Yün Yastık Sağlıklımı

Yün Yorgan nasıl kullanılır? El yapımı yorganın faydaları nelerdir?

KÖY YORGANI VE PSİKOLOJİK TEDAVİSİ

Koyun, keçi ve kuzu yapoğusu yani yününden yatak doldurulur, yorgan ve yastık doldurulurdu. Aslında yünsüz ne yatak, ne yorgan ne de yastık olurdu. Anadolu’da koyun yapoğusu yani yünü kasınların vazgeçilmezlerindendi. Bazen kirmanla eğirip çorap ve yün kazak örülür, bazen tarağıyla taranıp vala dokunurdu. Namaz kılmak için kullanılan seccadeler bile koyun derisi ve yününden olurdu.

Misafirler için alacalı beleceli yorganlar dolaplarda saklanır ve misafir geldiğinde tertemiz kullanılırdı. En yorgun olduğumda bile yattığımızda 3-4 saat uyudu mu rahatlıkla yeter ve tüm yorgunluğumuzu alırdı. Ben hiç bir zaman çocuklar üstünü açmıştır gidip bakalım diye bir söz duymamıştım. Çünkü böyle bir sorun olmazdı. Çocuk yattığı gibi kalkardı. Tabi altına işemezse.. İşeyen çocukların altına gübre naylonu açılır temizlenir ve sidik yatağa geçip kokutmasın diye naylon serilirdi.

Yün yorganın özellikleri nelerdir?

Büyüklerimiz yün yatak ve yün yorgan olmadan yatağa yatmazlardı. Biz bunu yadırgasakta bu sadece alışkanlıklardan kaynaklanmıyormuş. Koyun yününün ve yapoğusunun insan sağlığına faydalarındanmış meğer…

İŞTE KOYUN YÜNÜNDEN DOLDURULAN KÖY YORGANININ BİLİMSEL FAYDALARI

Son yıllarda uluslararası deneylerde yapılan gözlemler ağır yorgan altında yatmanın stres bozuklukları, anksiyete, uykusuzluk sorunları ve daha birçok psikolojik hastalığa gerçekten de yarar sağladığını bilimsel olarak ispatlanmıştır.

Konu üzerinde araştırma yapan bilim insanlarına göre, özellikle uyku öncesi vücut üzerinde hissedilen ve rahatsız edici olmayan bir kuvvet insanı oldukça hızlı bir şekilde sakinleştiriyor.

Bu etkinin çalışma prensibinin sarılma ile benzer olduğunu dile getiren araştırmacılar, anne kucağındayken sıkıca sarılan bebeklerin ağlamayı kesmenin altında yatan bilimsel nedeninin bu etki olduğunu söylüyorlar.
İşte bu noktada özellikle bebekken ağır bir yorganın altında yatarken huzurlu hissetmenizin nedeni ortaya çıkıyor.

Yorganın üzerinizde yaptığı kuvvet ve sarılma hissi, anne kucağındaki güveni hatırlattığı için beyinde oksitosin salımını çoğaltarak size kendinizi huzurlu ve güvenli hissettiriyor.

Birbirinden bağımsız olarak yapılan araştırmalara göre vücut ağırlığının yüzde onu kadar ağırlıktaki bir yorganla yatmak gerçek manada parasempatik sinir sistemini harekete geçirerek güvenlik ve sakinlik hissi vererek stres, korku, sinir gibi duyguları azaltıyor.

Yani ortalama 60 kilo ağırlığında bir kişinin 6 kiloluk bir yorganla yatması depresyonu azaltıp sinir sistemine fayda sağlayacak etkiler ortaya çıkartabiliyor.
Eskiden yün çırpar yorgan dikerdi annelerimiz.

Dişi koyun yününde olan maddî ve mânevî hassalar diğer yünlerde yoktur. Koyunların üzerine güneş doğmaz.

Koyun yünü sinyal ve radyasyon emicidir. Evimizde yoğun kullandığımız, cep telefonu, modem, kumanda gibi elektronik cihazların yaydığı radyasyonu emerek vücudumuza zarar vermesine mani olur yün.

Bunun için bilhassa yorgan, yastık ve döşeğimizin koyun yününden olmasına itina göstermeliyiz.

Koyun yünü dinlendiricidir ve rahat uyku sağlar. Çünkü koyun yünü, vücutta biriken statik negatif enerjiyi alır. Böylece bedenimizde oluşan yorgunluk ve rehavet üzerimizden kalkmış olur.

Koyun yünü ısıyı dengeleyicidir.
Soğuğu geçirmez. Koyun yününden yapılan ürünler yazın serin, kışın sıcak tutma hususiyetine sahiptir. Yün yanmaz. Ateşe, aleve karşı dirençli ve dayanıklıdır. Alerjik değildir ve alerjik ortamların oluşmasına fırsat vermez. Yün terletmez, teri emer, ter yapmaz.

Koyun Yünü Tarağı

Ağrıları alır. Birçok romatizma ağrılarına iyi gelir.
Yün elektriği ref eder. Yünden elektrik cereyanı geçmez, yalıtkandır. Çobanlar kepenek içinde yağmurdan, doludan, kardan, her türlü soğuktan müteessir olmadıkları gibi kepenek içinde iken yıldırım isabet etmez.

Yün yatakta yatamıyor, yün yorganla örtünemiyorsanız en azından; yün çorap, fanila, gömlek giymeli, yün eldiven takmalı. Yün kuşak muhakkak kullanılmalı.

Uzmanlar, yün ve tüyden yapılmış yatak, yorgan, halı gibi eşyaların astım krizlerini tetiklediğine dikkat çekti.

Astımın irsi bir hastalık olduğunu belirten Göğüs Hastalıkları ve Tüberküloz Uzmanı Dr. Fulya Gürkan, "Alerjik kişilerde astım riski alerjik olmayanlara göre 20 kat daha fazladır.

Saman nezlesi veya cilt alerjileri olan kişilerde ise astım yüzde 70 gibi yüksek oranlarda görülmektedir. Mite adı da verilen akarlar yani ev tozları 0.1-0.5 minimetre çapında küçük canlılardır. Yaşamaları için 20 derecelik sıcaklık ve yüzde 60 arası nem idealdir. İnsanlardan dökülen deri hücreleri, saç, kıl, kepek ve diğer organik maddelerle beslenirler. En çok insanların yatakları, halılar, yastık, yorgan, kumaş kaplı mobilya ve tüylü oyuncaklarda bulunurlar. Akarların vücut proteinleri ve dışkıları alerjik özelliktedir. Akarların buralara bıraktıkları dışkıları zamanla kuruyarak ince toz haline geçer ve bu ince toz solunum yoluyla alınınca alerjik bünyeli kişilerde şikayetlere sebebiyet verir. En sık ev içi alerjenleri oldukları için ve her zaman ortamda bulundukları için yıl boyu alerji yaparlar" dedi.

Toplumda ev tozu alerjisi yüzde 5 oranında görülürken, astımlı hastalarda yüzde 85 ev tozu alerjisi görüldüğünü ifade eden Gürkan, "Bilhassa kış aylarında kullanılan yün ve tüyden yapılmış yatak, yorgan, halı gibi eşyalar alerjik astımlı hastalarda astım nöbetine sebep olmaktadır. Bunun için yatak odası ışık görmeli ve sık havalandırılmalıdır. Evdeki halılar kaldırılmalıdır. Kaldırılamıyorsa kısa tüylü sentetik halı veya kilim kullanılmalıdır. Yün halı kullanılmamalıdır. Evde duvardan duvara halı bulunmamalıdır. Yatak, yastık ve yorganlar yün veya kuş tüyü olmamalıdır. Elyaf, pamuk veya silikon olabilir. Nevresim ve çarşaflar haftada 1-2 kez en az 60 derecede yıkanmalıdır.

Battaniye ve yorganlar ayda bir kez yıkanmalı ve yün battaniye kullanılmamalıdır. Elektrik süpürgesi ile sık sık temizlik yapılmalı ve temizlik sırasında hasta evden çıkarılmalıdır. Yer döşemeleri ıslak bezle silinmeli, ancak halılar ıslak bezle silinmemelidir. Perdeler toz tutmayan yıkanabilir kumaştan olmalıdır. Kadife koltuk ve perde, hayvan postu kullanılmamalıdır. Tüylü veya içi doldurulmuş oyuncaklar, peluş oyuncaklar yatak odasından kaldırılmalıdır. Tüylü oyuncak varsa haftada bir çamaşır makinesinde 60 derecede yıkanmalı ve buzdolabının derin dondurucu kısmında bir gece bırakılmalıdır. Mümkünse yatak, yorgan ve yastıklar akar geçirmeyen hususi antialerjik kılıflarla kaplanmalıdır" diye konuştu.

İyi bir uyku, hem sağlık hem de zinde bir gün geçirmek için önemlidir. Uykuyu bozan, uyurken rahatsız eden etkenler uyku kalitenizi düşürmektedir. İyi bir uykunun en önemli unsuru konforlu bir yatak ve rahat bir yastıkla başlamaktadır.

Yastık Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Rahatsız eden, çok alçak veya çok yüksekte kalan yastıklar insanın boynunu rahatsız ederek, uykuya geçmeyi zorlaştırdığı gibi tutulmalara ve ağrı ile uyanmaya yol açar. Bu nedenle yastık seçerken dikkatli olunmalıdır.

• Birçok evde eskiden bir gelen alışkanlık olan yün yastıklar kullanılmaktadır. Yün yastıklar, çok yüksek, çok alçak veya çok sert olmadıkları sürece rahat bir seçenek olarak kullanılabilir. Piyasada birçok yastık çeşidi bulunmaktadır. Bu nedenle yastık seçimi yapmak zorlaşmaktadır.
• Eski sararmış yastıklarınızı nasıl kurtarırsınız?

• Öncelikle bir yastık seçerken rahatlığı kadar sağlık koşullarına uygun olması da önemlidir. Piyasada şu an yün, sentetik, pamuklu veya kaz tüyünden yapılmış yastık çeşitleri bulunmaktadır. Eskiden beri kullanılan yün yastıklar, en sağlıklı seçenek olarak bilinmektedir. Çabuk kuruması, uyku esnasında teri çekmesi nedeniyle tam bir sağlık dostu olarak değerlendiriliyor. Kolay temizlenebilir olması nedeniyle kaz veya ördek tüyü yastıklar, son günlerde popüler olarak kullanılmaktadır.

• Su emmediği için makinede yıkanabilen bu yastıklar, alerjik bünyeye sahip kişilere önerilmemektedir. Hava geçirgenliği olan ve ısıyı muhafaza eden kaz tüyü yastıkları da kullanabilirsiniz.

• Sentetik yastık modellerinde 4 veya 16 çeşit bakteri bulunuyor. Deri döküntüsü olarak kepeği muhafaza ederek, bakterilere yol açan sentetik yastıklar toz zerreciklerinin yerleşmesi için uygun ortam yaratıyor. Pamuklu yastıklar, pamuk tarlalarından elde edilen pamuklarla yapıldığı için sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabiliyor. Pamuk tarlalarında kullanılan ilaçların kalıntılarının yastık içerisinde yatağınıza taşınma ihtimaliyle sağlık açısından büyük risk oluşturuyor.
• İlgili: Yastık nasıl yıkanmalı?

• Rahat ve sağlıklı bir yastıkta uyumak istiyorsanız, en sağlıklı seçenek olan yün yastıkları kullanabilirsiniz. Kaz tüyü yastıkları yaz ve kış için avantajlı sayılmaktadır. Çünkü kaz tüyü özelliği nedeniyle kaz tüyü yastıkları kışın sizi sıcak tutarken yaz aylarında da serinlik vermektedir. Bir diğer seçenek ise sünger olarak tanımlanabilecek, boynun yapısını alarak rahat uyuma imkânı sunan leteks yastık modelleridir. Sert yastık modellerinde olan lateks yastıklarda sağlık açısından uygundur.