Katı Solucan Gübresi Nasıl Uygulanır

Et için büyüyen kaz, piyasa ekonomisinde uygun maliyetli bir iştir. Kaz - Bir kürek ve küçük bir gölet ile kendi yiyeceklerini kendi başına bulabilen birkaç çiftlik kuşundan biri. Küçük yatırımlar ve kısa sürede kar elde etme olasılığı, kaz yetiştiriciliği yapan çiftçinin temel teşvikleridir.

Önemli!Tüy, küçük demetlerde yakalanarak büyüme yönünde dışarı çekilir.Teknik karkas sunumunun korunmasına yardımcı olur.

Kaz Yetiştiriciliğinin Faydaları

Eğer arsa üzerinde küçük bir su kütlesi varsa, et yetiştirmek ve kaz yetiştirmek için bir işe başlamanız gerekir. İyi bir ahır, padok ve su içeren bir kazık kabının varlığı da uygun bakım ve dengeli bir diyet için yeterlidir.

İşletmenin temel faydaları:

• hızlı kar: ekimi 3-4 ay sürer;
• Yaz aylarında, açık su ve çayır su kuşlarındaki serbest su aralığı, tedarikin% 80'ini sağlayacaktır;
• kaz eti pazarda, kârlı satışları garanti eden restoranlarda, süpermarketlerde istikrarlı talep görüyor;
• kabartmak, tüy, tavuk karaciğeri ek olarak uygulanabilir, yani israfsız bir girişim;
• kaz dışkısı - bahçe bitkileri, mısır, tahıllar için mükemmel bir gübre.

Önemli!Bir cins seçerken, bölgedeki en yaygın olanı izlerler.Su kuşları zaten yerel koşullara uyum sağlamıştır, genç hayvanların ölüm riski azalmaktadır.

Hangi cinsler uygun

Et kazlarının yetiştirilmesi için bir tarımsal işletme başlatan asıl soru, cinsin belirlenmesidir. Yirmiden fazla bilinen "ağır" kaz türü, göreve bağlı olarak size seçme şansı sunar: büyük bir ağırlığa sahip küçük bir sayı veya 4-5 kg ​​ağırlığa sahip bir çok sayıda.

Yaygın ırklar:

1. Kholmogorskaya ırkı (Kholmogory). Hızla kilo alırlar, iyi bağışıklığa sahiptirler ve nadiren hastalanırlar. Soğukta iyi tolere ederler. Beslenmede iddiasız. Mera varlığı - yaz aylarında sürünün beslenmesinin% 90'ı. Kholmogorka kaz büyük bir anne ve tavuk. Dezavantajları arasında düşük yumurta üretimi ve hazne olmadan yavaş gelişme sayılabilir.
   

2. Tula kazları. Bakım ve beslenmede iddiasız. Tek tip yağ tabakası ile sağlıklı et. Dayanıklı, hastalığa dayanıklı. Dezavantajı yavaş büyüme ve düşük ağırlıktır (5-6 kg). Diğer ırklarla kötü geçinir.
   

3. Lindovsky kazları. Şimdi - en yaygın ırklardan biri. Rusya'da getirdi. 11 ayda - Beş ayda bir yılda 7 kg'a kadar kilo alıyor. Etin diyet özellikleri. Kuşların iyi yaşama kabiliyeti ve kazların yumurtlaması (günde bir yumurta). Hava şartlarına yüksek adaptasyon. Eksiler arasında - üreme göstergelerinin hızlı büyümesi ve korunması için zorunlu bir rezervuar bulunması, bahar vitamin eksikliği.
   

4. Danimarka'nın legartı. Danimarka'da getirdi. Kısa sürede kilo alırlar: iki ay içinde gosling 5-6 kg büyür. Ana diyet, yem maliyetini düşüren ottur. Hastalığa dayanıklı, hızlı adapte olur, aşırı sıcaklıklara tolerans gösterir. Onlar sakin bir rahatlama karakteri ile ayırt edilir. Ekstra kazanç kabartmaktan gelir: bir yaşta bir kaz kırabilir, sonra her iki ayda bir kaliteli kabartmayı alabilirsiniz. Dezavantajları arasında düşük yumurta üretimi, kanatlıların zayıf bağışıklığı, safkan civcivlerin maliyeti yüksektir.
   

5. Büyük gri Başlıkta temel parametreler bulunur: gri tüyler, kısa sürede kazlar toplanır: iki aylıkken - 4-5 kg, yetişkinler - 9-10 kg. Soğuk havaya adapte, yemek için iddiasız. Yumurta üretiminde farklılık gösterir - en fazla 45 adet. mevsiminde, ördek yavrusu verimi -% 60-70.
   

6. Kuban. İyi yumurta üretimi, hızlı kilo alımı ve hastalığa karşı direnç ile karakterizedirler. Kolay cins: Yetişkin kümes hayvanları 6 kg'a kadardır, 2 aylık gosling - 3–3, 5 kg. Yüksek yumurta üretim oranları (80-85 yumurta) ve civciv verimi (% 80). Yumurta ve kuşlar sattıktan sonra ek gelir elde ederler. Hafif ve grimsi bir et rengi, cinsin eksiklikleri arasındadır.
   

7. Çin cinsi Hafif et anlamına gelir. İki aylık gençlerin ağırlığı 3-3, 5 kg arasındadır. Yetişkin erkek - 5-6 kg. Neredeyse yağsız olan etin diyet özellikleri uzmanlar tarafından büyük beğeni topluyor. Ekstra gelir yumurta getirecektir (yılda 100-120 adet). “Çinliler” yemek konusunda seçici değiller, ancak taslaksız sıcak bir odaya ihtiyaçları var, soğuk havaya tahammül edemiyorlar.
   

Kaz yetiştiriciliği yapan bir işletmeyi başlatan ilk kayak satın alımları, en iyi şekilde kendi anne sürülerinde deneyimli tanınmış yetiştiricilerden yapılır. Satın alırken, ebeveynlerin aşılanması gerekir: hepatit, paratyphoid, gastroenterit. Genç hayvanları satın alırken, aşıların bulunup bulunmadığını da belirtirler. Civcivler aktif olarak seçilir, kuru karnlı, temiz, hafif sert bir tüy. Günlük goslingin bir işareti gagasında bir yumurta dişidir. Çöp, sümük, kan izleri ve sindirilmemiş besin parçacıkları içermemelidir.

Bir damızlık tavuk yumurta

Kazın yumurtlama süresi, civcivlerin inkübasyonu ile sona erer. Şefkatli bir anne, yuvayı dikkatlice aşağıya örter, yumurtaları eşit bir şekilde ısıtmak için çevirir, yuvanı beslemek için bırakır.

Yumurta üzerinde oturan kuş belirtileri:

• neredeyse sürekli bir yuvaya oturur, sadece yemeye bırakılır;
• yuva tüylerle kaplıdır, kuş “yumurtaların altında” tüylerle gömülür.

Goska'nın “yerleştiğinden” emin olduktan sonra, kuluçkalık yumurtalarını bırakabilirsin. En iyi zaman geç akşam, kuş yatmaya hazırlanıyor, sakince prosedüre sakin tepki verecek ve sabah duvarcılıkta alışmaya başlayacak. Yuva gander ve ana sürüden ayrı olarak bulunur.

Önemli!Kazlar çifte sadık.Bir erkeği kaybeden bir kaz, birkaç yıl boyunca yumurtaları kuluçkaya bırakmayabilir.

Birkaç yavru tavuk varlığında, yumurtaların birbirlerinden "çalınmasını" önlemek için bölümlerle ayrılırlar. Aksi halde, kazlar yuvadan yuvaya yuvarlanarak yumurtaların çoğunu kırabilir ya da onları aşırı soğutabilir: dişi bir debriyajda en fazla on beş yumurtayı ısıtabilir. Kaz çok şefkatli bir annedir.

Yumurta kuluçka dört hafta sürer, bu süre boyunca yavru tavuk dikkatlice izlemek ve bakım gerekir:

• besleme yuvasından kaldırın. Çoğu zaman kuş, kendi yemeği hakkında unutacağı kadar sevecendir;
• yavruların rasyonları en iyi tahıl ve kuru yemlerden oluşur;
• yuvanın yanına temiz suyla küçük bir kap yerleştirin, günlük olarak değiştirin;
• yürüyüş ve yüzme için kaz her gün yarım saat yükseltin. Besleme yerine yakın bir banyo tankı kurun, aksi takdirde endişeli anne gücünü artırarak yuvaya koşar.

On birinci günde, bir kaz yürüyüşü sırasında, döllenmemiş yumurtaların toplanması gerçekleştirilir: embriyonun varlığını belirleyen bir ovoskopla vurgulanırlar. Aksi takdirde, “yüklü” yumurta yuvada ısınmadan, debriyajın geri kalan kısmını lekelemeden ve lekelemekten patlayabilir.

Bundan sonra, kuşlar anne tarafından ekilir. Kaz, oldukça gelişmiş anne içgüdülerine sahiptir. Kuş, “kendileri” ile birlikte, “yabancı” sarıhorotikleri acısız bir şekilde kabul edecek ve onları önemser. Deneyimli bir annenin iki veya üç düzine çocuğa iyi geleceği unutulmamalıdır, yalnızca on veya on iki bebeğin genç anne tavuklara bırakılması daha iyidir.

Biliyor musunYumurtadan çıkmadan birkaç gün önce, yumurtalar aşırı soğuduğunda veya aşırı ısındığında kuşlar yavru tavuklarla “konuşur”.

İki gün boyunca anne ve civcivlerin çok sıcak zamanlarda bile dışarı çıkmalarına izin verilmez. Kuru ve sıcak bir odada tutulur, annenin beslenmesini ve yavruların davranışını güçlenene kadar izler. Farklı cinslerde damızlık içgüdüsü farklıdır. Yumurta ekilir Büyük gri, Kuban, Tula cinsi. Çinlilerden gelen tavuk, Legart, işe yaramayacak. İnkübatörler bu kazları beslemek için kullanılır.

Kuluçka makinesinde yumurta

Canlı yavrular elde etmenin etkili bir yolu, kuluçka makinesine yumurta koymaktır.

Yumurta seçerken ana göstergeler dikkate alınır:

• ağırlık ve boyut Yumurtalar büyüdükçe civcivler de büyür. Piliçler daha sonra yumurtadan çıktıklarında civcivlerin susuz kalmasına neden olacak şekilde aşırı maruz kalma riski vardır. Yumurtlamadan önce yumurta büyüklüğüne göre sıralanır. Kalibrasyon yavruların yüzdesini azaltacaktır. Yer imi üç grupta yapılır: 5-8 saat mesafeli büyük - orta - küçük;
• formu. Doğruluk, "kayış" ve büyüme olmadan doğru elips, bir kalite işaretidir. Keskin ve keskin uç arasında bir fark vardır;
• yüzeyi. Kabuk bile zarar görmeden düzgün, pürüzsüz olmalıdır. Renk üniforma. Mermer lekeleri düzensiz pigment belirtisidir. Deneyimli kümes hayvanı çiftçileri şöyle der: renk ne kadar koyu olursa, yavrular o kadar iyi olur;
• kaliteli protein ve yumurta sarısı. Parametre bir ovoskop ile kontrol edilir. Sarısı yumurtanın merkezinde bulunur. Hava odası donuk ucunda. Büyük hava odalarının varlığı (9 mm'den fazla) reddetme nedenidir: yumurta uzun süre saklandı;
• dış kirlilik. Temiz bir yumurta, sağlıklı kuşlar için anahtardır. Yüzeydeki bol miktarda kir sürünün sağlıksız koşullarını, olası hastalıkları, yavruların yüksek ölüm oranını gösterir.

Önemli!Toplanan yumurtalar yatay olarak yerleştirilir, döşemeden önce onları yıkamanıza gerek yoktur.

yetiştirme

Hava şartlarına, tutukluluk koşullarına ve yiyeceklere karşı iddiasız, evcil su kuşları hızla büyüyor ve iki ayda 2-3 kg ağırlığında. Bu zamana kadar, kümes hayvanı eti, sulu ve yumuşak, ısıl işleme tabi tutulması kolay olan gerekli beslenme özelliklerini kazanıyor. En yüksek piyasa değerine sahiptir. Kümes hayvanlarının karışık beslenmesi (yeşiller ve tahıllar) daha sonraki kesimlere izin verir.

Biliyor musunYerli kaz, uzun bir karaciğerdir, 30 yıla kadar yaşayabilir.

Hayatın ilk günlerinde kuşlar için bakım

Tavuksuz kuşlar için ilk on yıl, özellikle yeni başlayanlar için en önemli dönemdir.

Bebeklere bakmanın ana noktaları:

1. Cihaz muhafazası Oda, taslaklar olmadan sıcak olmalıdır. Sıcaklık - + 27 ° ... + 29 ° C, 10 kanat başına 1 m² alan, çöp kadar büyük çöp. Arka duvar boyunca civcivlerin dinlenebileceği bir yer var, karşı duvarda besleyiciler ve içme kapları var. Isıtma ve yeterli aydınlatma (günde 20 saate kadar), kızılötesi bir lamba sağlayacaktır.
   

2. Güç. Kuşlar ufalanmalı, yapışkan yiyecekler civcivlerin solunum yollarına girebilir. Kemik unu, az yağlı peynir, yumurta genç kuşlar için vazgeçilmez bir yemdir. İlk gün, bebeklere sadece az miktarda su ile karıştırılmış dik bir haşlanmış yumurta verilir. İkinci günden başlayarak ezilmiş tahılı, tercihen mısırı karıştırıp, yavaş yavaş ezilmiş arpa ve buğdayı diyete sokabilirsiniz. Her üç saatte bir bebekleri beslemeniz gerekiyor. İkinci gün, yeşillikler yemeğe sokulur: kıyılmış ısırgan otları, genç soğan tüyleri, Pekin lahanası, genç salata. Yeşiller yem miktarının yarısını oluşturur. Ana kural - çimler sulu ve taze olmalıdır.
   

3. Yürüyüş ve yüzme. Üçüncü günden başlayarak, çocuklar bir tavukla yetişseler ve güneşli havalarda olsalar bile yürüyüşe çıkarlar. Soğuk rüzgarlı havalarda, ahırda kuşlar en iyisidir: iddiasız piliçler taslaklardan ve soğuktan korkar. Avludaki gölde yüzmek için su ile küçük bir tank yerleştirin. Çocukların teklif almamasını sağlamak için gereklidir. Kaz annesi, civcivlerin suda ne kadar olması gerektiğini mükemmel bir şekilde bilir, onsuz, çocukları 30 dakika sonra kuru bir odaya göndermeleri gerekir.
   

4. Aşılama. İlk aşılama salmonellozdan yapılmaktadır: eğer ebeveynler aşılanmadıysa, doğumdan sonraki üçüncü gün; 10'da - eğer yetişkin bir sürü aşılanmışsa. İkinci aşı, viral enterite karşı zorunludur, aksi takdirde bütün sürü düşebilir. Aşı, doğumdan sonraki 28. günde canlı bir aşı olarak verilir. Kolibakteriyozun önlenmesi için, ilk üç gün, bebeklere su yerine bir içecek verilir: ilacı 10 ml su oranında bir propiyonik asitophilus et suyu kültürü. Aşılama olmadan, damızlık kazlar kısa sürede tüm sürüde hastalık riski taşır.

İlk haftalarda bakım

İnciller hızla büyür ve yaşam koşullarına uyum sağlar.

Biliyor musunMükemmel bir kaz sesi, 50 m yarıçapında duymanıza olanak sağlar.

Deneyimli kümes hayvanları çiftçileri, ilk ayda mortalite riski olmadan sağlıklı civcivlerin nasıl yetiştirileceğini tavsiye eder:

• bir hafta sonra, besleme sayısını altıya indirerek porsiyonları üçte bir oranında artırın. Kıyılmış bezelye, haşlanmış patates, havuç diyete katılır, yoğurt veya yağsız süt yoğurulur. Balık yağı ekleyin. İçme suyu sürekli yenilenir. Ana civciv vitaminleri civcivleri taze otlardan elde edilmekte olup, bu süre içerisinde yemlerin yarısı kadardır.
• Sıcak havalarda, kuşlar bütün gün bahçeye atılır. Kuşların tüylerinin ne kadar süre yıkanacağını belirleyin: ana tüy görünene kadar - ara vermeden 20 dakikadan fazla sürmeyin. Çocukların tüyleri çabuk ıslanır, civcivler soğuk ve hasta olur.

İlk aydan sonra bakım

Dört haftalık kuşlar gerçek tüylerle kaplıdır, bir ay sonra sabah ve akşam saatlerinde gölete, diyetlere sürülebilirler. Bütün gün dışarıda olan genç büyümesi kendi başına yiyecek bulur: yeşillik, böcek, orta yaş ergenlerin beslenmesini sağlar, vücudu vitaminlerle besler. Suda, kazlar fiziksel olarak güçlenir ve hızla kütle kazanır. Bir tükenmez kalemle yetiştirildiğinde, besleme üç kez gerçekleştirilir. Hacmin% 60'ı yeşilliktir, içme kaselerinde daima temiz su olmalıdır. Doğal bir rezervuar eksikliğini telafi eden büyük bir yüzme tankında kazıyorlar.

Biliyor musunTibet rahipleri kazın tanrı Shiva'nın bir düzenlemesi olduğunu düşünürken, eski Romalılar cinquefoil'i savaş tanrısı Mars'ın favorisi olarak kabul etmişlerdir.

Bir tırtıl düzenlenmesi

Yerli kaz - iddiasız konut kuş. Tesisin inşaatına başlayarak, kaç su kuşunun çözülmesinin planlandığını düşünmeniz gerekir: 1 metrekare başına bir kuş. Aksi takdirde, gazın kirlenmesi ve kirlenmesi hastalıkların yayılmasına ve sürünün ölümüne yol açacaktır.

Yapının ana parametreleri:

• cephenin yönü güney taraftadır, burada da açık bir çit düzenlenmiştir. Yükseklik - en fazla bir metre, yerli kaz uçmaz;
• ahır yüksekliği - iki metre, duvar kalınlığı - 250 mm;
• malzeme: tuğla, kabuk kaya. Levhaların duvarları içte çift - bir yalıtım katmanıdır. Kış için ahşap kapılar her iki taraftan da yalıtılmıştır;
• kazlar için uzun gün ışığı saatleri iyi iştah ve büyüme için bir şarttır. Duvarlar, iç mekan aydınlatmasında, duvar alanının en az% 15'inin pencere açıklığını sağlar. Eğer yavru yumurtadan çıkmayı planlıyorsan. Ayrı çitler kazlar için ayrılmıştır. Genç hayvanlar için oda kızılötesi lambalarla donatılmıştır;
• taban - zemin seviyesinden 200–250 mm yüksekliğinde, ahşap, bulamacın daha iyi drenajı için eğimli. Çöp talaşı, saman, saman şeklinde düzenlenmiştir - 0, 5 m'den az olmamak üzere, bakteri ve parazit oluşumunu önlemek için kirlilik derecesine göre mümkün olduğunca sık değiştirilir;
• Tavan iki katmanlı tahta veya kontrplaktır, yalıtım katmanı vardır. Çatı perdeli, çatı katı ekipman saklamak için kullanılır, saman, saman;
• Düzgün havalandırma, paletli kişinin inşası için önemli bir koşuldur. Tavanın altına 5-8 cm çapında delikler yapılır, kışın cereyan etmekten kaçınmak için kil ve talaş karışımıyla kaplanır. Soğuk havalarda binaların havalandırılması - açık kapıdan;
• iç duvarlar yan duvara monte edilir. Su kuşları çok fazla su içirir, arz sürekli olarak yenilenmelidir, su oda sıcaklığında temiz olmalıdır;
• besleyiciler - ezilme olmaması için yeterli uzunluktalık: kuş başına 25-30 cm. Besleyicinin yayılmasını önlemek için besleyicinin kenarları 10-15 cm yüksekliğe kadar yükseltilir;
• ahırda yavrular sonra + 20 ° C'den daha düşük olmayan bir sıcaklıkta tutulur - + 27 ° ... + 30 ° С.

Kazların yuvalarını kendi elinizle nasıl yapacağınızla ilgili daha fazla bilgi edinin.

Saklama ve beslenme koşulları

Et için besi kazları karmaşık bir mesele değildir. Su kuşları beslemek için iddiasız, birkaç istisna dışında omnivorlardır. Diyet ve yem kompozisyonunun düzgün bir şekilde dengelenmesiyle, hem kış hem de yaz aylarında lezzetli diyet etlerinin satışından elde edilen kar elde edilir.

Yaz aylarında

Yaz aylarında, bir su birikintisi ve yeşil bir alan olduğunda, su kuşları gün boyunca iyi beslenmeyi sağlar: böcekler, solucanlar, çayırdaki yeşillikler, su mercimeği, genç sazlar, havuzdaki algler günlük diyetin% 80'ini sağlayacaktır. Sabah ve akşam beslenmesinde tahıl karışımları bulunur. Karma yemlerden elde edilen ıslak karıştırıcılar - ek bir büyüme uyarıcısı.

Утром и вечером дают варёный картофель, лучшее зерно: дроблёную кукурузу, пшеницу, ячмень. Сухой корм гусям дают редко. Зерновые смеси. Комбикорма увлажняют водой, простоквашей. Ёмкости с водой должны быть всегда наполнены: взрослая птица выпивает до 2 л в день.

Evde yavruları nasıl ve nasıl uygun şekilde besleyeceğinizi de okuyun.

Kışın

В холодную пору нужно поддерживать правильное питание гусей на откорме:

• трёхразовый режим питания, в одно и то же время, чтобы выработать рефлекс;
• обеспечить постоянное присутствие тёплой чистой воды в поилках;
• рацион: калорийные зерновые смеси, увлажнённые комбикорма. Тёртая кормовая свёкла, тыква, варёный картофель, заготовленная зелень, силос — лакомства, любимые гусями. Варёные бобовые, шрот, жмых пополнят запасы белка;
• в качестве витаминной добавки используют хвою, она повысит и яйценоскость;
• чтобы предотвратить авитаминоз, проводят дрожжевание кормов: зерно на ночь замачивают раствором тёплой воды и пекарских дрожжей. Водоплавающие во время кормления получат молочную кислоту.

Как зарубить и ощипать гуся

Три месяца — возраст забоя гусей. Вес птицы — 4–4, 5 кг, сальная прослойка умеренная, диетические показатели отвечают рыночным требованиям.

Правильная схема забоя:

1. Чтобы очистить зоб и кишечник, прекращают кормление за 10 часов, дают пить подсоленную воду для увеличения сроков хранения мяса и сохранения вкусовых качеств. Назначенную на убой птицу отделяют от стада, подготовку лучше провести в ночное время или затемнить помещение днём.
2. Для забоя птицу помещают в конус или мешок, вытащив голову наружу и подвесив птицу вверх лапами.
3. Существует два способа забить гуся: наружный и внутренний. При наружном способе прокалывают горло ниже уха на 0, 5 см, резким движением перерезают сонную артерию и яремную вену.
4. Для внутреннего забоя используют ножницы с острыми краями, хорошо отточенные. Вводят инструмент в открытый клюв глубоко, резким движением пересекают артерию и вену.
5. Гусь находится в подвешенном состоянии, пока не стечёт вся кровь, иначе мясо быстро портится, теряет вкусовые качества.

Вам будет интересно узнать, как легко и быстро ощипать гуся в домашних условиях.

Ощипывают гуся сухим способом (эффективный только сразу после забоя) или способом ошпаривания. Порядок ощипывания идентичный. Но при втором методе птицу ошпаривают в кипящей воде, после этого перо лучше вытаскивается, становится мягче. Ощипывают по порядку: крупные перья на крыльях, хвосте, мелкое перо и пух, переходят к шее, ногам, грудке.

Bir işletme olarak kaz yetiştiriciliği

Бизнес по разведению гусей — дело хлопотное, но выгодное.

Главные преимущества предприятия:

• пара гусей за сезон принесёт прибыль, эквивалентную восьмимесячному поросёнку;
• минимальные затраты на питание: основная еда домашней птицы — зелёный корм (80%), наличие соседнего луга или возможность заготовки травы самостоятельно принесут отличную экономию вложений и прибыль на приросте веса;
• реализовать можно не только мясо: печень, пух пользуются стабильным спросом на рынке;
• короткие сроки получения дохода: вес гусёнка за два месяца увеличивается в 45 раз, при затрате на корма и уход рентабельность составит 115%;
• дополнительный бонус — экологически чистое удобрение: помёт птицы поднимет плодородность земли в 1, 5 раза.

Рекомендуем вам узнать о разведении гусей как бизнес.

Выгода от разведения и выращивания мясных пород гусей очевидна: получение стабильно высокой прибыли и обеспечение семьи свежим качественным диетическим мясом.

BİYOÇEŞİTLİLİK VE ORGANİK TARIM Ziraat Mühendisi Mete TÜRKOĞLU Doğa Koruma ve Milli Parklar Iğdır İl Şube Müdürlüğü, [email protected] Vefa VERDİYEVA, State Agricultural University, Azerbaijan, [email protected] ÖZET İnsanlar, toplayıcılıktan avcılığa, avcılıktan tarım toplumuna geçerek büyük bir yaşama ve beslenme alışkanlığı değişimi yaşanmıştır. Doğadaki yabani halde bulunan bitkileri ve hayvanları evcilleştirmeye başladıkça göçebe hayatı bırakarak yerleşik düzene geçtiler. Toprak, insanlığın beslenmesi, barınması, yaşamını refah içinde sürdürebilmesi uygarlığın ve yaşamsal faaliyetlerin gelişmesinde önemli bir doğal kaynaktır. Gıda, ilaç, canlıların yaşamaları için önem arz eden su sağlanması, tarımsal üretim, iklimleri ve su rejimini belli bir düzende oluşması, doğadaki canlıların yaşamlarına katkıda bulunmaktadır. Nüfus artışına paralel olarak insanların besin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi ve üretimi artırma çabaları kimyasal ve gübre takviyesi ile kısa vadede çözüm olsa da gelecekte karşılaşacak olumsuz durumları da beraberinde getirmiştir. Tarım alanları çoraklaşmakta, bitki örtüsü kaybolmakta, toprak ve rüzgâr erozyonlarının artması, su kaynaklarımızın kirlenmesi insanlığın gıda sorunlarını ve sürdürülebilir tarımı etkilemektedir. İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılanmasında beslenmesinde, barınmasında önemli yeri olan canlı kaynakların temeli doğa’ ya karşı verdikleri zararlar ve habitatlarda neden oldukları değişimler, olumsuzluklara ve habitatlarda oluşan insan kaynaklı değişimlerin biyoçeşitliğin korunması ile nasıl önlenmesi gerekliliğine yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Toprak, Erozyon, Organik, Biyoçeşitlilik БИОРАЗНООБРАЗИЕ И ОРГАНИЧЕСКОЕ ХОЗЯЙСТВО Инженер сельского хозяйства, Мете ТЮРКОГЛЫ Природоохранные и национальные парки, Ыгдырский городской филиал [email protected] Вафа ВЕРДИЕВА Азербайджанский Государственный Аграрный Университет, [email protected] Резюме: Люди, от собирательства до охоты, от охоты до накопления с/х продуктов в жизни испытали большие изменения. Начав приручать дикие растения и животных в природе, они оставили кочевую жизнь и переселились в поселения. Почва является важным природным ресурсом для развития цивилизации и жизнедеятельности человека. Еда, лекарства, водоснабжение, которое важно для существования, сельскохозяйственное производство, климат и водный режим в определенном порядке, способствуют жизнью в природе. Параллельно с ростом населения потребности людей в питании и усилила увеличение производства химических добавок и удобрений, но которые в свою очередь создали ряд негативных ситуаций. Засуха, уменьшение растительного покрова, приводит к эрозию, загрязнение водных источников влияет на продовольственные проблемы человечества. Основа живых ресурсов, которые занимают важное место в существовании людей и их в основных потребностях, ущерб, причиняемый природой и ее изменениями, вызывают необходимость предотвращения негативных последствий и техногенных изменений в средах обитания путем сохранения биоразнообразия. Ключевые слова: Почва, Эрозия, Органический, Биоразнообразие GİRİŞ Son yıllarda gerek tarımsal ilaçların, gerekse gübrelerin bilinçsizce kullanımı, bitkisel üretimde artışın yanında insan sağlığına zararlı maddeleri içeren ürünlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bilinçsizce kullanılan bu maddeler, toprağın derinliklerine sızarak içme suyu kaynaklarına ulaşmakta, buda canlılar açısından ciddi problemlere yol açmaktadır. Ayrıca kimyasal tarım ilaçları toprakta birikmekte, ürünü olumsuz yönde etkilemekte ve doğal dengeyi bozmaktadır. Bu olumsuz koşulları ortadan kaldırmak için doğayı tahrip etmeyen üretim arayışları içine girilmiştir. Kimyasalların insan, çevre ve hayvanlar üzerindeki olumsuz etkilerinden korunmak, toprak verimliliğini doğal yollarla uzun dönemde sağlamak, toprak ve genetik kaynak erozyonunu önlemek, suyun miktar ve kalitesini korumak, yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak ve enerji tasarrufu yapmak, ekonomiyi desteklemek, sağlıklı ve besin kalitesi yüksek ürün elde etmek amacıyla sürdürülebilir tarım politikası olarak organik tarım uygulanabilir (Şimşek Z ). Dünya üzerinde insanlar gerekli besin maddelerini doğal flora ve fauna dan sağlamışlardır. Avcılık ve toplayıcılıktan yerleşik düzene geçmesi, tarım kültürü başladıktan sonra dünya nüfusunda belirgin bir artış görülmektedir (Cox, G.W. and M. D. Atkins ). Yaşamın var olması için beslenme, barınma gibi en temel ihtiyaçların, üzerinde yaşadıkları çevre koşulları, bölgenin ekosistemi ve habitatı ile ilişkilidir. Tarımsal üretim denildiğinde toprak üzerinde bitkisel üretim olarak düşünülmektedir. Gerçek anlamı ve içeriğine bakıldığında; TARIM, Bitki ve hayvan yetiştirme, bitkisel ve hayvansal ürünler elde etmek, bunların nitelik ve niceliklerini korumak, pazara hazırlamak, saklama (depolama), bitkisel ve hayvansal ürünleri işleyip değerlendirme bilim ve sanatıdır (Didar ). EKOSİSTEM, Belli bir bölgede yaşayan bitkiler ve hayvanlar gibi canlı varlıklarla toprak, su, hava ve mineraller gibi cansız varlıkların çeşitliliği, ekosistem çeşitliliğini oluşturur. Ekosistemler, büyüklüğü fark etmeksizin canlı (üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar) ve cansız öğelerden (inorganik maddeler, organik maddeler ve fiziksel koşullar) meydana gelmektedir. Bir canlı türünün rahatça beslendiği, barındığı, ürediği yaşam ortamıdır (Türkoğlu ). TOPRAK, Katı ana kayanın fiziksel olarak parçalanması ve kısmen de kimyasal ayrışma sonucunda gevşeyerek oluşan ana materyal (Kantarcı ) üzerinde yavaş yavaş flora ve faunanın yerleştiği yaşadığı ortamdır (Atalay ). Toprağın hacim olarak yaklaşık % 50 si katı madde (Katı maddeler İnorganik % 45 ve organik madde % 5) olarak ve % 50 si de (yarı yarıya su ve hava) boşluklardan oluşmaktadır. MATERYAL VE METOT ORGANİK MADDELER, Toprak içerisinde bulunan ve ya dışında yaşayan bitki ve hayvan kalıntılarıdır, yaşama faaliyetleri sonucundaki atıkları ( Dışkı, yaprak, meyve, kabuk ve yiyecek artıkları vs.) ile ölümleri sonucunda kalan artıkları toprağın organik maddesinin kaynağıdır (Kantarcı ). Toprağa karışan bitkisel ve hayvansal atıklar buradaki mikroorganizmaların yaşama ve beslenme ortamlarını oluşturur. Organik atıkları ayrıştırarak humusu (bitkilerin zaman içinde çürümesiyle oluşan koyu renkli toprak) ve toprağın fiziksel kimyasal özellikleri üzerinde toprağın verim gücünü etkiler. Tarım alanlarında toprağın organik maddesi genellikle tarım bitkilerinin artıklarıdır (anız vs.) Otlaklarda ise otlakların artıkları ve otlak hayvanlarının dışkıları toprağın organik maddesinin önemli kısmını teşkil eder (Kantarcı ). Toprağa analiz yaptırılmadan uygulanan kimyasal içerikli maddeler toprakta bulunan canlılar tarafından parçalanmadan doğrudan bitki tarafından kullanılır ve topraktaki organik madde dönüşümünü sağlayan canlıların yok olmasına neden olur (funduszeue.infoва, funduszeue.infoов ). İNORGANİK MADDELER, Toprağın oluşmasını sağlayan ana kayanın ufalanıp ayrışması sonucu oluşan kısımdır (Unal ). İnorganik ve organik maddelerden arta kalan toprak kütlesi içindeki gözeneklerini, kanalların oluşturduğu boşluk hava ve su ile doludur. % 50 si de (yarı yarıya su ve hava). TOPRAK SUYU, Katı kısmından arta kalan kısım toprağın boşluğu olup, bu boşluklar su ve hava ile doludur. Suyun kaynağı, yağışlar ve sulama ile toprağa verilen sulardır. Toprağa giren suyun bir kısmı toprak boşluklarını doldurduktan sonra alt katlara doğru sızar, bir kısmı da buharlaşır. TOPRAK HAVASI, Toprak havası, su miktarı ile ters orantılı olarak değişmektedir. Yağmur ve sulamadan sonra su, topraktaki boşlukların içindeki havayı dışarıya, atmosfere çıkararak boşlukları kendisi doldurur. Bu durumda boşluklardaki suyun miktarı artar. Topraktaki suyun derinlere doğru sızması, bitkiler ve topraktaki diğer canlılar tarafından kullanılması ve buharlaşması sonucu topraktaki suyun miktarı azalır. Olgun bir toprağın oluşabilmesi için her şeyden önce uzun bir zaman sürecinde ana kayanın ayrışması, bunun içerisine çeşitli canlıların, bitkilerin yerleşmesi, yıkanma ve birikme olaylarının meydana gelmesi gerekir. Bir toprak kütlesi içerisinde bitki çeşitliği, toprak canlılarının çeşitliliği ve bolluğu, toprak kalitesi ile pozitif ilişki gösterir. Organizmalar topraktaki organik kalıntıların parçalanıp ayrışmasını sağlar. Biyolojik çeşitliliğin ve bolluğun düşük olduğu topraklarda organik artıkların ayrışması ve faydalı hale dönüşmesi çok yavaştır. Toprak hayvanları, toprağı karıştırarak iyi fiziksel koşullar oluşturur, strüktür gelişimini ve agregat dayanıklılığını artırır. Yine mikro organizmaların bir kısmı azot fiksasyonu yaparak havanın serbest azotunu bitkiler tarafından kullanılabilecek formlara dönüştürür. Benzer bir dönüştürme ile organik yapıda bulunan birçok besin elementi de mineraliz edilerek bitkilerin kullanabileceği hale getirilir (Özdemir ve Kahraman). BULGULAR Tarımsal ürünler de verimliliğin artmasını ve devamlılığını sağlamak için üretim yapılacak habitatın koşullarına en iyi uyum sağlayan bölgeye adapte olmuş bitki türlerinin seçilmesinde, tarımsal ürünlerin oluşmasını sağlayacak ortamdaki ekosistemin bölgedeki biyolojik çeşitliliğin, çevresel koşulların (etkileşimin) tarımsal ürünlerin, canlıların yaşadıkları toprağın kullanılması ve habitatın iyi bilinmesinde fayda vardır. Biyolojik çeşitlilik; toprak yapısının oluşumu ile sürdürülmesinde ve topraktaki nemi ve besin seviyesini tutmaya yardımcı olmaktadır. Bitki örtüsünün temizlenmesi ile biyolojik çeşitliliğin kaybedilmesi; toprağın tuzlanması, (toprağın taşkınlar veya aşırı sulama ile yıkanarak) besinlerin süzülmesi, minerallerin gecikmesi (lateralisation) yüzeydeki erozyonun (toprak aşınmasının) hızlanması ve topraktan alınan verimin azalması süreçlerini hızlandırmaktadır (funduszeue.infoва, funduszeue.infoов ). Toprağını koruyamayan bütün medeniyetler yok olmaya mahkûmdur (Lowdermilk ). Diğer taraftan ağaçlar ise, yeraltı suyu seviyesini düşürür, yüzeydeki toprak katmanında biriken tuzları uzaklaştırır. Ağaçlar ve diğer bitki örtüsü; toprağın oluşumuna da ayrıca yardım etmektedir. Bu örtünün önemli bir katkısı ise; ince ipliksi köklerin çürümesi ile yeniden üretilmesi gibi mikrobik faaliyetleri kolaylaştıran işlemler ve bitki döküntüleri (parçalanmış yapılar) yoluyla organik maddenin ortama sunulmasıdır. Diğer bir katkı ise; kök sistemlerinin, suyun geçişine izin verecek şekilde toprakta/kayalarda oluşturduğu gözeneklerle yarattığı bir etki yoluyla olmaktadır. Kök sistemleri; köklerden emilme yoluyla mineral besinleri yüzeye doğru taşımaktadır. İnce ipliksi köklerin çürümesi ile oluşan organik madde; demir ve alüminyum gibi minerallerle birleşebilir. Bu şekilde, minerallerin bitki örtüsü üzerindeki zararlı etkileri de azaltılmış olur (Attiwill et al. ) . Aşırı kimyasal gübrenin kullanılması arazinin sulanması ya da yağmurlarla erimesi sonucunda bitki tarafından alınan kimyasal gübrenin fazlası toprakta kalarak toprağın yapısını bozar (funduszeue.infoва, funduszeue.infoов ). FLORA Bitki örtüsünün gelişmesi ve yayılmasının toprağın oluşmasında verimliliğinin artmasında büyük payı vardır. Bitkilerin kökleri ana kayayı geçirimsiz tabakaları parçalayarak toprağın derinleşmesine ve toprak görüntüsünün gelişmesine katkıda bulunur. Tohum, yaprak, meyve, kabuk gibi organik maddelerin toprağa karışması ayrıştırıcılar tarafından parçalanması, toprak içerisinde yaşayan canlıların yaşam işlevleri sonucu oluşan birçok mikroorganizma için enerji kaynağı oluşturması toprakların üst tabakasında bitki besin maddesince zengin ve gözenekli bir doku kazandırır (funduszeue.infoeva ). Toprak oluşumunun süreklilik göstermesi için toprağın bitki örtüsüne ihtiyacı vardır. Bitki örtüsünden yoksun topraklar zamanla bitki besin maddesi bakımından fakirleşir ve çoraklaşır. FAUNA Hayvanların toprak oluşumunda ve verimliliğinde büyük bir etkisi vardır. Hayvansal Gübreler topraktaki canlıların (mikroorganizmaların) artmasına, vitamin ve gelişme faaliyetlerine yardımcı olarak nem, havalandırma ve su tutmasına yardımcı olur. Hayvansal atıklarla topraklardaki biyolojik değişmeler hızlı bir şekilde olur. Hayvan gübreleri bitkilerin ve toprak canlılarının gelişimini hızlandırır. Toprak mikroorganizmalarına karbon ve enerji kaynağı olarak görev yapar. Hayvansal gübreler, toprak için değerli bir besin sağlayıcı ve toprak şartlarını düzenleyicidir. Uygun bir şekilde olgunlaştırılıp toprağa uygulandığında ticari gübrelere göre daha iyi ve ekonomik bir besin maddesi sağlayıcıdır. Hayvan gübreleri organik madde bakımından zengin bir gübredir ve bu sayede toprağın su tutma kapasitesini artırdığı gibi toprağa önemli ölçüde azot (N), fosfor (P), potasyum (K), ve sülfür (S) gibi besin elementleri sağlar (Kaçkar ve Katkat, ). Toprak canlı bir tabakadır. Toprağa bu canlılığı veren üzerindeki ve içindeki maddelerin ayrışmasına yardımcı olan bakteriler ve mantarlardır. Bitki atıklarının parçalanmasına yardımcı olan solucanlar organik maddelerin toprağa karışmasına, karınca, fare, köstebek, böcek ve örümcekler toprağı alt üst ederek organik maddelerin karışmasını ve toprağın havalanmasını sağlar. SONUÇ İnsanlar, yiyecek, giyecek, barınma ve ısınma ihtiyaçlarını gidermek için toprağa bağlı kalmışlardır. Toprak, insanlığın beslenmesi, barınması, yaşamını refah içinde sürdürebilmesi uygarlığın ve yaşamsal faaliyetlerin gelişmesinde önemli bir doğal kaynak olması, nüfus artışına paralel olarak insanların besin ihtiyaçlarının karşılanabilmesi ve üretimi artırma çabaları kimyasal ve gübre takviyesi ile kısa vadede çözüm olsa da gelecekte karşılaşacak olumsuz durumları da beraberinde getirmiştir. Tarım alanları çoraklaşmakta, bitki örtüsü kaybolmakta, toprak erozyonunun, rüzgâr erozyonunun artması, su kaynaklarımızın kirlenmesi insanlığın gıda sorunlarını ve sürdürülebilir tarımı etkilemektedir. İnsanların temel ihtiyaçlarını karşılanmasında, beslenmesinde, barınmasında önemli yeri olan canlı kaynakların temeli doğa’ ya karşı verdikleri zararlar ve habitatlarda neden oldukları değişimler, olumsuzluklara ve habitatlarda oluşan insan kaynaklı değişimlerin gündeme gelmesi ve farkına varılması sonucunda insanların doğaya ve tarımdaki birim alandan aldıkları ürünlerin güvenirliliği sorgulanır bir hale gelmiştir. Günümüzde artık tarım ürünlerinde aşırı gübreleme, ilaçlama ile elde edilen ve tüketime sunulan ürünler tercih edilmemekte, tarımsal ürünlerin organik olması tercih sebebi olmuştur. İnsan ve hayvanların beslenmesi için gerekli olan üretimin sağlana bilinmesi, her böceğin zararlı böcek, her bitkiyi yabancı ot olarak görmemeli ve her sorunu kimyasal ilaçlarla çözmeye çalışmamalıdır. Asıl amaç; tüm zararlı ve yabancı otları yok etmek değil kabul edilebilir bir düzeye indirmek ve bunlardan olabildiğince yararlanmaktır. Tarımsal üretimde rotasyon yani münavebeli ekim, malçlama, yeşil gübre kullanımı gibi tekniklerle biyoçeşitliliğin ve toprağın kullanım özelliklerini tanımlama ve doğru kullanımıyla mümkün olacaktır. KAYNAKÇA Atalay İ. Toprak Oluşumu, Sınıflandırılması ve Coğrafyası Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü Ankara sayfa 1. Cox, G.W. and M. D. Atkins Agricultural Ecology USA sayfa Didar E. Tarımsal Ekoloji. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları Ankara S Kantarcı M.D. Toprak İlmi İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları İstanbul sayfa 5. Kantarcı M.D. Toprak İlmi İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları İstanbul sayfa Kantarcı M.D. Toprak İlmi İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları İstanbul sayfa 87 Lowdermilk W.C Toprağın Yıllık Öyküsü Tema Vakfı Yayınları No 22 İstanbul Özdemir A., Kahraman S. Toprak Bilgisi ve Bitki Besleme funduszeue.info funduszeue.info sayfa Şimşek Z. Organik Tarım Kapsamında Biyolojik Mücadele. Çankırı Karatekin Üniversitesi Kızılırmak MYO, Ders Notu Türkoğlu M. Iğdır’ın Biyoçeşitliliği ve Doğadaki Besin Zinciri ( Biodiversty and Food Chain of Iğdır) Orman ve Su İşleri Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ANKARA sayfa Ünal M, Toprak Oluşumu ve Ülkemizde Çeşitleri, Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, S, Nisan , s Verdiyeva V.Q. – “Azərbaycan torpaqları: genezis, cografiya, meliorasiya, səmərəli istifadə və ekologiya” Beynəlxalq Elmi konfransın Əsərlər Toplusu. Hissə I, Bakı , səh funduszeue.infoва -British Journal of Science, Education and Culture. University of London. Volume IV. N1(5), January-June, London , стр funduszeue.infoва- Информационные технологии в экономике, образовании и бизнесе. Материалы VII международной научно-практической конференции, Саратов , стр. funduszeue.infoва, funduszeue.infoов- Проблемы современной науки и образования. Научно- методический журнал. № 9 (27), Москва , стр.