Sineklerin Doğaya Faydaları
kaynağı değiştir]
Karasinek uçuş esnasında yoğun miktarda enerji sarf ettiğinden, vücut sıvısındaki şeker oranında büyük miktarda düşüş meydana gelir. Uyarıcı sistemler bu hayati önemdeki durumu beyne iletirler. Havada tur atarken, koku alıcılarıyla besinlerin yerini bulmaya çalışır. Besin kokusu arttığında da “iniş programını” harekete geçirir. İndiği yerde, ayaklarındaki tat alma organı besinin tatlı, tuzlu veya ekşi olup olmadığını algılar ve beyne iletir. Bunlar karasineğin tercih ettiği besin cetveline uygun tatta ise, beyinden, hortumun çıkması ve emilme işleminin yapılması emri gelir. Çevresi kalın duvarlarla çevrili olan hortumla, sıvı besinler emilmeye başlanır. Besin ne kadar şekerli ise o kadar çok emilir. “Yiyecek maddelerine dadanan inatçı sinek” ününe sahip karasineğin ağzının içinde iki tüpçük bulunur. Bu tüpçüklerden biriyle sıvı yiyecekleri emer, diğeriyle de içinde enzimler bulunan tükürük salgılar. Yağları, karbonhidratları ve proteinleri kolaylıkla hazmeden karasinek, çok sevdiği sert yiyecekleri sıvı hale dönüştürmede bol miktarda tükürük salgılamak durumundadır. İşte bu sebeple de yiyeceklerin üzerine dışkısıyla beraber bol miktarda tükürük bırakır. Daha sonra bir başka karasinek, aynı dışkının üstüne konduğunda, önceki karasineğin tükürüğünü de emer ve böylece bakteriler ikinci karasineğe de bulaşır. Bunun aracılığıyla da daha geniş alanlara yayılır. Ağzının çevresinde ve ayaklarında 20 milyonu aşkın bakteri taşıyabilen karasinek, sadece bir günde defa dışkı bırakır.
Yaşam süresi[değiştir Arşiv Bağlantısı
Karasinekler uygun koşullarda 7 gün içerisinde erginliğe ulaşıp çiftleşebilir. Yaşam süreleri ortam sıcaklığına bağlı olarak hafta arasındadır. Yaşamları boyunca 10 kez yumurta bırakabilirler. Uygun koşullarda tek bir karasinek bir yıl içerisinde milyar karasineğin atası olabilir.
Dış bağlantılar[değiştir Zaten Destekçiyim
Özellikle yaz aylarının baş belası rakipsizdir: sivrisinekler. Sıtma, sarı humma, deng ateşi gibi Dünya'nın en ölümcül hastalıklarının taşıyıcısı olan ve doğada toplam farklı türü bulunan sivrisinekler, iflah olmaz kaşıntılar, kulağın dibindeki sinir bozucu vızıltılar ve vücutta rahatsız edici kızarıklıklar haricinde hiçbir işe yaramıyormuş gibi gözükmektedir. Öyle ki, hayvanlar arasında "şeytanilik" sıralaması yapacak olsak, sivrisinekler (elbette ki insanın var olmadığı veya sayılmadığı bir yarışmada) açık ara farkla birinci olurdu gibi gözükmektedir; çünkü insanlara bugüne kadar en fazla ölümü getirmiş olan hayvan sivrisinektir! Hatta birçoklarımız, gerek bıkkınlık, gerekse de bir sebep bulamamak nedeniyle "Sivrisinekleri tamamen yok etseydik ne olurdu ki; doğa içerisindeki tek gereksiz canlı!" şeklinde sitem etmişizdir. Peki gerçekten böyle mi? Dünya'nın insanlar için en ölümcül hayvanı olan sivrisineklerin doğaya ve ekosisteme hiçbir faydası yok mu?
Elbette var. Geride bıraktığımız milyon yıldır gezegenimizde var olan bu canlının doğa içerisindeki yerini, ekosistem içerisindeki etkisini ve diğer canlılarla ilişkisini anlamak için, çok daha geniş bir açıdan bakmak gerekmektedir. Gelin bunu yapalım:
İlk olarak sivrisineklerin larvaları su içerisinde yaşar ve su ekosistemi için kritik öneme sahiptir. Kolay Böcek Cevapları Kitabı'ında Dr. Gilbert Waldbauer, sivrisinek larvalarının filtreleyerek beslenen canlılar olduğunu yazmaktadır. Yani bunlar, su içerisindeki tek hücreli algler gibi parçacıkları filtreleyip yerler. Birçok balık normalde algleri doğrudan tüketemez; ancak sivrisinek larvalarının algleri yiyip kendi vücutlarında balıkların tüketebileceği besinlere dönüştürüyor olması, su ekosistemi için hayatidir. Bu sayede, hem sulardaki aşırı yosunlanma önlenir, hem de bu alglerle beslenen sivrisinek larvaları su içerisindeki birçok balığın yiyeceği sivrisinek larvaları içerisinde adeta "paketlenmiş" olur.
Tabii ki iş larva evresinde bitmemektedir. Ufacık boyları ve kan dolu karınlarıyla sivrisinekleri hiçbir hayvanın yemediği izlenimine kapılıyor olabilirsiniz; yanılıyorsunuz! Sivrisinekleri tüketen canlılar arasında çok fazla sayıda kuş, yarasa ve örümcek bulunmaktadır. Özellikle birçok örümcek için sivrisinekler, ana besin kaynakları arasında yer almaktadır.
Biz onlardan nefret etsek ve doğa içerisindeki yerlerini algılamakta zorlansak da, sivrisinekler besin zincirinin en alt taraflarındaki canlılar için kritik bir besin kaynağıdır. yılında William Bradshaw tarafından yapılan bir araştırmaya göre sivrisineklerin biyokütlesi, diğer Diptera (çift kanatlılar) takımı içerisindeki hayvanlar ile neredeyse aynıdır. Bu durum, ekosistem içerisindeki denge rolüne de bir açıdan işaret etmektedir.
milyon yıl kadar önce evrimleşmiş olan sivrisinekler, o günden bugüne kadar binlerce farklı türe evrimleşmişlerdir. Bu sürecin büyük bir kısmında "kanla beslenen parazitik" bir yaşam sürdükleri için, birçok farklı canlı türüyle karşılıklı olarak evrimleşmek durumunda kalmışlardır. Bu da, onların evrimsel başarısı arkasındaki nedenlerden bir tanesidir. Böylesi bir hayvanı bir anda yok edivermek, birçok avcının elinden avını, birçok bitkinin elinden tozlaştırıcısını almak demektir.
Ancak Sivrisinekler kilit bir tür değildir. Ola ki sivrisinekleri bugün, sonsuza kadar yok edecek bir biyosilah geliştirebilseydik, muhtemelen sadece birkaç asır veya milenyum içerisinde ekosistemin tamamı yaralarını sararak normal şekilde yaşantılarını sürdürürdü. Şu anda elde var olan veriler ışığında, muhtemelen ekolojik denge geri döndürülemez yaralar almazdı. Hatta, bazı bilim insanlarına göre sivrisineksiz bir yaşam, ekosistem için belli başlı noktalarda faydalı bile olabilirdi! Illinois Eyalet Üniversitesi'nde çalışan böcek ekologu Steven Juliano, şöyle söylüyor:
Neden Desteğe İhtiyacımız Var?
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak Daha fazla göster
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Destek Ol
Sivrisinekleri yok etmenin herhangi bir zarar vereceğini söylemek çok zor. Muhtemelen sadece ikincil veya yanal zararlar meydana gelecektir.
Santa Katarina Federal Üniversitesi'nden tıbbi entomolog Carlos Brisola Marcondes de Juliano'ya katılıyor ve ekliyor:
Fakat emin olduğumuz bir şey var: sivrisineksiz bir Dünya, insan türü için çok daha güvenli olacaktır. Anopheles cinsi sivrisineklerin yok edilmesi, insanlık için çok büyük öneme sahip olacaktır.
Yine de aceleci olmamak lazım. Sivrisineklerin yok edilmesinin en şiddetli etkisinin Arktik tundrasında yaşanacağı öngörülmektedir. Kanada'dan Rusya'ya kadar birçok ülkede görülen tundrada Aedes cinsi sivrisinekler öylesine sık bulunur ki, kimi zaman gökyüzünde koyu bulutlar oluşturacak kadar fazlalaşabilirler. Bu sıradışı fazlalıktaki sivrisineklerin yok edilmesi, bu coğrafi bölgelerde göç yolları bulunan kuşların %50 civarının önemli bir besin kaynağını yitirmesi anlamına gelecektir. Bu da, beklenmedik şekilde bazı kuş popülasyonlarını etkileyebilir ve zincirleme bir tepkiye neden olabilir. Fakat bu görüşe her bilim insanının katılmadığını da belirtelim. Örneğin vahşiyaşam biyologu Cathy Curby, söz konusu sivrisineklerin göçmen kuşlar için o kadar da fazla önemi olmadığını; sadece biz insanlara fazlasıyla çekildikleri için gözümüzde önem ve sayılarının arttığını düşündüğümüzü belirtiyor. Yani bir nevi algıda seçicilik yapıyor olabiliriz.
Uzun lafın kısası, sivrisinekleri yok etmek muhtemelen ekosistemi alt üst etmezdi, geri döndürülemez hasarlar açmazdı. Ancak tuhaf bir gerçek var: nefret, kin, öfke ve hırsla dolu insanlığın ekosistem için kilit öneme sahip canlıların (örneğin tuna balıklarının veya mercanların) soyunu tüketme konusundaki başarısı, nedense doğaya dikkate değer miktarda katkı sağlamayan ölümcül bir canlı üzerinde hiçbir işe yaramıyormuş gibi gözükmektedir. Belki de göz karartan nefretimizi doğal sistem için faydalı olan canlılardan, pek de faydası olmayan canlılara çevirmemiz hepimiz işin faydalı olacaktır. Entomolog Joe Canlon şöyle söylüyor:
Sivrisineklerin doğada vazgeçilmez bir görevleri yoktur. Eğer ki onları yarın tamamen yok edecek olsaydık, ekosistemler şöyle bir aksardı ve hemen normale dönerdi. Tabii sivrisineklerin yerini onlardan çok daha iyi ya da çok daha kötü bir canlı alabilir; bunu da unutmamak gerekiyor.
yılında konuyla ilgili Nature dergisinde yayınladığı bir makalesinde Dr. Janet Fang şöyle söylüyor:
Doğada her bir canlının hayati bir rolü olduğuna dair romantik yaşam görüşü, sivrisineklerin durumunda tamamen geçersiz gözükmektedir. Ancak sivrisineksiz bir Dünya hayalimizi yıkan şey onları yok etmek konusunda isteksiz veya çekingen olmamız değil; sivrisinek-öldürücü metotlar konusunda ciddi eksiklerimiz olmasıdır.
Sivrisinekleri bu kadar yerden yere vurmuşken, konuya onların açısından bakmadan yazımızı bitirmemiz doğru olmaz. En nihayetinde sivrisinekler de, her canlı gibi hayatta kalma ve üreme mücadelesi vermektedir. Evren'deki hiçbir şey insan için var olmadığı için, insanlar sivrisineklerin de umrunda bile değildir. Dolayısıyla sivrisinek, insana ölümcül bir hastalık taşıdığı için üzülmez ya da böyle bir şeye neden olduğu için "zayıf bir canlı" olarak görülemez. Hatta tam tersine; insan türünün sayısını evrimsel açıdan dengede tutmak konusunda çok kritik bir rol oynadığı söylenebilir. Bu açılardan baktığımızda, sivrisinekler milyon yıldır değişen şartlara başarıyla adapte oldukları ve binlerle ifade edilebilecek kadar fazla sayıda türe evrimleşebildikleri için, evrimsel açıdan son derece başarılı olduklarını söyleyebiliriz.
İnsan ve sivrisinek arasında süregelen savaşı kimin kazanacağını zaman gösterecek.
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
İçerikle İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna GitBu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
çamaşır makinesi ses çıkarması topuz modelleri kapalı huawei hoparlör cızırtı hususi otomobil fiat doblo kurbağalıdere parkı ecele sitem melih gokcek jelibon 9 sınıf 2 dönem 2 yazılı almanca 150 rakı fiyatı 2020 parkour 2d en iyi uçlu kalem markası hangisi doğduğun gün ayın görüntüsü hey ram vasundhara das istanbul anadolu 20 icra dairesi iletişim silifke anamur otobüs grinin 50 tonu türkçe altyazılı bir peri masalı 6. bölüm izle sarayönü imsakiye hamile birinin ruyada bebek emzirdigini gormek eşkiya dünyaya hükümdar olmaz 29 bölüm atv emirgan sahili bordo bereli vs sat akbulut inşaat pendik satılık daire atlas park avm mağazalar bursa erenler hava durumu galleria avm kuaför bandırma edirne arası kaç km prof dr ali akyüz kimdir venom zehirli öfke türkçe dublaj izle 2018 indir a101 cafex kahve beyazlatıcı rize 3 asliye hukuk mahkemesi münazara hakkında bilgi 120 milyon doz diyanet mahrem açıklaması honda cr v modifiye aksesuarları ören örtur evleri iyi akşamlar elle abiye ayakkabı ekmek paparası nasıl yapılır tekirdağ çerkezköy 3 zırhlı tugay dört elle sarılmak anlamı sarayhan çiftehan otel bolu ocakbaşı iletişim kumaş ne ile yapışır başak kar maydonoz destesiyem mp3 indir eklips 3 in 1 fırça seti prof cüneyt özek istanbul kütahya yol güzergahı aski memnu soundtrack selçuk psikoloji taban puanları senfonilerle ilahiler adana mut otobüs gülben ergen hürrem rüyada sakız görmek diyanet pupui petek dinçöz mat ruj tenvin harfleri istanbul kocaeli haritası kolay starbucks kurabiyesi 10 sınıf polinom test pdf arçelik tezgah üstü su arıtma cihazı fiyatları şafi mezhebi cuma namazı nasıl kılınır ruhsal bozukluk için dua pvc iç kapı fiyatları işcep kartsız para çekme vga scart çevirici duyarsızlık sözleri samsung whatsapp konuşarak yazma palio şanzıman arızası