Spermin Yumurtaya Girmesi

Düzenli adet gören kadınlarda , beklenen adetten 14 gün önce yumurtlama olduğunu varsayarsak ve de bu yumurtanın sadece 24-36 saat canlı kalabildiğini bildiğimizden bu günlerde yapılacak cinsel ilişki olayın ilk basamağıdır.

Yumurtlama genelde bir yumurtalıktan olur. Ya sağdan ya da soldan. Nadiren her ikisinden de olabilir. Sağdan yada soldan yumurtlamanın bir sırası yoktur. Her ay değişebilir. Rahimin her iki yanında  fallop tüpleri vardır. Bunların sağlıklı olması, tıkalı olmaması doğal yoldan gebe kalmak için şarttır.

Yumurta içi sıvı dolu bir keseciğin ( folikül) içindedir , yumurtlama olunca bu kese yırtılır ve yumurta dışarı atılır. Atılan yumurta aynı taraftaki tüp tarafından kapılarak içeri alınır. Cinsel ilişki ile vajenden rahime doğru yol alan milyonlarca sperm bu yumurtaya ulaşmak ve onu döllemek için yarışa girer. Milyonlarca spermden sadece bir tanesi tüpte olan yumurtayı yakalayarak ve onun sert kabuğunu delerek içeri girmeyi başarır. Tüplerde olan döllenmeden sonra kadının yumurtası ve erkeğin sperminin DNA ları buluşarak ilk taslağı oluştururlar.

Oluşan bu ilk taslak tüp içinde bölüne bölüne 6. günde rahim duvarına ulaşır ve buraya yapışır. Anne   ile ilk bağlantı kan yoluyla olur ve oluşan yapının adı yolk sak tır. 6-8 hafta içinde plasenta gelişerek fetüsü besleme , büyütme görevini, madde alışverişini  üstlenir . Plasentanın gelişimi ile anne kanındaki besinler, oksijen ve su bebeğe geçerken, artık maddeler de yine bu yolla anneye geçer.Mucize günden güne , aydan aya  devam eder ve gelişim tamamlanır.

Olağanüstü bu mucizenin gerçekleşmesi için bir ay içinde sadece1- 2 gün vardır, zira ne yumurta ne de sperm günlerce canlı kalamaz. Bu nedenle yumurtlama gününün kaçırılmaması hamile kalabilmenin ilk şartıdır.

Sperm ya da tam bilimsel adı ile spermatozoon (Spermatozoid) (çoğulu: spermatozoa), erkek bireylere ait üreme hücresidir. Hayvanlar, kamçı'lı ve spermatozoa olarak bilinen kuyruğu olan hareketli sperm üretir.^[1] Bazı kırmızı algler ve mantarlar spermatia olarak bilinen hareketsiz sperm hücreleri üretirken, bazı kırmızı algler ve mantarlar spermatozoa olarak bilinir. Kapalı tohumlularpolen içinde hareketsiz sperm içerirken, eğrelti otları ve bazı açık tohumlular gibi bazı bazal bitkilerde hareketli sperm bulunur.^[2]

Sperm hücreleri, spermatogenez olarak bilinen süreç sırasında oluşur.^[3]Amniyotlarda (sürüngenler ve memeliler) testislerin seminifer tübüllerinde yer alır. Bu süreç, spermatogonyum ile başlayan birkaç ardışık sperm hücresi öncülünün üretimini içerir. Bunlar spermatosit'lere farklılaşır. Spermatositler daha sonra mayoz bölünme geçirerek kromozom sayılarını yarıya indirir.^[4] Daha sonra spermatid'ler üretir. Spermiyogenez, spermatogenezin son aşamasıdır. Spermatidlerin olgun spermatozoaya olgunlaşması görülür.

Testislerde oluşan bu hücrelerin üretimi ergenlik döneminde başlar.^[5] Baş kısmında döllenme sırasında yumurtaya aktaracağı kalıtsal bilgi (DNA) taşır. Kuyruğu vardır ve hareketlidir. İnsanlarda bir çiftleşme sırasında yaklaşık 150-200 milyon sperm salınır.^[6] Ancak yumurtayı yalnızca tek bir sperm hücresi dölleyebilir. Bir sperm bir yumurta hücresine (oosit) ulaştığında, yumurtaya girmek için kuyruğunu dışarıda bırakıp, yumurta zarından geçerek kalıtsal bilgileri yumurtaya ulaştırmış olur. Spermler yoğun kıvamda bir sıvının içinde bulunurlar. Bu sıvının ismine meni (ersuyu), ejekülat veya yaygın kullanış biçimi ile sperma denir. Spermatositogenez, kök hücrelerin kendilerini değiştirmek ve olgun sperm haline gelecek bir hücre popülasyonu üretmek için bölünmesini içerir.^[7]

Spermatozoonun başı fırıncı küreğini andırır ve içerisinde kalıtsal bilgileri bulunur. Baş kısmı kep gibi saran ve içerisinde spermatozoonun, yumurta hücre duvarını geçmesi için gerekli enzimleri içeren akrozom isimli yapı bulunur.^[8] Sperm hücresi yumurtaya ulaştığında akrozom membranı içerisindeki enzimler salınarak spermatozoonun yumurta içerisine girmesi sağlanır. İçeri giren n sayıdaki erkek DNA materyali n sayıdaki dişi DNA materyali ile birleşerek 2n sayıda DNA materyali oluşur (oluşan bu hücreye zigot ismi verilir).^[9] Daha sonra zigot içerisinde hücreler bölünerek çoğalmaya başlar. Cinsiyetin oluşmasında spermatozoaların taşıdığı X ve Y kromozomları belirleyicidir. Dişi üreme hücresi X kromozom taşırken, erkek üreme hücrelerinin yarısı X diğer yarısı da Y kromozomu taşır. Eğer dişi üreme hücresini X kromozomu taşıyan spermatozoon döllemişse kromozomlar XX şeklinde olur ve bireyin cinsiyeti dişi olur, eğer Y taşıyan spermatozoon döllemişse ise bireyin cinsiyeti erkek olur. Ancak bazı istisnalar da vardır. Mesela XXY, X0 gibi kalıtsal hastalıklı bireyler de oluşabilir.^[10]

• 

  45 yaşında, erkek ve iyicil prostat hiperplazisi tanısıyla izlenen bir hastanın idrar örneğinde, bol miktarda sperm hücresi.

• 

  Soldaki fotoğrafın alındığı idrar örneğinde, bir başka sahanın görünümü.

Kaynakça[değiştir Arşiv Bağlantısı

Wikipedia. İkizler (Tıp). (4 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 4 Haziran 2021. Alındığı Yer: Wikipedia patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 18/06/2023 14:57:12 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/5455

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.