Ayağını Yorganına Göre Uzat Atasözünün Kısa Anlamı

Atasözleri, halkın ortak tecrübeleri sonucu edindiği bilgeliklerle oluşturulmuştur. Dolayısıyla her toplumun kendine has atasözleri mevcuttur. Ülkemizde de hem ulusal hem de bölgesel pek çok atasözü günümüze kadar ulaşmıştır. Bu özlü sözlerle ilgili araştırma yapanlar, "ayağını yorganına göre uzat atasözünün anlamı nedir?" sorusuna yanıt arıyor. Ayağını yorganına göre uzat atasözünün TDK açıklaması ile anlamı, hikayesi ve cümle içinde kullanıldığı örnekler.

AYAĞINI YORGANINA GÖRE UZAT TDK SÖZLÜK ANLAMI

Türk Dil Kurumu Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü'ne göre "ayağını yorganına göre uzat" atasözünün anlamı; "Giderini gelirine uydur ki harcamaların gelirini aşmasın" şeklindedir. Toplumumuzdaki maddi nasihatlerden biridir. Kişinin hesabını bilmeden gereksiz yerlere masraf yapması halinde günü geldiğinde parasız kalabileceği anlamına gelir. Ayrıca bütçesini aşacak harcamalara girişmenin de uygun olmayacağı manasını taşır.

AYAĞINI YORGANINA GÖRE UZAT NE DEMEK?

Mecaz anlam taşıyan atasözlerinden biri de "ayağını yorganına göre uzat" şeklinde karşımıza çıkar. Nasıl ki, küçük bir yorganla yatan kişi ayağını çok uzatırsa ayakları açıkta kalır; maddi gelirinin üzerinde harcama yapan kişi de aynı böyle açıkta kalır. Bu nedenle söz konusu atasözü, hesabını bilmeden savurganlık yapan kişileri gelecekteki olası kötü günlere göre uyarmaktadır. Dolayısıyla kişi hesabını baştan bilmeli, kendisini zora sokacak harcamalardan kaçınmalıdır.

AYAĞINI YORGANINA GÖRE UZAT BENZERİ ATASÖZLERİ

Boyundan büyük işlere kalkışma.

Az tamah çok ziyan (zarar) getirir. (Elindekiyle yetinmeyi bilmeyen çok zarara uğrar)

Kanaat gibi devlet olmaz.

AYAĞINI YORGANINA GÖRE UZAT ÖRNEKLERİ

Madem borcun var o zaman ayağını yorganına göre uzat.

Ayağını yorganına göre uzatmazsan zararlı çıkarsın.

Ayağını yorganına göre uzatmayı bilmeyenler ay sonunu zor getirir.

İnsanın çektiği birçok sıkıntının altında maddi imkansızlıklar görülür. Kazandığından çok harcamak yada gereksiz yere israf etmek insanı zora sokar. Zillet ve keder getirir. Bundan dolayı giderlerimizi gelirlerimizi uydurmalıyız. Harcamalarımız gelirlerimizi hiçbir zaman aşmamalıdır.

Kişiler sahip oldukları imkânlar ölçüsünde hareket et­meli, hiçbir konuda aşırıya kaçmamalıdır. Belki iş dün­yasında atak ve yatırımcı davranmanın önemi büyüktür; ama fazla açılmak da sakıncalıdır. Özellikle maddî konularda gelir-gider hesabını iyi yapmak gerekir.

Aile büt­çesinin düzenlenmesinde buna büyük ihtiyaç vardır. Yorganımızı ayağımıza göre uzatmak mümkün olmu­yorsa, ayağımızı yorganımıza göre uzatmak zorundayız.

Hesaplı, ölçülü ve iktisadî davranmanın önemini vurgulamak için söylenir.

Dengeli yaşamak isteyen insan mutlaka gelirini, giderine göre ayarlamalıdır. Harcamalar geliri aşmamalı, imkânlar zorlanmamalıdır. Aksine bir hareket bütçeyi sarsar, dengeyi bozar, insanı sıkıntıya sokup rahatsız eder.

Ayağını yorganına göre uzat atasözünün hikayesi nedir

Sonradan zengin olan bir adam varmış. Eli biraz para görünce o güne kadar seve seve kullandığı, üstüne çekip altında derin uy­kulara daldığı yorganları beğenmemeye baş­lamış.

Kimi yorgan için, “Bu uzun, ben uzun yor­gan istemem,” demiş.
Kimi yorgan için, “Bu da kısa… Ben kısa yorgan da istemem,” demiş.
Parası var ya… En sonunda:
“En iyisi, ben yeni yorgan yaptırayım,” de­miş.

Gitmiş, şehrin en iyi yorgancısına, anlat­mış nasıl bir yorgan istediğini. Yorgancı kes­miş, biçmiş, doldurmuş, güzel bir yorgan dik­miş. Geldiği zaman, örtmüş üstüne adamın. Adam, sağa dönmüş, sola dönmüş yorganın altında:

“Yok, bu kalın olmuş,” demiş.

“Peki, beyim,” demiş yorgancı, “incesini yapalım size!”
Bir ay sonra ince yorganı üstüne örten adam, dudak bükmüş yine.

“Ne desem bilmem ki?” diye konuşmaya başlayınca tepesi at­mış yorgancının:

“Elimden gelen budur beyim,” deyip nazikçe kovmuş adamı.

Şehirde ne kadar yorgancı varsa hepsine yeni yor­ganlar diktirmiş adam; hiçbirini de beğendirememiş. Yorganbeğenmez’e çıkmış adı.

Kocasının, elindeki üç kuruş parasını yok yere, şımarıkça harcadığını gören karısı, sağa sola koş­muş, tanıdıklarına danışmış. Sonunda yaşlı bir nine:

“Kızım,” demiş, “şehrin en ucunda, yaşlı bir yorgancı var; sen onunla konuş bir. O, kocana göre bir yorgan diker.”

Kadıncağız, son çare, gitmiş yaşlı yorgan­cıya… Yalvar yakar anlatmış kocasının yorgan beğenmezliğini. Onu sessizce dinlemiş yaşlı yorgancı, yorgan dikmeye devam ederken.

Sonra da başını kaldırıp:

“Merak etme kızım,” demiş, “onun iste­diği gibi bir yorganı, iki hafta sonra kendim getireceğim.”

Dediği gibi yapmış yaşlı yorgancı.

İki hafta sonra, elinde yeni diktiği yorgan, kadının kapısını çalmış. Yorganbeğenmez adamın da evde olduğunu öğrenince, “İzin verin, kendim vereyim yorganı,” deyip girmiş içeri.

Selam verdikten sonra:

“Uzan beyim,” demiş Yorganbeğenmez’e.

Yaşlı yorgancının elindeki yorgana dik­katle baka adam:

“O yorgan küçük,” demiş cevap olarak.

“Sen yat hele,” demiş yorgancı, “küçük mü değil mi ölçüp an­larız.”

Yatmış adam. Yorgancı elindeki yorganı örtmüş üstüne.

Adam, dışarıda kalan ayak parmaklarını göstererek:

“Ben demedim mi sana,” diye doğrulmaya kalkınca yaşlı yor­gancı, şalvarının içinde sakladığı sopasını çıkarıp başlamış adamın dışarıda kalan parmaklarına vurmaya.

Adam, ayaklarını hemen içeri çekince:

“Hah şöyle,” demiş yaşlı yorgancı, “ağa da olsan bey de ayak­larını yorganına göre uzat!”