3 Aylık Bebeğin Kafa Ölçüsü

Çocuklar farklı tip ve boylardadır. Hepsinin de gelişimi tamamen kendine özgüdür. Pediyatrist ziyaretlerinizde, doktorunuz bebeğinizin sağlıklı geliştiğinden emin olmak için, ona bir gelişim tablosu hazırlayacaktır. Tablo size kafa karıştırıcı gelebilir, ama doktorunuz bu faydalı ölçeği ve bebeğiniz için ne anlama geldiğini anlamanız için size yardımcı olacaktır. Daha da kolaylaştırmak için biz de size bebek gelişim tablosunu nasıl okuyacağınızı ve sonuçları nasıl yorumlayacağınızı göstereceğiz.

Bebek Gelişim Tablosu Nedir?

Bebek gelişim tabloları, sağlık uzmanlarının, bebeklerin genel sağlığını kontrol etmek için kullandığı önemli bir araçtır. Bu tablolar bebeğinizin aynı yaş ve cinsiyette diğer bebeklerle karşılaştırıldığında gelişiminin nasıl olduğunu değerlendirmek ve zaman içindeki gelişimini gözlemlemek üzere kullanılır. Gelişim standartları, 36 aydan küçük bebeklerde, aşağıdaki konu başlıklarını kontrol etmek içindir:

• Baş çevresi ölçüsü (bebeğinizin beyin gelişimini gösteren, başın en geniş kısmının uzunluğu)

• Boyuna göre ağırlığı

• Yaşına göre ağırlığı

• Yaşına göre boyu

Erkek ve kız çocuklar için farklı tablolar ve yine 36 aydan daha küçük ve daha büyük çocuklar için de farklı tablolar kullanılır.

Bu çizelgelerin, doktorunuzun diğer gelişimsel dönüm noktaları, ailenizdeki kişilerin ölçüleri ve diğer faktörler bağlamında değerlendirebileceği bilgiler sağladığını bilmek faydalı olacaktır. Aşağıdaki dokümanın 4-11. sayfaları arasında yer alan tabloları inceleyebilirsiniz.

Bebeklerin Gelişim Tablosu: Doğumdan 36. Aya

Bebeğim Ne Zaman ve Nasıl Ölçülecek?

Muhtemelen gebeliğiniz sırasında pediyatristinizi seçtiniz ve ilk doktor ziyaretiniz bebeğinizin doğumundan birkaç gün sonra ya da hastaneden çıkar çıkmaz olacaktır. İlk randevunuzdan itibaren bebeğinizin gelişim kontrolü, tüm ziyaretlerinizin bir parçası haline gelecektir. Bebeğinizin muayeneleri başlarda birkaç haftada bir, daha sonra bebeğiniz 1 yaşına basıncaya kadar birkaç ayda bir gerçekleştirilecek şekilde planlanır. Doktorunuz daha sık ziyaret etmeniz gerekip gerekmediğini ve bir sonraki randevunuza ne zaman gitmeniz gerektiğini size bildirecektir. Bebeğinizin doktorunu bir takım arkadaşı olarak düşünün ve bebeğinizin gelişimiyle ilgili aklınıza takılan her şeyi çekinmeden sorun. Her ziyaretiniz, bebeğinizi büyütürken harika bir iş çıkardığınız konusunda içinizi rahatlatma fırsatı olacaktır.

Bebeğinizin ölçümleri genellikle şu şekilde yapılır:

• Baş çevresi: Yumuşak bir mezura, bebeğinizin kafasının en geniş kısmı çevresinde, kaşların ve kulakların üzerinden başın arka kısmına kadar sarılır.

• Boy: Kıpır kıpır bir bebeğin uzunluğunu ölçmek zor olabilir, ancak doktorlar ve hemşireler bu konuda uzmandır. Doktorunuz bebeğinizi düz bir masaya yatırarak, başının tepesinden ayak tabanlarına doğru ölçüm yapmak için bacaklarını uzatır.

• Ağırlık: Doktorunuz en doğru sonucu alabilmek için bebeğinizi soymanızı isteyecek ve büyük bir ihtimalle bebeğinizi bebek tartısında tartacaktır.

Bebeğinizin sağlık kontrollerinde başka neler olacağını merak ediyor olabilirsiniz:

Bebeğimin Gelişim Tablosunu Nasıl Okurum?

Doktorunuz muayeneniz sırasında bebeğinizin sonuçlarını anlamanıza yardımcı olacaktır, ancak burada sizin için bu tabloların nasıl okunacağını anlatan pratik bir rehber hazırladık. Bebeğiniz erkekse erkek, kızsa kız tablosunu kullanmanız önemlidir.

Baş çevresi: Tablonun alt kısmından bebeğinizin ayını bulun. Sadece bazı aylar numaralandırılmış olsa da, her ay dikey çizgilerle işaretlenmiştir. Sonra sol kısımda baş çevresinin ölçüsünü bulun (santimetre olarak verilmiştir). Bu iki noktadan çıkan yatay ve dikey çizgilerin kesişme noktasını bulun. Kesiştikleri yerdeki eğri çizgiyi sağdaki bitiş yerine kadar takip edin. Bittiği yerdeki numara, bebeğinizin içinde olduğu persentili göstermektedir.

Yukarıdaki örnekte, 3 aylık bir kız bebeğin baş çevresi ölçüsü 40 cm’dir. Bu bebek, tabloya göre %50’lik persentil içinde yer almaktadır. Yani 3 aylık kız bebeklerin yarısının baş çevresi bu bebekten daha büyük, diğer yarısının baş çevresi ise daha küçüktür.

Uzunluğa göre ağırlık: Tablonun alt kısmından bebeğinizin santimetre cinsinden uzunluğunu bulun. Daha sonra sol tarafta kilogram cinsinden ağırlığını bulun. İkisinden çıkan yatay ve dikey çizgileri ortada kesiştirin. Kesiştikleri yerdeki eğri çizgiyi sağa doğru takip ederek, bebeğinizin içinde olduğu persentil değerini bulun.

Yukarıdaki örnekte bir erkek bebek, 53 santimetre uzunluğunda ve 4,5 kilogram ağırlığındadır. Bu bebek tabloya göre %90’lık persentil içinde yer almaktadır. Yani aynı boydaki bebeklerin %90’ının kilosu bu bebekten daha az, %10’luk bir kısmının kilosu daha fazladır.

Yaşa göre uzunluk: Tablonun sol kısmında bebeğinizin santimetre cinsinden uzunluğunu, alt kısmında ise ay cinsinden yaşını bulun. İkisinden çıkan yatay ve dikey çizgileri ortada kesiştirin. . Kesiştikleri yerdeki eğri çizgiyi sağa doğru takip ederek, bebeğinizin içinde olduğu persentil değerini bulun.

Yukarıda örnek olarak verilen 18 aylık kız bebek, 78 cm uzunluğundadır. Bu bebek, %10’luk persentil içindedir, yani aynı yaştaki diğer kız bebeklerin %10’u ondan kısa, %90’ı ondan uzundur.

Yaşa göre ağırlık: Tablonun sol kısmında bebeğinizin kilogram cinsinden ağırlığını, alt kısmında ay cinsinden yaşını bulun. İkisinden çıkan yatay ve dikey çizgileri ortada kesiştirin. Kesiştikleri yerdeki eğri çizgiyi sağa doğru takip ederek, bebeğinizin içinde olduğu persentil değerini bulun.

Yukarıda örnek olarak verilen 12 aylık erkek bebek, 11 kg ağırlığındadır. Bu bebek %75’lik persentil içinde yer almaktadır, yani aynı yaştaki erkek bebeklerin %75’inin kilosun ondan daha az, %25’inin kilosu ondan daha fazladır.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

Bebeğinizin gelişimini size en iyi açıklayabilecek kişi doktorunuzdur. Unutmayın, tablolar kız ve erkek bebekler için tipik gelişim örneklerini göstermekte ve çok çeşitli sağlıklı sonuçlar bulunmaktadır. Bireysel olarak bakıldığında kusursuz sonuç diye bir şey yoktur, ancak bebeğiniz ideal olarak aynı gelişim çizgisini (eğri çizgi) izleyecek, birbiriyle orantılı olarak büyüyen boy ve ağırlığa sahip olacaktır.

Persentiller Ne Anlama Geliyor?

Bebek gelişim tablosu bebeğiniz aynı cinsteki akranlarıyla karşılaştırıldığında hangi persentil içinde yer aldığını gösterir. Persentiller, tablolardaki eğri çizgilerle gösterilir. Örneğin, bebeğiniz yaşa göre boy tablosunda %70 persentil içindeyse, bu aynı yaş ve cinsteki bebeklerin %30'unun ondan uzun, %70'inin ise ondan kısa olduğunu anlamına gelir.

Ancak bu veri, büyük resmin tamamını göstermez. Doktorunuz, tablodaki ortalama gelişim eğrisine kıyasla bebeğinizin gelişimini görebilmek için, zaman içinde çeşitli verileri değerlendirecektir.

Tek bir rakama fazla odaklanmamaya çalışın. Sağlıklı pek çok ölçü ve boy, ayrıca genetik, çevresel faktörler, beslenme, aktivite seviyeleri ve sağlık sorunları gibi bebeğin gelişimini etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Bebeklerin büyüme hızları da değişiklik gösterir. Örneğin mamayla beslenen bebeklerle anne sütüyle beslenen bebekler farklı gelişim gösterirler. Anne sütüyle beslenenler, mamayla beslenenlere oranla daha yavaş kilo alırlarken, mamayla beslenen bebekler genellikle 3 aylıktan sonra bir gelişim sıçraması yaşayarak daha hızlı kilo alırlar. Kilo bakımından bir bebek için normal gelişim oranı, 5-6 aylık olduğunda kilosunu ikiye, 1 yaşına geldiğinde üçe katlamış olmasıdır. Ancak elbette bebeğinizin gelişiminin yolunda olup olmadığını söyleyecek en doğru kişi doktorunuzdur.

Bebeğiniz büyüdükçe, ona tam uyan bebek bezi bedeni de değişecektir. Sızıntı ya da kaçırma yapmayacak doğru bebek bezi bedenini seçmek için, yeni beden-kilo aralıklarımıza göz atabilirsiniz.

Bebeğimin Gelişim Şekli Değişirse Ne Olur?

Gelişim biçiminde değişme, mutlaka bir problem belirtisi değildir. Örneğin bebeğiniz sadece bir gelişim sıçraması yaşıyor olabilir. Ancak bazen de bir soruna işaret ediyor olabilir ve doktorunuz bunu daha ayrıntılı bir şekilde inceleyecektir. Örneğin, bebeğiniz şimdiye kadar aynı cinsiyetteki akranlarının %40’ından daha uzun ve kilolu olduysa, ama şimdi %80’inden daha ağır ve/veya uzunsa, doktorunuz bu artan gelişimin nedenini araştırmak isteyebilir. Sorun göstergesi olabilecek bir diğer değişimse, bebeğinizin istikrarlı bir oranda uzamaması ve kilo almamasıdır. Sağlıklı, iyi beslenen bir bebek, genellikle tahmin edilebilir bir oranda gelişir. Bu oranda olabilecek bir değişiklik, doktorunuzun herhangi bir beslenme, gelişim ya da sağlık sorununu teşhis etmesine yardımcı olabilir.

Bebeğim Ortalamanın Altında ya da Üstündeyse Ne Olur?

Çocukların çoğu 3. ve 97. persentil arasındadır. Eğer değilse, nedeni birçok etken olabilir ve doktorunuz örneğin çocuğunuzun diğer gelişimsel aşamaları karşılayıp karşılamadığını ve aileden miras aldığı yapıyı değerlendirecektir. Bazı ailelerin bebekleri, diğerleri daha yavaş ve istikrarlı gelişirken, daha hızlı gelişebilir. Endişelenmemeye çalışın ve çocuğunuzun gelişimini izlerken bu bireysel farklılıkları aklınızda bulundurun. Pediyatristiniz bebeğinizin fazla kilolu ya da zayıf olduğunu, hızlı ya da yavaş geliştiğini tespit ediyorsa, ona güvenin ve bir sonraki adımda ne yapmanız gerektiği konusunda önerilerini dinleyin.

Gelişim tabloları size yorucu, sonuçları da kafa karıştırıcı gelebilir. Çocuğunuzu diğerleriyle karşılaştırmak yerine, onun gelişimine odaklanmaya çalışın. Doktorunuz size bebeğinizin harika gittiğini söylüyorsa, endişelenmek için hiçbir neden yoktur. Doğduğu günle karşılaştırıldığında bebeğinizin ne kadar büyüdüğünü gördüğünüzde muhtemelen çok sevinecek, hatta belki şaşıracaksınız. Bebeğinizin gelişimiyle ilgili daha fazlasını öğrenmek için, aylık e-posta listemize üye olun.

Bebeğiniz 3 aylık oldu bile! Artık size gülücüklerle cevap veriyor ve çeşitli sesler çıkarıyor. İşte 3 aylık bebeğin duyusal, fiziksel, sosyal ve bilişsel gelişimi hakkında merak ettikleriniz;

• 3 aylık bebek artık küçük nesnelere dikkat gösterebilir. Duran nesnelerden çok hareket eden nesneler ilgisini çeker. Gözlerini bir noktaya odaklayabilir.

• Bebeğiniz renklere ve farklı seslere ilgi göstermeye başladığı için 3 aylık bebek oyuncakları da buna göre hoşuna gitmeye başlar.

• 3 aylık bebek annesinin, bakıcısının ve tanıdıklarının seslerini ayırt edebilir ve sesin geldiği yöne dönebilir. Yaklaşan sesleri duyduğunda heyecanlanır. Alçak ve yüksek perdeli sesleri taklit edebilir. “Agu” gibi içinde sessiz harf olan heceler çıkarmaya başlar. Size gülümseyerek yanıt verir.

• 3 aylık bebeğin hareketlerinin neler olduğuna bakıldığında; Yakalama refleksi kaybolmaya başlarken, bebeğiniz avucunu açarak nesneleri yakalama becerisi gelişmeye başlar. Sırt üstü yatırıldığında, kendisine uzatılan bir nesneyi yakalamaya çalışır. Yüzüstü pozisyonda yatırıldığında, kollarının yardımıyla başını ve göğsünü kaldırabilir. Oturur pozisyonda tutulduğunda artık başını kontrol edebilir. Hem tek bacakla hem de iki bacakla canlı tekmeleme hareketleri yapabilir. Kollarını canlı şekilde sallayabilir ve ellerini vücudunun üzerinde birleştirebilir. Ellerine bakar ve parmaklarıyla oynar. Bu yeni keşifler ona heyecan verir. Eline bir çıngırak veya avucuyla kavrayabileceği bir oyuncak vererek el kaslarının kontrolünü geliştirmesini destekleyebilirsiniz. Parmağının takıldığı battaniyeyi tutup çekebilir ve buna benzer parmak oyunları yapabilir. Etrafındakilerin hareketlerini izlemek için başını bilinçli şekilde çevirebilir.

• İlk dört ay içinde adım atma ve tonik boyun refleksi gibi bazı yenidoğan refleksleri kaybolur. Emme refleksi halen güçlü durumdadır ancak yutma refleksi ve dil hareketleri hala tam olarak olgunlaşmamıştır.

• Yaşamın ilk birkaç yılında bebekler duygularının ne olduğunu ve neye yaradığını öğrenmeye başlar. Hangi durumlarda üzüntü, kaygı, neşe gibi duygular hissettiklerin anlamaya başlarlar. Bebeğiniz sevinç gösterisi olarak yüksek sesle gülebilir hatta çığlık atabilir.

• 3 aylık bebeklerin bilişsel gelişimine bakıldığında, henüz hayal etme ya da seçenekleri zihinlerinde değerlendirme yeteneklerinin gelişmediğini söylemek gerekir. Çoğunlukla düşünmeden hareket ederler. Çevrelerindeki insanlar ve nesnelerle etkileşim yoluyla öğrenirler.

Unutmayın! Her bebek kendi mizacı, genetik özellikleri ve içinde bulunduğu ortamın özelliklerini yansıtarak sosyal ve duygusal yönlerden farklı şekilde gelişir. Fiziksel büyüme, fiziksel gelişimden farklıdır. Fiziksel gelişme, bebeklerin bedenlerini kontrol etme yetisi kazanarak bazı beceriler elde etmeleridir. Fiziksel büyüme ise boy ve kilonun artması anlamına gelir.

Bebeklerin aşı takvimi için tıklayın

3 aylık bebeğin kilosu, boyu ve baş çevresinin ne kadar olması gerektiği, doktor kontrolünde neler olacağı aileler için merak konusudur. Bebeğinizin doğumdaki kilosunun kaç gram, boyunun ve baş çevresinin kaç santim olduğu ölçülerek, aynı aydaki kız ve erkek bebeklerin ortalama büyüme oranına göre sağlık yetkilileri tarafından kullanılan büyüme eğrilerine bakılır ve büyüme hızı takip edilir. Bebeğinizin rutin sağlık kontrolünde bu rakamlar kaydedilir.

Bebek ve çocuk sağlığını takip için ilk 6 ay içinde her ay, 6 ay ile 2 yaş arası üç ayda bir, 2-6 yaşlar arası altı ayda 1, 6 yaştan sonra yılda 1 kontrole götürülmeleri önerilir. Bebeğinizin rutin doktor kontrolünde kilosu, boyu, baş çevresi kontrolleri ve genel sağlık taraması yapılır, aşıları takip edilir.

Doğumdan sonra ilk iki ayda şaşılık ya da göz kayması olması normaldir. Üç aydan sonra devam eden göz kayması olursa bir göz hekimine danışmanız önerilir.

İlk altı ayda gelişimsel olarak “normal” olarak ifade edilen bir bebek günde 20-30 gram, başka bir deyişle haftada 150-250 gram ağırlık kazanır.

Bebekler ilk altı ay boyunca ayda ortalama 8 cm uzar. Fiziksel gelişimin birçok yönünde olduğu gibi kız çocuklar ve erkek çocukların boy uzaması farklılık gösterir.

Bebeklerin baş çevresinin üçüncü ayda ortalama 40,5 cm’dir. Bebeğin başındaki arka bıngıldağın 3.-4. aya kadar kapanması beklenir. Başın ön bölgesinde bulunan bıngıldak ise 9.-18. aylar arasında, en geç 2 yaşa kadar kapanır.

“3 aylık bebeklerin uyku düzeni nasıldır?” diye sorulduğunda, bebeklerin artık daha uzun süre uyanık kalması ve bir miktar uyku düzeni gelişmeye başlaması dikkat çeker. Gündüz uykusu toplamda 3-3,5 saat civarındadır. Gündüz uykularının her birinin süresi 30 dakika ile 2 saat arasında değişebilir. Gece uyku süresi 8 ile 13 saat arasında değişir. Bebeğin toplam uyku süresi günlük 11-15 saat arasında değişkenlik gösterir.

Anne sütü alan 3 aylık bebeklerin gündüz beslenmesi halen 2-3 saatte 1 emzirme periyoduyla devam eder. Ancak 3. Aydan itibaren eğer bebeğin büyümesi normal sınırlarda ise bebeğin periyodu kendisinin belirlemesi düzeni denenebilir. Böylece 3. Ayda geceleri beslenme periyodu bir miktar daha uzayabilir ve yeni anneler için daha uzun süre uykuda kalma şansı doğar.

Çalışıyorsanız ve doğum iznindeyseniz, sağılmış sütünüzü bebeğinize vermeniz için süt sağıp stoklamaya başlamanız önerilir.

Referanslar:

T.C. Sağlık Bakanlığı Bebek ve Çocuk İzlem Protokolü. Şuradan alındı: https://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/420

Carolyn Meggitt (2013) “Çocuk Gelişimini Anlamak”