Bir Kadın Kaç Yaşında Menopoza Girer

Menopoz sözcüğü temelde Yunanca bir terimdir. Menopoz, yumurtalık hücrelerinin işlevlerini tamamıyla ve geri dönüşü olmadan durdurmasıdır. Menopoz kadınlarda doğaları gereği görülen bir durumdur ve genellikle 45 – 55 yaş aralığında görülmektedir. 

Menopoz nedir? Menopoz belirtileri nelerdir?

Menopoz, insan doğası gereği gerçekleşen bir durumdur. Bu sebeple menopoz yaygın olan inanışın aksine bir anda gerçekleşen bir durum değildir. Yıllar içerisinde gelişen ve değişen hormonal durumlar sonucu gerçekleşir.

Kırklı yaşlardan itibaren perimenopoz olarak bilinen durum olan yumurtlamanın azalması, düzensiz adet kanamaları ve psikolojik değişimlerin yaşanması menopozun habercisi olarak baz alınabilir. Bu şikayetlerin sebebi her zaman menopoz değildir. Bu belirtileri kendinizde fark etmenizin ardından bir uzman görüşü almak üzere hareket etmeniz sizler için iyi bir tercih olacaktır

Menopoz cinsel hayatı etkiler mi?

Bilinenin üzerine menopoza girilmesinin ardından doğurganlık son bulmaktadır. Tahmin edileceği üzre menopoz cinsel birliktelik için hiçbir engel teşkil etmez. Menopoz evresine girilmesi haz duygusunun alınmasına da engel değildir. Yani menopozlu bireyin cinsel birlikteliklerinde yalnızca hamilelik ihtimali ortadan kalkmaktadır.

Menopozun yol açtığı unsurlar;

Menopoza giren kadınların en büyük şikayetleri

• Bunalma,
• Sıcaklama,
• Terleme,
• Düzensiz uyku problemleri,
• Baş ağrısı

olarak başlıca listelenebilir. Bunlarla birlikte vajinal ve hormonal problemlerde görülmektedir. Bunlara ek olarak iştah artışı ve yavaşlayan metabolizma ile kilo artışı da gözlemlenmektedir. Menopoz etkisi altına giren bireylerin konu hakkında bilgi edinmesi ve eğer gerekirse uzmanlar tarafından destek almaları hayat kalitesi açısından olumlu sonuçlar doğuracaktır.

Erken menopoz nasıl önlenir?

Çok doğum yapmak menopoz yaşını erkene çekebilmektedir, yani aile planlaması desteği alınarak kontrollü gebelikler ile menopoz yaşınızı erkene çekmekten kaçınabilirsiniz. Bununla birlikte sigara kullanımı, sağlıksız yaşam ve alkol tüketimi gibi sebeplerde menopoz yaşını beklenenden öncesine çekebilir. 

İzmir dahil olmak üzere ülkemizin pek çok noktasında menopoz hakkında bilgilendirme çalışmaları yürütülmektedir ve menopoz öncesi ya da sonrası kendinizi içerisinde bulduğunuz ruh hali için destek almanız üzere hizmet veren kişiler ve kuruluşlar mevcuttur. 

Menopoza girerken adet düzeni nasıl olur?

Menopozun ilk başlangıcında adet düzeninde aksamalar meydana gelir ve bu durum zaman içerisinde artmaya dolayısıyla kişi daha az regl olmaya başlar. Özellikle 40 yaşından sonra kadınlar düzensiz regl olma şikayetinin yanında bir de ateş basma, sıcak havaya tahammülsüzlük ve psikolojik olarak buhran yaşadıkları bir döneme girerler. Kişinin menopoz teşhisi konulduktan sonra bundan sonraki sürecin nasıl ilerleyeceği doktoru tarafından anlatılır.

Menopoz ilk nasıl başlar?

Menopoz öncelikle kadının yumurtlamasının azalması ile ortaya çıkan daha uzun periyodlarla regl olma ile başlar. Örneğin yaklaşık bir yıl içerisinde kadın kırk günde bir regl oluyorken, zamanla 2 ayda, 3 ayda bir regl periyodu oluşur. Tüm bunların yanı sıra kişide terleme, ateş basması gibi şikayetler de baş gösterir. Yaklaşık bir yılın sonunda kişi adet görmeyi keser ve menopoza girmiş olur.

Menopoza giren kadın hamile kalabilir mi?

Menopoza giren kadının yumurtlaması olmadığı için doğal yollarla hamile kalması pek mümkün değildir. Kişi eğer çocuk sahibi olmak isterse tüp bebek tedavisi ile hamile kalabilir. Menopoz denilen dönemde kadının yumurtalıkları yumurtlamaz ve böylece sperm ile buluşacak bir yumurta olmaz. Bu nedenle doğal yollarla menopoz döneminde bir kadının hamile kalması imkansıza yakındır.

Menopoz Tedavisi için hangi doktora gidilir?

Menopoz tedavisi için kadın hastalıklar ve doğum uzmanına gitmeniz gerekmektedir. Menopoz tedavisi için belirli bir yöntem söylemek oldukça zordur. Hastadan hastaya bu durum oldukça değişkenlik gösteren bir durumdur. Menopoz kadınlarda genellikle yaşları arasında nükseden bir durum olsa da erken menopoz dediğimiz, kişinin stresine ve sağlık durumuna bağlı bir durum da söz konusudur. Bu nedenle menopoz tedavisinin yelpazesi oldukça geniştir.

Örneğin erken menopoz dönemine giren kadın, doktorunun belirleyeceği ilaçlar yardımı ile bu durumu atlatması beklenirken, yaşı gelmiş kadınlar için doktorun önerdiği sadece psikolojik destek almak olabilir. Bu nedenle tedavi için net bir şey söylemek pek mümkün değildir.

Menopoz Tedavisi Sonrası Tavsiyeler Nelerdir?

Menopoz tedavisi sonraki dönemde kadınların yapmaları gereken en önemli şeyleri listeledik.

• Tedavi sonrası doktorunuz reçete ettiği ilaçları aksatmadan düzenli bir şekilde, tedaviniz bitene kadar kullanın.
• Doktorunuzun size aksini söylemediği takdir, haftada kez düzenli egzersiz yapın. Sporu asla aksatmayın.
• Düzenli beslenme sizin için oldukça önemlidir. Balık, çilek, ceviz, fındık, üzüm, havuç, domates ve brokoli gibi antioksidan içeren besinleri her öğün tüketmeye çalışın.
• Sigaradan ve sigara içilen ortamlardan uzak durun. Pasif içicilik bile sizi göründüğün fazla etkileyebilir.
• Günlük ml yoğurt, süt ve dondurma tüketmeniz, kalsiyum içeren gıdaları tüketmeniz oldukça önemlidir.
• Bu dönemde vücut kitle endeksiniz oldukça önemlidir. Bu nedenle kilonuza dikkat etmeniz ne çok kilolu ne çok zayıf olmanız gerekmektedir.
• Özellikle yaz aylarında güneşin zararsın olduğu zamanlarda ( ve arası ve ve ) güneş kremi kullanarak güneşten D vitamini almak için yararlanın.

Menopoz tedavi işlemleri nelerdir?

Menopoz tedavisi için en çok kullanılan yöntemlerinden birisi östrojen tedavisidir. Böylelikle kadınlar bu dönemi geçiş evresi gibi kolay bir şekilde atlatır. Menopoz tedavisi için 50 yaşın üstündeki kadınlar (biyolojik olarak menopoz zamanı gelmiş bir kadın için) yine tıbbi destek alması gereken bir zamandadırlar. Bu dönemde ateş basması, vücutta sarkma, cilt kırışıklığı ve idrar yolları gibi sorunlar baş göstermeye başladığı için kadının psikolojik olarak yıprandığı bir dönemdir.

Kadın vücudundaki bu kadar köklü değişimi psikolojik olarak kaldıramayabilir. Özellikle çalışan kadınlarda gece sık karşılaşılan ateş basması kadın için uykusuz geceler yaratır. Bu nedenle kişinin yaşam kalitesini düşürür. Menopoz tedavisinde düzenli ilaç kullanımı, doktorunuz uygun görmüşse hormon takviyesi, spor ve sağlıklı beslenme oldukça önemlidir. 

Menopoz yaşı nedir?

Kadınların yaşamında önemli bir dönüm noktası olan menopoza, farklı yaşlarda girilebilir. Ortalamalara bakıldığında ABD’de menopoz görülme yaşı 52 iken bu rakam Avrupa’da 50, Türkiye’de ise Adet periyodunun 40 yaşından önce kalıcı olarak bitmesine ise erken menopoz denir. Araştırmalara göre Türkiye’de kadından üçü erken menopoza giriyor. Erken menopoz ise uzun vadede kısırlık (infertilite), osteoporoz (kemik erimesi), kardiyovasküler hastalıklar ve felç gibi ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Bunların yanı sıra annelik şansı da yitirilmiş olur. Bu nedenle erken menopoza karşı önlem almak şart! Erken menopoza yol açabilen etkenler…

Menopozda erken teşhis çok önemli!

Erken menopozda erken teşhis çok önemli. Bu konuda yapılacak en doğru şey ise bir jinekoloğa başvurmak. Günümüzde AMH (anti müllerian hormon) testi ve ultrasonla yumurta rezervleri çok kolay tespit edilebilir. Bu sayede özellikle çocuk sahibi olmayan kadınlara yumurtalarını dondurma şansı sağlanmış olur.

1. Genetik

Annenizin menopoza girme yaşı, sizin menopoza giriş yaşınızı belirleyebilir. Dolayısıyla erken menopoz için tıbbi bir neden yoksa altta yatan faktör genetik geçiş olabilir.

2. Erken menopoz nedenleri arasında sigara da var

Birkaç çalışmanın analizi, uzun süredir ya da düzenli sigara içen her 10 kadından birinin erken menopoz için risk altında olduğunu gösteriyor. Yapılan çalışmalara göre; günde 20’den fazla sigara içen kadınlar, içmeyen kadınlardan 2 yıl önce menopoza giriyor. Bunun sigara dumanında bulunan polisiklik hidrokarbonlardan kaynaklı olduğu düşünülür.

3. Çok zayıf veya çok kilolu olmak

Çok zayıf olmak, örneğin yağ kitle indeksinin yüzde 12’in altında olması daha az yağ dokusu ve östrojen deposuna sahip olmak demek. Bu tablo da adetlerin kesilmesine ve bu kadınların üçte birinin erken menopoza girmesine neden olabilir. Bunun tam aksine çağımızın önemli bir problemi olan obezite de önemli etkenler arasında yer alır.

4. Egzersiz yapmamak

Hareketsiz bir yaşam tarzı, aşırı hormonların ve toksinlerin vücutta birikmesine neden olur. Hormonların vücutta birikimi ile toksinler de erken menopoz nedeni olabilir. Bunun aksine egzersizle kalp hızımız artar, bu da vücuda daha fazla oksijenli kanın pompalanmasını sağlar. Dolaşımdaki bu artış toksinlerin giderilmesine de yardımcı olur. Ayrıca egzersiz vücut ısısını artırarak ter bezlerini tetikler. Ter vücudun toksinlerini atmasının başka bir yolu. Bu nedenle haftada en az 3 gün, mümkünse 5 gün spor yapmayı ihmal etmeyin.

5. D vitamini eksikliği

Yapılan çalışmalarda D vitamini eksikliğinde daha az folikül, yani yumurta geliştiği gözlenmiş. Bunun dışında beslenme açısından, gıda kaynaklarından en çok D vitamini alan grupla en az alan kadınların kıyaslandığı çalışmalarda, D vitamini alan grupta erken menopoz riskinin yüzde 17 daha düşük olduğu tespit edilmiş. Bu nedenle beslenmede D vitamini içeren besinler de düzenli olarak tüketilmeli. Ayrıca mart-ekim ayları arasında güneş kremi sürmeden, her gün saatleri arasında, dakika güneşlenmek çok önemli. Her sene mutlaka D vitamini seviyesine baktırılıp, gerekirse takviye ilaç almak için doktora başvurmakta da fayda var.

6. Kalsiyumdan eksik beslenme

Yapılan çalışmalarda gıda kaynaklarından en çok kalsiyum alan kadınlarda erken menopoz yüzde 13 oranında daha az gözlenmiş. Bu nedenle kalsiyumdan zengin beslenmeye özen gösterin. En önemli kalsiyum kaynakları ise süt ve süt ürünleridir. Bunun dışında pekmez, susam, kuru baklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler, fındık ile fıstık da kalsiyumu zengin gıdalar arasında yer alır.

7. Stres

Psikolojik stres üremeyle ilişkili hormonal sistemde değişikliğe neden olabilir. Yapılan araştırmalar, kronik endişe, hüzün, korku ve diğer olumsuz duyguların, üreme sistemi ekseni işleyişini değiştirerek erken menopoza yol açabileceğini tespit etmiş. Çalışmalara göre psikolojik stres beynin hipotalamusunda bazı moleküllerin açığa çıkmasına neden olur. Bu moleküller de üreme sistemindeki işleyişi bozar.

8. Çeşitli kimyasallar

Bazı kozmetik ürünlerde bulunan kimyasallar ve teflon ürünlerinin de yumurtalıklara zarar verebileceğini gösteren çalışmalar da mevcut. Zararlı olduğu bilinen propanediol, metilolakrilamid ile monometil eter gibi kimyasal maddeleri içeren ürünleri hayatınızdan çıkartmanız çok önemli. Ayrıca mümkün olduğunca organik gıdalar alın. Organik olmayan bazı gıdalar genellikle pestisitler, herbisitler, koruyucu hormonlar ve antibiyotikler içerebilir. Emin olmadığınız musluk suyunu içmemeye de özen gösterin.

9. Vegan diyet

Hayvansal ürünlerin tüketilmediği vegan diyetin de erken menopoza yol açtığını gösteren çalışmalar mevcut. Amerika’da yapılan bilimsel bir çalışma, bunun aksine süt ürünleri gibi hayvansal gıdalar, D vitamini ile kalsiyumdan zengin beslenen kadınlarda erken menopoz riskinin daha düşük olduğunu göstermiş.

Kromozomal nedenler

Tamamlanmamış bir kromozomla, örneğin Turner Sendromu ile doğanlarda ya da Down Sendromu gibi fazladan kromozoma sahip olanlarda yumurtalıklar düzgün çalışmayabilir. Bunun sonucunda da erken menopoz gelişebilir.

Otoimmün hastalıklar

Erken menopoz tiroit ve romatoid artrit gibi otoimmün (bağışıklık sistemi) bir hastalığın sonucu da gelişebilir. Otoimmün hastalıklarda, bağışıklık sisteminde bir bozukluk mevcut olur ve bağışıklık sistemi kendi dokusunu yabancı olarak algılayıp, ona saldırır. Vücudun savunma sistemi yumurtalıkları da yabancı doku olarak algılayıp saldırarak, hormon yapımını önler ve yumurtaların beklenenden daha kısa zamanda tükenmelerine yol açabilir.

Kanser tedavisi

Kemoterapi için kullanılan bazı ilaçlar ya da kanser için pelvik radyasyon tedavileri de yumurtalıklara zarar verebilir. Bu nedenle tedavi öncesi üremeyi koruyucu tedavilerin uygulanması çok önemli.

Cerrahi nedenler

Öte yandan rahim ameliyatı olan bazı kadınlarda rahim alındığı halde yumurtalıklar bırakılır. Bu durumda yumurtalıklar hormon salgılamaya devam edeceği için hemen menopoza girilmez. Ancak yapılan cerrahi işlem bazen yumurtalıkların kan akışını etkileyebilir. Bu durumda yumurtalıklar korunsa bile beklenen süreçten önce menopoza girilebilir.

Enfeksiyonlar

Kabakulak, erken menopozla bağlantılı en yaygın hastalık. Hafif geçen enfeksiyonlar bile yumurtalık yetmezliği oluşturabilir. Bunun dışında pelvik tüberküloz olguların yüzde 3'ünde de erken menopoz görülür.