Maden Suyu Basura Zararlımı
ÖNEMLİ HUSUSLAR
Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz ve iyi çiğneyiniz.
Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak veya soğuk olmamasına dikkat ediniz.
Az ve sık yiyiniz. (Günde 6 öğün).
Et suyu ve et suyu ile pişirilmiş her türlü yemek ve çorbalardan sakınınız.
Sigara kullanmayınız ve sakız çiğnemeyiniz.
Yemeklerdeki bütün yiyecekleri çiğden koyunuz. Kavurmayınız.
Serbest gruptaki yiyecekler gaz yaptığı takdirde yenilmemelidir.
İÇECEKLER
Serbestler:
Süt, sahlep, muzlu süt, ıhlamur, yoğurt, ayran, adaçayı, açık çay.
Yasaklar:
Koyu çay, kahve, neskafe, sütlü kahve, sütlü kakao, limonata, boza, karbonatlı içecekler (gazoz, kola gibi), hazır meyve suları, alkollü içecekler, maden suyu ve sodası.
ET BALIK VE KÜMES HAYVANLARI
Serbestler : Haşlanmış, ızgara veya fırında pişirilmiş; kırmızı et, tavuk, balık, hindi, sakatatlar (karaciğer, beyin, böbrek, dil, dalak, yürek gibi).
Yasaklar: Yağda kızartılmış etler, kavurma etler, sucuk, pastırma, salam, sosis, salamura balık.
YUMURTA VE PEYNİR
Serbestler: Haşlanmış, rafadan ve katı yumurta, beyaz peynir, kaşar, dil ve gravyer peyniri.
Yasaklar: Yağda kızarmış yumurta ve diğer peynirler.
Yağlar: Yemeklerinizde bitkisel sıvı yağlardan biri, zeytinyağı ve tereyağının eşit oranda karışımını kullanınız.
ÇORBALAR
Serbestler: Domates çorbası, süzgeçten geçirilmiş sebze çorbaları, buğday unu, pirinç, bezelye unu, mercimek unu, şehriye, yayla çorbaları, acısız tarhana.
Yasaklar:Hazır çorbalar, et suyu ile yapılmış çorbalar, acılı tarhana, bütün kuru baklagil çorbaları.
TAHIL VE KURU BAKLAGİLLER
Serbestler: Beyaz ekmek, sade kraker, bisküvi, peksimet, sade şekerli kuru pasta, sade şekerli kekler, fırında pişirilmiş yufka böreği, pirinç, makarna, irmik, kuskus, erişte, şehriye.
Yasaklar: Çeşnilendirilmiş kraker ve bisküviler, bütün kuru baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek, kuru bakla, barbunya fasulyesi, börülce), mısır, bulgur, yarma buğday ve kepekli undan yapılan yiyecekler.
ÇEŞNİ VERİCİ YİYECEKLER
Serbestler: Un, süt ve tuzdan yapılmış soslar, hindistan cevizi, nane, kekik, tarçın.
Yasaklar: Serbest grubunun dışındaki bütün baharatlar, et suyu, salamuralar, turşular, sirke, ketçap, hardal, sarımsak, çemen, zeytin, kuru yemişler, limon tuzu, kurutulmuş meyvalar (çiğ olarak).
SEBZELER
Serbestler: İyi pişmiş; soğan, havuç, taze fasulye, pancar, bezelye, ıspanak, kabak, semizotu, pazı, ebegümeci, patates, havuç suyu, domates suyu.
Yasaklar: Diğer bütün sebzeler, yağda kızartılmış sebzeler, cips, patates kızartması.
MEYVE VE MEYVE SULARI
Serbestler: Ekşi olmayan bütün taze meyve suları (sulandırılmış olarak veya yemeklerden sonra içilebilir.
Komposto şeklinde kabuksuz pişirilmiş: Elma, şeftali, kayısı, kırmızı erik,
Çiğ, olgun, kabuksuz olarak: Muz, tatlı elma, şeftali, kayısı, çekirdeksiz üzüm, tatlı kiraz.
Yasaklar: Diğer kompostolar ve diğer çiğ meyveler.
TATLILAR
Serbestler: Pekmez, şeker, bal (süzülmüş), reçel, sade lokum, akide şekeri, muhallebi, sütlaç, krema, jöleli tatlılar, tavuk göğsü, sade pelte ve fırında pişirilmiş hamur tatlıları (revani, yoğurt tatlısı ve benzeri).
Yasaklar: Baharat ve yasak olan meyvelerden yapılmış tatlılar, yağda kızartılmış hamur tatlıları, tahin helvası, tahin, çikolata, çikolatalı kek, kek ve pastalar, kakaolu tatlılar, dondurma.
safra kesesi koruyucu diyeti safra taşları safra kesesi taşları safra kesesi taşı tedavisi
DERGİ - Maden suyu zararlı mı?
- Claudia Hammond
- BBC Future
Fazla maden suyu içmenin mideye, kemiklere ve dişlere zararlı olabileceği yönündeki uyarıların doğruluk payı var mıdır?
Gazoz türü tatlı asitli içecekleri fazla tüketmemek gerektiğini artık çoğu insan biliyor. Bu içeceklerdeki aşırı şekere bir de karbonizasyon yoluyla asit eklenince daha da sağlığa zararlı hale geliyor. Bir bardak kola içine bir bozuk para atıp birkaç saat bekletince paranın nasıl temizlendiği görülür. Bunun nedeni, koladaki fosforik asitin para üzerindeki oksit kaplamayı eritmesidir.
Bu şekilde zararlı asitli içecekler yerine en sağlıklı olanı su içmektir. Ama normal su mu maden suyu mu? Bazıları maden suyunun da zararlı olduğunu iddia ediyor. Bunun doğruluk payı var mı?
Mideye zararlı mı?
Önce mideden başlayalım. Maden suyu, suya basınçlı bir şekilde karbondioksit eklenmesi yoluyla oluşur. Böylece suya hafif bir asit olan karbonik asit eklenmiş olur. Peki bu asit mide için zararlı mıdır?
Bir deneyde hazımsızlık veya kabızlık sorunu olan kişiler iki gruba ayrılarak 15 gün boyunca normal su ya da maden suyu içmeleri istenmiş. Maden suyu içenlerde her iki sorunda iyileşme belirtileri görülürken normal su içenlerde herhangi bir gelişme olmamış.
Fazla maden suyu içtiğinizde şişkinlik hissedebilirsiniz. Fakat Japon araştırmacılar bu yan etkinin avantaja dönüştürülebileceği kanısında. Gece boyu aç bırakılan bir grup kadından sabah normal su ya da maden suyu içmeleri istenmiş. 250 ml alan bir büyük bardak suyun 900 ml gaz ürettiği görülmüş. Bu kadınlar yemek yememiş olmalarına rağmen midelerinin dolu olduğu hissine kapılmış. Ayrıca bu gaz rahatsız edici de değil. Yani midede doluluk hissi yarattığı için aşırı yemeyi önlemede çözüm olarak kullanılabilir.
Kemik sorunları
Maden suyunun kusma, ishal, aşırı alkol gibi durumlarda vücudun susuz kalmasını önlemede kullanılabileceğine inananlar da var. Fakat bu içeceklerde, su kaybını giderme maksadıyla özel hazırlanmış emülsiyonlardaki tuz ve şeker oranı söz konusu olmadığı için aynı etkiyi göstermesi zordur.
Peki, maden suyu mideyi rahatsız etmediği halde kemiklere zarar vermesi mümkün mü? Bunu gösteren herhangi bir veri yok. 2006’da yapılan bir araştırmada kemik yoğunluğu ile asitli içecekler arasında herhangi bir bağ olup olmadığını inceleyen bir araştırma yapılmış. Kola türü asitli içecekleri içen kadınlarda kemik yoğunluğunun biraz daha düşük olduğu görülmüş. Ancak bunun nedeni koladaki fosforik aside ve kafeine bağlanıyor, fakat bu maddeler maden suyunda bulunmuyor. Bunların kemiklerin güçlenmesini sağlayan kalsiyumun emilimini azaltmış olabileceği ihtimali üzerinde duruluyor.
Diş minesini eritir mi?
Yani mide ve kemikler açısından maden suyunun zararlı olabileceğini gösteren herhangi bir veri yok. Peki, diş minesi üzerinde etkisi var mı? Bu konuda da fazla bir araştırma bulunmuyor. Özellikle maden suyu üzerinde yapılmamış olsa da 2007’de yapılan bir çalışmada farklı asitli içeceklerin diş minesine zararı değerlendirilmiş. En fazla asit içeren içecekler bakımından kola, diyet kola ve kahvenin başı çektiği görülmüş.
Burada sadece içecekte bulunan ve asit-baz dengesini gösteren pH oranı değil, asitin ağızdaki tükürük ve diğer besinlerle birleştiğinde yarattığı etki de önemlidir. Meyve içermeyen kola türü karbonatlı içecekler bu konuda da başı çekiyor. Ardından diyet kola, meyvalı asitli içecekler, meyve suları ve kahve geliyor. Yani bazı asitli içecekler diş minesinin erimesine yol açabiliyor.
2009’da yayımlanan bir makalede 25 yaşındaki bir banka memurunun yıllar boyunca her gün şişeler dolusu kola içmesi sonucu ön dişlerinin nasıl aşındığı anlatılıyordu. Ancak içilen asitli içeceğin miktarı kadar ne şekilde içildiği, ağızda ne kadar tutulduğu da önemli. Bu içecekler ağızda uzun süre kaldığında asit oranı yükseliyor. Ama içerken pipet kullanıp içeceğin doğrudan boğaza gitmesini sağlayarak zararı asgariye indirmeniz mümkündür.
Peki maden suları? Birmingham Üniversitesi’nde yapılan bir deneyde, çekilmiş sağlam dişler meyva aromalı maden suyu dolu kaplarda yarım saat bekletilmiş. Dişlerin bir kısmına cila sürülmüş, bir kısmı ise doğal haliyle bırakılmış. Bu suyun, diş minesini yumuşattığı bilinen portakal suyu ile aynı etkiyi bıraktığı görülmüş. Limon ve greyfurt en asitli meyveler ve suyu tatlandırmak için kullanılan sitrik asit (limon tuzu) bu aşınmanın nedeni olabilir.
Aroma katılmamış maden sularıyla yapılan deneyeler daha az. Fakat aynı şekilde yapılan deneylerde bu suların normal sudan daha asidik bir ortama sahip olduğu, ancak diş minesine zarar verme bakımından diğer asitli içeceklere kıyasla 100 kat daha az etkili olduğu görülmüş.
Yani maden suyunda diş minesine zarar verecek kadar güçlü bir asit yok denebilir. Ama maden suyunuzu gönül rahatlığıyla içmek istiyorsanız yanında bir de pipet alabilirsiniz.
Bu makalenin İngilizce aslını BBC Future’da okuyabilirsiniz.
Dergideki diğer makalelere buradan ulaşabilirsiniz.
basur
Basur hastalarının beslenme stratejisi kabız olmamaya çalışmak ve basuru azdıracak gıdalardan uzak durmaktır. Bazı hastaların “Maden suyu basura iyi gelirmi” şeklindeki sorularına cevap olmak üzere bu makaleyi hazırladık.
Bir çok kişi tarafından çoğu derde deva olarak maden suyu tüketilmektedir. Maden suyunun en büyük faydası hazımsızlığı, şişkinliği giderip sindirim sistemini rahatlatmaktır.
Ağır yenen yemeklerden sonra içilen maden suları genellikle olumlu etki yapmakta ve mideyi rahatlatmaktadır. Bu yüzden de acaba maden suyu basura da iyi gelir mi diye sorulmaktadır.
Maden suyunun bağırsakları rahatlatıcı, kısmen de olsa kabız olmayı önleyici özelliği vardır. Bununla birlikte basura etki etmesi açısından cılız kaldığını söylemek gerekir. Yemeklerden sonra maden suyu tüketen kişiler bu alışkanlıklarına devam edebilirler. Bunun bir zararı olmaz. Ama yemekleri etli ve bol yağlı seviyorsanız ve üzerine de maden suyu içiyorsanız sizin devanız maden suyundan ziyade et tüketimini biraz kısmak olacaktır.
Ana yemekleri “kuvvetli” yeme alışkanlığınız var ise bunu terketmeniz yararlı olur. Ana öğünlerde tüketilen besin miktarını azaltıp daha çok sebze yemelisiniz. Bu strateji size maden suyu tüketmekten daha fazla fayda sağlayacaktır.
Hayvani gıdalarda lif oranı düşük olduğu için daha kolay kabızlığa neden oluyor. Sebzelerde ise tam tersine bolca lif var. Bu da bağırsakları müthiş rahatlatıyor. Hazır gıdalarda işlenme sürecindeyken içerisindeki lifin neredeyse tamamı kaybolduğu için basur hastaları marketlerde satılan ambalajlı gıdalardan uzak durmalılar.
Kabızlık ile basur arasında bağ kuramayanlar olabilir diye kısa bilgi verelim. Kabızlık demek dışkının sert olması demek. Dışkı çıkarken basurlu bölgeye baskı yapıyor ve zamanla basur memesini dışarıya itiyor. Hem basur memesini acıtıyor hem de memenin dışarıya sarkmasına sebep oluyor. Halbuki dışkı cıvık olursa tuvalete kadar olan yolculuğu kolay oluyor.
Kabızlık ekstra ıkınma gerektirdiği için basurlu damarın varisleşmesine, genişlemesine yol açıyor. Bu nedenle basur hastalarının en büyük düşmanı kabızlık ve fazla oturmak. Gün içinde daha çok hareket ederseniz ve ana yemeklerde az yiyip erik, kayısı gibi bağırsak yumuşatıcı meyvelerle ara öğün yaparsanız basur hastalığının ilerlemesini durdurabilirsiniz.
Maden suyunu da içebilirsiniz ama çok ciddi bir faydasını görmeyeceksiniz. Ama genel olarak sıvı tüketimini artırmak faydalı olacaktır.