Askerde Hava Değişimi Alma Yolları

Askeri cezalar, görev nedeniyle, görev yerinde ve görev süresinde gerçekleştirilen fiiller hakkında uygulanan cezalardır. Bahsedilen cezalar, sayılı Askeri Ceza Kanunu’nda kaleme alınmış askeri cezalar, askeri şahıslar hakkında hüküm doğurmaktadır. Askeri şahıslar; Mareşalden asteğmene kadar subaylar, astsubaylar, Milli Savunma Bakanlığı ile Türk Silahlı Kuvvetleri kadro ve kuruluşunda çalışan sivil personel, uzman jandarma, uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve er, erbaş ve erler ile askeri öğrencilerdir. İhtiyat askeri şahıslar da, askeri görevde bulundukları sürece söz konusu Askeri Ceza Kanunu’na tabidirler. Bu nedenle ihtiyat askeri şahıslar hakkında da görevde bulundukları süre boyunca askeri cezalar verilmesi mümkündür.

Disiplin suçlarında da tıpkı ceza hukukundaki suçların cezalandırılmasında olduğu gibi somut ceza saptanırken, cezayı artıran ve hafifleten sebepler de dikkate alınmalıdır. Bu ceza ise hukuken gerekçesi belirtilmek suretiyle uygulanmalıdır. Disiplin Mahkemeleri m/4 uyarınca bütün disiplin suçları hakkında uygulanabilen genel bir ağırlaştırıcı sebep olarak seferberlik ve savaş halinde verilecek cezalar öngörülmüştür. Bu hükme göre öngörülen ceza kanuna göre belirlenen en yüksek cezayı aşamaz. Ancak Askeri Ceza Kanunu’nun 50 ve maddelerinde geçen ağırlaştırıcı nedenlerin disiplin suçlarında uygulanamayacağı kararı Askeri Yargıtay tarafından hükme bağlanmıştır.

Şahsi Hürriyeti Sınırlayan Askeri Cezalar

İlgili Kanun hükümlerine göre, askeri cezalardan şahsi hürriyeti sınırlayan cezalar üçe ayrılmaktadırlar. Bunlar;

• Ağır hapis cezaları,
• Hapis cezaları,
• Kısa hapis cezalarıdır.

Ağır hapis ve hapis cezaları, Türk Ceza Kanunu hükümlerine tabidir. Kısa süreli hapis cezaları hakkında hükümler ise, ilgili Kanun’da kaleme alınmışlardır.

Kısa hapis cezaları da 3&#;e ayrılır. Bunlar;

• Göz hapsi,
• Oda hapsi
• Katıksız hapis cezalarıdır. Fiilin ağırlığına göre bu üç cezadan biri verilir.

Askeri Disiplin Cezaları

Askeri şahıslar hakkında tesis edilecek disiplin cezalar sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu hükümlerine tabidir. Bu Kanun nezdinde hakkında disiplin cezası tesis edilebilecek askeri şahıslar, askeri hakimler hariç subaylar, astsubaylar, uzman jandarmalar, uzman erbaşlar, sözleşmeli erbaş ve erler, erbaş ve erler ile askeri öğrencileri kapsar. Askeri şahıslar hakkında tesis edilen Askeri cezaların amacı, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde etkin bir disiplin sisteminin tesisini, muhafazasını ve idamesini sağlamaktır. Disiplin cezaları, gerçekleştirilen fiilin ağırlığına göre uyarma, kınama, hizmete kısmi süreli devam, aylıktan kesme, hizmet yerini terk etmeme, oda hapsi ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ayrılma şeklinde sınıflandırılmıştır. Söz konusu cezaları detaylı bir şekilde inceleyecek olursak:

Uyarma cezası; personele, görevinin icrasında veya hal ve hareketlerinde daha dikkatli olması gerektiğinin yazı ile bildirilmesidir. Askeri cezalar arasında en hafif olanıdır. Askeri şahıslara uyarma cezası verilmesini gerektirecek fiiller:

1. Emri mütalaa etmek: Usulüne uygun olarak kendisine verilmiş olan bir emir üzerine; emrin uygun olmadığı, yanlış verildiği, yapılamayacağı ve benzeri şekillerde amirini alenen eleştirmek veya amire karşı itirazda bulunmaktır. Amir tarafından karar verilene kadar astın fikrini savunması veya emrin kanunsuz olduğu hususundaki kanaatini belirtmek için amire yaptığı itiraz, bunları yaparken oluşabilecek diğer disiplinsizlikler saklı kalmak kaydıyla bu kapsamda disiplinsizlik teşkil etmez.
2. Görevde kayıtsızlık: Görevdeyken, yetkili makamlar tarafından izin verilen durumlar haricinde görevle veya askeri hizmetle ilgisi olmayan işlerle uğraşmaktır.
3. Hizmet dışındayken amir veya üste saygısızlık: Hizmet dışında, bilinen ve tanınan amir veya üstlere karşı saygısızlık teşkil edebilecek fiillerde bulunmaktır.
4. Mesai çizelgesine uymamak: Özürsüz veya izinsiz olarak, mesaiye geç gelmek veya erken ayrılmak veya günlük mesai çizelgesine riayet etmemektir.
5. Kılık ve kıyafeti bozuk olmak: Kılık ve kıyafet ile ilgili olarak nizamlarda ve önceden belirlenmiş kurallara riayet etmemektir.
6. Usulsüz müracaat veya şikâyette bulunmak: Türkiye Büyük Millet Meclisine yapılan müracaatlar hariç olmak üzere, kanun ve nizamlarla belirlenmiş usul ve kurallara riayet etmeden yazılı, sözlü veya elektronik olarak müracaat veya şikayette bulunmaktır.
7. İsraf etmek: Yetkili makamlarca belirlenmiş tasarruf tedbirlerine riayet etmemek veya kullanımına sunulan kamu kaynağının harcanmasında gösterilmesi gereken makul seviyedeki özeni göstermemektir.
8. Saygısız davranmak: Aynı rütbe veya kıdemde bulunulan ya da amir veya maiyet ilişkisi içinde olunmayan kişilere söz ve hareketlerle sataşmak veya kötü muamelede bulunmaktır.
9. Başkalarını kötülemek: Amirleri, üstleri veya çalışma arkadaşları hakkında ve onların bulunmadığı ortamlarda, onların işlem, eylem ve kişilikleri hakkında kötüleyici veya konuştuğu kişilerde kötü intiba yaratacak tarzda olumsuz sözler söylemektir.
10. Askeri nezaket kurallarına uymamak: Nizamlarla belirlenmiş olan askeri görgü, protokol ve davranış kurallarına aykırı bir biçimde tavır ve davranışlarda bulunmaktır.
11. Hizmet haricinde yalan söylemek: Amir veya üstü tarafından denetim ve gözetim sorumluluğu kapsamında sorulan sorulara kasten doğru yanıt vermemektir.
12. Selamlama yapmamak: Selamlama ile ilgili olarak nizamlarla belirlenmiş kurallara riayet etmemektir.
13. Zamana riayet etmemek: Belirli zamanda yapılması gereken faaliyetlerde özürsüz olarak geç kalmaktır.
14. Mesai dışında aşırı alkol kullanımı: Mesai dışında sivil veya üniformalı olarak aşırı alkol alarak kişisel veya kurumsal imaj kaybı oluşturacak olumsuz davranışlarda bulunmaktır.
15. Görev dönüşü tekmil vermemek: Verilmiş bir emrin icrası veya sonuçları hakkında emri verene bilgi vererek müteakip emirlerini almamaktır.
16. Kişisel ve çevre temizliğine dikkat etmemek: Askeri hizmet esnasında belirlenmiş olan kişisel veya çevre temizliği ile ilgili kurallara riayet etmemektir.
17. Kendini geliştirmede yetersiz kalmak: Görevini etkin olarak yapabilmesini sağlayacak bilgi ve görgünün kazanılmasında göstermesi gereken gayreti göstermemektir.

Kınama cezası; personele, görevinin icrasında veya hâl ve hareketlerinde kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesidir. Askeri şahıslara kınama cezası verilmesini gerektirecek fiiller:

1. Amir veya üste nezaketsizlik: Hizmette veya hizmete ilişkin hâllerde amir veya üste karşı saygısızlık teşkil edecek nitelikte olmayan ancak askeri nezaket, protokol ve terbiye kurallarına aykırılık teşkil eden fiillerde bulunmaktır. Askeri nezaket, protokol ve terbiye kurallarının astlara veya maiyete önceden ilan veya tebliğ olunması veya bu disiplinsizliği yapan kişinin makam ve rütbesi itibarıyla bu kuralları biliyor olması gerektiğinin objektif olarak kabul görmesi hâlinde disiplin cezası verilebilir.
2. Meslek etiğine aykırı davranışta bulunmak: Önceden ilan veya tebliğ edilmiş olan mesleki etik davranış kurallarına aykırı şekilde tavır ve davranışlarda bulunmaktır.
3. Küfürlü konuşmak: Aynı rütbe veya kıdemdeki arkadaşlarına veya astlarına karşı, terbiye ve adaba uygun olmayan sözlerle konuşmaktır.
4. Askeri silsileyi bozarak hareket etmek: Müsaade edilmediği hâlde veya durumun gerektirdiği hâller haricinde, herhangi bir talebini askeri silsileye riayet etmeyerek doğrudan daha üst amirlerine iletmektir.
5. Uygun olmayan hitaplarda bulunmak: Çevresindekilere; nizamlar, emirler ve askeri teamüller ile belirlenmiş olan hitap şekilleri haricinde hitaplarda bulunmaktır.
6. Sorumluluktan kaçmak: Kanun ve nizamlar ile kendisine tevdi edilmiş görevlerin gerektirdiği sorumluluğu üstlenmekten imtina ettiğini gösterecek tavır ve davranışlarda bulunmaktır.
7. Askeri eşyayı uygun kullanmamak: Hizmete tahsisli bir askeri eşyayı düzgün ve talimatlara uygun kullanmayarak onun zarar görmesine veya aşırı yıpranmasına sebebiyet vermektir.
8. Sağlığın korunması kurallarına uymamak: Sağlığın korunması veya salgın ve bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için yetkili makamlarca yürürlüğe konulmuş tedbirlere uymamak veya hizmet verdiği ortamdaki kişilerin sağlığını tehlikeye düşürecek fiillerde bulunmaktır.

• Hizmete Kısmi Süreli Devam Cezası

Hizmete kısmi süreli devam cezası; disiplin cezası verilen personele mesai sonrasında günde üç saati ve her halde saat ’ü geçmeyecek şekilde, kadro görevinde veya kadro görevi dışında statüsüne uygun askeri hizmetlerin yaptırılmasıdır. Askeri şahıslara hizmete kısmi süreli devam cezası verilmesini gerektirecek fiiller:

1. Üste saygısızlık: Hizmette veya hizmete ilişkin hâllerde üste gösterilmesi gereken saygıyı kasıtlı olarak göstermemek veya yetkili olduğu durumlarda üstün yapmış olduğu ikaz, tenkit veya muahezeyi saygı ile kabul edip dinlememektir.
2. Görev yerini izinsiz terk etmek: Kıtasından veya görev yerinden yirmi dört saati geçmeyecek şekilde kaçmak veya kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın mesaiye bir tam mesai günü gelmemektir.
3. Temaruz: Bazı isteklerini yerine getirmek, kişisel bir menfaat sağlamak, görev veya sorumluluktan kaçmak gibi amaçlarla hastalığını abartmak veya olmadığı hâlde bir rahatsızlığı varmış gibi göstererek sağlık kuruluşlarına sevkini sağlamak suretiyle günlük mesainin bir kısmına katılmamaktır.
4. Uygunsuz davranışlarda bulunmak: Türk Silahlı Kuvvetlerine ve temsil ettiği makam, rütbe veya statünün onur ve vakarına uygun olmayan fiillerde bulunmaktır.
5. Ketum davranmamak: Görevi ile ilgili gizli olmayan ancak açıklanmaması gereken bir bilgiyi yetkisiz kişilerin öğrenebileceği bir şekilde açıklamaktır.

Aylıktan kesme cezası; disiplin cezası verilen personelin, sosyal güvenlik mevzuatına göre hesaplanan prime esas kazanç tutarından ekli (1) sayılı çizelgede belirtilen oranlarda kesinti yapılmasıdır. Ceza, aylığı tahakkuk ettiren birimce personelin aylığından kesilmek suretiyle yerine getirilir. Aylıktan kesme tam lira üzerinden yapılır ve kuruşlar dikkate alınmaz. Askeri şahıslara aylıktan kesme cezası verilmesini gerektirecek fiiller:

1. Amire saygısızlık: Hizmette veya hizmete ilişkin hâllerde amire gösterilmesi gereken saygıyı kasıtlı olarak göstermemek veya amirin yapmış olduğu ikaz, tenkit veya muahezeyi saygı ile kabul etmemektir.
2. Yalan söylemek: Askeri hizmete ilişkin veya görevle ilgili konu ve durumlarda amirlere veya bilgi vermekle yükümlü olduğu kişi ve makamlara kasıtlı olarak gerçeğe aykırı ve yanlış beyanda bulunmaktır.
3. Hizmetle ilgisi olmayan emir vermek: Maiyetine hizmetle ilgisi olmayan emir vermektir.
4. Maiyetinin gözetiminde ihmal göstermek: Astlarının ve emri altındakilerin denetim, kontrol ve gözetiminde ihmal göstermektir.
5. Ayrımcılık yapmak: Görevdeyken dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım yaparak işlem tesis etmek ve bu suretle görev yerinde huzursuzluğa neden olmaktır.
6. Yasak edilen yerlere girmek: Resmî üniforma ile genelev, kumarhane, meyhane, bar ve benzeri yerler ile girilmesi garnizon komutanlıklarınca yasaklanmış diğer yerlere girmektir.
7. Kayırma talep etmek: Özlük hakları ile ilgili ya da başka bir kişisel menfaat temini için başkalarını aracı koyup, öncelik ve ayrıcalık talep etmektir.
8. Maiyetinden hediye kabul etmek: Maiyetinde çalışan personel tarafından verilen ve makul bir seviyenin üstünde maddi değeri olan bir hediyeyi kişisel menfaat elde etmek amacıyla kabul etmektir.
9. Hizmetteyken siyasi içerikli konuşmak: Mesai içerisinde veya hizmete ilişkin durumlarda siyasi içerikli konuşmalar yapmaktır.
10. Yasaklanmış faaliyetlere katılmak: Yetkili makamlarca yasaklanmış olan toplantı, gösteri, yürüyüş ve benzeri faaliyetlere iştirak etmektir.
11. İzinsiz olarak garnizonu terk etmek: İzinli olmadığı hâlde görev yaptığı garnizon hudutlarını terk etmektir.
12. Ulaşım güvenliğini ihlal etmek: İzin, istirahat, hava değişimi, terhis ve benzeri nedenlerle görev yerine gidiş ve dönüşlerde terörle mücadele kapsamında emredilen yol güzergâhının dışına çıkmak, belirlenen günler dışında seyahat etmek veya yapılan planlamaya aykırı seyahat etmektir.

• Hizmet Yerini Terk Etmeme Cezası

Hizmet yerini terk etmeme cezası; personelin mesai bitiminden sonra görev yaptığı yerden ayrılmayıp resmi daire, kışla, eğitim alanları ile sair yerlerdeki hizmetine devam etmesidir. Bu ceza disiplin amirleri tarafından ekli (1) sayılı çizelgeye göre; disiplin kurulları tarafından dört ile on güne kadar verilebilir. Ceza verilen personel için uygun bir yatma yeri tahsis edilir. Tatil günlerinde cezanın yerine getirilmesine ara verilir. Cezanın yerine getirilmesi sırasında, hizmete ilişkin haller hariç, günde toplam bir saati geçmemek üzere ziyaretçi kabul edilebilir. Askeri şahıslara hizmet yerini terk etmeme cezası verilmesini gerektirecek fiiller:

1. Emre itaatsizlik: Kasıtlı olarak hizmete ilişkin bir emri tam yapmamak ya da değiştirerek veya sınırını aşmak suretiyle yapmaktır.
2. Kısa süreli kaçmak: Kıtasından veya görev yerinden yedi günü aşmayacak ve bu süre içinde kendiliğinden gelecek şekilde kaçmak veya mesaiye gitmemektir.
3. İzin süresini geçirmek: İzin, istirahat veya hava değişimi süresini yasal veya kabul edilebilir bir mazereti olmaksızın altı günü aşmayacak ve bu süre içinde kendiliğinden gelecek şekilde geçirmektir.
4. Hizmete mahsus eşyaya zarar vermek: Harp malzemesini veya hizmete tahsis edilmiş bir askeri eşyayı; kasıt, ihmal veya tedbirsizlik sonucu kaybetmek veya hasara uğramasına sebebiyet vermektir.
5. Hediye istemek veya borç almak: Maiyetinden veya astlarından hediye istemek veya her ne şekilde olursa olsun borç almaktır.
6. Maiyetinin disiplinsizliği hakkında soruşturma yapmamak: Maiyeti tarafından işlenen bir disiplinsizliği öğrenmesine rağmen ceza vermeme takdir yetkisinin bulunduğu hâller dışında kasten disiplin soruşturması yapmayarak disiplinsizliği örtbas etmektir.
7. Asta kötü muamele yapmak: Astına, askeri usul ve kurallar dışında kötü davranmak, eziyet amacıyla hizmetini lüzumsuz yere güçleştirmek veya başkaları tarafından kötü muamelede bulunulmasına müsamaha göstermektir.
8. Nöbet talimatına aykırı hareket etmek: Maddi bir zarar doğmasına sebebiyet vermeyecek şekilde, ilgili mevzuat kapsamındaki nöbet görevlerini yaparken, nöbet yerini terk etmek veya belirlenmiş ve tebliğ edilmiş olan nöbet talimatındaki kurallara aykırı hareket etmektir.
9. Hoşnutsuzluk yaratmak: Çalıştığı mesai ortamında söz veya fiilleri ile hizmetin yerine getirilmesini olumsuz yönde etkilemektir.
10. Tahrik: Asker kişileri, amirlerine veya üstlerine karşı itaatsizliğe, saygısızlığa, mukavemet göstermeye veya müessir fiil işlemeye tahrik veya teşvik etmektir.
11. Sarhoşluk: Tıbbi raporla ispatlanmak veya gizlenemeyecek derecede olmak şartıyla, göreve sarhoş gelmek veya görevdeyken alkollü içki içmektir.
12. Kumar oynamak: Askeri mahâl içinde kumar oynamaktır.
13. Yasak edilen malzemeyi bulundurmak: Kıta, karargâh ve kurumlarda ya da görev esnasında bulundurulması veya kullanılması emirle yasak edilen cep telefonu, bilgisayar, radyo, teyp, fotoğraf makinesi gibi görüntü, ses ve benzeri verileri ve bilgileri kaydeden, depolayan veya ileten her türlü cihaz ve aletler ile aksamlarını bulundurmak veya kullanmaktır.
14. İzinsiz üyelik: Meslek kuruluşları, dernek ve vakıf üyelikleri ile spor kulüplerinin faal üyeliklerine izin almaksızın girmektir.
15. Disiplin cezasının yerine getirilmesine karşı gelmek: Yetkili kişi veya organlar tarafından verilen disiplin cezalarının, idari yaptırımların veya disiplinsizlik nedeniyle verilen görev ve sorumlulukların gereğinin yerine getirilmesine karşı çıkmak ve bu kapsamda yapılması zorunlu olan görev ve yükümlülükleri tam olarak yerine getirmemektir.
16. Kavga etmek: Meşru savunmaya ilişkin şartlar saklı kalmak kaydıyla, askeri mahâl içerisinde, fiilen birisine vurmaktır.

• Silahlı Kuvvetlerden Ayırma Cezası

Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası, personelin tabi olduğu mevzuat hükümlerine göre Türk Silahlı Kuvvetlerinden ilişiğinin kesilmesi veya durumuna göre sözleşmesinin feshedilmesi sonucunu doğurur. Askeri ceza alanlar, seferberlik ve savaş halleri haricinde Türk Silahlı Kuvvetlerinde herhangi bir şekilde görev alamazlar. Silahlı Kuvvetlerden ayırma cezası; kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı veya Sahil Güvenlik Komutanlığında oluşturulacak yüksek disiplin kurulları tarafından verilir. İlgili kuvvet komutanı, Jandarma Genel Komutanı veya Sahil Güvenlik Komutanının onayı ile yerine getirilir. Askeri Cezalar arasında en ağır olanıdır. General ve amiraller hakkında ise Genelkurmay Başkanlığında teşkil edilecek yüksek disiplin kurulu tarafından verilir ve yerine getirilir. Askeri şahıslara silahlı kuvvetlerden ayırma cezası verilmesini gerektirecek fiiller:

1. Aşırı borçlanmak ve borçlarını ödeyememek: Nafaka, trafik kazası, doğal afet, personelin öngöremeyeceği şekilde ülke genelinde yaşanan olağanüstü ekonomik dalgalanmalar, ani devalüasyonlar, sağlık ve tedavi giderleri ile kefillik ve benzeri zorunluluk hâlleri hariç olmak üzere, aşırı derecede borçlanmaya düşkün olmak ve bu borçlarını ödememeyi alışkanlık hâline getirmektir.
2. Ahlaki zayıflık: Görevine, sosyal ve aile yaşantısına zarar verecek derecede menfaatine, içkiye, kumara düşkün olmak veya Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarını sarsacak şekilde yüz kızartıcı, utanç verici veya toplumun genel ahlak yapısına aykırı fiillerde bulunmaktır.
3. Hizmete engel davranışlarda bulunmak: Devletin ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin itibarına zarar verecek nitelikte tutum ve davranışlarda veya ağır suç veya disiplinsizlik teşkil eden fiillerde bulunmaktır.
4. Gizli bilgileri açıklamak: Yetkisi olmadığı hâlde, devletin güvenliği ile iç ve dış siyasi yararlarına ilişkin elde ettiği gizli bilgileri yetkisiz kişi ve kuruluşlara vermek, ulaştırmak veya açıklamaktır.
5. İdeolojik veya siyasi amaçlı faaliyetlere karışmak: Siyasi partilere girmek, ideolojik veya siyasi faaliyetlere karışmak, ideolojik veya siyasi amaçlarla disiplini bozucu tavır ve davranışlarda bulunmaktır.
6. Uzun süreli firar etmek: Geçerli bir mazereti olmaksızın kesintisiz olarak bir yıldan fazla süre ile izin süresini geçirmek veya firar hâlinde bulunmaktır.
7. Disiplinsizliği alışkanlık hâline getirmek: Disiplini bozucu tavır ve davranışlarda bulunmayı alışkanlık hâline getirmek veya aldığı disiplin cezalarına rağmen ıslah olmamaktır.
8. İffetsiz bir kimse ile evlenmek veya böyle bir kimse ile yaşamak: İffetsizliği anlaşılmış olan bir kimse ile bilerek evlenen veya evlilik bağını devam ettirmekte veya böyle bir kimseyi yanında bulundurmakta veya karı koca gibi herhangi bir kimse ile nikahsız olarak devamlı surette yaşamakta ısrar etmektir.
9. Gayri tabii mukarenette bulunmak: Bir kimseyle gayri tabii mukarenette bulunmak yahut bu fiili kendisine rızasıyla yaptırmaktır.

• Disiplin Ceza Puanına Bağlı Olarak Ayırma Cezası

Disiplin ceza puanına bağlı olarak ayırma cezası, disiplinsizliğin alışkanlık haline getirildiği durumlarda sözleşmeli subay ve astsubaylar hariç subaylar, astsubaylar ve uzman jandarmalar hakkında verilen bir ceza türüdür. Disiplin ceza puanına bağlı olarak ayırma cezası verilecek haller:

1. En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son bir yıl içinde on sekiz disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam on iki defa veya daha fazla disiplin cezası almak.
2. En son alınan disiplin cezasının kesinleştiği tarihten geriye doğru son beş yıl içinde otuz beş disiplin cezası puanı veya en az iki farklı disiplin amirinden toplam yirmi beş defa veya daha fazla disiplin cezası almak.
3. Birinci fıkra kapsamında ceza puanlarının hesaplanması ekli (2) sayılı çizelgeye göre yapılır.

(1) sayılı Disiplin Amirlerinin Ceza Yetkilerini Gösteren Çizelge

(2) sayılı Disiplin Ceza Puanlarını Gösteren Çizelge

MUVAZZAFLIK İŞLEMLERİ

1. Yükümlülerin muvazzaflık hizmet süreleri yedek subay ve yedek astsubaylar için on iki ay, erbaş ve erler için ise altı aydır.

2. Askerlik hizmet sürelerini, ihtiyaca göre bir katına kadar arttırmaya veya yarısına kadar azaltmaya Cumhurbaşkanınca karar verilebilir.

3. Muvazzaflık hizmet süresi, sevk belgesinde yazılı olan sevk tarihi ile başlar ve terhis tarihinde sona erer.

4. Yedek subay adayı ve yedek astsubay adaylarının kanuni mazeretlerine dayalı olarak;

a. Sınıf okulundan ayrı geçirilen süre, sınıf okulu toplam süresinin üçte birinden fazla olanlar hizmet durum belgesiyle geçici terhis edilir. Bunlar mazeretlerinin bitimini müteakip eğitimin verileceği ilk yedek subay veya yedek astsubay celp ve sevk döneminde sevk edilir.

b. Rahatsızlığı nedeniyle geçici terhis edilenlerden raporları bitiminde rahatsızlığının devam etmediği yapılan muayeneleri ile tespit edilenler eğitimin verileceği ilk yedek subay veya yedek astsubay celp ve sevk döneminde sevk edilir.

c. Sınıfı görevini yapamaz raporu alanlar hizmet durum belgesiyle geçici terhis edilir. İlgili Kuvvet Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca yeniden sınıflandırılmalarını müteakip eğitimin verileceği ilk yedek subay veya yedek astsubay celp ve sevk döneminde sevk edilir.

ç. Bunlar yeni sınıf okulu eğitim döneminin tamamına katılır.

5. Erbaş ve erler dağıtımlarında, nüfusa kayıtlı oldukları ve kendileri ile ailelerinin dağıtım tarihinden önce daimi ikamet ettikleri il mülki sınırları içindeki birlik, kurum ve karargâhlara tertip edilmez. Bu şekilde dağıtımı yapılanların görev yerleri ilgili kuvvet komutanlıklarınca, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca görevli olduğu il dışındaki birlik ve kurumlara tertip edilmek suretiyle değiştirilir. Bu uygulamada;

a. Askeralma Yönetmeliğinin 89’uncu maddesinin üçüncü fıkrası gereğince;

(1) sayılı Kanun kapsamında yaralanan veya engelli hale gelerek 3/11/ tarihli ve sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanan kamu personelinin (güvenlik korucuları dâhil), sivillerin ve yükümlülerin kendileri ile kendilerinden olma çocuklarına,

(2) sayılı Askeralma Kanunu’nun 42’nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında muafiyet hakkı olduğu halde bu haktan faydalanmak istemeyerek askerlik hizmetini yerine getirmek isteyenler ile muafiyet hakkı olmayan kamu görevlilerinin (güvenlik korucuları dâhil) kardeşlerine,

(3) 3/10/ tarihli ve sayılı Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 14 üncü maddesi kapsamında gazilik unvanı verilenler ve kendilerinden olma çocuklarına,

b. İlgili mevzuat kapsamında usulüne göre annesi, babası veya eşi hakkında erişkinler için engellilik raporu, çocukları hakkında çocuklar için özel gereksinim raporu düzenlenen erbaş ve erlere uygulanmaz.

6. Yükümlülerden, muvazzaflık hizmeti veya hava değişimi sonunda kalan noksan hizmetleri, kullanmadıkları izinler hariç altı gün (dâhil) ve daha az olanların bu hizmetleri ikamet ettikleri yere en yakın askerlik şubesinde, yedi gün ve daha fazla olanların ise birlik veya kurumlarında tamamlatılır.

TERHİS İŞLEMLERİ

1. Tabi olduğu statüde sayılı Askeralma Kanunu’nda yazılı askerlik hizmet süresini tamamlayanlar birlik ve kurumlarınca terhis edilir.

2. Terhis belgelerinin, terhis tarihinden önce düzenlenmesi, kazanılmış hak teşkil etmez. Terhis belgesi, terhis tarihi hanesinde yazılı olan tarihten itibaren geçerlidir.

3. Terhis edilenlere veya terhis mahiyetinde izne gönderilenlere birlik komutanlığı veya kurum amirliği tarafından terhis belgesi verilir.

İZİN İŞLEMLERİ

1. Askerlik hizmetini yedek subay ve yedek astsubay olarak yerine getirmekte olanların izinleri 27/7/ tarihli ve sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu’nda belirtilen sürelere göre oranlanarak verilir. Hâlihazırda sınıf okulu eğitim süresi bir ay olanlara 28 gün yıllık planlı ve 14 gün yıllık mazeret olmak üzere toplam 42 gün, iki buçuk ay olanlara ise 24 gün yıllık planlı ve 12 gün mazeret olmak üzere toplam 36 gün izin verilir. Bunların hizmet sürelerinin uzatılması veya kısaltılması halinde yıllık planlı izin süreleri otuz günlük planlı izin süresi birimine, yıllık mazeret izin süreleri on beş günlük yıllık mazeret izin süresine orantılı olarak belirlenir ve verilir.

2. Erbaş ve erlere ilk altı aylık hizmetlerinin her ayı için bir gün, ikinci altı aylık hizmetine devam edenlerin her ayı için iki gün izin verilir. İzin süresi içerisinde gözaltına alınma, tutuklanma, ceza infazı, yatarak tedavi görme, hava değişimi veya istirahat gibi belgelendirilebilen gerekçelere dayalı olarak izin süresinin bir kısmının kullanılamaması durumunda, fiilen kullanılamayan süre izin süresinden düşülür. Bu kapsamda verilen izinlerde bir defa gidiş ve dönüş yol süresi verilir. Daha önce yol süresi verilmemiş ise terhis mahiyetinde izne gönderilenlere sadece gidiş yol süresi verilir.

3. Askerlik hizmetinin gerektirdiği görev ve yükümlülükleri yerine getirme konusunda gayret ve çalışmaları sonucu emsalleri arasında üstün başarı gösteren erbaş ve erlerden, muvazzaflık hizmetleri boyunca, disiplin amiri, disiplin kurulu veya mahkemelerden herhangi bir ceza almamış olanlara, terhisleri öncesinde kullanılmak üzere azami üç güne kadar ilave izin verilebilir.

4. Radyoaktif ışınla çalışan erbaş ve erlere, her ay için iki gün ilave izin verilir.

5. Muvazzaflık hizmeti esnasında eşi doğum yapan ya da eşi veya ikinci derece dâhil kan veya kayın hısımlarından (yükümlünün; kardeşleri, eşinin kardeşleri, dedesi (annesinin ve babasının babaları), babaannesi, anneannesi, eşinin dedesi (eşinin annesinin ve babasının babaları), eşinin babaannesi, eşinin anneannesi ve torunları) biri vefat eden yedek subay, yedek astsubay,  erbaş ve erlere talepleri üzerine her defasında ilave on gün izin verilir.

6. Yükümlüler ile sayılı Askeralma Kanunu’nun 5’inci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında askerlik hizmetine devam edenlerden isteklilere, kamu görevine giriş sınavlarına katılacaklarını belgelendirmeleri şartıyla, sayılı Askeralma Kanunu’nun 28’inci maddesi kapsamında izin hakkı bulunmaması halinde sınav süresince izin verilir.

7. sayılı Askeralma Kanunu’nun 28’inci maddesi hükmü uyarınca afet ve acil durum olarak belirtilen hallerde izin vermeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Verilecek bu izinlerin askerlik hizmetinden sayılıp sayılmayacağı Cumhurbaşkanınca tespit edilir.

SAĞLIK İŞLEMLERİ

1. Silahaltında iken geçici bir hastalığı tespit edilen yedek subay ve yedek astsubay adayları ile erbaş ve erlere, sağlık kuruluşlarınca hava değişimi veya istirahat raporu verilir.

2. Yedek subay ve yedek astsubaylardan hastalananlar, muvazzaf subay/astsubay emsalleri gibi sıhhi izin süresine tabi tutulurlar. Yedek subay veya yedek astsubaylıkta alınan sıhhi izin sürelerinin, tabi oldukları hizmet süresinin her ayı için bir günlük kısmı askerlik hizmetinden sayılır. Bu süreye yedek subay veya yedek astsubay adaylığında alınan istirahat veya hava değişimi süreleri de dâhil edilir.

3. Erbaş ve erlerin hava değişimi ve istirahatte geçen sürelerinin, tabi oldukları hizmet süresinin her ayı için bir günlük kısmı askerlik hizmetinden sayılır.

4. Hava değişimi veya istirahat süresi içerisinde muayene ve tedavilerini talep edenler askerlik şubelerine veya garnizon/merkez komutanlıklarına müracaat ederek en yakın resmi sağlık kuruluşuna sevklerini talep ederler.

5. Hava değişimi veya istirahat raporlarının karar bölümünde sonunda muayene kaydı varsa yükümlünün süre bitiminde muayenesi için rapor kararındaki durumuna göre askerlik şubelerine veya garnizon/merkez komutanlıklarına müracaatı zorunludur.

6. Yedek subay veya yedek astsubaylar ile adaylarının ve erbaş ve erlerin sağlık kuruluşlarına müracaatı ilk amirlerinden alacakları muayene istem belgesi ile yapılır. Bunlar acil tedaviyi gerektiren durumlarda en yakın sağlık hizmeti sunucularına doğrudan müracaat edebilir ve tedavi olabilir.

7. Yedek subay ve yedek astsubaylar mesai dışında veya izinli bulunduklarında doğrudan sağlık kuruluşuna müracaat edebilirler.

8. İzinli bulundukları sırada hastalanan yedek subay adayları veya yedek astsubay adayları ile erbaş ve erler, garnizon veya merkez komutanlıklarına başvurarak muayene ve tedavilerini talep ederler. Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı mensupları ise bu komutanlıklara bağlı en yakın birlik komutanlığı veya kurum amirliklerinin birinden alacakları muayene istem belgesi ile muayene ve tedavi olurlar.

9. Yetkili sağlık kuruluşlarınca haklarında "Askerliğe Elverişli Değildir" kararlı rapor düzenlenen yükümlüler, birlik komutanlıkları veya kurum amirliklerince rapor tarihine göre hizmet durum belgesi ile geçici olarak terhis edilir. Haklarında düzenlenen raporun yetkili makam tarafından onaylanmasını müteakip askerlik şubelerince rapor tarihi itibarıyla terhis işlemleri yapılır.

“Askerliğe Elverişli Değildir” veya “Kıtasına Sevkine Mani Hali Yoktur” kararlı raporlara itirazlar askerlik şubesine, “İstirahat” veya “Hava Değişimi” kararlı raporlara itirazlar ise ilgili sağlık kuruluşlarına sevki yapan birime yapılır.

Terhis olduktan sonra askerlik şubesine müracaat edip hastalıklarının askerlik hizmetinin sebep ve tesiriyle oluştuğunu beyan ederek sağlık kuruluşuna sevk talebinde bulunan yükümlüler, bir defaya mahsus olmak üzere hastalığın askerlik hizmetinin sebep ve tesiriyle oluşup oluşmadığının tespiti maksadıyla müracaat ettiği askerlik şubesince yetkili sağlık kuruluşuna sevk edilir.

TSK’DAN AYRILAN ÇEŞİTLİ STATÜDEKİ PERSONEL İŞLEMLERİ

1. TSK adına okudukları Millî Savunma Üniversitesi ve diğer üniversite, fakülte, yüksekokul veya meslek yüksekokullarından ya da Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisinden veya funduszeue.infoK.lığı ve S.G.K.lığı adına okudukları üniversite, fakülte veya yüksekokullar ile meslek yüksekokullarından mezun olmayı müteakip muvazzaf subay ve astsubay naspedildikten sonra ayrılanların veya ilişikleri kesilenlerin bu okullarda ay olarak geçen sürelerinin üçte biri ile muvazzaf subay ve astsubaylıkta geçen sürelerinin tamamı askerlik hizmetinden sayılır.

2. Dış kaynaktan temin edilen muvazzaf subay ve astsubaylar ile bunların adaylarından; deneme süresinin bitimine kadar ayrılanların temel eğitimde ve muvazzaf subay ve astsubaylıkta ay olarak hizmette geçen sürelerinin üçte biri, deneme süresi sonrasında geçen sürelerinin tamamı askerlik hizmetinden sayılır.

3. Sözleşmeli subay veya sözleşmeli astsubayların ve bunların adaylarının ön sözleşme ve sözleşme sürelerinin üçte biri askerlik hizmetinden sayılır.

4. Görevlerinden ayrılan veya ilişikleri kesilen uzman jandarmaların hizmette geçirdikleri sürelerin tamamı askerlik hizmetinden sayılır.

5. Uzman erbaşların; sözleşme döneminde ay olarak geçen sürelerinin üçte biri askerlik hizmetinden sayılır.

6. Sözleşmeli erbaş ve erler ile sözleşmeli er adaylarının; ön sözleşme ve sözleşme döneminde ay olarak hizmette geçen sürelerinin üçte biri askerlik hizmetinden sayılır.

7. Askeri okul öğrenciliğinden, dış kaynaktan muvazzaf subay/astsubaylıktan, sözleşmeli subay/astsubaylıktan, uzman erbaş/uzman jandarmalıktan veya sözleşmeli erbaş ve erlikten ayrılanlardan sayılan hizmet süresi erbaş ve erlerin tabi olduğu hizmet süresini karşılayanlar askerlik hizmetini yapmış sayılırlar. Hizmet süresini karşılamayanların hizmetleri erbaş ve er olarak tamamlatılır.

8. Askeri okul öğrenciliğinden, dış kaynaktan muvazzaf subay/astsubaylıktan, veya sözleşmeli subay/astsubaylıktan ayrılanlardan yedek subay/astsubay adayı olma hakkı bulunanlar, istekli olmaları ve seçilmeleri halinde önceki hizmet süreleri dikkate alınmaksızın yedek subay/astsubayların hizmet süresine tabi tutulur.

9. Uzman erbaş/uzman jandarmalıktan veya sözleşmeli erbaş ve erlikten ayrılanlardan tamamlaması gereken noksan hizmeti olanların kalan noksan hizmetleri ilişikleri kesilmeden erbaş ve er olarak tamamlatılır.

ER VE ERBAŞ ŞEHİT/GAZİ YAKINLARININ DAĞITIM İŞLEMLERİ

1. sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında yaralanan veya engelli hale gelerek 3/ tarihli ve sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümleri uygulanan;

a. Kamu personelinin (güvenlik korucuları dâhil),

b. Sivillerin,

c. Yükümlülerin kendileri ile kendilerinden olma çocuklarının, dağıtımları isteklerine bağlı olarak nüfusa kayıtlı oldukları, kendisinin veya ailesinin ikamet ettiği il sınırları içerisindeki birlik/kurum veya karargâhlara yapılır.

2. Ayrıca;

a. sayılı Askeralma Kanunu’nun 42’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan 12/4/ tarihli ve sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamında hayatını kaybedenlerden;?

(1) Askerlik hizmetini yerine getirmekte olan yükümlüler ile sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi kapsamına giren sivillerin kendilerinden olma çocukları ile aynı anne ve babadan olma kardeşlerinin tamamından,

(2) 15 Temmuz tarihinde gerçekleştirilen darbe teşebbüsü ve terör eylemi ile bu eylemin devamı niteliğindeki eylemlere, görevi olmadığı hâlde mukavemet ederken şehit olanların kendinden olma erkek çocukları ile aynı anne ve babadan kardeşlerinin tamamından,

(3) Güvenlik korucuları dâhil kamu görevlilerinin kendilerinden olma çocuklarının tamamı ile aynı anne ve babadan olma kardeşlerinden birinden muafiyet hakkı olduğu halde bu haktan faydalanmak istemeyerek askerlik hizmetini yerine getirmek isteyen yükümlülerin,

b. sayılı Askeralma Kanunu’nun 42'nci maddesinin ikinci fıkrası kapsamında muafiyet hakkı olmayan kamu görevlilerinin (güvenlik korucuları dahil) kardeşlerinin dağıtımları isteklerine bağlı olarak nüfusa kayıtlı oldukları, kendisinin veya ailesinin ikamet ettiği il sınırları içerisindeki birlik, kurum ve karargahlara yapılır.

3. 3/10/ tarihli ve sayılı Olağanüstü Hâl Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 14’üncü maddesi kapsamında; gazilik unvanı verilenler ile kendilerinden olma çocuklarının dağıtımları isteklerine bağlı olarak nüfusa kayıtlı oldukları, kendisinin veya ailesinin ikamet ettiği il hudutları içerisindeki birlik, kurum veya karargâhlara dağıtım yapılır.

4. Tercih edilen yerde dağıtım yapılacak birlik, kurum veya karargâh bulunmaması halinde, tercih edilen yere en yakın birlik, kurum veya karargâhlara yapılır.

5. Dağıtıma ilişkin müracaatların yükümlüler tarafından yoklama veya sevk sırasında askerlik şubesine ya da silahaltında iken görev yapmakta olunan birlik komutanlığına yapılması gerekmektedir.

SİLAHALTINDAKİ YÜKÜMLÜLERİN STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ İŞLEMLERİ

1. Askerlik hizmetini yapmakta iken yedek subay veya yedek astsubay olma hakkını veren öğrenim kurumlarından mezun olanların yedek subay veya astsubay olarak statü değişikliği talepleri dikkate alınmaz. Bu durumdaki yükümlüler tabi oldukları statüde askerlik hizmetlerini tamamlar.

2. Yedek subay veya astsubay olmaya engel hali olduğu silahaltına alınmadan önce anlaşılanların statü değişikliği Millî Savunma Bakanlığınca, silahaltına alındıktan sonra anlaşılanların statü değişikliği ise ilgisine göre Kuvvet Komutanlıklarınca veya Jandarma Genel Komutanlığı/Sahil Güvenlik Komutanlığınca yapılır.

İKİNCİ ALTINCI AY ASKERLİK HİZMETİ YAPANLARA SAĞLANAN HAKLAR

1. Erbaş ve erlerden istekli olanlar, sıralı disiplin amirlerinin olumlu değerlendirmesi ile terhise hak kazandıkları tarihten itibaren altı ay süre ile sınırlı olmak üzere askerlik hizmetlerine devam eder ve bu sürenin sonunda terhis edilirler.

2. Bu şekilde askerlik hizmetine devam edenlerin vazgeçme talepleri kabul edilmez.

3. Bunlar hakkında askerlik hizmetinden sayılmayan sürelere ilişkin hükümler uygulanmaz.

4. Bu yükümlüler hakkında ilk altı aylık hizmet süresi için ayrı, diğer altı aylık hizmet süresi için ayrı terhis belgesi tanzim edilir.

5. İkinci altı aylık askerlik hizmetine devam edenlere bu görevlerinin devamı süresince net asgari ücretten az olmamak üzere harçlık ödenir.

6. İkinci altı aylık askerlik hizmetine devam edip bu sürenin sonunda terhis olanlara;

a. Askerî öğrenci, dış kaynaktan muvazzaf subay/astsubay, sözleşmeli subay/astsubay, uzman erbaş ve sözleşmeli erbaş/er temininde sınav tam notunun yüzde on beşine kadar,

b. Meslek yüksekokulu veya mesleki ve teknik lise mezunlarına ise sınav tam notunun yüzde yirmisine kadar ilave puan verilebilir.

7. İkinci altı aylık askerlik hizmetine devam edip bu sürenin sonunda terhis olanlardan, 31/5/ tarihli ve sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 41’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında hizmet borçlanması talebinde bulunanların hizmet borçlanma primleri ilgilisine göre Millî Savunma/İçişleri Bakanlığınca ödenir.