanında olduğu öğrenilmiştir.
Kültür ;
Köyün Deliorman Pomaklarının gelenekleri ile aynı gelenekleri taşıdığı bilinmektedir. Savaşçı bir millet olan Pomaklar çok dindar olmakla birlikte aynı dönemde göç eden diğer muhacirlerle birlikte islamdan uzaklaştıkları ve Halkevleri döneminde göreneklerinin yozlaştığı bilinmektedir. En önemli yemekleri Pomak Pidesi, Kaçamak, Klapanik ( Otlu mısır ekmeği) dir. Köyün ilk imamı Hacı Ahmed Behzad efendidir. Lakabı Hacı Bego olan Ahmed Behzad Efendi li yıllarda vefat etmiş olup, topraktan yapma evi halen camiinin yanında ve boş olarak durmaktadır. Ahmed Behzat efendinin oğullarından köyünde yaşayan bulunmamaktadır. Ancak torunları köyünden ayrılmakla birlikte Pomak-İslam geleneklerini yaşatmaktadır.
Doğa ile barışık ve dağlı bir halk olan Şipka Pamoklarının ev aletlerinden oyuncaklarına kadar her şeyi doğadan sağlanmaktadır. Kayın ağacının kabuğundan yapılan ilkel zurna ( TAROLA), Tavşan elmasından yapılan ilaç antibiyotik Bizilak, Sirke ve sarımsakla yapılan saçkıran ilacı, Pren süpürgesi, Zenlika süslemesi bunlara birkaç örnektir.
Düğünleri 3 gün 3 gece sürmektedir. Davul zurna ile yapılan düğünler hakkında folklorik kültürleri olmadığı iddia edilse bile peresayna adı verilen ve sıra halinde oynanan oyunları olduğu bilinmektedir. Osmanlı genel Müslüman karekteristiğine uygun haremlik-selamlık şeklinde ve yemekli olarak yapılmaktadır. Düğünlerde kurban edilecek koç kınalanır, gelin gibi süslenir,boynuzlarına elma takılır . Gelin ve damat düğünün son gecesi birbirini ilk nikahta görür. İmam nikahının ardından 2 rekat namaz kılınır. İki bardak bal şerbeti kapının eşiğine konur. Bu şerbetler gerdeğe girecek olan gelin ve damat tarafından ayakla dökülerek evliliğin şerbet tadında olması için dua edilir ve düğün sonlanır.
Genelde çobanların bildiği ve bu gün yok olma tehlikesindeki bir tür satranç olan Dızık oyunu dikkate değer bir kültür örneğidir. Birkaç avuç içi büyüklüğündeki çukur ve renkli çakıl taşları ile oynanan Dızıkta esas amaç koyunları temsil eden taşların kurtları temsil eden taşlardan ve hamlelerden korunmasıdır.
Kocakarı ilaçları kültüründe ise 40 yıllık sirke ve sarımsak ile saç kıran hastalığının tedavi edildiği bilinmektedir. Bu gün saçkıran solüsyonlarının aynı içerikleri taşıdığı göz önüne alındığında Osmanlı döneminde tıp ilminin halk arasında yaygın olarak bilindiği görülebilir.
BOJANKA `da Pomaklara has bir yemektir. Bildiğimiz gelincik bitkisinin henüz orta sürgün vermeden toplanması ve ıspanak gibi pişirilerek yoğurtla servislenmesiyle yapılan bir yemek türüdür.
KLAPANİK, Mısır ekmeği, bir kısım yabani otlar ( Labada, Isırgan, Bojanka vb.) ile pişirilen mısır ekmeğinin baharatlı et suyu ile nemlendirilmesi ile yapılan bir yemektir.
KAÇAMAK, Kavrulmuş mısır unundan yapılan ve ıslatılarak çiğ köfte gibi sıkılan mısır bulamaçının pekmeze banılarak yenmesi suretiyle tüketilen bir tatlıdır.
POMAK PİDESİ, Etli, Patatesli, yenilebilir otlar ve baharat ile hazırlanan iç malzemenin yine elde açılmış mayalı ve kalın yufkalara dev bir açma gibi sarılması ve üzerine boş bir yufka serilerek dışının sertleşmesinin önlenmesi suretiyle pişirilen yağı az , yumuşak ve beyaz görünümlü bir börek türüdür.
PESNA KÜLTÜRÜ ; Pomakların bir diğer adı pesna`dır. Pesna ile pomaklar tarihi olayları, hikayelerini ve hicivlerini anlatırlar. Pesna adeta bir destan, bir öykü ve bir tarih kitabı gibidir. Bir örnek olarak Enver Paşa`ya yakılan pesna söyledir. " Erver Hoca, Enver Hoca - Sattı Türk toprağını- Enver Hoca , Enver Hoca - Yaktı Türk Evladını "
PEÇKA: Topraktan yapılma kuzine sobadır. Kuzine sobaların ilk mucidi de Pomaklar olduğu iddia edilir.( Lazca`da Pileka)
KESNA : Kopuz- Şelpe düzeni çalınan 3 telli bir bağlama türüdür.
ŞUTA: Boynuzsuz bir dağ keçisi türüdür. Yünü Tiftik keçisi gibi yumuşaktır,kilim ve Çoban Kebesi dokumasında kullanılır.
Küllümeke; Çukurova ağzında MEKE mısır anlamına gelir, Küllü meke ise pomaklarda meşe odunu külü ile dış kabuğu soyulan ıslak mısırın haşlanması ile yapılan bir tür çerezdir.
Coğrafya ;
Kırklareli iline 77 km, Vize ilçesine 21 km uzaklıktadır.
Nüfus;
Yıllara göre köy nüfus verileri
-
Ekonomi;
Köyün ekonomisi orman , tahıl tarımı ve küçükbaş ( dağ keçisi) hayvancılığa dayalıdıfunduszeue.infoğ keçisi yetiştiriciliği köyün içerisinden ziyade dağlarda KOŞARA adı verilen ağıllarda yapılmaktadır.
Altyapı bilgileri ;
Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün içme suyu şebekesi I. Özal Hükümeti döneminde Koruluk bölgesinden getirilerek yapılmıştır, ancak kanalizasyon şebekesi yoktur.Köyde ilk Pomak yerleşiminde kurulmuş iki adet ağaç yalaklı çeşme mevcuttur. Bunların adı Tırpanka ve Martinka`dır. Ptt şubesi ve ptt acentesi yoktur. Sağlık ocağı vardır.Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
NOT:
Bilgiler Merhum Hacı Ahmed Benzad Efendinin torunlarından birine emanet olarak bırakılan bir el yazmazı Kur`an ve bu kitabın içinde bulunan Ahmet Behzad Efendi Hatıratından derlenmiştir. Belgeler ve bulunduğu arşiv güvenlik sebebiyle açıklanmamaktadır.
NOTYazılanlar aynen aktarılmıştır.(pomak)
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası