Raporda Maaş Kesintisi Ne Kadar

Taşerondan Kadroya Geçen İşçilerin ‘’Hastalık Yardımı’’ (Rapor Paraları) Nasıl Hesaplanacaktır?

sayılı KHK kapsamında taşerondan kadroya geçen tüm işçilerin “ücret, mali ve sosyal haklarının” belirlenmesinde esas alınacak  “süresi en son sona erecek Yüksek Hakem Kurulu kararına göre işçilerin yılına kadar yılda iki kez %4 ücret zammından ve yılda 10 günlük ikramiye başta olmak üzere çeşitli sosyal yardımlar (çocuk yardımı, yakacak yardımı, bayram yardımı, öğrenim yardımı…) ve diğer haklardan faydalanacakları hükme bağlanmıştır.

Esas konumuza gelecek olursak; iş hayatının olağan akışı içerisinde işçiler zaman zaman hastalanıyor ve sağlık raporu alıyorlar. Alınan bu sağlık raporları işveren tarafından işçinin ücretinden kesiliyor. İşçiye ise SGK tarafından iş göremezlik ödeneğinden bu raporların karşılığında bir bedel ödeniyor.İşçiler arasında “Rapor Parası” denilen bu ödeme yapılırken, SGK tarafından bazı kesintiler yapılıyor.

Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan hükümlerde SGKtarafından yapılan kesintilerin işçiye ödenmesi öngörülüyor, bir anlamda SGKtarafından işçiden kesilen rapor paraları telafi ediliyor. Ancak maddenin uygulanmasında bazı tereddütler yaşandığını görmekteyiz.

2 NİSAN TARİHLİ YÜKSEK HAKEM KURULU KARARLARINDA ‘’HASTALIK YARDIMI’’ MADDESİNDE NE DENİYOR?

2 Nisan tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan Yüksek Hakem Kurulu kararında;

C-HASTALIK YARDIMI:

• Hastalık nedeni ile iş göremezliğe uğrayan işçilerin 3 (üç) gün ve daha fazla istirahatli olmaları hâlinde Sosyal Güvenlik Kurumunca ödeme yapılmayan günlere ait ücretlerin tamamı ve eksik ödeme yapılan günlere ait ücretlerin bakiyesi işverence ödenir.

İşçinin hastalık nedeniyle işe devam edemediği veya raporlu olduğu sürelere ait yılda 5 defayı geçmemek üzere SGK tarafından ödenmeyen ilk 2 günün ücreti   işveren tarafından ödenir.

• İşçinin, işyerinin bulunduğu mahal veya başka bir mahale sevk suretiyle viziteye çıkması hâlinde, işyerinden ayrı kalacağı zamanlarda; işçiye istirahat verilmeksizin ayakta tedavisine lüzum görüldüğü taktirde geçirdiği süreler için işçi ücretli izinli sayılır.

Birinci fıkranın ilk cümlesi “Hastalık nedeniyle iş göremezliğe uğrayan işçilerin…” şeklinde başlıyor. Bu durumda birinci fıkranın uygulanmasında ön koşul, işçinin hastalık nedeniyle geçici iş göremezliğe uğramış olmasıdır. Yani işçinin,

a) İş kazası,

b) Meslek hastalığı,

c) Analık halleri… gibi nedenlerle geçici iş göremezliğe uğraması halinde bu madde uygulanmayacaktır. Birinci fıkranın ilk cümlesi “…3 (üç) gün ve daha fazla istirahatli olmalarıhalinde…” şeklinde devam ediyor. Bu durumda 1 gün veya 2 gün süreli rapor alan işçiler açısından bu cümle uygulanmayacaktır.

Birinci fıkranın ilk cümlesi “…Sosyal Güvenlik Kurumunca ödeme yapılmayan günlere ait ücretlerin tamamı ve eksik ödeme yapılan günlere ait ücretlerin bakiyesi işverence ödenir.” şeklinde bitiyor.

Sosyal Güvenlik Kurumunca ödeme yapılmayan günler (ilk 2 gün) ve eksik ödeme yapılan günlere ait (yatarak tedavilerde 1/2 ve ayakta tedavilerde 1/3 oranında kesinti) bakiyenin nasıl hesaplanacağını makalenin devamında açıklayacağız.

Birinci fıkranın ikinci cümlesinde “İşçinin hastalık nedeniyle işe devam edemediği veya raporlu olduğu sürelere ait… şeklinde başlıyor. Bu cümlenin yorumlanmasında “…veya…” ifadesi bazı sorunlar yaratıyor. Zira işçinin hastalık nedeniyle işe devam edemediği günlerin ispatı, işçinin alacağı sağlık raporu ile mümkündür.

Yüksek Hakem Kurulu kararlarında “işçinin hastalık nedeniyle işe devam edemediği veya raporlu olduğu süreler” ifadesi, hasta olunan ancak rapor alınmayan günlerin ödeneceği gibi bir anlam çıkarsa da bu husustaki düşüncemiz; sağlık raporu olmadan hastalık yardımının ödenemeyeceği şeklindedir. Başka bir ifadeyle toplu iş sözleşmesi kapsamında Hastalık Yardımı ödenebilmesi için önkoşul işçinin sağlık raporu almış olmasıdır.

Birinci fıkranın ikinci cümlesi “İşçinin hastalık nedeniyle işe devam edemediği veya raporlu olduğu sürelere ait yılda 5 defayı geçmemek üzere SGK tarafından ödenmeyen ilk 2 günün ücreti işveren tarafından ödenir” şeklinde bitiyor.

Bu cümlenin uygulanmasında iki farklı yorum bulunmaktadır;

1. a) İşçinin aldığı 1 veya 2 günlük raporlar ile 3 gün ve daha fazla raporlar için yani süresine bakılmaksızın tüm raporlar için SGK tarafından ödenmeyen günlerin parası (yani raporun ilk 2 günü) işçiye bir yılda en fazla 5 kez ödenir.
2. b) İşçinin 3 gün ve daha fazla süreli aldığı raporların SGK tarafından ödenmeyen günlerin parası (yani raporun ilk 2 günü) yıl içinde sınır olmadan ödenir. Sadece 1 ve 2 günlük raporlarda yapılacak ödemeler yılda 5 defa ile sınırlı tutulur.

Bizim düşüncemiz de (b) seçeneğinde ifade edildiği şeklindedir. Zira Sosyal Güvenlik Kurumu da ilk iki günün rapor parasını kesme gerekçesini “ gün süreli sağlık raporlarının kolay alınması ve suiistimale açık olmasına” dayandırmaktadır. Yüksek Hakem Kurulunun da aynı gerekçeyle kolay alınabilen 1 ve 2 gün süreli sağlık raporlarının ödenmesini yılda 5 defa ile kısıtladığını düşünmekteyiz.

SGK TARAFINDAN ÖDENMEYEN GÜNLER VE EKSİK ÖDENEN GÜNLERİN BAKİYE TUTARI NASIL HESAPLANACAK?

Bu konuyu rakamsal örnek üzerinden açıklayalım. İşçimizin 10 günlük rapor aldığını ve yatarak tedavi gördüğünü, yılında asgari ücret üzerinden çalıştığını, Yüksek Hakem Kurulu tarafından bu dönemde %4 oranında ücret zammı uygulandığını kabul ediyoruz.

Tabloda ayın 8. ve 9. günlerine tekabül eden raporlu günler; SGK tarafından ödenmeyen günlerdir.

Geri kalan; ayın Günü ile Günü arasına ( ve gün de dahil olmak üzere) tekabül edilen raporlu günler ise SGK tarafından eksik ödenen günlerdir.

sayılı Kanunun 18’nci maddesinde, “…iş göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için” “…geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17 nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının (1/2) yarısı, ayaktan tedavilerde ise (2/3) üçte ikisidir.”

Denmektedir.

Buna göre 10 günlük raporun ilk 2 günü TAM ve kalan 8 günün yatarak tedavi olduğu için YARISI hastalık yardımı olarak işçiye ödenecektir.

İşçinin %4 zam uygulanmış günlük kazancı 70,36 TL’dir.

Buna göre 70,36*2= TL SGK tarafından ödenmeyen ilk 2 TAM gün için ödenecektir.

SGK  tarafından eksik ödenen 8 günlük kısmın bakiyesi için,

Yatarak tedavi olduğu için günlük kazancın yarısı üzerinden (70,36/2)*8= TL ödenecektir. Buna göre işçiye toplamda += TL hastalık yardımı ödenecektir.

SGK’nın Ödediği Rapor Ücretlerine Dikkat!

SGK iş göremezlik ödeneğinden ödeme yaparken, günlük kazanç tutarının tespitinde, işçinin rapor tarihinden geriye doğru 90 günlük toplam kazancını, yine geriye doğru 90 günlük dönem içinde çalıştığı gün sayısına (prim gün sayısına) bölerek yani son 3 ayın ortalama kazancını bularak hesap yapmaktadır. Bu sebeple İdarelerce hastalık yardımı bakiye hesabında SGK tarafından yatırıldığı varsayılan rapor parası ile fiilen yatırılmış olan arasında farklılıklar çıkabilmektedir.

Bunu tespit edebilmenin en kesin yöntemi her işçinin E-DEVLET üzerinden alacağı 4A/4B İşgöremezlik Ödemesi Görme ekranı çıktısı üzerinden ve/veya Ziraat Bankasından alacakları dekontlar üzerinden SGK tarafından işçiye yapılan ödeme tutarlarını kontrol etmektir.

Halk dilinde rapor parası olarak bilinen “İş Göremezlik Ücreti” nedir? 
-İş göremezlik ücreti hesabı nasıl yapılır?
-İş görmezlik ödemesi ne zaman alınır? 
-Hangi durumda rapor alan işçinin ücreti kesilemez? 
     Geçici iş göremezlik ödeneği sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun Maddesinde düzenlenmiştir.  
Buna göre, “Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla; 
a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için, 
b) Hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, geçici iş göremezliğin üçüncü gününden başlamak üzere her gün için, 
          c) Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için, 
d) Sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için,  
  Geçici iş göremezlik ödeneği verilir. 
  İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir. 
  Bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir.” Şeklinde kanuni düzenleme bulunmaktadır. (Kanun metni özetlenmiştir.) 
 
Sigortalı çalışan, işyerinde bir kaza geçirmesi veya meslek hastalığından dolayı raporlu olması ve hastalığından ya da herhangi bir rahatsızlığından ötürü rapor alması durumunda, rapor tarihinden önceki 90 günde SGK priminin ödenmiş olması şartıyla rapor parası alabiliyor. Aynı zamanda sigortalı kadın çalışanların da doğum yapmaları halinde doğumdan önceki 8 haftada ve doğumdan sonraki 8 haftada doğum parası olarak rapor parası alma hakları bulunmaktadır. Çoğul gebeliklerde ise bu süre doğum öncesindeki 10 hafta olmaktadır. 
 
İş görmezlik ödemesi hesabı nasıl yapılır? 
yılı nisan ayından önceki hesaplamaya göre tarihinde yürürlüğe giren sayılı kanun ile söz konusu hesaplama için bazı değişiklikler yapılmıştır. Buna göre, iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödeneklerin veya bağlanacak gelirlerin hesabına esas tutulacak günlük kazanç; İş kazasının olduğu, meslek hastalığında ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki son üç ay içinde;  
Analık ve hastalık halinde ise iş göremezliğin başladığı tarihten önceki oniki aydaki, hesaplanacak prime esas kazançlar toplamının, bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle hesaplanmaktadır.  Ancak, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki son bir yıl içerisinde günden az kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olanlara hastalık ve analık halinde ödeneğe esas tutulacak günlük kazanç, iş göremezliğin başladığı tarihteki günlük prime esas kazanç alt sınırının iki katını geçemeyecektir.  
İş görmezlik ödemesi ne zaman yapılır? Hangi durumda rapor alan işçinin ücreti kesilemez?
Sosyal Güvenlik Kurumu, sigortalı çalışana geçici iş göremezlik ödemesini raporun 3. günü itibarıyla yapmaya başlamaktadır.  
İlk 2 günlük rapor ücretinin çalışanın işvereni tarafından ödeneceğine dair yasada bir düzenleme bulunmamakla birlikte, bu durum özellikle iş müfettişi denetimlerinde sıkıntılı olmaktadır. İşyerinde uygulanan ücret politikasına göre bu durum farklılık arz edecektir. İşyerinde uygulan ücret “aylık maktu ücret” ise yani ilgili ayın gün çekmesine bakılmaksızın her ay aynı ücret ödeniyorsa bu durumda ücretler aylık maktu olarak kabul edilecektir. Bu durumda ilk iki günün ücreti işveren tarafından ödenmesi gerekir. Ayrıca 3. Gün ve sonrasında SGK tarafından yapılan ödemelerde işçinin günlük kazancının altında kalan tutarın(1/2 veya 2/3 ödenmesinden) işverenlikçe günlük kazanca gelecek şekilde ilga edilmesi gerekmektedir.  
SGK tarafından rapor ücreti ödenmesi için en az 3 gün rapor alınması gerekmektedir. İş kazası istisna olarak, 1 ya da 2 günlük rapor alan sigortalı çalışanlara Sosyal Güvenlik Kurumunca herhangi bir rapor parası ödemesi yapılmamaktadır.  İş kazası nedeniyle rapor alan çalışanlara Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından her gün ödeme yapmaktadır.  Aynı zamanda bu kişilerde sağlık aktivasyonu için 30 günlük prim yatırma şartı ve geriye doğru 90 günlük çalışma şartı da aranmamaktadır.  
İş göremezlik ücretleri işverenin çalışanın raporunu SGK’ya bildirmesinden sonra en geç 15 gün içerisinde PTT aracılığıyla çalışanın hesabına yatırılmaktadır. Ancak ücret hesaba aktarıldıktan sonra belirli bir zaman zarfı içerisinde alınması şartı bulunuyor. Alınmamış ödenekler SGK’ya geri gönderiliyor. 
 
 

İşçiler tarafından “rapor parası” olarak da bilinen geçici iş göremezlik ödeneği, işçinin iş kazası- meslek hastalığı geçirmesi ya da hastalık veya analık hallerinden kaynaklı işe gelememe durumlarında maruz kaldığı gelir kaybını önlemek için ödenir. Yapılan ödeme tedavinin şekline göre değişir. İşçi yatarak tedavi ediliyorsa günlük kazancın yarısı kadar, ayakta tedavi ediliyorsa günlük kazancın üçte ikisi kadar ücret verilir. Ancak işçi kendisine bildirilen tedaviyi uygulamıyor ve iş göremezlik oranının artmasına ya da tedavinin uzamasına neden oluyorsa yapılacak ödemenin dörtte birikurumca kesilerek eksik ödeme yapılır. İş kazası - meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, yapılacak ödeme en yüksek oran üzerinden hesaplanır.

 İşçinin ödenekten faydalanma koşulları iş kazası- meslek hastalıkları dışında şarta bağlıdır.

Hangi Şartlarda Geçici İş Göremezlik Geliri Alınır?

İki Günlük Hastalık Raporunda Ödeme Yapılır mı?

sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası’na göre hastalık halinde rapor parası için yapılan ödeme 3. günde başlamaktadır.

Ancak hastalık halinde ödeme yapılması için getirilen 3 günlük süre şartı, uygulamada çeşitli tartışmalara neden olmaktadır. İşçilerin hastalık halinde hak kaybına uğramaması için toplu iş sözleşmeleri aracılığıyla sağlık yardımı altında düzenlemeler yapılmaktadır. Ayrıca bu konuda Sayılı Borçlar Kanunu ile yeni bir düzenleme getirilmiştir. Kanun’un maddesine göre; “ uzun süreli bir hizmet ilişkisinde işçi, hastalık, askerlik veya kanundan doğan çalışma ve benzeri sebeplerle kusuru olmaksızın, iş gördüğü süreye oranla kısa bir süre için iş görme edimini ifa edemezse işveren, başka bir yolla karşılanmadığı takdirde, o süre için işçiye hakkaniyete uygun bir ücret ödemekle yükümlüdür.” denilerek işveren işçinin çalışmadığı 2 günlük ücreti ödeyebileceği belirtilmiştir. Ancak bu düzenlemenin,maktu aylıkile çalışan işçileri (yani işçinin alacağı ücret günlük ücret esasına dayanmayan işçiler) kapsadığı şeklinde yorumlar söz konusudur.

Geri Dön