Kol Ve Bacaklarda Tüy Dökülmesi

Evrimsel olarak erkeklerin hayatlarının bir noktasında erişkinliklerine ulaşması gerekir. İşte erişkin olunan ve testosteron hormonunun artışı ile birlikte üreme becerisinin de kazanıldığı bu noktaya ergenlik denir. Ergenlik döneminde erkeklerin testislerinden salgılanan testosteron hormonu arttığı için özellikle bacaklarda kıllanma artar. Ancak bir süre sonra bacaktaki kıllar dökülmeye başlar. Bunu yaşayan birçok erkek “Erkeklerde bacak kılları neden dökülür?” sorusunun cevabını başta internet olmak üzere farklı mecralarda arar. İşte bu soruya her açıdan cevap olabilecek bir yazı hazırladık.

Bacaklarda Kıl Dökülmesi

Özellikle erkeklerin bacaklarındaki kıl dökülmeleri genellikle bir sağlık sorununa işaret etmez. Yaşa bağlı olarak vücutta çoğu şeyin hızı azaldığı gibi kılların sıklığı ve uzama hızı da azalır. Bu durum yaşa bağlı olarak azalan testosteron salınımının da bir sonucudur. Ancak yine de çok yoğun ve yama gibi sadece belli bölgelerde dökülen kıllar, farklı sağlık sorunlarına işaret edebilir. Bu sorunlardan birisi alopesidir.

Alopeside bağışıklık sistemi hücreleri bir bölgedeki sağlıklı kıl köklerine saldırır. Alopesi oluştuğu bölgeye göre isim alır. Eğer bu durum;

• Saçta meydana gelirse hastalığın adı, alopesi areata yani saçkıran,
• Bacaklarda meydana geliyorsa hastalık, anterolateral bacak alopesi ya da peroneal alopesi olur.

Her türlü kıl kökünde kılcal damar bulunduğu için yeni kıllar çıkarken ya da kıllar dökülürken bacakların kaşınması normaldir. Çünkü hücrelerin ihtiyaçları için kaşıyarak o bölgedeki kan dolaşımını arttırmamız gerekebilir. Öte yandan kılların bulunduğu bölgeye kanın az gitmesi de bacaklarda kıl dökülmesi ve kaşıntı sebebi olabilir. Yani sorun kalp ile ilgili olabilir. O yüzden bütün bacak geneline yayılan bir dökülme ve kaşıntıdan bahsediliyorsa, bir kalp doktoruna görünmenin yararı vardır.

Erkeklerde Kıl Dökülmesi

İnsan vücudunu oldukça kompleks bir makineye benzetebiliriz. Çünkü bütün sistemler kendi içlerinde farklı farklı işler yapsa da bir araya gelip bir bütün oluşturmadan çalışamaz. Ayrıca her sistemin doğru çalışabilmesi için diğer sistemlerin de düzgün çalışmasına ihtiyacı vardır. İşte sistemleri birer makine parçasına benzetirsek, o makinenin yazılım kodları da genlerimiz yani DNA’mızdır. Genlerimize yazılan her bilgi okunduğu takdirde mutlaka bir sistemimizde görülür. Erkeklerde saç dökülmesi ile ilişkilendirilen bazı genler bulunmuştur. Ve bu genlerin okunması sonucu bazı erkeklerin saçları kaçınılmaz olarak dökülmektedir. O yüzden en yoğun yaşanan kıl dökülmesi erkeklerde saç dökülmesi olarak sayılabilir.

Merak edilen sorulardan bir diğeri olan seyrek saçın dökülüp dökülmeyeceğine dair detayları öğrenmek ister misiniz? O halde Seyrek Saç Dökülür mü? yazımıza bir göz atın.

Erkeklerde Bacak Kılları Nasıl Alınır?

Erkeklerin de vücudundaki kılları almaları için farklı nedenleri olabilir. Örneğin bu nedenlerden birisi, günümüz erkek güzelliği algısının doğurduğu estetik kaygıdır. Özellikle yaz aylarında şort ya da kısa pantolon giyildiği için erkeklerin bacakları çok ön plana çıkmaktadır. Ve bacaklarda kıllı bir görüntünün olması çoğu erkeği ya da çevresindekileri rahatsız etmektedir. Bu yüzden bazı erkekler bir jilet yardımıyla ya da epilasyon makinesi aracılığı ile bacaklarındaki kılları almaktadır. Yani bacaklardaki kılları alma işlemi istenirse jilet ve kayganlaştırmayı sağlayan bir sabun ya da tıraş köpüğüyle yapılabilir. Ya da kuru bir şekilde bacaklarınızı almak istiyorsanız bir epilasyon cihazını ya da bir tıraş makinesini tercih edebilirsiniz.

Erkeklerin bacak kıllarını almak istemelerinin bir diğer nedeni ise yukarıda da bahsettiğimiz kıl köklerini besleyen kılcal damarların, kılları değil de kasları beslemesinin istenmesidir. Sonuçta kılları alınca kanı kılcal damarlardan çekecek başka bir yapı kalmaz ve bütün kan kasları besler. Bu neden daha çok sporla uğraşan ve kaslarına dikkat eden erkekler için geçerlidir. Bacak kıllarından herhangi bir nedenle kalıcı olarak kurtulmak isteyen erkekler ise yeni teknolojinin bir ürünü olan lazer epilasyon ile istedikleri bölgelerini almaktadır. Ancak bu birçok kişiye göre oldukça ağrılı bir süreçtir.

Kıl dökülmesi genellikle saç dökülmesi olarak düşünülen bir durumdur. Halbuki aslında sadece saç derimizde gerçekleşmez. Alopesi denilen, aşama aşama saç veya kıl dökülmesi durumu, vücudun diğer bölgelerinde de gerçekleşebilir.

Saç veya kıl dökülmesi estetik sebeplerden dolayı endişe verici olabileceği gibi vücudun içinde bazı sorunların mevcut olduğuna da işaret edebilmektedir. Vücut kılı dökülmesine yol açan sorunlar genellikle tedavi edilebilir sorunlardır. Bu amaçla medikal ya da psikolojik tedaviler uygulanabilir.

TelogenEffluvium
Telogeneffluvium adlı bir rahatsızlık, saç ve vücut kılı dökülmesine yol açabilmektedir. Telogeneffluvium, genellikle vücut bir tür fiziksel ya da duygusal travmaya maruz kaldığında ortaya çıkar. Bunun örnekleri aileden bir kişinin ölmesi, çok şiddetli bir hastalık, besin maddesi eksiklikleri, ameliyat veya ani kilo kaybı olabilir. Vücudun yaşadığı şok, kıl köklerinin dinlenme aşamasına, normalden erken yani prematüre bir şekilde geçmesine sebep olur. Sonuç olarak vücut kılları kökünden dökülürler. Bu problem genellikle geçicidir. Stresli durum ortadan kalktığında kıllar veya saçlar tekrar büyürler ancak bu süreç birkaç ay alabilir.

AnagenEffluvium
Vücut bazı ilaçlara veya kimyasallara maruz bırakıldığında saç ve vücut kılı dökülmesi görülebilir. Kemoterapi ilaçları, radyasyon (ışın tedavisi), cıva, borik asit ve talyum, kılın büyüme seviyesi olan anagen seviyesine müdahale edebilir. Sonuç olarak kafadaki ve vücuttaki kıllar dökülebilir.

Hormonal Dalgalanmalar
Hormonal dalgalanmalar ve dengesizlikler geçici olarak vücut kılı kaybına yol açabilirler. Hamilelik, menopoz, tiroit problemleri, çocuk doğumu veya doğum kontrol ilaçlarını bırakmak, hormonlarda dengesizliği tetikleyen durumlardır. Bu dalgalanmadan sonra saç ve kılların dökülmesi üç ayı bulabilir ve tekrar büyümeye başlamaları da yine üç ay sürebilmektedir. Hormon dengesizliği tedavi edildikten sonra genellikle saç ve kıl kaybı durur.

Trikotilomani
Saç veya kıl yolmak şeklinde kendini gösteren trikotilomani hastalığı fark edilmeden geçilebilecek bir rahatsızlıktır. Bu problem kişinin vücudundaki herhangi bir yerinde kıl veya saçları koparmak istemesi şeklinde görülür. Kişi kirpiklerini, kollarındaki, kasık bölgesindeki, bacaklarındaki, göğsündeki kılları ve hatta kaşlarını koparma eğiliminde olabilir. Bu durum, bağımlılıklara veya obsesif kompulsif bozukluğa benzer. Bazılarında problem hafif görülür ve biraz farkındalık ve konsantrasyon ile çözülebilir. Diğerlerinde ise danışmanlık ya da terapi gerekebilmektedir.

Hemen Sağlık

K&#;l d&#;k&#;lmesi genellikle sa&#; d&#;k&#;lmesi olarak d&#;&#;&#;n&#;len bir durumdur. Halbuki asl&#;nda sadece sa&#; derimizde ger&#;ekle&#;mez. Alopesi denilen, a&#;ama a&#;ama sa&#; veya k&#;l d&#;k&#;lmesi durumu, v&#;cudun di&#;er b&#;lgelerinde de ger&#;ekle&#;ebilir. Sa&#; veya k&#;l d&#;k&#;lmesi estetik sebeplerden dolay&#; endi&#;e verici olabilece&#;i gibi v&#;cudun i&#;inde baz&#; sorunlar&#;n mevcut oldu&#;una da i&#;aret edebilmektedir. V&#;cut k&#;l&#; d&#;k&#;lmesine yol a&#;an sorunlar genellikle tedavi edilebilir sorunlard&#;r. Bu ama&#;la medikal ya da psikolojik tedaviler uygulanabilir.

Telogen Effluvium

Telogen effluvium adl&#; bir rahats&#;zl&#;k, sa&#; ve v&#;cut k&#;l&#; d&#;k&#;lmesine yol a&#;abilmektedir. Telogen effluvium, genellikle v&#;cut bir t&#;r fiziksel ya da duygusal travmaya maruz kald&#;&#;&#;nda ortaya &#;&#;kar. Bunun &#;rnekleri aileden bir ki&#;inin &#;lmesi, &#;ok &#;iddetli bir hastal&#;k, besin maddesi eksiklikleri, ameliyat veya ani kilo kayb&#; olabilir. V&#;cudun ya&#;ad&#;&#;&#; &#;ok, k&#;l k&#;klerinin dinlenme a&#;amas&#;na, normalden erken yani premat&#;re bir &#;ekilde ge&#;mesine sebep olur. Sonu&#; olarak v&#;cut k&#;llar&#; k&#;k&#;nden d&#;k&#;l&#;rler. Bu problem genellikle ge&#;icidir. Stresli durum ortadan kalkt&#;&#;&#;nda k&#;llar veya sa&#;lar tekrar b&#;y&#;rler ancak bu s&#;re&#; birka&#; ay alabilir.

Anagen Effluvium

V&#;cut baz&#; ila&#;lara veya kimyasallara maruz b&#;rak&#;ld&#;&#;&#;nda sa&#; ve v&#;cut k&#;l&#; d&#;k&#;lmesi g&#;r&#;lebilir. Kemoterapi ila&#;lar&#;, radyasyon (&#;&#;&#;n tedavisi), c&#;va, borik asit ve talyum, k&#;l&#;n b&#;y&#;me seviyesi olan anagen seviyesine m&#;dahale edebilir. Sonu&#; olarak kafadaki ve v&#;cuttaki k&#;llar d&#;k&#;lebilir.

Hormonal Dalgalanmalar

Hormonal dalgalanmalar ve dengesizlikler ge&#;ici olarak v&#;cut k&#;l&#; kayb&#;na yol a&#;abilirler. Hamilelik, menopoz, tiroit problemleri, &#;ocuk do&#;umu veya do&#;um kontrol ila&#;lar&#;n&#; b&#;rakmak, hormonlarda dengesizli&#;i tetikleyen durumlard&#;r. Bu dalgalanmadan sonra sa&#; ve k&#;llar&#;n d&#;k&#;lmesi &#;&#; ay&#; bulabilir ve tekrar b&#;y&#;meye ba&#;lamalar&#; da yine &#;&#; ay s&#;rebilmektedir. Hormon dengesizli&#;i tedavi edildikten sonra genellikle sa&#; ve k&#;l kayb&#; durur.

Trikotilomani

Sa&#; veya k&#;l yolmak &#;eklinde kendini g&#;steren trikotilomani hastal&#;&#;&#; fark edilmeden ge&#;ilebilecek bir rahats&#;zl&#;kt&#;r. Bu problem ki&#;inin v&#;cudundaki herhangi bir yerinde k&#;l veya sa&#;lar&#; koparmak istemesi &#;eklinde g&#;r&#;l&#;r. Ki&#;i kirpiklerini, kollar&#;ndaki, kas&#;k b&#;lgesindeki, bacaklar&#;ndaki, g&#;&#;s&#;ndeki k&#;llar&#; ve hatta ka&#;lar&#;n&#; koparma e&#;iliminde olabilir. Bu durum, ba&#;&#;ml&#;l&#;klara veya obsesif kompulsif bozuklu&#;a benzer. Baz&#;lar&#;nda problem hafif g&#;r&#;l&#;r ve biraz fark&#;ndal&#;k ve konsantrasyon ile &#;&#;z&#;lebilir. Di&#;erlerinde ise dan&#;&#;manl&#;k ya da terapi gerekebilmektedir. 

Hipertirkoz, hirsutizm ve alopesi gibi kıl ile ilgili bozukluklar her yaşta psikososyal sorunlara neden olurlar. Birçok yazıda hipertrikoz ile hirsutizm aynı anlamda kullanılmaktadır. Halbuki hirsutizm androjene duyarlı olan koltuk altı, pubis, üst dudak, çene, göğüs, üst bacak gibi bölgelerde görülen terminal kıl artışıdır. Genellikle endokrinolojik bozukluklara bağlıdır(1). Hipertrikoz ise yaşa cinse ve ırka göre vellus veya lanugo kıllarının androjene duyarlı olmayan bölgelerde aşırı büyümesidir(2). Hipertrikozda kıllanma artışı sırtta, alında, glabella bölgesinde, üst dudakta, kol ve bacaklarda görülür. Hipertrikoz ırksal farklılıklar gösterir. Örneğin Akdeniz bölgesindeki kadınlarda daha sıktır (3,4).

Kıl’ın epidermis üzerinde kalan kısmına gövde, folikül içinde kalan kısmına ise kök denir. Terminal kıllar içten dışa doğru medulla, korteks ve dış tabaka olmak üzere 3 bölümden oluşur. Lanugo veya Vellus kıllarda ise medulla yoktur. Intrauterin dönemde deri lanugo kılları ile örtülüdür. Otuz altıncı gestasyon haftasında lanugo kılları dökülür ve yerine funduszeue.infosyon lanugo kılları büyür. İkinci jenerasyon lanugo kılları da postnatal hayatın 3. veya 4. ayından sonra dökülür. Vellus kıllarının özellikleri ince (< mm) genellikle pigmente, kısa (< 2 mm) olmalarıdır. Terminal kılların özelliği ise kalın ( mm), uzun (> 2 cm) pigmente ve medullasının oluşmuş olmasıdır(5).

Hirsutizmdeki kıllanmayı değerlendirirken Ferriman-Gallwey puanlaması kullanılır (6). Hipertrikozu değerlendirmek için de bir puanlama sistemi geliştirilmiştir(Şekil1).

Bu sistemde alın saç çizgisine yakın bölge, glabella, üst dudak üstü, yanakların kulağa yakın bölgesi, sırt, sakrum, kollar ve bacaklar olmak üzere 8 bölgede kıllanma 1’den 3’e kadar puanlanmıştır. Kıl olmaması sıfır olarak puan alır. 1; vellus kıllarının varlığı, 2; vellus kılların orta derecede artışı, 3; vellus kılların aşır derecede artışı ve komşu bölgelere yayılmış olmasıdır. Bu esaplamaya göre 7’nin üstünde bir puan alınması hipertrikoz olarak değerlendirilir (4).

Hipertrikoza neden olan mekanizmaları tam olarak anlaşılamamıştır. Bazı çalışmalarda hipertrikozlu vakalarda dihitrotestosteron düzeyleri yüksek bulunmuştur. Bu nedenle hipertirkozu mekanizmalarına göre sınıflandırmak uygun değildir. Hipertrikoz sınıflaması Tablo 1’de gösterilmiştir (7).

Tablo 1 – Hipertrikoz Sınıflaması

1- Konjenital Hipertrikoz

a) Jeneralize

• Konjenital hipertirkoz lanugoza
• Cantu sendrom
• Brechman-de Lange sendrom
• Lipoatrofi
• Mukopoli sakkoridoz

b) Lokalize

• Nevoselluler nevus
• Nevoid hipertrikoz
• Spinal hipertrikoz
• Hemi hipertrofi
• Yumuşak doku hamartomu

2- Akiz Hipertrikoz

a) Jeneralize

• Malignansi ile görülen hipertrikoz
• Malingn olmayan hipertrikoz
• Tiroid bozuklukları
• Malnutrisyon
• Anoreksi Nervosa
• Acrdynia
• İlaçlar

b) Lokalize

• Deride inflamatuar değişikliklerden sonra
• Akiz porfiria
• Lokal ilaç uygulamaları
• Becker Nevus

Adolesan dönemde hipertrikoz ya doğuştan başlayıp devam eden ya da akiz olarak gelişen bir durumdur. Akiz başlayan durumlar Becker Nevusu, lokal inflemasyon ve tahrişe bağlı olabilir. Becker Nevusu vücudun herhangi bir yerinde görülen düzensiz hipermelanotik soliter bir lekedir. Özellikle püberte döneminde üstünde kıllanmada artış olur. Genellikle akizdir, nadiren doğumsal funduszeue.infoerde daha sıktır. Erkeklerde pübertede tüylenmenin artışının, artan androjenlere bağlı olduğu düşünülmektedir. Lokal inflamasyon veya tahrişe bağlı olarak da o bölgede lokal hipertrikoz olabilir. Uzun süreli iyod, psoralen ve ultra viole uygulaması, ortopedik alçıların altında kalan bölgelerde, bazı aşılara bağlı olarak ( suçiçeği, difteri, tetanoz, kızamık) lokal inflamasyondan sonra oluşur. Lokal tahriş ve inflamasyonun olduğu bölgelerde hipertrikoz oluşumunun muhtemelen o bölgede artan kan akımına bağlı olduğu ileri sürülmektedir.

Yaygın hipertrikoz serebral bozukluklarda özellikle postviral ensefalit, kafa yaralanmalarından sonra görülür. Burada da hipotalamik faktörlerin rol aldığı düşünülmektedir. Tbc, AIDS, infeksiyonlardan sonra da yüzde, bacaklarda hipertrikoz görülebilir.

Malnutrisyon ve uzun süreli açlık yaygın hipertrikoza neden olur. Yeme bozukluğu olan bir grup hastada yapılan çalışmada bulimia’sı olanların % 36’sı, Anoreksia Nervoza’sı olanların ise % 77’sinde hipertrikoz saptanmıştır ( 8 ).

Tiroid bozukluklarında da miksödeme bağlı olarak artan asit mikopolisakkaridlere bağlı olduğu düşünülen hipertrikoz özellikle bacaklarda daha sık görülür.

Akiz hipertrikozis Lanuginosa nadirdir. Akciğer kanseri, lenfoma, Ewing sendromu gibi malinitelerde görülür. Hipertrikozun tümörün salgıladığı bazı maddelere bağlı olduğu ileri sürülmekte ancak böyle bir madde henüz izole edilmemiştir.

Bazı ilaçlarında yaygın hipertrikoz yaptığı bilinmektedir. Hipertrikoz yapan ilaçlar tablo 2’de gösterilmiştir.

Tablo 2 – Hipertrikoz yapan ilaçlar

• Rhenytoin
• Acetazolamide
• Streptomycn
• Latanoprost
• Cylosporine
• Psoralen
• Daizoxide
• Minoxidil

HİPERTRİKOZDA TEDAVİ

Hipertrikoz estetik olmayan bir durumdur ve bu nedenle sıklıkla kozmetik bir sorundur. Hipertrikoz sistemik bir hastalığa veya ilaç kullanımına bağlı ise neden ortadan kaldırıldığında hipertrikoz da düzelecektir. Hipertrikoz primer nedenlere bağlı ise adolesanda yarattığı psikososyal bozukluklar nedeni ile tedavi edilmelidir. Hipertrikoz tedavisinde birçok model vardır. Bunlardan en basiti istenmeyen tüylerin % 6’lık hidrojen peroksit gibi maddelerle renklerinin açılması ve yumuşatılmasıdır. Böylece kıllar daha az görünür hale gelir. Diğer metodlar ise Depilasyon, Epilasyon, Elekrolozis, Termolisis ve Laser tedavi metodlarıdır.

Depilasyon metodlarında kıllı bölgenin traş edilmesi veya kimyasal madde ile kılların temizlenmesi yapılır. Bu metodlar eski, geçici tedavi sağlayan ve sık tekrarlanması gereken metodlardır.

Epilasyon metodları ise cımbız veya elektronik cımbızla, ağda ile kılların kökünden çıkarılmasıdır. Tedavi sırasında ağrı hissedilir. Kıllar kökünden çıkarıldığı için daha uzun sürelerle tekrarı gerekir.

Kalıcı kıl dökücü metodlar ise Elektrolizis, Lazer ve Termolizis metodlarıdır. Bu metodlar yapan kişiye bağımlıdır ve ağrılıdır. Elektrolizis ve Termolizis de kılların folikülleri yok edilir ve skara sebeb olmazlar. Sık yan etkileri ise hiper ve hipo pigmentasyon ve lokal infeksiyonlardır.

Hızlı, daha az ağrılı, yapan kişiye daha az bağımlı ve muhtemelen daha etkili olan Lazer, Elektrolizis metoduna göre daha üstündür. Lazer lokal hipertrikozda kullanılmaz. Kalıcı kıl dökülüşü de kesin olarak kanıtlanmamıştır.

 
Prof. Dr. Rüveyde Bundak
İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi


KAYNAKLAR :

1- Wendelin DS, Pope DN, Mallory SB. Hypertrichosis. J Am Acad Dermatol ; 48 :

2- Baumeister FAM, Schwarz HP, Stengal Ruthowskis. Childhood hypertrichosis diagnosis and management. Arch Dis Child ; 72 :

3- Barth JH, Wilkinson JD, Damber RPR. Pre pubertal hypertrichosis : normal or abnormal ? Arch Dis Child ; 63 : –

4- Gryngarten M, Bedecarras P, Ayuso S et al. Clinical assessment and serum hormonal profile in prepubertal hypertrichosis. Horm Res ; 54 :

5- Jahoda CA, Reynolds AJ. Dermal-epidermal interactions – follicle – derived cell populations in the study of hair – growth mechanisms. J Invest Dermatol ; (Suppl 1) :

6- Ferriman D, Gallwoy JD : Clinical asessment of body hair growth in women. J Clin Endocrinol Metab ; 21 : –

7- Berker DAR, Messenger AG, Sinclair RD. Disorders of hair. In : Burns T, Breathnach S, Cox N, Griffiths C, eds. Rook’s Textbook of Dermatology. Seventh editions. Oxford : Blackwell Science, :

8- Glorio R, Allevato M, De Popla A et al. Prevalence of cutaneous manifestations in patients with eating disorders. Int J Dermatol ; 39 : –