Güneş Tutulmasında Ay Güneşe Daha Mı Yakındır
Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!
Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye'de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.
Destek Ol
Neden Destek İstiyoruz?
Güneş ve Ay Tutulmalarından Hangisi Daha Yaygın?
Yıl boyunca pek çok kez Güneş ve Ay tutulması olur. Peki bu tutulmalardan hangisi daha yaygındır? Bu sorunun cevabı, son hesaplamaya hangi tür Ay tutulmalarını dahil edeceğimize bağlı.
Bilimsel terimlerin açıklamalarını yaparak başlayalım. Tam Güneş tutulması; Ay’ın Güneş’in önünden geçmesi sonucu, Güneş’in görüntüsünün bizim açımızdan kararmasıyla gerçekleşir. Tam Ay tutulması ise Ay’ın Dünya’nın gölgesi nedeniyle kararması olayıdır ve Ay’ın bakırımsı bir koyu bir kızıllıkta görünmesine yol açar.
Ancak Güneş ve Ay tutulmalarının birden fazla türü vardır. Bu türler &#;kısmi&#; tutulmalardır. Bunlara ek olarak Ay için bir tutulma şekli daha vardır. Aşağıdaki fotoğraflarda gördüğünüz bu tutulma türünün adı ise “parçalı” Ay tutulmasıdır. Fotoğraflar arasındaki farkları gözlemleyebildiniz mi?
Parçalı Ay tutulması göze çarpmayan türden bir tutulmadır. Bu tutulmanın nasıl oluştuğuna beraber bakalım. Dünya’nın oluşturduğu gölgenin iki ayrı parçası vardır: Daha içte bulunan koyu gölge (umbra) ve sınırda bulunan yarıgölge (penumbra). İki farklı gölge alanı, iki farklı Ay tutulmasına sebep olur: Tam Gölgeli (Umbral) ve Yarıgölgeli (Penumbral).
Yarıgölgeli (Parçalı) Ay tutulması meydana geldiğinde Ay’ın yüzeyi Dünya’nın daha açık olan yarıgölge alanından etkilenir. Bazı insanlar bu tutulmanın gerçekleştiğini fark edemediklerini söylerler.
Ay’dan bakıldığında Dünya’yı kısmi olarak örten Güneş’i görebildiğiniz için tutulma daha da belirgindir. Aslına bakarsanız, Dünya’dan parçalı Güneş tutulmasını izlerken, Ay’ın yarıgölgesinin altında duruyorsunuz.
Peki, Güneş tutulması mı daha yaygın yoksa Ay tutulması mı?
Dünya çapında bir ölçeklendirmeye bakarsak, bazen Güneş tutulmasının Ay tutulmasından üçe ikilik bir oranla sayıca daha fazla olduğunu görürüz. Ancak bu bahsettiğimiz ölçek, yarıgölgeli Ay tutulmasının tamamen görmezden gelmektedir. Yarıgölgeli Ay tutulmasını hesaba kattığınızda ise Dünya çapındaki Güneş ve Ay tutulmalarının birbirine neredeyse eşit olduğunu görüyoruz.
Hatta yarıgölgeli Ay tutulmalarını hesaba kattığınız bazı zamanlarda, Ay tutulması sayısı Güneş tutulması sayısından fazla çıkıyor. Belçikalı Astronom Jean Meeus bilinen kitabı “More Mathematical Astronomical Morsels”ın içinde ’den &#;e kadar tane Güneş tutulması, tane ise Ay tutulması yaşandığını yazmıştır. 1’den ’e kadar olan yıllar için ise 7, Güneş tutulması ve 7, Ay tutulması tasvir etmiştir.
Bunlara ek olarak NASA’dan Fred Espenak ya da daha bilinen adıyla Mr. Eclipse, MÖ. –MS. yılları arasını kaplayan beş bin yıllık bir süre içinde 11, Güneş ve 12, Ay tutulması bulmuştur.
Söz açılmışken, Güneş tutulmaları çoğunlukla Ay’ın Dünya ve Güneş’in arasından duruma göre daha çok veya daha az geçtiği yeni ay dönemlerinde olur. Tam Güneş tutulması sırasında, bir alacakaranlık tüm görüş ufkunuzu çevreler ve yıldızımız bir anlığına karanlığa gömülür. Bu sırada Güneş’i çevreleyen bu karanlık kürenin –aslında Ay’ın– etrafında Güneş’in ateşli koronası görülebilir.
Tüm Ay tutulmaları ise dolunay döneminde, Dünya’nın gölgesi dolunayı kısmen veya tamamen sardığında gerçekleşir. Ay tutulması, Güneş tutulmasından olağanüstülük bakımından aşağı kalsa da, etkileyiciliğinde eksik kalır yanı yoktur. Ay tutulmasını izlerken, sanki Dünya’nın gölgesi Ay’ın yüzeyinden karanlık ısırıklar almış gibi hissedebilirsiniz. Bu karanlık ürperti Ay yüzeyinde tutulmanın birkaç saati boyunca dolanır.
Sonuç ne olursa olsun; Güneş tutulması da, Ay tutulması da kendilerine has güzelliklere sahiplerdir.
Çeviren: Ece Özen
funduszeue.info
Kapak Fotoğrafı: 12 Kasım , tam Güneş tutulması &#; Avustralya AP Photo/Tourism Queensland, David Barker
Güneş Tutulması: Parçalı Güneş Tutulması nedir, bugünkü tutulmanın özelliği ne?
Kaynak, Getty Images
Tutulmalar göz kamaştırıcı astronomik olaylar arasında yer alıyor ve dünyada milyonlarca kişinin ilgisini aynı anda gökyüzüne çeviriyor.
Ay ve Güneş tutulmalarını izlemek isteyen insanların yeni bir turizm sahası yaratmış olmasına şaşırmamalı.
Bugün Türkiye saatiyle civarında Afrika, Asya ve Avrupa'da izlenebilen bir Parçalı Güneş Tutulması gerçekleşti.
Parçalı Güneş Tutulması, tutulma türlerinden yalnızca biri.
Şili Özerk Üniversitesi Bilim İletişimi Merkezi'nden astrofizikçi Juan Carlos Beamin, "Resimli Astronomi" adlı kitabında, "Genellikle iki tip tutulmadan bahsedilir: Ay Tutulması ve Güneş Tutulması. Ancak teknik olarak iki yıldızın dahil olduğu üçüncü bir tip daha vardır" diyor.
Tutulma tiplerini ve kendi içlerindeki çeşitlerini derledik:
GÜNEŞ TUTULMASI
Ay, Dünya çevresindeki hareketi sırasında Güneş ile gezegenimiz arasında hareket ederken nadiren Güneş ışığını bloke ediyor ve Güneş Tutulması meydana geliyor.
Başka bir deyişle, Ay'ın gölgesi Dünya yüzeyine düşüyor.
Güneş Tutulmalarının da çeşitleri var ve tutulmalar Ay'ın ne kadarlık gölgesinin Dünya'ya düşeceğine göre farklılık gösteriyor.
Tam Güneş Tutulması
Tam Güneş Tutulması sırasında Güneş, Dünya ve Ay öyle hizalanıyor ki, Ay gezegenimizin belirli kısımlarında Güneş ışığını tamamen bloke ediyor ve kısa süreliğine havanın kararmasına neden oluyor.
NASA'nın ifadesiyle, tam Güneş Tutulmalarını astronomik bir rastlantıya borçluyuz. Güneş Ay'dan kat daha büyük ve aynı zamanda Dünya'ya kat daha uzak.
NASA bu durumu şöyle açıklıyor:
"Buradaki geometri şunu söylüyor: Eğer kusursuz biçimde hizalanırlarsa, Dünya'nın belirli bölgelerinden bakıldığında Ay, Güneş'in yüzeyini tamamen kapatıyor ve tam Güneş tutulması meydana geliyor."
Dünya üzerinde yalnızca küçük bir bölümde Ay, Güneş ışığını tamamen bloke ediyor. Tam tutulmanın görülebildiği noktaların dışında Güneş tutulması parçalı olarak görülebiliyor.
Tam tutulma görülen noktalardan uzaklaştıkça, Güneş'in daha küçük kısmının Ay tarafından örtüldüğü görülüyor.
Şilili astrofizikçi Juan Carlos Beamin, "Teoride, en uzun Güneş tutulması 7 dakika 32 saniye sürebilir" diyor.
Öte yandan bu gök olayı sanıldığı kadar "nadiren" gerçekleşmez: Her 18 ayda bir Güneş tutulması yaşanıyor.
Asıl nadir olan, Tam Güneş Tutulması'nın aynı noktadan tekrar görülebilmesidir, ki bu her senede bir gerçekleşiyor.
Bu yıl 4 Aralık'ta da Tam Güneş Tutulması yaşanacak ancak bunu tamamen deneyimlemek için Antarktika'da olmanız gerekiyor.
Halkalı Güneş Tutulması
Ay, Dünya'dan daha uzak olduğu zamanlarda daha "küçük" görünüyor ve bu konumundayken Güneş ışığını tam olarak kapatamıyor.
Böyle zamanlarda Güneş'in etrafında bir halka görünümü oluyor ve ortasında Ay'ın silüeti görülebiliyor. Buna Halkalı Güneş Tutulması deniyor.
Tam Güneş Tutulması'nda olduğu gibi Halkalı Güneş Tutulması'nı da Dünya'da izleyebileceğiniz noktalar bir rota oluşturuyor.
Bugün Kanada'nın belirli kısımlarından, Grönland adasından ve Rusya'dan tam olarak görülen Halkalı Güneş Tutulması gerçekleşti.
NASA'ya göre bu tutulma, nadiren de olsa 10 dakikadan fazla izlenebilir ancak genellikle dakikadan fazla sürmez.
Melez Güneş Tutulması
Şilili astrofizikçi Beamin, bu gök olayını şöyle açıklıyor:
"Ay, Güneş'i tamamen kapatacak uzaklıktadır ancak tam tutulma olmadan önce az da olsa Dünya'dan uzaklaşır ve Güneş'i kapatamaz ve yaşanan olay bir Halkalı Güneş Tutulması'na dönüşür."
Tam tersi de mümkün: Halkalı Tutulma olarak başlayan olay, Ay'ın Dünya'ya yaklaşmasıyla Tam Güneş Tutulması'na dönüşebilir.
Melez Tutulmalar tüm Güneş Tutulmaları içinde yüzde 4'ü oluşturur. NASA, son olarak 'te Melez Güneş Tutulması görüldüğünü, 20 Nisan 'te Endonezya, Avustralya ve Papua Yeni Gine'den izlenebilecek bir tane daha görülebileceğini söylüyor.
AY TUTULMASI
Ay tutulması, Dünya'nın Güneş ile Ay arasına girerek Ay'a düşen ışığı kestiğinde gerçekleşiyor.
Bir başka deyişle, Ay Tutulması sırasında Dünya'nın gölgesini Ay üzerinde görebiliriz.
Güneş Tutulması'ndan bir farkı da şu: Güneş Tutulması'nın ne kadar görülebileceği, Dünya üzerindeki gözlemicinin konumuna bağlı. Ay Tutulması'nda ise gezegenimizin neresinde olursanız olun, Ay gökyüzünde görülebildiği müddetçe Ay Tutulmasını da izleyebilirsiniz.
Güneş Tutulması'nın derecesi de coğrafi konuma bağlı. Ay Tutulması'nda ise gözlemcinin coğrafi konumu, tutulmanın derecesini belirlemiyor.
Ay Tutulmalarının da üç tipi var:
Tam Ay Tutulması (Kanlı Ay Tutulması)
NASA'ya göre Tam Ay Tutulması sırasında, Ay ve Güneş, Dünya'nın tam ters yönlerinde hizalanıyor.
NASA, "Ay bütünüyle Dünya'nın gölgesinde kalıyor olsa da, bir miktar Güneş ışığı Ay'a ulaşır" diye ekliyor.
Ancak bu Güneş ışığı Dünya'nın atmosferinden geçerken, mavi ışığın büyük kısmı atmosfer tarafından filtreleniyor ve Ay kırmızı görünüyor. Bu nedenle bu olaya "Kanlı Ay Tutulması" da deniliyor.
Dünyamızın yarıçapı, Ay'ınkinin dört katı genişliğinde olduğu için, gölgesi de geniş ve tam Ay Tutulması dakikaya kadar sürebilir.
26 Mayıs 'de Güney Amerika, Güneybatı Asya, Avustralya ve ABD'nin batısında bazı gözlemciler, bu gök olayına 14 dakika tanıklık etti.
Tutulma, Dünya'ya çok yakın bir noktada gerçekleştiğinden 'Süper', Mayıs ayında gerçekleştiği içinse "Çiçek" eki getirildi ve 26 Mayıs'ta yaşanacak tutulmaya bu nedenle "Süper Çiçek Kanlı Ay" ismi de verildi.
Parçalı Ay Tutulması
İsminden de anlaşılabileceği gibi, parçalı Ay Tutulması'nda Ay'ın yalnızca bir kısmı Dünya'nın gölgesinde kalıyor.
Tutulmanın derecesine göre, koyu kırmızı ve bazen de kömür grisi bir gölge görülebiliyor.
Bu renkler, gölgede kalan ve ışık alan bölgeler arasındaki farklılıktan kaynaklanıyor.
NASA'ya göre parçalı Ay Tutulması yılda iki kez gerçekleşiyor.
Bir sonraki parçalı Ay Tutulması Kasım'da bekleniyor ve Kuzey-Güney Amerika'dan, Avustralya'dan ve Avrupa ile Asya'nın belirli kısımlarından izlenebilecek.
Gölgeli Ay Tutulması
Bu olay, Ay Dünya'nın yarı gölgesinden geçerken gerçekleşir ve daha zayıf bir gölge oluşuyor.
Dolayısıyla bu tutulmalar daha az belirgindir ve insan gözü tarafından kolaylıkla algılanamıyor.
Bu nedenle bu tutulmalar genellikle gök olayları takvimlerinde kendisine yer bulamıyor.
Yıldız Tutulmaları
Tüm tutulmalar Güneş ve Ay arasında gerçekleşmiyor. Uzaklardaki yıldızlar arasında da tutulma olabiliyor.
Şilili astrofizikçi Juan Carlos Beamin, "Yıldızların yaklaşık yarısı, iki ya da daha çok yıldızla sistem halinde bulunur. Galaksimizde birçok yıldız, ortak bir kütle merkezi etrafında hareket halindedir ve bu hareketleri sırasında tutulmalar gerçekleşir" diyor.
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası