Küresel Isınmanın Tanımı: İnsanlar tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya yüzeyinde sıcaklığın artmasına küresel ısınma denilmektedir. KÜRESEL ISINMA NEDİR? Atmosfere salınan gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda, dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artışa verilen isimdir. Kısacası atmosferdeki zararlı gazların ortalama sıcaklığı arttırmasına denir.
Küresel Isınma Neden Olur?
Küresel iklim değişikliğinin temel nedenleri; nüfus artışı ve buna bağlı enerji tüketimi, toprak kullanımı, uluslararası ticaret ve ulaşım gibi diğer insan aktivitelerindeki artış ile sanayinin gelişmesidir. İklim değişikliğinin asıl nedeni küresel ısınmadır.
Bunun sebebi ise atmosferdeki "sera gazlarının" artmasıdır. Sera gazı emisyonlarının insan faaliyetleri ile arttığı bilinmektedir.
Karbondioksit (CO 2) en önemli sera gazı olup; araç egzozlarından, ısınma amaçlı yakılan yakıtlardan, fabrika bacalarından atmosfere bırakılmaktadır.
Sonuçları Neler?
Küresel ısınmanın hali hazırda birçok etkisini yaşayarak görüyoruz. İşte, küresel ısınmanın sonuçları; Buzulların erimesi, yağmur miktarındaki sağanak şeklinde yağışlarda artış, denizlerin su düzeyinde yükselme, fırtına ve sel hasarlarının artması, tundraların erimesi, buharlaşma miktarında artış ve kuraklık.
Maddeler Halinde Küresel Isınmanın Sonuçları
Su sıkıntısı başlayacak
Kuzey Amerika'da kum fırtınaları tarımı yok edecek.
Deniz seviyeleri yükselecek.
Peru'da 10 milyon kişi su sıkıntısı çekecek.
Mercan kayalıkları yok olacak.
Gezegendeki canlı türlerinin yüzde 30'u yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak.
Denizler 5 m. yükselecek
Deniz seviyesi ortalaması 70 metre olacak. Dünyanın yiyecek stokları tükenecek.
Küresel ısınma sonucunda göçler başlayacak
Yüz milyonlarca insan uygun iklim koşullarında yaşamak umuduyla göç yollarına düşecek.
Küresel Isınmaya Karşı Olası Çözümler Ve Alınabilecek Önemler
Sera gazı salımını kontrol edecek günlük hayattaki bazı önlemler ile Küresel ısınma karşı alınabilecek önlemler şöyle sıralanıyor:
Standart ampulü, tasarruf ampulü ile değiştirmek, yılda 75 kilogram kg karbondioksit tasarrufu sağlıyor.
Daha az araba kullanmak. Daha sık yürüyüp, bisiklet kullanmak ve toplu taşıma araçlarından daha çok faydalanmak. Araba kullanılmayan her 2 kilometre için 0,75 kg karbondioksit tasarruf edilecektir.
Daha az sıcak su kullanmak. Suyu ısıtmak için çok fazla enerji kullanmak gerekiyor. Daha az su tüketen bir duş başlığı ile kg, giysileri soğuk su ya da ılık suda yıkayarak da kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
Ambalajları fazla olan ürünlerden kaçınmak. Çöpü yüzde 10 oranında azaltarak yılda kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
Ambalajları fazla olan ürünlerden kaçınmak. Çöpü yüzde 10 oranında azaltarak yılda kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
Küresel ısınma alınacak başka bir önlem de: Gereksiz şekilde ateş yakmamak, çöplerimizi yerlere değil geri dönüşüm kutularına atmak.
¨Isınma sistemleri; Isıtıcı ayarını kışın 2 derece aşağıda, yazın 2 derece yukarıda tutmak yılda kg karbondioksit tasarrufu yapılabilir.
¨Elektronik cihazları tamamen kapatmak. Evde ortalama 8 saat stand by konumunda bırakılan TV, DVD, müzik seti gibi elektronik cihazlar, yılda kg karbon gazının atmosfere yayılması anlamına gelir.
¨Her yıl en azından bir ağaç dikmek. Küresel ısınma karşı alınacak en iyi tedbirlerdendir. Bir ağaç ömrü boyunca 1 ton karbondioksit emmektedir.
¨Özellikle ısınmada güneş enerjisi ile çalışan sistemleri kullanmak. Bu çok büyük tasarruflar sağlayacaktır.
¨Ormanlarda piknik yapmak yerine çok az ağaçlık küçük park ve bahçelerde piknik yapmak, orman yangınlarını engelleyecektir.
¨Orman içlerinde yakıcı ve yanıcı maddelerle piknik yapılması engellemek. Orman içlerinde daha çok, önceden hazırlanmış yiyeceklerin tüketilmesine izin vermek.
¨Orman içlerinde yapılan pikniklerde kullanılan ve mercek görevi yaparak ormanların yanmasına neden olan cam kırıklarının toplatılması için gönüllü toplayıcı ekiplerinin oluşturmak. Bu sistem yerel yönetimler tarafından oluşturulabilir.
¨Yaygın kullanım sağlanabildiği taktirde tarım arazilerine eklenebilecek biyolojik kömür'ün küresel ısınmaya karşı en güçlü silahlardan birisi olabileceği düşünülmektedir.
Küresel Isınma Ve İklim Değişikliğinin Etkilerini Ve Bu Etkilere Karşı Alınabilecek Önlemler
İklim değişikliğini önlemek için de yine küresel ısınma gibi sera gazları engellenmelidir. Ayrıca petrol, karbon, doğal gaz gibi fosil yakıtları sınırlamak, yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarına ağırlık vermek gerekir. Küresel ısınma sera gazlarının ozon tabakasını delmesi sonucu oluştuğu için, ozon tabakasının delinmemesini sağlamak yani bunun için önlemler almak gerekir. Ozon tabakasını delen en büyük unsurlardan biri deodorantlar ve parfümlerdir. Bunun için bu maddelerin kullanımı en aza indirilmelidir. Aynı zamanda arabalardan çıkan egzoz gazları da hava kirliliğine sebep olur. Hava kirliliği de küresel ısınmaya sebep olur. Mesela 10 kişi tek tek arabalarda giderek 10 arabanın ayrı ayrı egzoz gazı çıkarması yerine 10 kişi bir toplu taşıma aracına yani bir otobüse binerse çok daha az gaz çıkar ve bu hava kirliliğini önler. Alınacak önlemler; Çevre kirliliğini önlemek, ozon tabakasına zarar verecek şeyler yapmamak, küresel ısınmaya karşı önlemler almak.
İklim krizi: Küresel ısınma ne demek, iklim değişikliğine dair göstergeler neler?
Kaynak, Getty Images
Her ne kadar son bir yıldır dünyanın gündemi Covid pandemisi olsa da, küresel ısınmanın yaşadığımız gezegen üzerinde yarattığı tehdit geçmiş değil.
İnsan faaliyetleri sonucunda karbondioksit emisyonları artıyor. Bu da sıcaklıkların yükselmesine neden oluyor.
Bunun en önemli sonuçlarının başında sıradışı hava olaylarının artması ve kutuplardaki buzulların erimeye başlaması geliyor.
İklim değişikliği nedir?
Dünyada ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derece. Ancak geçmişte ortalama sıcaklığın bunun çok üzerine çıktığı ya da çok altında kaldığı dönemler de oldu.
İklimde bu tarz iniş çıkışların olması çok doğal olmasına karşın bilim insanları, sıcaklıkların artık önceki dönemlere kıyasla çok daha hızlı bir şekilde arttığını söylüyor.
Bunun arkasında yatan etken, atmosferin güneşten gelen enerjinin bir bölümünü nasıl hapsettiğini tarif eden sera gazı etkisi.
Dünyanın yüzeyinden uzaya yansıyan güneş enerjisi, sera gazı nedeniyle uzaya ulaşamadan emiliyor ve buradan da tüm yönlere yayılıyor.
Bu da hem atmosferin alt katmanlarının hem de dünya yüzeyinin ısınmasına neden oluyor. Sera gazı etkisi olmasaydı, dünya da yaklaşık 30 derece daha soğuk bir yer olacak ve yaşam için elverişli bir ortam sunamayacaktı.
Bilim insanları, sanayi ve tarım faaliyetleri nedeniyle ortaya çıkan gazların daha fazla enerjiyi dünyada tutarak sıcaklıkların yükselmesine ve doğal sera gazı etkisinin daha fazla hissedilmesine neden olduğunu söylüyor.
Bu durum iklim değişikliği ya da küresel ısınma olarak tanımlanıyor.
Sera gazı nedir?
Isınmayı en fazla etkileyen sera gazı, su buharı. Ancak su buharının atmosferde kalma süresi yalnızca birkaç günle sınırlı.
Bununla birlikte karbondioksit (CO2) çok daha kalıcı niteliğe sahip. Mevcut miktarın okyanuslar gibi doğal rezervuarlar tarafından emilerek, sanayileşme öncesi düzeylere geri dönülmesi için birkaç yüz yıllık bir zaman geçmesi gerekiyor.
İnsan kaynaklı CO2 emisyonlarının büyük bir bölümü fosil yakıtların kullanımından geliyor. Karbon emen ormanların kesilmesi, çürümeye bırakılması ya da yanmasıyla birlikte tuttukları karbon da açığa çıkıyor ve bu da küresel ısınmanın artmasına yol açıyor.
Sanayi Devrimi'nin yaşandığı 'li yıllardan bu yana, CO2 düzeyleri de yüzde 30'dan fazla artış kaydetti. Atmosferdeki CO2 birikiminin en az bin yıldır ulaştığı en yüksek düzeyde olduğu hesaplanıyor.
Metan gazı ve nitröz oksit gibi başka sera gazları da insan faaliyetleri sonucunda ortaya çıkıyor ancak bunların miktarı karbondioksit kadar yüksek değil.
Dünyanın ısındığını gösteren kanıtlar neler?
Dünya Meteoroloji Örgütü, yılında ortalama sıcaklığına sanayi öncesi döneme göre 1,1 derece daha yüksek olduğunu açıkladı.
Kayıtlara geçen en sıcak 20 yılın tamamı son 22 yıl içerisinde yaşanırken, ile arasındaki yıllar ilk dört sırayı aldı.
Dünya genelinde, ortalama deniz suyu yüksekliği ile yılları arasında yılda 3,6 milimetre arttı.
Bu artışın arkasındaki ana etkeni ısınmayla birlikte su düzeyinin de yükselmesi oluşturuyor.
Ancak son dönemlerde kutuplardaki eriyen buzulların deniz suyu yüksekliğinin artmasının ana nedeni olduğu düşünülmeye başlandı. Havaların ılınmasıyla birlikte birçok buz kütlesinin de küçülmeye başladığı görülüyor.
Ayrıca uydudan elde edilen veriler, Kuzey Kutup bölgesindeki deniz buzunun yılından bu yana önemli ölçüde azaldığına işaret ediyor. Son yıllarda, Grönland Buz Tabakası'ndaki erime rekor düzeylere ulaştı.
Uydu verilerine göre, Batı Antarktika Buz Tabakası da küçülüyor. Kısa bir süre önce yapılan bir araştırma, Doğu Antarktika'da da küçülmenin başladığını tespit etti.
İklimdeki değişiklikler, bitki örtüsünü ve kara hayvanlarını da etkilemeye başladı. Bitkilerin olması gerekenden daha erken çiçek açtığı, bitkilerin meyve verme zamanlarının değiştiği ve hayvanların yaşadığı alanların da değişime uğradığı görülüyor.
Sıcaklıklar gelecekte daha ne kadar artacak?
Yapılan birçok hesaplama, ile 21'inci yüzyılın sonu arasındaki dönemde dünya yüzey sıcaklığındaki değişimin 1,5 dereceyi aşma olasılığının yüksek olduğuna işaret ediyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü, mevcut ısınma eğiliminin sürmesi halinde, bu yüzyılın sonunda sıcaklıkların 3 ile 5 derece artmış olacağını söylüyor.
Uzun bir süredir, sıcaklıkların 2 derece daha artmasının, ısınmanın tehlikeli boyutlara ulaştığının bir işareti olacağı uyarıları yapılıyor.
Bilim insanları ve politika yapıcılar, sıcaklıklardaki artışın 1,5 derece düzeyinde tutulmasının tehlikeyi azaltacağını savunuyor.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) yılında yayımladığı raporda, 1,5 derecelik ısınma hedefinin tutturulması için "toplumun her alanında hızlı, iddiaları ve daha önce görülmemiş değişiklikler yapılması gerektiği" belirtildi.
Üzgünüz tarayıcınız haritayla uyumlu değil
Sera gazı emisyonlarının belli bir düzeyde tutulmasına ilişkin siyasi çabaların liderliğini Birleşmiş Milletler yapıyor. Çin, dünyada en fazla CO2 salınımı yapan ülke.
Çin'in ardından ABD ve Avrupa Birliği (AB) üyeleri geliyor. Ancak AB'de kişi başı sera gazı salınımı diğer ülkeler kıyasla çok daha yüksek.
Bununla birlikte, bilim insanları, sera gazı emisyonlarında çok ciddi kesintiler yapılsa bile etkilerinin devam edeceğini söylüyor. Geniş su ve buz kütlelerinin, sıcaklıkta meydana gelecek değişikliklere tepki vermesi uzun yıllar alabilir. Dahası, atmosferden CO2'nin çıkartılması da 10 yıllar sürebilir.
İklim değişikliği bizi nasıl etkileyecek?
İklim değişikliğinin etkilerinin ne kadar büyük olacağı kestirilemiyor.
Tatlı su kaynaklarının azalmasına, yiyecek maddelerinin yetiştirilmesinde sıkıntılar yaşanmasına ve sel, fırtına ve sıcak hava dalgaları nedeniyle görülen can kayıplarının artmasına neden olabilir.
İklim değişikliğinin sıra dışı iklim olaylarının görülme sıklığını artırması bekleniyor. Ancak görülen sıradışı bir iklim olayını ise iklim değişikliğiyle bağdaştırmak biraz daha karmaşık bir konu.
Dünya ısındıkça daha fazla su buharlaşıyor ve bu da havadaki nem miktarının artmasına yol açıyor. Bu da bazı bölgelerin daha yoğun yağmur alacağı, bazı yerlerde ise daha fazla kar yağışının görüleceği anlamına geliyor.
Bununla birlikte, sıcak geçen yaz aylarında özellikle denizden uzak kesimlerde kuraklık riski de artabilir. Fırtına ve yükselen deniz seviyesi nedeniyle daha fazla sel ve su baskını vakalarında artış bekleniyor. Ancak tüm bu beklentilerin bölgelere göre farklılık göstereceği tahmin ediliyor.
Yaşanan hızlı değişimlerle mücadele etme konusunda kısıtlı kaynaklara sahip olan yoksul ülkelerin iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini daha fazla hissedeceği düşünülüyor.
Doğal yaşam alanlarının canlı türlerinin uyum sağlamasından daha hızlı bir şekilde değişmesiyle birlikte bazı bitki ve hayvan türlerinin yok olacağı tahmin ediliyor. Dünya Sağlık Örgütü, sıtma, suyun kirlenmesinden kaynaklı rahatsızlıklar ve yetersiz beslenme gibi etkenlerin milyonlarca kişinin sağlığını tehdit edebileceği uyarısını yapıyor.
Atmosfere salınan CO2 miktarı arttıkça okyanusların emdiği gaz miktarı da artıyor ve bu da suların daha asitli hale gelmesine neden oluyor. Bu da mercan kayalıkları çok ciddi olumsuz etkiler yaratabilecek bir durum.
Küresel ısınma sonucunda sıcaklığın daha artmasına yol açacak başka değişiklikler de görülecek. Bunlar arasında yüksek bölgelerde bulunan sürekli donmuş toprak tabakasının (permafrost) erimesiyle çok yüksek miktarlarda metan gazının açığa çıkması da yer alıyor.
İklim değişikliğiyle mücadele, bu yüzyılda insanlığın önündeki en büyük zorluklardan birisini oluşturuyor.
