Regl Baş Ağrısı Yaparmı

Kadın Hastalıkları ve Doğum

---

Her iki kadından birinde görülen adet ağrıları, fiziksel olduğu kadar ruhsal sorunları da beraberinde getirebiliyor. Ağrının tipine ve şiddetine göre egzersiz, sıcak uygulama, çeşitli bitki çayları hatta cerrahi tedbirler alınabiliyor. Memorial Hizmet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü Uzmanları adet ağrıları ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

İki kadından biri bu ağrıları çekiyor

Dismonere denilen adet ağrıları yaklaşık her iki kadından birinde görülmektedir. Adet dönemlerinde yaşanan ve bazen günlük yaşamı olumsuz yönde etkileyen ağrılar kasıklara, bacaklara ve bele yayılan kramplar şeklinde yaşanmaktadır. Bu ağrı ve kramplara; baş ağrısı, baş dönmesi, kusma, halsizlik, ishal, sinirlilik ve bayılmalar da eşlik edebilmektedir.

Giderek artan ağrılarınız için uzmana başvurun

Adetlerin oluşmasıysa birlikte ağrılar herhangi bir organik nedene bağlı olmadan yaşanabilmektedir. Doğal bir süreç olarak kabul edilen ve “Primer Dismonere” denilen bu ağrılar 20-25 yaşlarına kadar azalarak devam edebilmektedir. 20-30 yaşlarında ortaya çıkan ve artarak devam eden “Sekonder Dismonere” deniler ağrılara ise;

• Miyom
• Endometriosiz yani rahim içini döşeyen ve her ay adetle birlikte dökülen tabakanın karın içinde başka yerlere yerleşmesi.
• Yumurtalık kisti
• Polip
• Genital enfeksiyonlar
• Servikal darlık,
• Rahim içi yapışıklık,
• Bası yapan tümörler neden olabilmektedir.

Ağrının gerçek nedenini ortaya koymak için jinekolojik muayenenin yanı sıra ultrasonografi, smear testi ile ağrının özellikleri incelenmelidir. Ağrının nedeninin belirlenemediği durumlarda laparoskopik yöntemlerle karın içinde ağrıya neden olabilecek rahatsızlıkların varlığı sorgulanmalıdır.    

Ağrınızın nedeni miyomlar olabilir

Ağrı kesici ve kas gevşetici ilaçlarla birlikte hormonal dalgalanmaların neden olduğu kasılmalara karşı doğum kontrol ilaçları kullanılabilmektedir. Kontrol altına alınamayan ve altında farklı sorunların neden olduğu ağrılara genellikle miyomlar neden olmaktadır. 40 yaş sonrası her 3 kadından birinde görülen miyomlar şiddetli ağrı ve kanamalar yapabilmektedir. 5 cm. üzerinde olan miyomların genel anestezi altında miyemektomi yöntemiyle alınması yaşana sorunların giderilmesini sağlayabilmektedir. Miyom gibi şiddetli ağrılara neden olan rahim iç zarına ve yumurtalıklara yerleşen kistlerde açık ya da laparoskopik cerrahiyle çıkarılarak ağrılar sonlandırılabilmektedir. Bütün cerrahi müdahalelere rağmen geçmeyen şiddetli ağrılar için “Presakral Nevrektomi” denilen rahim arka bölgesinden geçen sinirler kesilerek ağrıların beyne iletimi engellenebilmektedir.

Adet ağrılarını hafifletmek için…

Ruhsal ve cinsel sorunlar, eğitim yetersizliği, sosyo-ekonomik durumu iyi olmayan kadınlarda ağrılı adet daha sık görülmektedir. Ailesinde adet ağrısı öyküsü olanlarda genetik faktörler dışında; koşullandırma yönü ile adet ağrılarının daha yaygın olduğunu gösteren çalışmalar bulunmaktadır Bu da adet ağrılarının psikolojik kökeni hakkında bilgi vermektedir.

Yaşanan ağrıları dindirmek için;

1. Sıcak uygulama önemlidir. Sıcak banyo, karın üzerine ısıtılmış havlu uygulaması veya sıcak su torbası ağrıyı azaltabilir.
2. Spor ve egzersiz düzenli yapılmalıdır: Yürüyüş, bisiklet, yüzme gibi hafif spor ve egzersizler endorfin salgılamasını artırarak adet ağrısını azaltabilir. Sporcularda adet ağrılarına daha az rastlanır.
3. Karın kaslarının kanlanmasını artırıp gevşeme sağlayan masajlar ağrıyı giderir.
4. Akupunktur önemli bir tedavi alternatifidir. Belirli sinir bölgelerinde blokajlar yaparak; ağrı oluşturan yolakları keser ve kimyasal nöromediatörleri azaltır.
5. B vitamini, magnezyum takviyeleri ve balık yağı da ağrı giderecek nöro kimyasalları artırır.
6. Bitki çayları da başvurulabilecek yollardan biridir. Özellikle papatya, çivan perçemi, sarı kantaron, nane, adaçayı, aslan perçemi, safran, maydanoz suyu hem ödem atıcı; hem de kas kramplarını önleyici özelliklere sahiptir.
7. Sigara içen kadınlarda adet ağrılarına daha fazla rastlanır. Sigarayı bırakanlar da adet ağrılarında azalma görülür.
8. Uyku, meditasyon, yoga ve pilates gibi uygulamalar kasların gevşemesini sağlayarak ağrı kontrolü açısından faydalı olabilir.
9. Lifli gıdalarla sağlıklı beslenmek adet ağrılarını hafifletebilir. Adet ağrılarına baş ağrısı karında şişlik gibi sorunlarda eşlik ediyorsa tuzu kısıtlamak olumlu sonuç verebilmektedir.
10. Karın kaslarının rahatlamasını sağlayan cenin pozisyonunda yatmak, ağrı kesici ilaç ve sıcak uygulamalarla birlikte olumlu sonuçlar yaratır.

Memorial Ataşehir Hastanesi Baş Ağrısı Merkezi'nden Prof. Dr. Macit Selekler; baş ağrıları hakkında bilgi verdi:
Ergenlik öncesi, kız ve erkek çocuklarda migren sıklığı benzerdir; fakat regl döneminden sonra bu durum değişir ve kadınlarda, erkeklere oranla üç kat daha fazla görülür.

KADINLARIN YARISI MEYİLLİ
Sadece regl sırasında ortaya çıkan migren atakları, 'saf regl migren' olarak adlandırılır. Regl periyodunun iki gün öncesinde ve ilk üç günü içinde görülen bir baş ağrısı tipidir. Kadınların yaklaşık yarısı; regl döneminde migren ataklarına eğilimlidir. Ancak sadece yüzde 10'unda saf regl migren görülür.
Regl sırasında ortaya çıkan migren ataklarının sebebi; kanamadan hemen önce kandaki östrojen hormonu seviyesinin düşmesidir. Migren atağı; sinir sisteminin hormonal dalgalanmalara verdiği cevap ile ilgilidir. Regl ile migren atakları arasında ilişki olduğunu belirten kadınların 2/3'ü; gebelik sırasında ataklarının kesildiğini söyler. Bunun nedeni; büyük olasılıkla gebelik sırasında östrojen hormonunun regl döngüsündeki gibi dalgalanmalar göstermemesi, devamlı olarak yüksek seviyede kalmasıdır.
Regl dönemi migren atakları, diğer migren atakları ile karşılaştırıldığında; daha şiddetli, daha uzun ve tekrarlayıcıdır. Dolayısıyla regl dışındaki ataklara göre tedavileri daha güçtür. Bu nedenle tedavide; migren semptomlarını kontrol edecek ilaçlarla birlikte, regl döngüsünü engelleyecek seçenekler de düşünülebilir.
Regl dönemi migren tedavisi; atak tedavisi, kısa dönem koruyucu tedavi ve kesintisiz koruyucu tedavi olmak üzere üç grupta incelenebilir. Tüm bunlardan önce hastanın yapması gereken şey; bir baş ağrısı günlüğü tutmaktır. Bu günlük sayesinde hasta; regl döngüsü ile baş ağrısı arasındaki zamansal ilişkiyi daha iyi anlar. Örneğin; kanamanın kaçıncı günüde baş ağrısının başladığı, kaç gün sürdüğü, hangi ilaçlara cevap verdiği gibi... Tavsiye edilen, bu günlüğün en azında üç regl döngüsü boyunca tutulmasıdır. Edinilen bilgiler, doktorun planlayacağı tedavi açısından önem taşır.
Kesintisiz koruyucu tedavi; regl dönemi düzenli olmayan, atak tedavisinden fayda görmeyen, şiddetli atakları olanlarda uygulanır. Hastanın sağlık durumu da göz önüne alınarak beta-blokerler, kalsiyum kanal blokerleri, anti-epileptikler ve antidepresanlar kullanılabilir. Hasta bu ilaçları, ağrı olsun veya olmasın her gün almalıdır. Bu tedavinin süresi altı aydır.

ALTERNATİF TEDAVİ HORMON TAKVİYESİ
Koruyucu tedavide; hormonal tedavi alternatif olarak kullanılır. Buradaki amaç, östrojen hormonu dalgalanmalarını engellemektir. Dışarıdan östrojen verilirse; vücut hormon yapımını durdurur, sadece dışarıdan verilen hormonun etkisinde kalır ve dalgalanmalar kaybolur. Bu tipteki tedavide doğum kontrol hapları kullanılır.

MİGREN KADINLARDA 40'LI YAŞLARDA ZİRVE YAPIYOR
Kadınlarda migren; 20'li yaşlardan sonra yeni zirveyi 40'lı yaşlarda yapar. Bunun sebebi; menopoz öncesi östrojen hormonu seviyesindeki dengesizlik ve dalgalanmalardır. Dışarıdan hormon verilmesi ile hem migren atakları, hem de menopozal semptomlar kontrol altına alınabilir. Hormonal tedavi; uygun adaylarda en düşük dozda uygulanmalıdır. Bu tedaviyi tercih etmeyenlerde; klasik migren koruyucu tedavi yapılabilir.

PRE-MENOPOZDA ARTAR
Yumurta üretiminin düzensizleşmesi ve azalmasından menopoza kadar geçen süre, 'pre-menopoz' olarak adlandırılır. Bu evrede düzensiz olmakla beraber regl kanamaları halen görülürken; sıcak basması, gece terlemeleri gibi menopoza ait semptomlar da ortaya çıkar. Pre-menopoz dönemi dört-sekiz yıl sürer. Östrojen hormonundaki dalgalanmalar yüzünden bu dönemde migren ataklarının sıklığı ve şiddeti artar.

HAYAT KALİTESİ DÜŞER
Özellikle saf regl atakları olan migrenlilerde ise; menopoz evresinde atakların kesilme olasılığı yüksektir. Çünkü bu evrede östrojenin dalgalanmaları kesilmiştir ve östrojen sürekli olarak düşük seviyelerde seyretmektedir.
Sıcak basmaları, gece terlemeleri, uyku bozuklukları ve olumsuz duygulanımlar; menopoz semptomları arasındadır. Bu semptomlar; kişinin hayat kalitesini düşürmekle beraber, migren ataklarına da zemin hazırlar.

ÖSTROJEN BANTLARI DAHA ETKİLİ
Hormonal tedavi; menopozal semptomları bulunan her kadın için uygun olmayabilir. Ailede meme kanseri hikayesi varsa veya kişinin migren tipi auralı ise ve sigara içiyorsa; dışarıdan alınan östrojen, başka hastalıklara da zemin hazırlayabilir. Bu risk nedeniyle hormonal tedavi; migren tedavisinde ilk seçenek olmamalıdır. Ağızdan hormon verilmesi halinde kandaki östrojen seviyelerinde, kişisel farklara bağlı olarak dalgalanmalar görülebilir. Deri üzerine uygulanacak östrojen bandı ile daha sabit hormon seviyeleri elde edilir.